Dollfuss en Oostenrijk
Een verrassing
ASPIRIN'
l}w^
De bondskanselier
vroeger en thans
Zaterdag 7 October 1933.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9360
van Gedeputeerde Staten.
De aflossing der Tuinderscredieten.
Nieuw licht in oude moordzaak?
HEELE FAMILIE IN VERZET
TEGEN DE POLITIE.
De verhoogde werking van den Merapi.
Vaatem
Na den aanslag op Dr. Dollfuss.
GEEN VERHEUGENDE BESCHIKKING VOOR DE
WEST-FRIESCHE GEMEENTEBESTUREN.
LANGENDIJK. Nu vanwege Ged. Staten
den betrokken gemeenten ln overweging wordt
gegeven, de garantie van 30 pet. der door de
Boerenleenbanken verstrekte credieten aan
tuinders, ook af te lossen evenals dit met de
70 pet., als garantie van de provincie, door deze
zal worden gedaan, zullen ongetwijfeld de mees
te gemeentebesturen in West-Friesland niet bij
zonder 'verheugd zijn over deze beschikking.
Verschillende gemeenten behooren al tot de
noodlijdenden, en moeten dus reeds door de re
geering worden geholpen; andere zullen bij het
opmaken van de begrooting voor 1934 tot de
ontdekking komen, dat ook zij het zonder re-
geeringshulp niet langer zullen kunnen stellen,
zoodat er een betrekkelijk klein aantal zal zijn,
dat de begrooting nog sluitend zal kunnen
maken
Wordt nu tevens aan den aandrang van Ged. Staten
gevolg gegeven, dan zal dit voor de meeste gemeenten
een uitgave beteekenen, die zij zich eigenlijk moeilijk
kunnen veroorlooven, in elk geval tot gevolg hebben,
dat andere nuttige zaken er onder zullen lijden. Ten
tijde, dat de gemeentebesturen het voorstel van de pro
vincie behandelden, om zich voor 30 pet. garant te stel
len van de aan noodlijdende tuinders te verstrekken
credieten, is er herhaaldelijk op gewezen, dat de ge
meenten deze verplichting toch eigenlijk moeilijk kon
den aangaan, daar zij het juist waren, die het hevigst
door de crisis werden getroffen en het alzoo bijzonder
bezwaarlijk, zoo niet onmogelijk was, om zich door be
lastingheffing de noodige middelen te versohaffen. Vrij
algemeen werd toen reeds betoogd, dat de regeering,
het Rijk, het aangewezen lichaam was, om die garantie
op zich te nemen. Door de beschikking van Ged. Staten
is de toen uitgesproken meening nu een waarheid ge
worden, die voor de gemeenten hard klinkt
De vraag hoe de gemeentebesturen tegenover de Boe
renleenbanken zullen handelen, zal zeer verschillend
worden beantwoord. Verschillenden zullen, zonder hulp
niet tot aflossing kunnen besluiten, eenvoudig uit on
macht Andere zullen allicht liever afwachten, ln de
hoop op de mogelijkheid, dat de betrokken tuinder-cre-
dietnemer nog wel aan zijn verplichting zal voldoen.
Een derde groep, zij die er finantieel nog toe in staat
zijn, zullen de door hen gegarandeerde 30 pet. storten,
te meer. daar de meeste tuinbouwers de rente toch niet
meer kunnen betalen en deze toch al voor de gemeente
komt. De gemeenten, die nog de noodige gelden bezit
ten, zullen daarmee finantieel voordeel hebben, daar de
te betalen rente grooter zal zijn dan de ontvangen
rente van gedeponeerde gelden.
En voor tuinders, en voor gemeentebesturen Is de be
slissing van Ged. Staten een verrassing geweest, voor
de laatst en van minder aangename» aard, dan voor de
eersten.
(In ons nummer van Donderdag en ook nog
eens ln dit nummer namen we reeds het bericht
over de beschikking van Gedeputeerde Staten
op. Red.)
Drama ln de bosschen bij Bennekom.
De „gek", die zichzelf beschuldigt. Is
Jan Hoek onschuldig?
Naar wij vernemen heeft mr. M. Maten te Arnhem
die destijds de verdediging voerde in de bekende Ben-
nekomsche moordzaak, eenigen tijd geleden een anonie-
men brief ontvangen, waarin de sohrijver, die beweert
zich in de omgeving van Zeist te bevinden, betoogt, dat
Jan Hoek onschuldig is en dat hij de schrijver van
den brief de moord op Mej. T. Koperberg in de Ben-
nekomsche bosschen heeft gepleegd.
