Esperanto-Tentoonstelling Barbara Worth De Langendijker Groentenveilingen. Schagen. Het beter begrijpen der volkeren onderling vindt In Esperanto een aangewezen middel, aldus de Burgemeester van Schagen In zijn openingsrede. Zaterdagavond 8 uur werd de aangekondigde tentoon stelling van Esperanto door den edelachtbaren heer burgemeester Cornelissen van Schagen officieel ge opend. Zeer velen hadden aan de uitnoodiging gehoor gegeven aanwezig te zijn. zoodat tegen het openingsuur het gymnastieklokaal der Openbare Lagere school een ongewonen Indruk maakte. Inplaats van de vele werk tuigen. die daarin anders staan opgesteld, vonden we er nu lange tafels, waarop veel en velerlei materiaal was. betrekking hebbende op de wereldtaal Esperanto. Onze eerste Indruk was dan ook direct, dat hier niets onbeproefd was gelaten om den bezoeker een zoo vol ledig mogelijk beeld te schenken van wat er op dit ge bied ..te koop" is. We merkten onder de aanwezigen o.a. op: burge meester en wethouders van Schagen, burgemeester Kos- tcr van Winkel, eenige doctoren en diverse onderwijzers Esperantisten, kenbaar aan het Internationale Insigne, leidden de bezoekers rond en gaven de noodige uitleg san hetgeen was tentoongesteld. De opening. Om even 8 uur nam de heer K. Roggeveen van Scha gen. %'oorzitter van La Norda Stelo het woord voor het uitspreken van de openingsrede: Ter gelegenheid van de 5e districtsvergadering, aldus «preker, die de vereeniging van Esperantisten in Noord Hollands Noorderkwartier „La Norda Stelo" hier mor gen in de zaal van den heer Igesz zal houden, is het. dat wij deze tentoonstelling op Esperantogebied hebben georganiseerd om ook hier in Schagen en omgeving meer bekendheid aan onze zaak te geven. Namens La Norda Stelo heet ik U allen hier hartelijk welkom, in het bijzonder het college van B. en W. van Schagen en den heer J. Koster, burgemeester van Winkel, de hoop uitsprekende, dat het ons in Schagen. als centrumge meente, spoedig zal mogen gelukken een vereeniging op te richten. Op zeer hoogen prijs wordt het door ons gesteld, dat onze edelachtbare heer burgemeester Cor nelissen bereid gevonden werd. deze tentoonstelling te openen, waarvoor onzen dank. Mede onzen dank aan Burgemeester en Wethouders, die zoo bereidwillig wa ren ons dit lokaal in bruikleen af te staan, en verder aan den heer Govers van Den Helder, die direct bereid was een groot gedeelte van het hier tentoongestelde ma teriaal beschikbaar te stellen, evenals de neutrale bond van Esperantisten .La Estonto Estas Nia". Amsterdam en verder aan allen, die ons hebben geholpen bij 't ge reedmaken van de tentoonstelling. Ik geef hiermede het woord aan den edelachtbaren heer burgemeester Cornlissen en hoop U dan zoo meteen in een klein over zicht ons doel en streven duidelijk te maken. Applaus. De burgemeester spreekt. Daarop nam de Burgemeester het woord: Geachte aanwezigen. Gaarne voldoe ik aan het tot mij gerichte verzoek, bij deze gelegenheid een enkel woord tot U te spreken. Ik waardeer het ten zeerste, dat ik daartoe door U ben uitgenoodigd. Reeds meer dan eens herdacht ik met dankbaarheid, hoe rijk aan afwisseling de werkkring i« van den bur gemeester in" een gemeente als deze. die. dank zij de ijver en de voortvarendheid .van vele zijner medebur gers. zich telkens weer van een andere taak moet kwijten. Ook het houden van tentoonstellingen is aan Schagen niet vreemd, al herinner tk mij niet. dat al hier ooit een tentoonstelling is geweest, die een taal studie tot doel had. Tooh is deze alhier niet misplaatst