AlltICtl NlllIS- AiTGFUiiie- Laüm Uil Cjte rs t elij k Leven Uitgevers: N.Y. vJi. TRAPMAN Co, Schagen. HOE KOMEN WIJ AAN EEN WERELD EN LEVENSBESCHOUWING? Bezoekt de Wedstrijden KOOPJES in BRONZEN Pendules Zaterdag 22 Juli 1933. SCHAGER 76ste Jaargang No. 9316 COURANT. Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver- tentiën nog zooveel mogelijk in het eerstuitkomend nummer geplaatst. POSTREKENING No. 23330. INT. TEI.EF. No 20. Prijs per S maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN- TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno*! inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.1 EERSTE BLAD DIT NUMMER BESTAAT UIT VIJF BLADEN door Astor. NIET zonder opzet ga ik over de hierboven ge stelde vraag schrijven. En ik bereid er mijn lezers op voor, dat ik voor de beantwoording dezer vraag meer dan één artikel zal noodig hebben Want mijn plan is niet alleen om te bespreken wel ken weg wij hiertoe hebben to gaan, maar ook hoe onze wereld- en levensbeschouwing m.i. moet zijn. De reden, waarom ik er toe besloten ben dit te doen is gelegen in het ingezonden stuk van den heer van Dalen uit Krabbendam en van enkele anderen De heer van Dalen heeft me niet onzacht aangepakt. Hij vindt mij zelfs diepgevallen en een prediker van den Leugen. (Eigenaardig dat hij dit woord met een hoofdletter schrijft. Bedoelt hij daarraedo wellicht dat ik den Leugen tot mijn (Af)god maak?) Ik ben een verdraaier van het Woord Gods, ik misleid de menschen. Mijn oordeel zal zwaar zijn! Arme, arme Astor! Eerst heb ik er over gedacht het schrijvep van den heer Van Dalen maar langs mij heen te laten gaan. maar het leek mij bij nader inzien toch beter er wel notitie van te nemen niet om mijzelf tegenover hem ie verdedigen en te rechtvaardigen. Dat is onmogelijk. Iemand als hij is niet vatbaar voor redeneering. Ik ken het type, waartoe hij behoort. Hij stelt zich op het standpunt dat de Bijbel de absolute autoriteit is. Een bijbelwoord is voor hem gezaghebbend. Het eigen denken, het redelijk overwegen wordt bij hem uitge schakeld of althans ondergeschikt gemaakt aan wat voor hem is het Woord Gods. Hij legt aan alle anders denkenden het zwijgen op door te wijzen op Jezus Christus, die zegt: Ik ben de Weg en de Waarheid en het Leven! Wat echter de heer van Dalen niet kan begrijpen, is misschien wel voor anderen verstaanbaar. Daarom ga ik er toe over om eenlgszins uitvoerig uiteen te zetten, hoe wij aan onze wereld- en levensbeschou wing komen en welke deze is. Dit is dan tevens een antwoord op het ingezonden stuk van den heer v. D., dien ik in ieder geval toch dankbaar ben voor de moeite, welke hij zich gegeven heeft. Ik heb, naar ik mij meen te herinneren, reeds vroe ger eens gewezen op de eerste rede van Zarathustra in het bekende werk van den Duitschen wijsgeer Nietszche, waarin hij het heeft over de drie verande ringen van den geest. Hij zegt 't volgende: „Drie veranderingen noem ik u des geestes: hoe de geest tot een kameel wordt, en tot een leeuw de kameel, en tot een kind teu laatste de leeuw." De bedoeling van deze woorden is: de mensch, die streeft naar bewuste persoonlijkheid, die wil komen tot een sterk, eigen leven, maakt drie tijdperken door. In het eerste tijdperk worden hem van buiten af ideeën, begrippen, voorstellingen enz. opgelegd. Hij aanvaardt deze van ouders, opvoeders, van school en kerk. Hij is gelijk aan den kameel, aan wien door zijn meester lasten worden opgeladen, waarover zijn oordeel niet gevraagd wordt en waarover hij geen óórdeel kan hebben. Dan volgt het tweede tijdperk, waarvan de leeuw het zinnebeeld is. Het is het tijd perk van de ontkenning en de kritiek. Gebroken ■wordt dan met de opgelegde geestelijke waarden, met elk geestelijk gezag. Dan komt de mensch van heteronomie (d.i. van wetgeving door anderen) tot autonomie (d.i. tot wetgeving door zich zelf). Dit laatste is echter slechts mogelijk als op de twee de een derde periode volgt, n.1. die van het kind-wor den. Hier is het kind het symbool van het opnieuw beginnen, van het onbevangen en onbevooroordeeld staan tegenover de wereld. Letten wij nu op het leven van den mensch als