Harddraverij De brand in den Rijksdag. MEDEMBLIK. Watervuurwerk Zaterdag 16 September 1933. SCHAGER COURANT. Tweede blad. No. 9348 Contra-proces te Londen. H e t K.LM.-c o n f I i c L Wedïrom ontslag bij de Staatsmijnen. Uniformverbod goedgekeurd. Dalende opbrengst der Rijksmiddelen. Zware aardbeving in Turkije. VAN DER LUBBE WEIGERT VERDEDIGING. iiMBimiiiimiiiimiimBiimiiiiaiiiwimii Maandag a.s. naar IMIiraiMIIMIlMIflffllllIHflllBIKi MINDER VREEMDE ARBEIDERS. Twee Nederlanders in Duitschland verongelukt. DRUIVEN per kilo 35 cent M. HOEP Laagzijde 42 Schagen. HET ONDERZOEK VAN DE INTERNATIONALE JURISTEN COMMISSIE. Het merkwaardigste „proces", dat ooit te Londen is gevoerd, is Donderdagmorgen, aan ge vangen in de „Court Room", in de Carey Street achter het Gerechtsgebouw ta Londen. Het was de eerste zitting van de Interna tionale Commissie van Juristen, die een onderzoek zal instellen naar den brand in het Duitsche Rijksdagge bouw. Niet meer dan ongeveer 50 personen konden in de kleine zaal worden toegelaten en alle voorzorgsmaatre gelen werden genomen om alleen diegenen toe te laten, die daarvoor speciale vergunning hadden verkregei). Drie deuren geven toegang tot de zaal en aan elke deur is een strenge controle. In de Commissie zitten negen bekende juristen, on- der wie het Nederlandsche Tweede Kamerlid, Mevr. BakkerNort. Het doel van het hooren der 16 getuigen en het ver- zamelen van bewijsmateriaal omtrent den brand in het Rijksdaggebouw, is de wereld te overtuigen van de werkelijke schuld aan dezen brand. De conclusies van do Internationale Juristencommis sie zullen worden gepubliceei'd, voordat het proces te Leipzig zal beginnen. In zijn openingswoord van de zitting van de Inter nationale Commissie van Juristen zeide Sir. Stafford Cripps, dat de brand in het Rijksdaggebouw een Euro- peesche en wereldsensatie was. De brand kwam op het oogenblik dat een beweging Duitschland moest verove ren. Vele pogingen zijn gedaan om in Duitschland een behoorlijke verdediging voor de beschuldigden te ver krijgen, doch dit is onmogelijk gebleken. Verklaringen van het oud-Rijksdaglid Dr. Hertz. Dr. Hertz, een der voornaamste getuigen en een der leiders van de vroegere sociaal-democratische partij in Duitschland, die sedert 1920 lid van den Rijksdag is geweest, was de eerste getuige. Aan de hand van foto's gaf hij een uiteenzetting van de wijze, waarop de be waking in het Rijksdaggebouw was geregeld. De getui ge werd niet beëedigd. Aan het licht kwam, dat de Duitsche regeering bij het Britsche ministerie van Buiteniandsche Zaken heeft geinformeerd of de zaak te Londen op eenige wijze een officieel karakter zou dragen. Het ministerie van Bui teniandsche Zaken heeft de verzekering gegeven, dat zulks niet het geval was. Dr. Hertz zette uiteen, dat onder het Rijksdaggebouw onderaardsche gangen wa ren aangelegd, waarvan een naar het paleis van Goe- ring leidt Dr. Hertz gaf een beschrijving van het Rijksdagge bouw. waaruit allereerst bleek, welke uitgangen ge bruikt werden, alsmede dat de Rijksdag sinds de laat ste zitting van Januari vrij leeg placht te zijn, en hoe de verschillende afdeelingen van het gebouw gelegen zijn.' Dc befaamde onderaardsche gung. had hij nooit gezien, omdat de leden d^ac niets ;iheo te. ..maken hadden. Deze gang was verdeeld in drie uit gangen. een naar den rijksdag zelf, een naar het pre sidenthuis en een die in bet Bniinboek geheel onbe sproken blijft, naar het machinehuis dat men het pre sidentshuis aan den overkant van de straat is gelegen. De gang waardoor buizen loopen is hoog genoeg om personen door te laten. Sinds Goering Rijksdag-presi dent was, kwamen er talrijke S.A.