wanneer men bedenkt, hoeveel te Schagen aan onder wijs en volksontwikkeling wordt gedaan. Meer bevoegden dan ik vertellen U hedenavond, wat het Esperanto, het onderwerp van deze tentoonstelling, eigenlijk is. wat de beoefening ervan beoogt, wat de praktische gevolgen van de kennis ervan zijn en nog veel meer. Tot voor eenige dagen wist ik slechts, dat het een door wijlen Dr. Zamenhof te Warschau bedachte wereldtaal was. dat daarin cursussen werden gegeven en dat beoefenaren van die taal daarvan gemak hadden ondervonden bij het bereizen van landen, waarvan de taal hun onbekend was. Hiertoe door den ijverigen heer K. Roggeveen in staat gesteld en mede door gegevens, die reeds binnen mijn bereik lagen is mij het nut er van nog duidelijker geworden. Ik ben ervan overtuigd, dat aan een wereldtaal ip- derdaad behoefte bestaat. Reeds waren anderen Dr. Zamenhof voor geweest met het bedenken van een hulpmiddel, dat zou trachten een brug te vormen tus- schen de verschillende volken, die elkanders taal niet kenden, doch om practische redenen zijn hunne pogin gen min of meer mislukt. Het is gebleken, dat de bouw van het Esperanto zoodanig is, dat het gemak kelijker door de groote massa te bevatten is. hetgeen voorzeker een niet geringe verdienste mag heeten. Ik persoonlijk vind het een schaduwzijde van een we reldtaal, dat zij geen geschiedenis heeft, niet als het ware uit een volk is voortgekomen en een eigen letter kunde mist. Zij mag m.i. dan ook nimmer de studie FEUILLETON Dooi HAR O LD BELL WRIGHT van andere talen verdringen, doch alleen als hulpmid del daarnaast dienen. Doch als zoodanig staat voor het Esperanto een groote toekomst open. Ik wil aan handel en toerisme thans niet denken, maar wel aan het beter begrijpen der volken onderling. De internationlae ver houdingen zouden er niet slecht bij varen, wanneer de volken elkander beter begrepen en waardeeren en is voor het Esperanto op dit gebied dan niet een schoone taak weggelegd? Ik hoop, dat deze tentoonstelling op de belangstelling van de inwoners van Schagen en omgeving mag reke nen en dat ook alhier een cursus in Esperanto levens vatbaarheid mag hebben. Gaarna breng ik hulde aan hen, die deze tentoonstelling tot stand brachten, aan den heer Roggeveen in de eerste plaats. En hierbij verklaar ik deze tentoonstelling voor ge opend. (Applaus). Doel en streven. De heer K. Roggeveen gaf vervolgens 't navolgende overzicht, waarin doel en streven der Esperantisten werd uiteengezet Het is een eigenaardig feit, maar hij, die eenmaal aan Esperanto zich wijdt, die raakt er zijn hart voor zijn leven aan kwijt. Ook mij Is het zoo gegaan, en di rect kan ik hieraan toevoegen, dat ik, alleen reeds door Esperanto, met zeer veel menschen in aanraking ben gekomen, waarmee ik anders zeker nooit het genoegen zou hebben gehad, kennis te maken. Alleen reeds van dit standpunt bezien, zou ik niet graag geen Esperantist willen zijn. Want niet alleen dat men zich in eigen land goede kennissen kan maken, hel grootste voordeel van Esperanto is, dat men zich kennissen over de geheele wereld kan verwerven. Met geen en kele taal kan men zooveel landen bereiken als met Esperanto. En dit juist is de idieele zijde van Esperan to. Hoe zou men femand kunnen haten, wanneer men daarmede een aangename correspondentie voert? Hoe zou men iemand uit een ander land kunnen haten, waarmede men bij ontmoetingen aangenaam oonver» seert? Want elkander verstaan is elkander begrijpen. En juist het eigenaardige van Esperanto is, dat men elkander zoo gemakkelijk