AIlCfflECE lüiflll-
Atiertmtit- LaiiiiirUii
Kijken is Koopen bij CLOECK
Het Rijksdagproces
Uitgevers: N.V. v.h. TRAPMAN Co, Schagen.
Eerste Blad.
DE KABINETSCRISIS
IN FRANKRIJK.
Opdracht aan Sarraut.
ONTWAPENINGSCOMMISSIE
zal worden verdaagd.
Schietpartij in de Poolsche hoofdstad.
Geen vrees voor bolsjewisme in
Engeland.
De Fordfabrieken krijgen geen regeerings-
opdrachten meer.
Van der Lubbe met Torgler
samen gezien?
Brutale roofoverval te Amsterdam.
Zware sneeuwstorm m Montreal.
Opzichter zwaar mishandeld.
Spoor in de Lindbergh-zaak.
Donderdag 26 October 1933.
SCHEER
77ste Jaargang No. 9371
ClÜÏÏÏÏ.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
idag en Zaterdag. Bij Inzending tot 's morgens 8 uur, gorden Adver-
|entiên nog zooveel mogelijk In het eerstuitkomend nummer geplaatst.
POSTREKENING No. 23330. INT TELEF. No 20.
Prijs per 3 maanden i 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend1*1
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN.
Deze verklaart zich bereid
overleg te plegen.
PARIJS. President Lebrun heeft gistermiddag
om half drie Albert Sarraut, den senator voor het de
partement Aude, behoorende tot de „gauche démocra-
tique" van den Senaat, die achtereenvolgens minister
van Koloniën en Marine is geweest in het kabinet
van Daladier, belast met de vorming van een nieuw
kabinet.
SARRAUT.
Het bureau van den president der republiek heeft
een communiqué gepubliceerd bevestigend dat Le
brun Sarraut belast heeft met de vorming van een
kabinet en dat deze de taak had aanvaard.
Dit communiqué werd later gerectificeerd. Sarraut
aanvaardde niet de opdracht een kabinet te vormen,
maar zijn vrienden te raadplegen zooals hij* in zijn
verklaring aan de pers uiteenzette. Zijn definitief ant
woord zal afbangen van het resultaat van dit over
leg plegen.
Sarraut bracht een bezoek aan den voorzitter van
Kamer en Senaat, aan Caillaux en Daladier en ont
ving vervolgens verscheiden personen onder wie den
rapporteur van de financieele commissie van de Ka
mer, den rapporteur van de commissie van financiën
van den Senaat, Chautemps en Bonnet.
De senatoren beschouwen over het algemeen de
keuze van Sarraut met voldoening en hopen dat hij
in zijn taak zal slagen. Bij gebrek aan een godsvrede
tusschen de partijen die op het oogenblik waarschijn
lijk onmogelijk is, zijn zij het eens ten aanzien van
den wensch dat er een kabinet zal komen van radica
len van alle schakeeringen, dat een duurzame meer
derheid in de Kamer zal verzekeren.
Persoonlijkheid van Sarraut. Invloed
rijke fignnr in de binnenlandsche politiek.
Twee en zestig jaar oud is Albert Sarraut, die te
Bordeaux werd ''eboren. Evenals zijn oudere broeder
Maurice deed hij op vrij jeugdigen leeftijd reeds zijn
intrede in de politiek. Hij was trouwens in een po
litiek mileu opgevoed, daar zijn vader, Omer Sarraut,
de Stichter was van de Radicale Partij in het dept.
Aude en maire van de stad Carcassonne.
Reeds in 1906 was Sarraut, toen vier en dertig jaar
oud, tot onder-minister van binnenlandsche zaken be
noemd in het kabinet-Sarrien, waarin Clemenceau
binnenlandsche zaken beheerde. Hij behield deze func
tie toen Clemenceau minister-president, werd.
Een belangrijke post bekleedde hii van 1911 tot 1913
als gouverneur-generaal van Indo-China, waarbij hij
gelegenheid had zijn groote bestuursgaven te toonen.
Bij zijn terugkeer werd hij tot minister van onderwijs
in het kabinet-Viviani benoemd.