-mannen dezen gang binnen. Bewaking in den eigenlijken zin is er wel buiten den Rijksdag, waar twee politie-agenten dag en nacht met controle belast zijn, maar niet binnen het gebouw. Wel zijn er strenge regels voor bezoek. Na den brand. Hertz heeft den Rijksdag pas weer mogen betreden, toen de grootste rommel opgeruimd was, dit ondanks het feit, dat de vertrekken der soc. dem. partij 'onbe schadigd waren. Alleen de nat. soc. afgevaardigden mochten het gebouw trouwens betreden. De vuurhaarden. Bij een onderzoek naar het gebouw had hij kunnen vaststellen, dat van de vuurhaarden, waarvan er na- Evert van Dijk uit de Commissie getreden. Naar wij vernemen is de ver keersvlieger Evert van Dijk die tot heden met de heerei Blackstone en Schepel der: uitmaakte van de Commissi van Advies aan wie de be kende kwestie tusschen de K.L.M.-vliegers en de directi'* dezer Maatschappij was voor gelegd, uit deze Commissi' getreden, zonder dat nog een advies had kunnen worden uitgebracht. De „Tel" heeft eens gein formeerde bij den piloot en deze deelde als reden van zijn uittreden mede, dat een en ander hoofdzakelijk gevolg is van het feit. dal nog steeds hij de K.L.M. een Duitsche vlieger in dienst is, die destijds tijdens het conflict met de piloten door dc directie werd aangesteld. De heer Van Dijk ver klaarde, dat hij zich door zijn nationale gevoelens ge dwongen acht. deze houding aan te nemen. Onlangs had hij oen brief van dc K.L.M. gekregen met dc vraag, of hij bereid was. zijn besluit te herzien. Maai de Oceaanvlieger wenscht bij zijn standpunt te vol harden. Hij is van meening. dat een zoo bij uitstek na tionaal bedrijf als de KL M., uitsluitend door Neder landers moet worden gediend. Aan 150 arbeiders het werk opgezegd. Uit Heerlen wordt gemeld: Wegens de heerschende malaise in de mijnindustrie zijn bij de Staatsmijnen tegen 1 October a.s. weder om een aantal arbeiders, ongeveer 150, opgezegd. De onslagcnen zijn voor het overgroote deel vreemdelin gen. Tegelijkertijd worden 90 arbeiders, voor wie in dc Staatsmijn Wilhelmina geen werkgelegenheid meei bestaat, overgebracht naar de mijnen Hendrik en Emma. tuurlijk vele door den brand zelve zijn onzichtbaar gemaakt, nog 6 of negen onderscheiden konden wor den waarvan verschillende tenminste eenige seconden gebrand moeten hebben. De aanvoer van brandstof. Wat Hertz zeide over de buitenverlichting en den aard van den gevel maakt het onwaarschijnlijk, dat de brandstof van buiten af langs den gevel binnenge bracht zou zijn. Hertz acht het uitgesloten, dat de brandstof het gebouw door de deur binnengekomen zou zijn. De voorschriften waren verscherpt en het karakter der portiers staat er borg voor, dat dit onmo gelijk is. De huisinspecteur is een uiterst streng en precies man, die zelfs in de kamer van de soc. dem. partij soms ongesloten kasten doorsnuffelde en over wiens ijver door Hertz vaak geklaagd was. De ondergrondsche gang zou voor het overbrengen van brandstof gebruikt kunnen zijn, maar deze loopt uit of op het huis van Goering. of in het machine huis, waarin de woning van den huisinspecteur geves tigd is. Dr. Hertz acht het uitgesloten, dat communis ten door een van deze beide huizen langs de onder aardsche gang de brandstof binnengebracht hebben. In Goering's huis bevonden zich den laatsten tijd voort durend talrijke nazi's. In het machinehuis woonde de huisinspecteur; bovendien was het Februari en is de verwarming dan aan. zoodat er groote bedrijvigheid Is. Breitscheld gehoord. De getuigenverhooren zijn gister voortgezet met het verhoor van Dr. Breitscheld. cle