begrijpt, onverschillig welk onderwerp zich in het gesprek voordoet. Alleen reede daarom gunnen wij Esperantisten ons moeilijk begrij pen, dat de verbreiding van Esperanto niet nog veel sneller gaat Maar gelukkig zijn over het algemeen Esperantisten eigenaardige menschen, doordrijvers zou ik ze willen noemen. Voor mij is echter de groote vraag of het eigenaardige zit in de menschen als zoo danig of dat Esperanto zelf de oorzaak daarvan is. Ik voor mij ben ervan overtuigd, dat juist het doordrijven, het volharden ontstaat door Esperanto, alleen omdat degene, die zich voldoende op de hoogte stelt van Espe ranto, binnen afzienbaren tijd overtuigd Esperantist wordt en inziet, dat Esperanto de wereld, maar dan ook de geheele wereld voor ons opent. Wij houden daarom vol en ik prijs mij dan ook gelukkig met U te kunnen zeggen, dat ook eindelijk Schagen en omgeving besmet zijn. Wat Esperanto Is, behoef ik gelukkig niet meer aan U duidelijk te maken. Wij zijn reeds zoover gevorderd, dat er weinig menschen meer gevonden worden, die dat niet weten. Tot mijn spijt zijn er echter nog steeds te veel menschen die te lichtvaardig zijn in hun oor deel over Esperanto, zonder er kennis mee gemaakt te hebben. Hen. zoo zij hier aanwezig mochten zijn, zou ik willen toeroepen, getroost U zich, ondanks Uw vooroordeel, de moeite, één winter Esperanto te bestu- deeren. Ik ben ervan overtuigd, dat Uw oordeel daarna sterk gewijzigd zal zijn en U met ons Esperantisten zult zeggen, dat Esperanto ia de wereldtaal bij uitne mendheid, en dat U het met ons eens zult zijn, dat Dr. Zamenhof ons door Esperanto iets gegeven heeft van onschatbare waarde, zoowel idleel als materieel. Idleel, omdat Esperanto, wanneer het eenmaal zal zijn door gevoerd, werkelijk zal kunnen bijdragen tot een betere verstandhouding tusschen de volkeren onderling, dus tot den vrede. Materieel, omdat men bij algeheele doorvoering van Esperanto geen wereldconferenties behoeft te houden, waar men elkander na elndelooze vertalingen nog niet begrijpt, internationale congres sen, die om dezelfde reden vervelend worden om er aan deel te nemen; omdat men op alle zakenkantoren zal kunnen volstaan met naast de moedertaal slechts Esperanto te kennen. Reeds zijn wij zoover gevorderd, dat er streken in ons land zijn, waar men door het groote aantal cur sisten met een tekort aan onderwijskrachten of lokaal- ruimte heeft te kampen. Ik noem U daarvoor als voor beeld de streek rondom Utrecht, waarvoor men het vorig seizoen onderwijskrachten moest oproepen; en dit jaar het eiland Texel, waar men tot vorige week 140 deelnemers voor den nieuwen cursus hééft en niet meer cursisten kan plaatsen wegens gebrek aan ruimte. Reeds zijn wij zoover gevorderd, dat Esperanto ook op het programma staat voor den aanstaanden cursus van de Handelswinteravondschool hier In Schagen. Reeds prijzen we ons gelukkig, enkele gemeenten in ons land te hebben, waar Esperanto als vrij vak op de lagere scholen is Ingevoerd, doch rusten zullen wij niet, voor en aleer ons einddoel, Esperanto als verplicht vak op de scholen, zal zijn bereikt. Ik hoop dat U met groote belangstelling onze ten toonstelling zult gadeslaan, de aanwezige Esperantisten zijn tot Uwen dienst Daarop verspreidden de aanwezigen zich door de zaal en lieten zich terdege inlichten. De heer Govers was zoo bereidwillig om de pers rond te leiden en onder deze deskundige leiding raakten wij, het mag gezegd, enthousiast We kregen Inzage van correspondentie, gevoerd door Hollanders met Russen. Finnen, Slowaken, Perziers, 63. Velen- van