Tijdens den oorlog deed hij zeven maanden front
dienst en verwierf het Oorlogskruis. Daarna vertrok
hij wederom naar Indo-China om er de recruteering
der inlandsche vrijwilligers te organiseeren. Hij bleef
er van December 1916 tot November 1919. In 1920 ver
trouwde Millerand hem de portefeuille van koloniën
toe, die hij behield in de daarop volgende kabinetten
van Leygues, Briand en Poincaré. Toen deze laatste
in 1926 zijn vermaard kabinet van nationale eenheid
vormde, kreeg Sarraut daarin de portefeuille van
binnenlandsche zaken, welke hij echter krachtens het
besluit van het radicale partijcongres te Angers in
1928 moest prijsgeven.
Intusschen was Sarraut nog opgetreden als Fransch
gedelegeerde ter Vlootconferentie te Washington en
korten tijd als ambassadeur in Turkije.
Sarraut. heeft van bijna alle radicale kabinetten
der laatste jaren deel uitgemaakt. (Herriot, Paul-
Boncour, Daladier.) Kort geleden bij den dood van
Leygues, verwisselde hij in het zoo juist gevallen
kabinet de portefeuille van koloniën met die van ma
rine.
Sarraut, die zich op literair gebied heeft bewogen,
ect,ter yó°r a! cs ,®en ras-journalist. Met zijn broe
der Maurice was hij langen tijd eigenaar van het
invloedrijke provinciale dagblad „La Dépêche de
Toulouse".
i December weder bijeen.
Genève. Het bureau der. ontwapenings
conferentie heeft gisteren besloten voor te
stellen dat de algemeene commissie tot 4
December zal worden verdaagd.
V.D. verneemt daarom tent uit Genève:
Het presidium der Ontwapeningsconferentie is
Woensdagmiddag voor de eerste maal sedert het uit
treden van Duitschland onder voorzitterschap van
Henderson in geheime zitting bijeengekomen, om
te beraadslagen over den stand van zaken en de
besluiten voor te bereiden voor de op Donderdag te
houden zitting van de hoofdcommissie.
Engeland werd vertegenwoordigd door Eden,
Frankrijk door Massigli en de Vereenigde Staten
door Norman Davis.
Bij de langdurige besprekingen is overeenstem
ming bereikt op de volgende twee punten:
1. De hoofdcommissie verdaagd zich tot 4 De
cember;
2. Het presidium krijgt van de hoofdcommissie
opdracht in den tusschentijd een nieuwen tekst
voor te bereiden, welke dan der hoofdcommissie op
4 December ter behandeling zal worden voorgelegd.
In de rede, waarmee Henderson de zitting van het
bureau gister opende, wees hij in de eerste plaats
op de gebeurtenissen, die zich sedert de vorige zit
ting hebben afgespeeld.
„Twee belangrijke punten*, aldus Henderson,
dient het bureau bij het nemen van zijn besluit in
het oog te houden, namelijk dat de conferentie den
plicht heeft, een ontwapeningsconventie op te stel
len en voorts, dat het plan van MacDonald de basis
moet vormen voor zulk een conventie.
Het ware voor de conferentie catastrofaal", ver
volgde de president, „wanneer zij een politiek zou
voeren, die men zou kunnen beschouwen ais een be
wijs van haar onmacht of van slechten wil. Dit zou
een ernstigen slag beteekenen voor den Volkenbond,
de zaak der ontwapening en de eer der conferentie.
Aldus zou men diengenen een argument in handen
spelen, die sinds verscheidene maanden beweren,
dat bepaalde mogendheden haar bewapeningen niet
wenschen te verminderen en te begrenzen. Een
zware taak rust op de conferentie, waarvan zij zich
slechts kan ontdoen, door binnen een redelijken ter
mijn een waarachtige ontwapeningsconventie tot
stand te brengen. De moeilijkheden, welke zijn gere
zen, vormen geen voldoende reden, om de werk
zaamheden der conferentie te onderbreken..'"
Bij de universiteit. Twaalf studenten
gewond.
V.D. verneemt uit Warschau, 25 October: Heden
middag is het bij het universiteitsgebouw van War
schau tot ernstige botsingen gekomen tusschen na
tionalisten en regeeringsgezinde studenten.
Het kwam tot een wilde schietpartij. Vier studenten
werden ernstig gewond door revolverschoten, terwijl
acht studenten betrekkelijk licht zijn gewond. Allen
moesten in een ziekenhuis worden opgenomen.