De anonymus geeft in zijn brief die acht zijdjes
lang is tal van bijzonderheden van de gebeurtenissen
in den middag van den 27steen Februari 1930 in de bos
schen ten Zuiden van de spoorbaan EdeWolfheze. Hij
beschrijft nauwkeurig langs welke paadjes en boschjes
hij de beide verpleegsters achterna fietste, waarna hij
ze ontmoette en vertelt tal van finesses over de wijze
waarop hij den moord pleegde.
De schrijver die zichzelf met „de gek" betitelt
betoogt in zijn brief met nadruk, dat Jan Hoek onschul
dig in de gevangenis zit en dat hij zioh verplicht ge
voelt dit mede te deelen.
Wij vroegen Mr. Maten of hij veel beteekenis hechtte
aan den brief. Hij deelde ons mede, dat in elke gerucht
makende zaak dergelijke anonieme brieven heel gewoon
zijn. Het merkwaardige van dit geval is echter, dat Mr.
Maten drie jaar geleden, toen de zaak-Hoek nog hangen
de was, een soortgelijken brief van denzelfden onbeken
den schrijver heeft ontvangen met eenzelfden inhoud als
den tweeden brief.
Mr. Maten heeft dien brief destijds aan den Hoogen
Raad voorgelegd, die zooals men weet. het door Jan
Hoek ingestelde casatie-beroep verworpen heeft. Merk
waardig is ook, dat deze tweede brief te Ede gepost is,
maar dat op de enveloppe het poststempel Apeldoorn
stond. Het is tot nog toe een raadsel, hoe dit er is op
gekomen.
Wij vernemen voorts, dat Mr. H. H. Roobol te Arn
hem de zaak momenteel in handen heeft. Deze heeft
Jan Hoek verleden week in de strafgevangenis te
Leeuwarden opgezocht en hem den brief laten lezen.
Jan Hoek kende den schrijver niet. Hij houdt echter
nog steeds zijn onschuld vol.
Mr. Roobol zal trachten materiaal te verzamelen om
een revisie-verzoek te kunnen indienen bij den Hoogen
Raad.
„DE KLUIZENAAR VAN DE ZEE".
De tweede reis van Alaln Gerbault rond de
wereld.
Reuter seint uit Colon (Panama) r
De eenzame Fransche zeiler Alain Gerbault, bijge-
naam „De kluizenaar van de Zee" is in de kleine boot,
die zijn naam draagt uit Taboga in Panama vertrok
ken, om zijn tweede reis rondom de wereld voort te
zetten. Hij is voornemens, door te varen naar de Mar-
queass-eilanden, een afstand van 6000 kilometer, ten
zij gebrek aan water of een andere tegenslag hem
noodzaakt de Galapos-ellanden aan te doen.
Hij heeft meer dan een maand in Taboka vertoefd
en arriveerde daar in £.:.'£ustus uit Martinique ln
West-Indië.
UIT ONZE OOST
Hallucinaties van een krankzinnige en
hun nasleep. Een doode, veertien ge
wonden en twee en twintig arrestanten.
Aneta seint uit Cheribon:
Het Binnenlandsch Bestuur kreeg Donderdagavond
bericht, dat in de desa Nangerang, nabij Mandiran-
tjang, door het volk verzet was gepleegd tegen de
desapolitie.
De Resident van Cheribon, de heer Bitter, de patih
van Koeningan en de wedana van Tjilimoes, bega
ven zich onmiddellijk met 22 man veldpolitie, onder
leiding van den departementscommandant' Blogg,
derwaarts. Ter plaatse bleek, dat de verzetslieden
verderop waren getrokken, waarna de achtervolging
begon. Plotseling werd de politie aangevallen door
circa 40 man, gewapend met knuppels, messen en
steenen. De politie verdeelde zich in drie partijen,
waarna een charge werd uitgevoerd, waarbij een der
verzetslieden werd gedood, zes verzetslieden, drie
agenten en vijf mannen der desapolitie werden ge
wond, 22 verzetslieden zijn gearresteerd, de rest heeft
zich in een bosch teruggetrokken.
Nader bleek de aanstichter, zekere Rasja door hooge
koortsen aan een acute verstandsverbijstering te lij
den. Zijn neef zocht genezing bij den hekenden ky-
ahi van Ploembon. Deze adviseerde den krankzinnige
zooveel mogelijk in alles tegemoet te komen.