de pioniers ln de overstroomde landen zagen zich genoodzaakt hun hoeven te verlaten aan wier bezit zij zooveel moeite en arbeid besteed hadden. Frontera en Kingston, de nieuw gestichte steden, wer den tegen de overstrooming beschermd door dijken, waaraan mannen en vrouwen in zenuwachtigen haast onafgebroken werkten. Oplettende wachters deden hier voortdurend de ronde en menigmaal werden de vermoeide en afgetobde burgers gestoord in hun rust en opgeroepen tot herstel en versterking van een be dreigd punt. Het oostelijk gedeelte van het Dal bestond uit hoo- ger gelegen gronden, zoodat de pioniers in het Zulder- Centraal-District en de omgeving van Gemeenebest geen onmiddellijk gevaar liepen. Maar de bedding van wat vroeger de Droge Rivier geweest was, was nu tot den rand gevuld met een bulderenden stroom en wan neer het niet gelukte het overtollige water af te leiden, was het hoogstens een vraag van tijd, maar stond het onafwijsbaar vast dat het nieuwe land met al zijn schatten en al zijn beloften, begraven zou worden on der het oppervlak van een binnenzee. De toestand was erger dan bedenkelijk. De bewon derenswaardige ontwikkeling van het nieuwe land. de bultengwone vruchtbaarheid van het ontgonnen ter rein, de onberekenbaar gunstige kansen die in den schoot der toekomst verborgen lagen, dit alles had de algemeens aandacht op de onderneming van het Koningsdal gevestigd. De pioniers in de Woestijn van Barbara waren, in waarheid, aan een wérk van veel wijder strekking verbonden, een werk dat een ontzag gelijke aanwinst voor het nationale leven stond te Afrikaners en Japanneezen, natuurlijk ln Esperanto. Drukwerken van wereldfirma's, keurig uitgevoerd in de wereldtaal; ons werden getoond romans, vertaald van het Nederlandsdh in het Esperanto. We zagen werken van Molière, Schiller, Shakespeare en meerdere schrijvers van wereldnaam. Is een en an der niet een duidelijk bewijs, hoezeer het Esperanto zich een plaats heeft veroverd? De Bijbel, op zijde pa pier gedrukt in het Esperanto lag daar evenals tijd schriften uit alle deelen der wereld. Is het niet won derbaar, dat nu een Hollander deze kan lezen en be grijpen, onverschillig of ze al komen uit Klein Azië of wel uit Siberië? En zoo kunnen we doorgaan. Het Braille schrift, voor hen die voor eeuwig het licht hunner oogen moe ten missen, zagen we gedrukt in de taal der Esperan tisten. We vonden deze tentoonstelling een der meest interessanten, die we ooit zagen en mochten bezoeken. Gewapend met een woordenboek verlieten we ten slotte het gebouw, overtuigd, dat het Esperanto zijn weg ook in Schagen en omgeving wel zal vinden. Ook des Zondags hebben zeer velen de tentoonstelling be zocht en naar we mochten vernemen hebben zich reeds velen opgegeven voor het volgen van een cursus. We kunnen niet anders dan alsnog een ieder aanra den, bekwaamt U in het Esperanto, de wereldtaal, ons gebracht door Dr. Zamenhof; wapent U met de kennis die U steeds zal wezen een hulp in Uwe maatschappe lijke positie. Tenslotte zij vermeld, dat de districtsvergadering zeer druk werd bezocht Menigmaal klonk een Esperanto- lied en dat de gesprekken, in deze taal gevoerd, vrucht baar zulen zijn geweest, daaraan willen we ook niet twijfelen. worden. En in diezelfde mate was nu ook de aandacht van allen gevestigd op de ramp die het Koningsdal teisterde. Overal volgden ingenieurs met gespannen aandacht de pogingen die door de Maatschappij wer den aangewend om de heerschappij over de rivier te herwinnen en ze in haar oude bedding terug te dringen. Velen