vroegere leider van de Duitsche Socialistische partij. Breitscheld verklaarde, dat het zeer onwaarschijnlijk is. dat de communisten het Rijksdaggebouw in brand hebben gestoken. Hij was er van overtuigd, dat Torgler onschuldig is. De wijze, waarop de nationaal-socialisten den brand bij hun ver kiezingscampagne hebben geëxploiteerd, vestigt den in druk, dat de communisten geen schuld treft. Nederlandsche getuigen over den persoon van Van der Lubbe. Vervolgens is gister overgelegd een rapport, samen gesteld door drie leden van de Commissie in Neder land, waarin aanwijzingen worden gegeven omtrent het karakter, de antecendenten en de relaties van Ma- rlnus van der Lubbe. Zijn relaties tot de communisti sche partij en zijn kortstondige connectie met de natio- naal-socialistische beweging worden daarin bevestigd. Verklaard wordt, dat Van der Lubbe niet zelf den brand kan hebben gesticht, ondanks de bewering, dat hij bekend heeft. Dit rapport werd bevestigd door de drie Nederland sche getuigen, die gister zijn gehoord. Van Zanten getuigt. De eerste Nederlandsche getuige, de 57-jarige riet- vlechter W. van Zanten uit Den Haag, verklaarde, dat Van der Lubbe een tegenstander van het communisme was en sympathiek stond tegenover het fascisme. Uit brieven van den broer en de schoonzuster van Van der Lubbe is gebleken, dat hij nooit lid is geweest van de communistische partij of van eenige andere politieke partij in Nederland. Frederik van Leeuwen gehoord. Na Van Zanten werd de 28-jarige Frederik van Leeuwen, die met Van der Lubbe eenigen tijd In een café aan de Uiterste Gracht te Leiden heeft gewoond, gehoord. Van Leeuwen verklaarde, dat Van der Lubbe tot 19dV lid van de communistische party is geweest en daj bij verscheidene malen Duitschland heeft'bezocht. Op een vraag van Mevr. Mr. BakkerNort antwoordde getui ge. dat Van der Lubbe zijn laatste reis naar Duitsch land heeft gemaakt kort voor Februari van dit jaar, toen hem was medegedeeld, dat zijn pas weldra zou afloopen. Van der Lubbe had daarbij gezegd, dat de tijd voldoende was. Get zeide. dat volgens een verkla ring van hun hospita. Mej. Van Zyp, de Duitsche rei zen van Van der Lubbe gewoonlijk samenvielen met de oogenblikken. waarop hij het meest om geld ver legen was. De hospita had hem ook gesproken van een spion die haar huis had bezocht om den reden te ont dekken waarom Van der Lubbe niet langer ijverde voor de communistische partij. Als laatste Nederlandsche getuige werd daarna ge hoord de 33-jarige fondsbode W. Plasmeijer te Leiden. Deze deed mcdedeelingen omtrent een vergadering van den Nederlandschen Fascistenbond te Leiden waar Baars als spreker optrad en waar Van der Lubbe moet hebben verklaard dat de aanwezigen in de ver gadering, die hij tot stilte aanmaande, niets van het fascisme begrepen en dat er veel moois inzit Getuige Plasmeijer had den indruk, dat Van der Lubbe niet af- keerig was van het fascisme. EERSTE KAMER. Zonder hoofdelijke stemming. Gister heeft de Eerste Kamer zonder hoof delijke stemming aangenomen het Uniform verbod, het wetsontwerp dat aanvulling beoogt van het Wetboek van Strafrecht met een ver bod van het dragen van uniformen en op zichtige onderschcidingsteekenen, die uiting geven aan een bepaald staatkundig streven. Tevens is de aanvulling van de Hooger On derwijswet tot wering van buiteniandsche stu denten aangenomen. Bij de goedkeuring van het Uniformverbod wilde de S.D.A.P. geacht worden te hebben tegengestemd. Over de eerste acht maanden 18 milüoen minder dan in 1932. De Rijksmiddelen hebben over Augustus 1933 op gebracht f20.568.936 of ruim wee