geestelijk wezen, dan zien wij twee dingen: le. dat velen bij het kameel-zijn hun leven door volharden, dat anderen het brengen tot het leeuw-zijn en niet verder kunnen komen; 2e. dat het een betrekkelijk klein aantal is, dat de derde periode n.1. van het kind zijn, vruchtbaar d.i. met resultaat doorleeft en dus komt tot een zelfverworven overtuiging. Wij beginnen altijd als kameel. Daar is geen ont komen aan. Wij groeien op in een bepaalde omgeving, waarin zekere moreele en religieuse begrippen ons worden bijgebracht. Wij hebben eerbied en ontzag voor onze opvoeders en aanvaarden wat deze ons als goed en waar leeren. Als we uit roomsche ouders ge boren zijn, worden wij in de roomsche wereld- en le vensbeschouwing groot gebracht en wij nemen deze als de ware aan; zijn onze ouders protestanten, dan worden ons andere dingen geleerd en dan is het van zelfsprekend, dat wij hetgeen zij ons voorhouden als het eenig-goede accepteerên. Indien ons van onze prille jeugd af wordt voorgehouden, dat b.v. de bij bel moet worden beschouwd als een heilig boek, waarin God zich voor alle tijden heeft geopenbaard, dan kan het wel niet anders of het geloof in den bij bel moet diep in ons onderbewustzijn verankerd wor den. Het gevolg hiervan is, dat de opgroeiende mensch, zonder zich er redelijk van bewust te zijn, allerlei zedelijke en religieuse begrippen met zich meedraagt en daardoor zich laat leiden. Voor zeer velen blijft deze toestand het gansche le ven door bestaan. En het is eigenaardig op te mer ken, dat zij er zich zelfs op beroemen! Immers hoe dikwijls kunnen wij niet vernemen, dat men met eenigen trots zich er op verheft trouw te blijven aan wat men als kind heeft meegekiegen? Is niet de veel geprezen trouw aan „het geloof der vaderen" een verschijnsel van dezelfde soort? Er kan echter ook iets anders gebeuren. Daar kan een oogenblik komen in het leven van den mensch dat hij gaat twijfelen. Hij begint wat hem is geleerd en wat hij kritiekloos heeft aanvaard, te toetsen aan de werkelijkheid. Hij gaat denken! Hij wordt geschokt tot diep in zijn wezen als hij steeds meer getroffen wordt door de schrijnende tegenspraak, welke hij al lengs duidelijker gaat zien tusschen de hem bijge brachte begrippen en de harde, barre werkelijkheid, waarin hij leeft. Zijn geloof in de geestelijke autoritei ten, in heilige boeken, in heilige kerken, in heilige menschen, wordt ondermijnd. Langzaam aan komt verzet daartegen in hem op. Zijn persoonlijkheid gaat ontwaken. Er groeit in hem een behoefte om zich zelf te zijn. Dit kan worden tot een volkomen negeeren van iedere geestelijke autoriteit en van alles wat deze autoriteit als de waarheid heeft verkondigd. Het tijd perk der ontkenning is aangebroken. Met moed en soms ook wel met overmoed, wordt het oude en van ouds geheiligde neergeslagen. Ik herinner me in dit verband plotseling een ge zegde van een mijner leeraren. Het is misschien een halve eeuw geleden, dat ik t van hem hoorde toen ik n jongen van 16 k 17 jaren was. Maar het is mij bij gebleven, omdat het diepen indruk op mij maakte. Deze leeraar zeide n.1.: „dat is het sterkste geloof hetwelk uit den twijfel geboren wordt." Ik weet het nog zoo goed, dat ik innerlijk daartegen protesteerde, want ik vond toen twijfel een soort van heiligschen nis tegenover hen, die ik liefhad en vertrouwde en wier leeringen voor mij onaantastbaar waren. Nu denk ik er anders over en weet ik dat hij gelijk had. Den twijfel, en daarmede de ontkenning, moeten wij doormaken om te komen tot een levende, sterke over tuiging, welke ons moedig kan maken om het leven te aanvaarden en ons met het leven te verzoenen. Leeuw, om met Nitszche te spreken, moeten wij dur ven zijn om daarna kind te kunnen worden! En dan gaan wij ons opnieuw een wereld- en levens beschouwing veroveren. Ik stel me voor om in dit en in een of twee volgen de artikelen zoo onbevangen, als het mij mogelijk is, vrij van overgeleverde begrippen, te komen tot een wereld- en levensinzicht dat ons als denkende men schen bevredigen kan. Ik maak mij derhalve los van iedere autoriteit en zal pogen met U, mijne lezers, voor zoover ons dat gegeven is, de