waren van meening dat het, met het oog op de alluviale gesteldheid van den bodem en de geringe vastheid van van grond, waarbij nog kwam de groote hoeveelheid en de snelheid van het binnenstroomende water, dat dit alles een afdoend beletsel voor het welslagen van de pogingen zou zijn. In de oogen van de vaklieden was de onderneming ten doode opge schreven. Men gaf den landbouwers den raad hun bezit en hun werk ln den steek te laten en een goed heenkpmen te zoeken. Maar die stoere mannen die de woestijn gedwongen hadden haar rijkdommen af te staan, wilden van geen wijken weten. Alleen zij wier hoeve ln een overstroomd district lag, waren gedwon gen heen te gaan. Ook nu, in het aangezicht van een bijna onvermij- délijken ondergang, zette Jefferson Worth den arbeid aan den spoorweg voort, terwijl hij desgelijks zijn an dere ondernemingen voltooide door het aanbrengen van verbeteringen, uitbreidingen en het ontwerpen van nieuwe plannen en dat alles met een overbluffende overtuiging en vastberadenheid. Ook ln die moeilijke dagen kwam geen woord over zijn lippen dat zelfs den geringsten twijfel scheen aan te duiden aan de einde- lijke zegepraal van de pioniers. Zijn vrienden en bond- genooten drongen er bij hem op aan dat hij het werk stop zou zetten, totdat de vooruitzichten zich duidelij ker zouden afteekenen. Maar hij antwoordde in alle gemoedsrust dat de toekomst voor hem reeds vaststond en hij zette zijn werk voort. Zijn vertrouwen en zijn moed bezielden de harten van de bedreigde lieden. Wanneer hij den moed ver loren had, wanneer hij teruggeweken was, dan zou dit het sein hebben gegeven tot een paniek die niemand had kunnen bedwingen en die ten laatste in een redde- looze vlucht ontaard zou zijn. Dan waren de landouen van het Koningsdal waaraan reeds zooveel inspanning besteed was, voor altijd aan de rivier overgelaten «n onherstelbaar verloren voor de menschheid. Zij kwamen allen tot hem en wanneer zij bespeurden Enkele regeeringsmaatregelen voor aardappelencontingenteering door Engeland. - De balans der vroege aardappelteelt kan wor den opgemaakt met zeer ongun stig resultaat. - De organisaties en hun wenschen. - Verminderde aanvoer van aardappelen. - Sta- tionnaire prijzen. - Lustelooze stemming voor roode kool. - Ook gele lager. - Iets beter voor witte. - Sterk uiteenloopende prijzen voor bloemkool. - Verminderde aanvoer zllverulen. Meer gele uien. - Iets lagere prijzen. - Groo te aanvoer van slaboonen. - Prij zen redelijk voor dunne. - Lagere prijs voor druiven. - Minder slechte voor tomaten. Voor de tuinbouwers zijn weer enkele regeerings maatregelen in werking getreden, die ongetwijfeld van invloed zullen zijn op de prijzen. Daar is in de eerste plaats de aardappelsteunregeling oogst 1933, die met lngajig van 4 September in werking is getreden. Voor het verkrijgen van een vervoervergunning zal f 1 per 100 Kg. moeten worden betaald, terwijl minimumprij zen zijn vastgesteld van f 3. f 2. f 1.50 en f 1.25. al naar de klasse, waarbij de verschillende aardappelsoorten zullen worden ondergebracht. Dan is daar verder de met 1 September in werking 'getreden bepaling, dat geen toeslag meer zal worden verleend op vroege aard appelen. Dit heeft tot gevolg gehad, dat de laatste 2 dagen slechts geringe hoeveelheden aardappelen aan de veilingen zijn aangevoerd, daar de bezitters ervan de voorraden nog in Augustus hebben opgeruimd. De En- gelsche regeering heeft bovendien de aardappeleninvoer uit Nederland sterk gecontlngenteerd, zoodat er voor den handel ln aardappelen verschillende