De schoten werden eerst gelost door eenige leden
der jeugdorganisatie van het eenigen tijrl geleden ont
bonden nationalistische „leger van groot-Polen".
De student die het eerst heeft geschoten, kon wor
den gearresteerd.
Engelands kleine spaarders een stevig bol
werk.
Volgens een draadloos bericht uit Londen aan het
„Alg. Hsbl." heeft Walter Runciman, de president van
de Board of Trade, gister in een rede op een conferen
tie ter bevordering van den spaarzin het feit, dat kleine
beleggers in Groot-Brittannië bezittingen hebben tot
een waarde van veel meer dan drie milliard pond ster
ling, genoemd als een der zekere waarborgen tegen in
grijpende politieke omwentelingen in Groot-Brittannië
Hij verklaarde dat niemand kon zeggen dat een land
als Groot-Brittannië, waarin ongeveer 15 millioen men-
schen zulk een kapitaal bezaten, niet een zeer stevige
industrieele en financieele onderneming was.
Geen ander land ter wereld kon op een dergelijk feit
wijzen. Runciman citeerde de uitspraa dat een der re
denen waarom Engeland zoo stabiel was, terwijl ande
re regeeringen wankelen en ineenstorten, lag ln den na.
tionalen geest. Er was echter iets andrs dan de natio
nale geest in deze cijfers. Er was geen sprake van
verspilling, er was accumalatie van spaargelden, die
waren opgehoopt met kleine bedragen tot zij grooter en
grooter werden totdat er thans een groote buffer be
staat tusschen de democratie van dit land en objecte
armoede. y
Uit Washington: Het Amerikaansche ministerie van
oorlog heeft bekend gemaakt, dat de Fordfabrieken in
verband met het niet-onderteekenen van de autocode
uitgesloten blijven van de groote regeeringsopdrachten.
DE EX-COMMUNIST KARW.AHNE .AAN EEN
UITVOERIG VERHOOR ONDERWORPEN.
Gistermorgen is als eerste getuige gehoord de ex-
communist Karwahne, thans nat. soc. Rijksdagafge
vaardigde.
Met het Rijksdaglid Frey (Munchen) en den „Landes-
betriebzellenobmann Kroyer uit Linz heeft hij in den
middag voor den brand hij het passeeren van een
glazen deur in den Rijksdag een ontmoeting gehad
met afgevaardigde Torgler, die zich in gezelschap van
beklaagde van der Lubbe bevond. De naam van der
Lubbe was hem indertijd natuurlijk nog niet bekend
geweest. Torgler had, aldus getuige, een geheel ande
ren indruk dan anders gemaakt. Hij zag bleek en schrok
hevig toen hij ons zag. Zijn kalmte van anders was ge
heel verdwenen. Later hebben de drie heeren Torgler,
die met den ander in een leeren clubfeuateuil voor de
zaal van de begrootingscommissie zat, nog eens ont
moet
Om 4 uur of half 5 hebben zij, Karwahne, Frey en
Kroyer, den Rijksdag verlaten.
Beklaagde v. d. Lubbe wordt dan voor de rechtersta-
fel geleid.
Getuige verklaart ook thans dat hij in v. d. Lubbe
dengene herkent, dien hij indertijd met Torgler samen
heeft gezien.
V. d. Lubbe wordt gevraagd of hij getuige kent of
ooit gezien heeft V. d. Lubbe ontkent dit.
Als Torgler dan ook voor de tafel geleid is, verklaart
getuige Karwahne met beslistheid dat aan de juistheid
van zijn verklaring geen twijfel bestaat.
Torgler stelt Karwahne vragen.
Torgler richt tot get. Karwahne een zeer groot aan
tal vragen om te concludeeren tot tal van tegenstrij
dige verklaringen bij vroegere verhooren, en het ver
hoor van thans. Hierbij komt het tot eenige ernstige
conflicten als Torgler spreekt over het vroegere lid
maatschap van get. Karwahne van de communistische
partij en de vraag stelt, of het juist is dat de getuige
bij den overval op het gebouw der communistische par
tij te Hannover een belangrijke rol heeft gespeeld.