millioen minder dan over dezelfde maand van 1932. Over de eerste acht maanden was de opbrengst f217.695.141, waardoor dit tijdvak bij hetzelfde van 1932 ruim achttien millioen achter blijft, bij dat van 1931 bijna twee en vijftig mil lioen en bij 1930 bijna twee en negentig millioen. Erzeroem geteisterd. V.D. verneemt uit Istanboel: Het gebied rondom Erzeroem is door een hevige aardbeving geteisterd. Dc verbindingen met bet gebied zijn verbroken, zoodat nog geen bijzonderheden over de aangerichte schade zijn gemeld. Door Mr. Pauwels. Naar Mr. Pauwels meedeelt, heeft hij een telegram uit Berlijn ontvangen, waarin be richt wordt, dat „Van der Lubbe de verde diging van de hand wijst". Wat mr. Pauwels er van denkt. Niet v. d. Lubbe's eigen wil? Naar aanleiding van dit bericht heeft V.D. zich gewend tot mr. Pauwels met de vraag, wat hij zich voorstelt nu nog in het belang van verdachte te kun nen doen. Hoewel ik nu niet in het proces kan optreden, is mijn voornemen, aldus de Apisterdamsche pleiter, ;om voor van der Lubbe van hieruit te blijven pleiten. Ik heb den stelligen indruk, dat het telegram, dat iedere onderteekening mist, geen uitvloeisel is van van dor Lubbe's eigen wil. Het is een psychologiscii monstrum, aldus de Amsterdamsche strafpleiter, dat iémand, die maandenlang in voorarrest zit met het uitzicht op dc strop of jarenlange gevangenisstraf, niet het contact met een landgenoot zou toejuichen. Van der Lubbe spreekt gebrekkig Duitsch, hij is slecht ontwikkeld, heeft geen contact met de bui tenwereld en zou nu, na alléén den Rijksdag in brand gestoken te hebben, ook alléén terecht willén staan. Geloove, wie het gelooven wil. Zelfs indien van der Lubbe, vervolgde Mr. Pauwels, wat zijn goed recht is, als martel tar beschouwd wil worden, dan nog behoeft hij geen verdediging te wei geren. Immers deze is gebonden aan de houding, die van der Lubbe aanneemt. Dus het is Uw meening, dat het dc plicht van den strafpleiter is met zijn cliënt homogeen te zijn? Absoluut, luidde het antwoord van mr. Pauwels, anders moet hij de verdediging neeneggen. Wat denkt U van hieruit te kunnen doen? Mijn aanvankelijke tactiek is geweost om de Duit- scliers geen enkel motief te geven om mij te kun nen weigeren, van daar dat ik iedere p-jlitieke in menging afgewezen heb en ook niet. onder voogdij van hot Moro-Brantingcomité wil staan. Gelijk uit de Duitsche pers bleek, kon men mij eigenlijk niet weigeren en thans heeft men heel handig de verant woordelijkheid afgewenteld op van der Lubbe. Nu ben ik geheel vrij en kan de zaak uit een algemeen rechtsstandpunt behandelen. Het is mijn voornemen, besloot mr. Pauwels, het onder mij berustend mate riaal te toetsen aan dc enquêtecommissie, waarmede ik opnieuw contact zal zoeken. 45 deelnemers. 42 paarden. Aanvang 10 uur v.m. Aanvang 1 uur n.m. Fraaiste en snelste baan van Nrd.-Holland. 's avonds 9.30 uur. Na afloop Extra-Trein en bussen in alle richtingen. Werkgevers geen vreemdelingen in dienst zonder schriftelijke vergunning van den minister. Door de regering is bij de Tweede Kamer een wetsontwerp ingediend tot regeling van het verrichten van arbeid in loondienst door vreemdelingen. Krachtens dit wetsontwerp kan bij Iv. B. worden bepaald, dat de werk gevers geen arbeid in loondienst mogen doen verrichten door vreemdelingen zonder scchriftelijke vergunning van den minister. Tienduizenden buitenlanders hier werk zaam. Op het oogenblik kunnen onderdanen van alle West- en Midden-Europeesche lanien vrij op de Ne derlandsche arbeidsmarkt komen en hier te lande arbeid verrichten. Daarentegen kan thans een Ne- derlandsch