omstandighe den werken, die ongetwijfeld op de prijzen invloed zul len oefenen. Voor Langendijk, waar in hoofdzaak vroe ge aardappelen worden geteeld voor verkoop naar het buitenland, ls de balans van de aardappelteelt nu wel óp te maken, en helaas ls de uitkomst ervan zoodanig, dat nog nooit een zoo ongunstig resultaat is te boeken geweest. Het jaar 1933 zal den aardappelverbouwers heugen; de uitkomsten ervan hebben het hare er aan bijgedragen, dat de tuinbouw hier een crisis doormaakt, die tot sterken welvaartsachteruitgang en tot een toe stand van verarming heeft geleid. Het ls thans zoo ver gekomen, dat de tuinders niet meer weten, wat ze met hun organisatie moeten aan vangen om verbetering ln dien toestand te brengen. Ze hebben geconfereerd en geadresseerd en ook gedemon streerd. Dit laatste is nu verboden en met adressen en conferenties is succes ook al uitgesloten. De Neutrale Bond van Tuinders te Heemskerk is nu begonnen met vergaderingen te beleggen, waar algemeene beschouwin gen over den toestand gehouden worden en daaruit con- clussies te trekken. We verwachten, dat dit ook hier wel navolging zal vinden. Men heeft daar nuttige be sprekingen gehouden over de vraag, hoe de tuinders dachten over groentesaneering, waarbij' men tot de con clusie kwam, dat het noodzakelijk was, dat op het boe renland geen groente meer mag^orden geteeld en dat het gesaneerde bollenland ook niet meer met groente mag worden bebouwd. Voorts werd de noodzakelijkheid betoogd, dat het kleine tuindersbedrijf van. onder 1 H.A. niet mag worden gesaneerd, doch. mochten, alle tuinders tot inkrimping van hun bedrijf moeten over gaan, te pogen een progressieve saneering te verkrij gen. Maar oogenblikkelijk behoort de regeering in te grijpen, daar er overal ln de tuinbouwstreken van Noord-Holland in Kennemerland zoowel als in de Streek als aan Langendijk en omgeving honger heerscht De laatste week heeft intusschen nog geen wijziging gebracht in den algemeenen toestand. Er werden 66 spoorwagens aardappels aangevoerd, die weer weinig hebben opgebracht. Wel werden weer ongeveer alle aangevoerde aardappales verkocht, zoodat er weinig op de belt moest worden gestort, doch voor de Schotsche muizen werd weer veel voor 75 cent tot f 1.50 verkocht; een enkel partijtje bracht iets meer op. Groote Schot ten goJden van 75 cent tot f 1-40. De voornaamste aan voer bestond de laatste dagen in Eigenheimers. De blauwe Eigenheimers zijn het meest gewild; toch wor den voor deze aardappels van prima kwaliteit nog lage prijzen besteed. De meest gewilde brachten tot f 2.70 op en dit nog wel bij uitzondering; een deel werd voor f 1.70220 verkocht. De Eigenheimers gingen tot f2; een belangrijk deel ging echter voor f 1.20—1.80 van de hand. Voor Duken, die dit jaar al bijzonder slecht ge wild zijn, werd 75 cent betaald met uitzondering vaa enkele partijtjes, die tot 90 cent opbrachten. Voor drie lingen kwam de minimumprijs van 75 cent terecht Voor roode kool was de stemming nog lusteloozer dan de vorige week; een belangrijk deel werd voor 'fl verkocht. Aanvankelijk kon voor de mooiste van onge veer 3 pond f 1.60 worden bedongen. Later trad een kleine verbetering in, zoodat toen nog even boven de f 2 werd gemaakt. In totaal werden 19 spoorwagens aangevoerd, die meest allen voor het binnenland waren bestemd. O.a. ging ook een gedeelte naar België. Ook vond de gele kool maar weinig afzet in het buitenland. De stemming voor deze koolsoort, welke al niet bijzonder opgewekt was, verflauwde nog. wat in de bestede prijzen tot