Eerst verzette Rasja zich tegen de desapolitie en
de familie deed daaraan dadelijk mee, omdat zij uit
ging van de gedachte, dat Rasja niet gewoon krank
zinnig was, doch met bovennatuurlijke vermogens
toegerust en dat zijn bevelen dienden te worden ge
hoorzaamd.
In enkele uren hadden zich eenige tientallen fami
lieleden bij het verzet aangesloten. O.a. had men de
gedachte dat, indien het huis van Rasja in brand zou
worden gestoken, dit in een kraton zou veranderen.
Zoover is het niet gekomen. Wel is den dorpsgeeste
lijke gevraagd vele geiten te slachten voor een groo-
tcn slamatan. De familie ging naar een vijver, gele
gen buiten de kampong, waar zij van den krankzin
nige bevel kreeg gemeenschappelijk te baden. Daar
trof de inmiddels aangekomen veldpolitie de menigte
aan, die werd gesommeerd rustig naar huis te gaan,
waarop de waanzinnige met zijn familie tot den aan
val overging, met steenen en knuppels.
Twaalf hunner werden in een gevecht van man te
gen man overmeesterd, drie werden licht gewond.
De krankzinnige werd zelf op den grond liggend
aangetroffen met een zeer zwakke pols, uitwendig
was hij ongedeerd. Bij het transport naar het zieken
huis is de man overleden. Een deel van de volgelin
gen vluchtt veertien hunner werden in den loop
van den morgen gearresteerd.
De wonden, die de mannen der veldpolitie en desa-
rolitie bekwamen, zijn zeer licht.
De bevolking ypn de andere desa's is zeer rustig.
Een vuurregen waargenomen.
Aneta meldt uit Bandoeng:
De leider van het vulcanologisch onderzoek, dr.
Stehn, telefoneerde uit Babadan dat te ruim negen
uur een vuurregen werd waargenomen. Boven den
top van den Merapi werden bloemkoolwolken gecon
stateerd. Compacte asch-zuilen werden tot 500 Meter
boven den krater uitgestooten. Blauwe vulkaangas
sen kwamen tot Babadan.
Nader seint Aneta nog uit Magelang:
Een hevige gasexplosio van den Merapi werd ge
constateerd.
Te Babadan werden ascliregens waargenomen.
PLOTSELING OVERGESTOKEN.
Voetganger door auto gegrepen.
Gistermorgen omstreeks 10 uur had op de Postbrug
over de Leidsche vaart bij Sassenheim een ernstig on
geluk plaats. Een man, die plotseling den weg over
stak, werd aangereden door een uit de richting Leiden
komenden auto. De bestuurder van deze auto kon den
man niet ontwijken, daar uit de richting Sassenheim
eveneens een auto naderde. De m'in werd eenige me
ters door de auto meegesleurd en zeer ernstig gewond.
Dr. Hubert uit Sassenheim lit het slachtoffer naar het
St. BernardusgesHcht te Sassenheim overbrengen. De
politie stelt een onderzoek in naar de toedracht Den
automobilist treft waarschijnlijk geen schuld.
DE MOORDAANSLAG IN DE BOOMSTRAAT
TE AMSTERDAM.
Slachtoffer bezweken.
De logementhouder Arts, die de vorige week Vrijdag
avond het slachtoffer werd van een moordaanslag
voor zijn woning in de Boomstraat is gisternacht in
het Binnengasthuis aan zijn verwondingen overleden.
Hij was 59 jaar oud.
onnoodiq pijn lijden?
Dal was het onaange
name lot onzer voor
ouders. Aspirin is vol
komen onschadelijk
voor het organisme
en doet de pijnen in
weinige minuten ver
dwijnen.
cenig op de wereld
GEBRUIKTE AUTOMOBIELEN
verknopen wij onder GARANTIE en op PROEF.
Garage C NIEUWl AND BERGEN.
DE KOLENDAMPVERGIFTIGING TE NIJMEGEN.
Zijne excellentie Georg Alexich, de schrijver van-
onderstaand artikel, over „Dollfuss en Oostenrijk".
Een der slachtoffers overleden.
i
De derde der drie gezusters R. te Nijmegen, die de
zer dagen slachtoffer werden van kolendampvergifti
ging is Donderdag ook bij kennis gekomen. Haar toe
stand was echter zeer slecht en gistermorgen is zij da»
ook in het Sint Canisius ziekenhuis overleden.