onderdaan in geen enkel land in Europa arbeid verrichten zonder in het bezit te zijn van een vergunning van het bevoegde overheidsorgaan. Een interdepartementale commissie werd ing. steld tot het instellen van een onderzoek omtrent hei werken van niet Nederlandsche arbeiders in Neder land. Het resultaat 'van nef onderzoek dezer com missie heeft mede geleid tot de indi ining van dit wetsontwerp. Volgens de voorloopige uitkomstèn van de be roepstelling 1930 waren op 31 December vau dat jaar 43.148 mannen en 42.825 vrouwen van niet-Neder- landsche nationaliteit in Nederland als arbeiders in loondienst werkzaam, tegen 29,179 mannen en 17.217 vrouwen in 1920. Bovendien waren in 1930 in ons land 2228 mannen en 200 vrouwen van niet-Xederlandsehe nationaliteit in betrekkingen, met toezicht belast, in loondienst werkzaam, tegen 1459 mannen en 95 vrouwen in 1920. Het schijnt niet onbedenkelijk dat het aantal vreemde arbeiders in de laatste jaren is toegenomen, hoewel de werkgelegenheid in Nederland belangrijk is ingekrompen. Verdere ontwikkeling in deze rich ting zou ertoe kunnen leiden, dat de werkloosheid in andere landen voor een deel wordt afgewenteld op de Nederlandsche arbeidsmarkt. Er zal tegen gewaakt dienen te worden, dat de vrij heid, die Nederland den vreemden arbeiders biedt, geen oorzaak wordt dat de Nederlandsche arbeiders nadat zij reeds grootendeels van de uitheemsche arbeidsmarkt zijn verdrongen, ook op de inheemsche hun plaatsen zien ingenomen door vreemdelingen. JAREN LANG LAST VAN DUIZELIGHEID. Door slechte spijsvertering. In drie weken totaal veranderd. „Voordat ik Kruschen nam", schrijft een vrouw, veelde ik mij steeds duizelig en opgeblazen door hardlijvigheid; ik werd er zoo zenuwachtig onder, dat 't minste of geringste me hinderde. Ik heb er geen woorden voor U te zeggen hoe; blij ik ben, dat ik er toe besloot 'n proef met Kruschen Salts te ne men. 18 maanden lang hel» ik het nu genomen. Ik zou het geen dag willen missen. Het is een prachtig middel voor ieder die geleden heeft zooals ik. Ik voel me nu beter dan ooit tevoren. Nadat ik Kru schen Sa lts drie weken genomen had, was ik t op gezette gevoel volkomen kwijt. Kruschen Salts ver hindert ook de te sterke gewichtstoename, waar zooveel vrouwen op middelbaren leeftijd last van hebben. Men voelt zich er zoo gezond en frisch door." Mevr. J.'M. •Kruschen Salts is als 't. ware een natuurrecept om uw lichaam inwendig schoon te houden. Het verhin dert dat zich in Uw inwendige organen afvalstof fen ophoopen die Uw gezondheid benadeelen. Het zorgt ervoor, dat frisch bloed door Uw lichaam stroomt en ge U gezond en levenslustig voelt als nooit tevoren. Kruschen Salts is uitsluitend ver krijgbaar bij alle apothekers en drogisten iï Fl. 0.90 en Fl. 1.60 per flacon. Let of dot op het étiket op de flesch, zoowel als op dc buitenverpakking, dc naam Rowntree Handels Maatschappij Amsterdam voor komt. Stralende gezondheid voor één cent per dag. (Adv.) Auto-ongeluk by Geldern. Geslipt op een gladden weg. Wagen tegen een boom verpletterd. Geldern, 15 September: (V.D.)In den afge- loopen nacht heeft op den straatweg Nieuw- kerkGeldern een ernstig auto-ongeluk plaats gehad, waarbij twee Nederlanders zijn gedood. Een vrachtauto van de firma Borst te Nijme gen, beladen met landbouwproducten, is door nog niet opgehelderde oorzaak tegen een boom gereden. De 19-jarige bestuurder en zijn 16-ja- rige broer, beide zdons van de firmant, wer den daarbij zoo zwaar gewond, dat zij korten tijd later overleden. Bovendien werd een 16- jarig Duitsch meisje uit Wupperthal zwaar gewond, zoodat zij