uiting kwam. De hoogste prijs, die in de afgeloopen week werd betaald, was f 1.70, wat ongeveer f 1 minder was dan de vorige week. Herhaal delijk bracht ze weer niet meer dan den minimumprijs van f 1 op en verscheidene partijen zeer mooie kool werden voor f 1.251.50 verhandeld. De aanvoer be paalde zich tot 11 spoorwagens. De aanvoerders van witte kool konden minder on voldaan zijn. Enkele weken geleden werd door hen de vaststelling van een minimumprijs van f 1 tot f 1.25 bepleit ln een tijd, toen veel niet meer dan 40 cent opbracht. Er zijn nu maar weinig partijen beneden den prijs van f 1 en f 1-25 verkocht. Aan de Broek er velling lagen de prijzen tusechen f 1.10 en f 1.90; te Noord- scharwoude werd iets minder besteed. Aan belde vei lingen werden in totaal 20 spoorwagens verhandeld. Er werden maar weinig wortelen aangevoerd, die prijzen opbrachten van f 2.80—3.50 per 100 K.G. De prijzen der bloemkool waren zeer afwisselend, terwijl de aanvoer grooter was dan vorige weken. Er zijn aanvankelijk partijen verkocht, waarvan de mooiste f 1019 opbrachten, terwijl bloemkool van dezelfde grootte en kwaliteit later voor f 8 f 10 werd verkocht. Kleinere werden verhandeld voor f 4.4012. De groot ste van de tweede soort brachten f 35 op, kleinere f 1-20-IjBO. De aanvoer beliep 12000 stuks. Met den aanvoer van zilveruien loopt het op het eind. Ze wordt nog bijna uitsluitend te Noordschar- woude aangevoerd. Voor groote werd 80 90 cent be taald. Drielingen liepen ln prijö achteruit tot f 1 a 1.20, terwijl zilverne<p, die de vorige week nog tot f 8 op bracht nu tot f 6 daalde en op het eind der week tot ruim f 4. Voor partijen, die Iets afweken van de ge stelde elschen, werd ven f 35 betaald. Grooter was de aanvoer van gele uien. Ook hiervan liep de prijs iets achteruit. De mooiste uien brachten f 22 30 op, voor de meeste kon echter niet meer dan f 1.701-90 worden bedongen. Voor drielingen waren de prijzen nog lager, nl. f 1-101.90. Gele nep bleef vrij stationnair; het meeste werd voor f 44.60 ver- kociht. Aanvoer 16 spoorwagens. Voor bleten was weinig belangstelling; er werd van f 0.60—1.60 voor betaald. Voor mooie, dunne slaboonen werd van f 610.70 be taald, dikke brachten f 2 a f 3 op. Eerste kwaliteit snijboonen golden f 3, mindere f 2. Er werden ruim 60 000 K.G. boonen geveild. Druiven daalden sterk in prijs, Allcante werd voor gemiddeld f 28 verkocht, Frankenthaler. die aanvan kelijk nog f 32 a f 36 opbrachten, werden later voor ruim f 24 verhandeld. Tomaten waren iets minder goedkoop. Voor A werd op het laatst der week f 9 betaald tegen f 3 de vorige week; B steeg van f 4 tot f 10, C van f 2 tot f 8 en C.C, die onverkoopbaar was, bracht nu f 4 op. dat de moed hun ontzonk en hoofd en hart hun span kracht verloren. En met vernieuwde kracht en moed keerden zij dan huiswaarts. Het was, zooals een oog getuige dan in later jaren zoo treffend juist heeft uitgedrukt: „In dien tijd leefden wij allen op zijn ze nuwen." Gedurende dien oorlog van de Maatschappij tegen de rivier was Willard Holmes genoodzaakt in zijn rol van toeschouwer te blijven. Hij had de nadering van de ramp voorspeld en door een zorgvuldige bestudeering van eiken factor van het vraagstuk zich op de crisis voorbereid, wanneer die komen mocht. Met alle mid delen die tot zijn beschikking stonden, had hij plan nen ontworpen en maatregelen beraamd ten einde zooveel mogelijk gereed te staan voor den strijd en nu het gevecht begonnen was, mocht hij niets anders zijn dan een lijdelijk toeschouwer die den ondergang gadesloeg van