De beide andere patiënten gaan goed vooruit
Dertils moeder, stiefvader en vriend ge
arresteerd.
Weenen. De politie-autoriteiten, die belast
zijn met het onderzoek naar den moordaanslag
op Dr. Dollfuss zijn overgegaan tot arrestatie
van DertU's moeder en zün stiefvader, Dr. Gün-
ther, door wiens ideeën, naar in sommige krin
gen wordt verklaard, Dertil is beïnvloed. Tevens
werd een vriend van Dertil gearresteerd, die
hem zijn revolver had afgestaan, zoodat men
aanneemt, dat ook hij van het voornemen van
Dertil op de hoogte was. Het blijkt meer en
meer, dat Dertil Itijna uitsluitend in nationaal-
socialistlsche kringen verkeerde. Dat hjj den
aanslag met voorgedachten rade pleegde, leidt
de politie tevens af uit het feit, dat hy van te
voren allerlei compromitteerende papieren en
documenten heeft verbrand.
In totaal zijn thans in verband met den aan
slag zeven personen gearresteerd.
Ofschoon door de Nazi's ontkend, heeft de
politie het bewijs ln handen gekregen, dat Der
til inderdaad nat.-socialistisch partijman is.
WAT DE TOEKOMST
BRENGEN ZAL
De zinlooze aanslag op Oosten
rijks bondskanselier, Dr. Dollfuss
heeft dezen, toch reeds populai-
ren, Staatsman in het middelpunt,
der wereldbelangstelling gezet.
Hieronder laten we Georg
Alexich, zaakgelastigde van Oos
tenrijk bij de Nederlandsche Re
geering, iets uit het leven en de
toekomstige plannen van
Dr. Dollfuss vertellen.
DE tegenwoordige Oos
tenrijksche bonds
kanselier, Dr. Dolt*
fuss. aldus ver
telt Zijne Excellentie Ge
org Alexich, heb ik reeds
gekend toen hij nog di
recteur was van de Land
wrrtschaftfckammer te
Weenen. waar hij een ge
trouw medewerker was
van zijn voorganger, Dr.
Seipl. Later is Dr. Doll-
fuse tot Minister van
Landbouw benoemd, ten töde, dat ikzelf aan het mi
nisterie van buitenlandsche zaken op de Ballhausplata
te Weenen aan de afdeeling voor Internationaal Recht,
als gezantschaps-secretaris werkzaam was. Tenslotte ls
Dr. Dollfuss. nu al weer anderhalf jaar geleden, als
Bondskanselier in Oostenrijk aan het hoofd der Regee
ring gekomen. Nadat ik vier of vtf/ jaren de eer heb
gehad hem te kennen, ben ik in het voorjaar van dit
jaar als Zaakgelastigde naar Nederland gekomen, ter
vervanging van mijn ambtsvoorganger: Dr. Duffek.
Wat bij Dr. Dollfuss het meest treft, is zijn kolossale
energie, die tot uiting komt in stem, in blijk en in zijn
krachtigen handdruk, die zoo stevig is, dat men even
verbaasd staat te kijken.
Dr. Dollfuss is uit Neder-Oostenrijk afkomstig, waar
zijn Moeder nog leeft op de boerderij, die door zijn
ouderen broeder wordt gedreven. Voor hem als jongere
zoon was daar geen plaats, zoo vertrok hij naar Wee-
nen, studeerde daar en is nu de algemeen erkende lei
der van Oostenrijk geworden. Afkomstig uit een geloo-
vig gezin, is ook Dr. Dollfuss streng geloovig, al komt
dit bij hem niet op ostentatieve wijze tot uiting, doch
blijkt dit bij hem meer innerlijk te wezen, waaruit ook
zijn groote kracht voortspruit.
HET TOEKOMSTIGE OOSTENRIJK
Wat nu de vermoedelijke ontwikkeling der dingen in
Oostenrijk aangaat, die zal dezelfde lijnen volgen als
tot nu toe zijn uitgestippeld. De autoritaire staat zal
heerschen over de verschillende corporaties, al zullen
die in eigen kader vanzelfsprekend zekere vrijheid ge
nieten.
De Staat zal deze corporaties evenwel nauwlettend
bewaken en alles regelen, als een soort opperste corpo
ratie. Er is geen twijfel aan mogelijk, dat Oostenrijk
deze ontwikkeling zal blijven volgen, al doet er den
naam niets toe af, die men daaraan zal willen geven.