in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Omtrent dit noodlottige ongeluk worden nog de volgende bijzonderheden gemeld: Donderdagavond waren twee zoons van den ei er- handelaar W. Borst, wonende Muchterstraat te Nijme gen, met een groot en vrachtauto met eieren van Nij megen naar Dortmund vertrokken. Dc wagen werd bestuurd door den 19-jarigen H. Borst, terwijl voorts medereden zijn 16-jarigen broer Pictcr en een jonge dame uit Dortmund, die eenige weken bij de familie Borst had gelogeerd. Dc reis had aanvankelijk een vlot verloop, maar toen men de Nederlandsche grens gepasseerd was, begon het to regenen; het, was beer donker en do. ceasphalteerden weg was door den regen en het vallende blad zeer glad. Ofschoon dc wa gen niet overmatig snol reed. begon deze omstreeks Half twee even buiten Geldern plotseling te slippen. De bestuurder zag geen kans liet voertuig te houden en de auto reeds met ecu zwaren slag tegen een boom. De botsing was zoo lievig, dat de zware vracht auto volkomen versplinterd werd. De motor was ge heel van het overige deel van den wagen gescheiden en lag onder het achtergedeelte van den auto. Ofschoon het in het. holst van den nacht was, waren de omwonenden door den slag gewekt, zoodat. vrij spoedig hulp kwam opdagen. Dc aanblik, dien het ver nielde voertuig opleverde, was verschrikkelijk. Tus schen de wrakstukken van den auto vond men het zwaar verminkte lijk van den 16-jarigen P. Borst. Dc jongen moet op slag gedood zijn. Zijn negentienja rigen broeder Hendrik lag op eenigen afstand met ernstige verwondingen over het gehcele lichaam. De jongeman was bewusteloos, doch leefde nog. De Duit sche dame had eveneens verschillende verwondingen opgeloopen, doch bleek er toch nog liet beste te zijn afgekomen. Het lijk van den jonsen Borst, zijn zwaargewonde broer en de Duitsche dame werden naar het zieken huis te Geldern overgebracht. Daar is H. Borst. Vrij dagmorgen omstreeks negen uur aan zijn verwondin gen overleden. De Duitsche dame, die o.a. een been gebroken had. is buiten gevaar. Omstreeks drie uur des nachts werd dc familie Borst van het verschrikkelijke ongeluk, dat hun heide zoons getroffen had, telefonisch uit Duitschland op de hoogte gesteld. Onmiddellijk begaf de radelooze va der zich naar de plaats van de ramp, waar zijn oudste zoon kort na zijn aankomst den geest gaf. Honingzoet. Beleefd aanbevelend, AUTO TE WATER. De vier inzittenden gered. Donderdagmiddag geraakte tengevolge van het at- 1 reken der stuurstang een gesloten Ford auto nabij Uithoorn in don Amstel. Alle vier inzittenden, twee dames en twee heeren, woonachtig te Weesp geraak ten te water, doch konden door liet stuk snijden der kap door ijlings met een bootje toegeschoten perso nen worden gered. Alle vier bleken door glasscherven lichte kwetsuren hekomen te hebben. Door nabij wo nende personen werden zij van droge klceren voor zien. MISS GLEITZ TRACHT WEDER HET KANAAL OVER TE ZWEMMEN. V.D. verneemt uit Londen, 15 Sept Miss Merce des Gleitz doet voor den derden keer in dit seizoen een poging om over het. Kanaal te zwemmen. Bij South Foreland is zij in zee gegaan. GEMEENTE SCHAGEN. Geboren: Leondert Jan, zoon van Dirk Martinus Boon en van Catharina Zwaag. Ondertrouwd: Pietcr Blokker, oud 23 jaren, grond werker en Klaasko Sloterdijk, oud 19 jaren, zonder beroep, beiden wonende te Schagen. Getrouwd: Adrianus Hcndricus Brant en Ada van der Walle. Overleden: Klaasje Mèurs. oud 70 jaren, cchtgo- noote van Klaas Blaauboer POLITIE. Verloren: een dekzeil;, twee rijwielplaatjes. EVERT VAN DIJK

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1933 | | pagina 5