Get. Karwahne: Dat heeft toch niets met den Rijks
dagbrand te maken. Daarover behoef ik hier toch geen
verklaringen af te leggen.
Getuige Karwahne, die vroeger lid van de
communistische partij was, weigert op de
meeste vragen van Torgler te antwoorden.
Bij het begin der middagzitting deelde de president
mede, dat de Senaat besloten had, de vragen van Torg
ler toe te staan.
Torgler: Was U niet van meening, dat de Communis
tische partij niet revolutionnair en niet radicaal genoeg
was? Was dat niet de reden waarom U indertijd de
partij hebt verlaten of uit de partij bent geroyeerd?
De procureur-generaal dr. Werner: Ik begrijp niet wat
dat met de zaak te maken heeft. Wordt de geloofwaar
digheid van den getuige daardoor aangevochten?
Torgler wil nog een tweede vraag stellen, n.1. of het
juist is, dat de getuige na zijn royement uit de com
munistische partij materiaal tegen de communistische
party ter publicatie heeft geleverd aan rechtsburgerlij-
ke kranten te Hannover.
Op de vraag van Torgler of Karwahne in 1925 als lei
der deelgenomen heeft aan den aanval op het commu
nistische partijgebouw, antwoordt Karwahne, dat hij er
niet over denkt daarop te antwoorden, omdat hij geen
Duitsche menschen aan de Hlde Internationale wil
uitleveren.
Getuige weigert voorts de vraag van Torgler te beant
woorden of hij in 1925 nadat hij uit de communistische
partij is gezet, materiaal aan burgerlijke bladen heeft
geleverd. Ook nadat de president hier op het Senaats
besluit gewezen heeft, blijft hij bij zijn weigering, en
protesteert tegen „het verhoor van beklaagde Torgler."
Als een rechter de opmerking maakt, dat hij slechts
ja of neen heeft te zeggen, verklaart getuige, dat hij
nooit voor burgerlijke bladen heeft geschreven en ook
geen materiaal heeft verschaft
Beklaagde Torgler beweert dan, dat hij hij de eerste
ontmoeting met getuige op 27 Febr. op de bank gezeten
heeft
Getuige Karwahne zegt dat dit absoluut niet waar is.
Eerst bij de tweede ontmoeting zat Torgler op de bank.
Het nat. soc. Rijksdaglid, Frey uit Munchen, verklaart
Torgler en iemand, die nauwkeurig op Popoff gelijkt,
op een leeren bank bij de zittingszaal te hebben zien
zitten. Popoff moet eenige malen op de bank plaats
nemen.
Getuige Frey kijkt hem scherp aan en zegt dan:
„Dat is de man, die naast Torgler heeft gezeten,"
Getuige houdt het voor onmogelijk, dat er hier een
vergissing in den persoon heeft plaats gehad, tenzij Po
poff een dubbelganger heeft.
Het Hof besluit in het voorvertrek van de zaal der
begrootingscommissie de ontmoeting der getuigen te
reconstrueeren.
Na het onderzoek ter plaatse werd de zitting gesloten.
De volgende zitting werd op Vrijdag gesteld,
Karwahne en Frey houden hun verklarin
gen voL
Een later Wolffbericht meldt nog, dat bij het onder
zoek ter plaatse zoowel getuige Karwahne als Frey hun
verklaringen volhielden.
In de Michel Acgelostraat, Onbekend
gebleven persoon ontrukt een dame haar
taschje.
Amsterdam. Kort na middernacht is in de Mi
chel Angelostraat een dame het slachtoffer gewor»
den van een brutalen roofoverval.
De bewuste dame liep daar in gezelschap van
drie personen; haar echtgenoot, die met een ande
ren heer voorop liep. terwijl zij zelf met de echtge-
noote van genoemden heer de achterhoede vormde.
Plotseling trad van achteren en man op haar toe,
die haar met een krachtigen ruk van haar handtasch
die eenig kleingeld, sleutels, enz. inhield, beroofde.
In de consternatie, die hierdoor ontstond, wist de
dader op een fiets te springen, die hij eenige hon
derden meters verder wegwierp, waarna hij beenen
maakte. Ofschoon nog enkele personen, die op het
tumult waren komen toeloopen, den vluchteling ach
terna zetten, wist deze te ontkomen.