In de toekomst zal men weer in Oostenrijk werkelijk
regeeren, zooals Dr. Dollfuss thans reeds heeft in
gevoerd. Men zal dan niet meer kunnen volstaan met
alleen maar besturen. Die tijd is gelukkig eens en
voor altijd achter den rug.
Gerugsteund door de christelijk-sociale partij, die
hem op de handen draagt hebben de sociaal-democra
ten en de nationaal-socialisten in Weenen, waar zij
beiden den sterksten aanhang hadden, afgedaan. Eens
gezind staan de boeren achter den Rijkskanselier, bij
wien zij bun belangen in ve '.ige handen weten.
Zoo wortelt de partij van Dr. Dollfuss diep in breede
lagen van het Oostenrijksche volk.
HET WERK VAN DR. DOLLFUSS-
Voor het eerst heeft thans de regeering van Dr.
Dollfuss voor Oostenrijk een actieve handelsbalans be
reikt En dat is nu eens niet geschied door een groote
vermindering van den invoer uit het buitenland, maar
door een aanmerkelijke stijging van den Oostenrijk-
schen uitvoer naar het buitenland. Dit doet de toe
komst met vertrouwen tegemoet blikken.
In de praktijk van het Oostenrijksche bankwezen
zijn de nog bestaande deviezenmaatregelen, die nog
theoretisch bestaan, buiten werking gesteld. Voor
werkelijke handelstransacties kan men in Oostenrijk
steeds voldoende buitenlandsche valuta krijgen, ter r>e-
taling van de buitenlandsche leveranciers van goede-
len aan den Oostenrijkschen handel of de Oostenrijk
sche nijverheid. Veilig kan men zeggen, dat Oostenrijk
al zijn verplichtingen tegenover het buitenland ge
trouw nakomt. Wat wil men nog meer?
Is dit niet het allerbeste bewijs, hoezeer in de an
derhalf jaar, dat Dr. Dollfuss aan het bewind is ge
weest, de economische toestand van Oostenrijk zien-
deroogen is verbeterd? Ook het laatste rapport van
den heer Rost van Tonningen, die als vertegenwoor
diger van den Vollrer.bcnd te Weenon is gevestigd,
luidt voor Oostenrijk in ieder opzicht gunstig.
Dr. Dollfuss bij liet toespraakje voor de radio,
's avonds na den aanslag, die op hem geplaagd
was. Naast he?n zijn echtgenoote.
LANDBOUWERS EN MIDDENSTAND.
Voor de landbouwende bevolking heeft de regeering
van den nu gewonden Bondskanselier ontzettend veel
tot stand gebracht. Ook voor den middenstand zijn tal
van maatregelen getroffen, zooals het verbod nieuwe
zaken te openen; ook is het daarom aan de waren
huizen verboden levensmiddelen te verkoopen, en even
min mogen diezelfde warenhuizen nieuwe artikelen
ten verkoop aanbieden. Voor de bezitters van huizen en
landerijen is de vroeger vaak al te drukkende belas
ting aanzienlijk verminderd. En tenslotte is de regee
ring van den huldigen Bondskanslier er in geslaagd
de kostbare, dikwijls van politiek doordrenkte maat
regelen van het sociaal-democratische gemeentebestuur
van Weenen, aan banden te leggen, zoodat ook in dat
verband geen nieuwe, kostbare experimenten meer
mogelijk zullen zijn.
Ten bate van de nijverheid zijn eveneens verschil
lende maatregelen getroffen. De vrijwillige arbeids
krachten zijn voor het aanleggen van openbare wer-
'ren van algemeen nut, zooals wegenaanleg, gebruikt.
Ook de electriflcatie van de spoorwegen is ter hand
genomen, hetgeen in de eerste pdaats werk verschaft
cn in de tweede plaats Oostenrijk later den invoer
van steenkolen zal besparen.
De Nijverheid heeft volop werk, de textielindustrie
werkt zelfs met 75 pet. van haar capaciteit, tegen
'rchts 56 pet. verleden jaar. Ook de ijzer- en hout
industrie gaan vooruit. De regeering voelt thans dat
'j weer grond onder de voeten krijgt. Oostenrijk is
weer een land, waar men leven kan!
Dat dankt het mooie land aan I>r, Dollfuss!