het werk dat hij liefhad, terwijl een vreemde, die volkomen onbekend was met de voor bereiding, de plaats innam die hem toekwam. Maar de groote, invloedrijke man van de Southwes- tern, met wien Holmes in die dagen overleg pleegde, gaf hem telkens weer den raad klaar te staan voor den dag dat de Maatschappij haar nederlaag erkennen zou. De overstrooming breidde zich gestadig noord waarts uit en bereikte ten laatste het laagste punt van het Dal waar zij aan een binnenzee het aanzijn gaf, die, zonder afvoer, voortdurend ln oppervlakte toenam. En Intusschen werd het vernielingswerk on vermoeid voortgezet en weldra was het voor een ieder duidelijk dat het in de eene of andere richting tot een beslissing moest komen. De ontzaggelijke hoeveelheid water die met steeds toenemende kracht en snelheid werd aangevoerd, schiep zichzelf een weg langs de steile helling van het dal en vórmde daar een loodrech ten waterval van vijftig tot zestig voet hoog en een breedte van een kwart mijl. Het gebulder van het neerploffende water, het gedreun van de neerstortende aardmassa, die door den stroom werd meegesleept, het was mijlen ver hoorbaar. Het vruchtbare land smolt op die wijze weg als sneeuw voor de zon. Dag er. nacht, zonder ophouden, drong de onberekenbare kracht van de rivier den waterval zuidwaarts naar de doorbraak bij de waterkeering, waardoor nu het water van den Colorado het dal binnenstoomde. Het gevaar dat het Koningsdal bedreigde, lag niet in de steeds rijzende zee. Lang vóórdat het water de oude zeebedding kon vullen, zou die machtige water val die gestadig stroomopwaarts kroop, de waterkee ring genaderd zijn. Wanneer het oppervlak van de ri vier dan ongeveer vijftig voet gedaald was. zou het onmogelijk geworden zijn het water voor de bevloeiing af te leiden. Het land waarvan de ontginning begon nen was, zou van zelf weer woestijn worden en van het ontginningswerk zou nooit meer sprake kunnen zijn. volledige vernieling van al wat de pioniers tot stand hadden gebracht, was nu nog slechts een vraag van enkele weken. De stad Kingston lag juist op den weg van dien voortkruipenden Niagara. Terwijl de manschappen van de Maatschappij bezig waren de doorbraak te herstel len, kwam de waterval hoe langer hoe dichter bij de kleine stad. Toen het gedruisch van het water en net gedreun van de neerploffende oevers in de straten kon worden gehoord, verlieten de menschen hun huizen en kantoren en winkels en begon het voor ieder duidelijk te worden dat geen macht ter wereld het onheil zou kunnen afwenden. Er werden helfhaftige pogingen in het werk gesteld om den koers van de nieuwe rivier buiten het gebied van de stad te verleggen, maar, sterk in hun woeste onweerstaanbare macht, kozen de wateren hun eigen weg. De pioniers die de eerste stad in het hart van het Koningsdal hadden gebouwd, zagen den ontzettenden daverenden waterval zich voortbewegen naar het werk van hunne handen. Zij voelden de aarde beven onder hun voeten, en zij aanschouwden hoe huizen en kanto ren, het hotel, het opera-gebouw, de bank en eindelijk het gebouw van de Maatschappij, hoee alles ondermijnd werd en waggelde en ln de diepte verzonk. In weinige uren was alles voorbij. De watervallen gingen al weer verder en waar eenmaal Kingston ge staan had, was nu een afgrond met enkele bouwvallen aan beiden zijden. Dienzelfden dag mislukte de laatste poging die door de mannen van de Maatschappij in het werk was ge steld om de doorbraak te dichten. Wordt vervolgd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1933 | | pagina 7