Het weggeworpen rijwiel is door een burger aan
het bureau Overtoom gedeponeerd.
De politie van dit bureau is er tot nu toe niet in
geslaagd, den dader, die weinig baat van zijn brutaal
stukje verkregen heeft, op te sporen.
Het geheele verkeer en het zakenleven ei
door stilgelegd.
V.D. verneemt uit Montreal
Boven Montreal heeft een hevige sneeuwstorm ge
woed, zoo hevig, dat de laatste twintig jaar een derge
lijke storm zoo vroeg in het jaar niet is voorgekomen.
Het geheele zakenleven werd door den storm stilgelegd.
Het geheele verkeer, in de eerste plaats het spoor- en
tramverkeer werd ernstig gestremd, zoodat de levering
van landbouwproducten aan de stad groote moeilijkhe
den ondervond. Zelfs telefoon en telegraaflijnen wer
den vernield.
Uit de Canadeesche hoofdstad Ottowa komen gelijk
luidende berichten.
Daad van twee tewerkgestelde*
Uit Heesoh wordt aan de Tel. gemeld:
Twee arbeiders uit deze gemeente, werkzaam bij de
ontginningswerken, die op de grens dei* gemeente
HeeschNistelrode in werkverschaffing worden uitge
voerd. geraakten tijdens den arbeid in een heftige woor
denwisseling met den opzichter W. Snijders uit Uden.
De heer Snijders,, die namens de Nederlandsche Heide
maatschappij met het toezicht op de werkzaamheden is
belast, had hun een aanmerking over het werk ge
maakt, hetgeen niet naar den zin was van de beide
werklieden. De oneenigheid liep zoo hoog, dat de ar
beiders tot handtastelijkheden overgingen en met hun
spaden den opzichter zeer zware slagen toebrachten. De
man werd ernstig over het geheele lichaam verwond
en moest, nadat een ontboden geneesheer eerste hulp
had verleend, per auto naar zijn woning worden over
gebracht. Zijn toestand is vrij ernstig.
Een ontslagen gevangenisboef gearresteerd.
De News Qhronicle verneemt uit New York, dat aldaar
gearresteerd is zekere John Gorch, een ontslagen ge
vangenisboef, verdacht van medeplichtigheid aan de
ontvoering van Lindberghs baby, nu 20 maanden gele
den. De politie heeft thans verklaard dat zij van het
begin af gewerkt heeft op aawijzingen van John Gorch
en nog steeds op zoek is naar personen die door dezen
aangewezen zijn. Gorch is een schriftvervalsdher die
door de politie van verschillende staten verdacht wordt
van falsificaties. De politie van New Jersey-Stad ver
gelijkt nu het handschrift van de correspondentie in
de Lindbergh-zaak met door John Gorch vervalschte
stukken. Het ie zeker dat John Gorch niet in de ge
vangenis was toen de ontvoering te Hopewell plaats
had en dat hy zich daar in de buurt ophield.
VLIEGTUIGONGELUK BIJ ZURICH.
Uit Bazel:
Op het vliegveld Duebendorf bij Zurich heeft Woens
dagmiddag een ongeluk plaats gevonden, waarbij de 28-
jarige ingenieur Gerhard Pinner uit Berlijn en de
Zwitsersche chauffeur Erwin Salzmann om het leven
zijn gekomen. Pinner was in gezelschap van zijn Duit-
schen vlieginstructeur Neuburger met zijn sportvliegtuig
uit Duitschland te Zurich aangekomen. Toen zij voor
een oefenvlucht wilden opstijgen, stapte Neuburger uit
en Pinner ging alleen omhoog. Reeds direct hierna ge
raakte hij in moeilijkheden, zijn toestel geraakte in
brand en Pinner kon slechts als lijk worden geborgen.
Een chauffeur werd door het vallend puin gedood.
AUTO RIJDT IN OP EEN COLONNE
HITLER-JONGENS.
Zeven hunner ernstig gewond.
Uit Wohlau: Naby Piskorsine is een luxe auto op een
colonne van twintig Hitlerjongens ingereden. Zeven
hunner werden ernstig gewond: vier hebben een sche
delbreuk opgeloopen. De bestuurder van de auto, da
verzekeringsagent Blümel, verkeerde onder den invloed
van eterken drank.