wereld en het leven te begrijpen en iets van den zin daarvan te verstaan. Het ten volle begrijpen is ons niet mogelijk, ten slotte blijven we steeds weer staan voor het mysterie, het groote raadsel van Het Loven- zelf. Ik ga hierbij uit van den mensch zelf. Wij z ij n en wij zijn er ons van bewust dat wij zijn. Om ons is al het andere, het universum, het heelal en onmiddellijk dringt zich de vraag aan ons op: kunnen wij iets van dit heelal begrijpen en van de verhouding, waarin wij, zelf deeltjes van dit heelal, daartegenover staan? Even begint het ons te duizelen als wij pogen ons van dit heelal een begrip te vormen. Wij zien om ons heen de aarde en ze lijkt ons groot, wij richten,in den nacht ons oog omhoog en zien duizenden ster ren en wij weten, dat er duizenden zijn die onze blik niet ontwaren kan en wij krijgen den indruk dat de aarde klein is, een onbeduidend deeltje van het oneindig heelal. Boven ons hoofd gloeit de zon, een geweldige bol van gloeiende gassen, die een temperatuur hebben, waarvan we ons geen begrip kunnen vormen. Zij is niet de eenige. Er zijn duizenden zonnen en daar onder zijn er die volgens de moderne metingen hon- Artistieke Kinder-opnamen, Studie«foto's. Fotografisch Atelier ARPAD MOLDOVAN Nieuwe Niedorp. GEOPEND: dagelijks, ook Zondags. derdmaal grooter zijn dan de „onze". Want de zon, welke onS bestraalt is onze zon. Dat wil zeggen wij zijn met onze aarde onverbrekelijk aan haar verbon den en van haar afhankelijk. De aarde is zoo iets als een kind van de zon en vormt met andere plane ten het zonnestelsel, dat een der vele andere is. Van de groote onzer zon kunnen w- ons bij benade ring een voorstelling vormen als wij bedenken dat zij een en een kwart millioen malen grooter is dan de aarde. Haar middellijn is 1.390.890 kilometer. Om deze zon bewegen zich hare kinderen, die uit haar geboren zijn op verschillende afstanden. De aarde is van haar verwijderd op een afstand van 149.480.000 kilometer. Geeft dit ons reeds een idéc van de ontzaglijke uit gebreidheid van ons zonnestelsel, nog sterker wordt onze verwondering en bewondering tegenover het heelal als wij denken aan de afstanden, welke ons van andere zonnen scheiden. De meest nabije zon is die, aan welke de geleerden den naam hebben ge geven van Proxima Centauri en die aan den zuide lijken hemel zichtbaar is. Zij is 3.6 lichtjaren van ons verwijderd. En weet gij wat wij onder een lichtjaar verstaan? Daaronder verstaan wij den tijd, die het licht noodig heeft om van zijn oorsprong te komen tot een bepaald punt. Als het licht een vol jaar be hoeft om dit punt te bereiken, spreken wij van een lichtjaar. Wij weten, dat het licht gaat met een snel heid van 300.000 kilometer in de seconde. Als we dan uitrekenen hoeveel seconden een jaar telt, dat is 60 X 60 X 60 X 24 X 365 en als wij dan dit met S.ó^vermenigvuldigen, dan kermen wij den afstand in kilometers van onze naaste zonnebuurvrouw! En wij weten, dat deze zonnebuurvrouw 227.000 maal ver der van ons verwijderd is dan onze aarde verwijderd is van onze zon. En deze afstand valt, hoe ongehoord groote ze moge wezen, in het niet tegenover die, waar op andere zonnen zich van ons bevinden. Er zijn vaste sterren (zonnen) waarvan de afstand ten op zichte van de aarde wordt berekend op 100 lichtja ren en deze worden nog als nabij-zijnde beschouwd, want daar zij er die zelfs duizenden lichtjaren ver zijn. D.w.z. daar zijn zonnen die we, gaande met een snelheid van 300.000 KM. per sekonde, pas over dui zenden jaren zouden bereiken! Er zijn door de menschen die hun leven wijden aan de bestudeering van den sterrenhemel bereke ningen gemaakt over het aantal der vaste sterren. Men is het daarover nog niet eens, maar als het geringste aantal wordt reeds algemeen aangenomen 10 milliard, d.i. tien duizend millioen. Tien duizend millioen zonnen te midden waarvan onze zon staat met haar planeten en een van die planeten is onze aarde. En op die aarde leven wij, menschen. En wij gevoelen ons onbeduidend klein. Minder dan één nietig zandkorreltje tegenover een hoogen duin, zijn wij tegenover het ons omringende uni versum. En het lijkt ons drieste vermetelheid te pogen in de geheimen van het heelal door te drin gen. Nochthans heeft de mensch dit gedaan en met succes! Hij kent de afstanden, hij heeft den inhoud van vele hemellichamen berekend, hij weet uit welke stoffen zij bestaan. Hij heeft berekend met welke snelheid deze licha men zich bewegen. En wij voelen over welke gaven de menschheid beschikt, om dit alles te kunnen. Wanneer wij dan, als denkende menschen, gedu rende een helderen sterrennacht den blik naar bo ven slaan, stijgt in ons op een gevoel van groote bewondering voor de oneindigheid van het heelal, waar volgens eeuwige wetten alles zijn banen door loopt en zijn bewegingen volvoert en wij buigen eer biedig het hoofd voor het grootsche en verhevene om ons heen maar ook een gevoel van dankbaar heid doorstroomt ons, als wij bedenken dat die klei ne mensch, dat onbeduidende stofje in het heelal, het vermogen heeft ontvangen om met dat wonder bare apparaat, de hersenen, gewapend dit heelal te doorvorschen en van geslacht op geslacht de kennis daarvan te vermeerderen^ En de kleine mensch wordt. groot fn ons oog, groot naar den geest! En wij gevoelen, dat hij, zoolang hij de aarde zal bewonen, nimmer zal ophouden met denken, zoeken, vorschen. Voor de moeilijkste vragen deinst hij niet terug. Door welke kracht wordt dit heelal beheerscht? Heeft het eeuwi ge gebeuren een doel? En wat is de bestemming van den mensch? Is hij op deze aarde om weer spoor loos te verdwijnen? Heeft hij een taak te vervullen? Heeft zijn leven een hoogeren zin? om de Prov. Kampioenschappen der Landelijke Rijvereenlgingen van N.H., op ZONDAG 23 JULI 1933, op het terrein der L R. „West-Friesland". Ruigeweg, te SCHAGERBRUG. Vrij entrée. Verplicht programma f0.25. Aanvang Dressuurproeven 9^ uur;. Springconcoursen 2 uur. Consumptie op het terrein. Auto Rijwielstalling f 0.25 en f 0 10. De vragen hoopen zich op en ondanks het vele, dat de mensch heeft ontsluierd, blijft door ons heen zingen het bekende „in raadselen wandelt den mensch op aard." Zullen wij ons vermeten in deze raadselen door te dringen? Ja, wij kunnen niet anders. „Des drijvers gewel dige roede jaagt rust'loos ons voort op ons pad." Dit wil zeggen: daar is iets in ons, dat ons dringt om met deze raadselen ons bezig te houden. De werkelijk bewust levende mensch wil niet blij ven stilstaan bij een niet-begrijpen. En hierin ligt zijn glorie. Maar voor wij een poging doen om bij benadering een antwoord te zoeken op de op ons aanstormende vragen een antwoord te geven, moeten wij ons bezig houden met iets anders. Wij hebben een blik geslagen in de onbegrensde grootheid van het heelal en wij daartegenover ge staan met eerbiedige bewondering. Niet minder groot zal onze bewondering echter zijn als wij kennis nemen van de wereld der oneindig kleine dingen. Want de mikrokosmos (d.i. de onein dig kleine wereld) is even wonderbaarlijk als de makrokosmos (d.i. de oneindig groote wereld). Ik heb met oparet deze twee vreemde woorden ge bruikt omdat deze bij dit onderwerp veel gebezigd worden en daarom door de lozers gekend moeten worden. De volgende maal hoop ik met U een uitstapje te maken in dien mikrokosmos en ik ben ervan ver zekerd, dat gij, evenals ik, toen ik voor het eerst daarmede kennis maakte, het gevoel zult hebben, alsof gij in een tooverwereld, een onwezenlijke sprookjeswereld zijt binnengetreden. ASTOR. Moderne Uitvoering met 14 dagen uurwerk Gongslag van f 39 voor 114.90 met 2 bijpassende vazen Pracht MODEL 14 dagen uurwerk Zware Gong met 2 bijpassende vazen van f 42 voor 116.80. APART MODEL 14-daagsch uurwerk met zeldzame Gongslag f van f 45 voor f 18.40. met 2 bijpassende vazen. HTPER MODERNE pendule 14 dagen uurwerk Zware Kaisergong met 2 bijpassende vazen van f 52 voor 122.50 Bronzen pendule met 2 bijpassende vazen van f22 voor i 6.30. Moderne Sehoorsteenklokken met 14 dagen uurwerk met zware Gongslag van 123.50 voor f8.50 met Bim-Bamslag van f 26 voor f 9.75 Onder volle garantie. Reorganisatie UITVERKOOP J. F. B E EMSTERB0ER Keizerstr. 15, Telef. 372, Den Helder. Zilvsrpleet lepel eo vork totaal 11.95

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1933 | | pagina 1