„Vertrouwelijk Duitsch
document?"
Selma Lagerlöf.
Aardgasbronnen
Zaterdag 18 November 1933.
SCHAGER COURANT.
Vierde blad. No. 9384
GEEFT HEM!!! Jfc
AUTOBUS !N DEN AFGROND GESTORT.
Een hooge boete.
Bij haar 75sten verjaardag.
Breng iMi in Uw huisgezin
En het gemak u>oon+ bij U in.
hec moderne Afwasch- en Reinigingsmiddel
als
„EEUWIGE VUREN".
Duiz:nden jaren branden zij.
Grootsch Amerikaansch plan.
een onthulling van de „petit parisien".
geheime instructie van de duit-
sche regeering OVER te vol-
gen wereld politiek.
Het Parijsche blad, de ..Petlt Parisien" publiceert
een ..vertrouwelijk Duitsch document', getiteld: ..In
structies voor de propaganda in de twee Amerika's"
Het schryft de middelen voor waarvan de officieele of
geheime Duitsche agenten zich moeten bedienen tegen
Frankrijk, 't welk 't stuk aanduidt alu „den onverzoen-
iijken tegenstander van Duitschland". terwijl het Enge
land „den sterksten en den voor ons gevaarlliksten me
destander van Frankrijk" noemt, waarom: „alle pogin
gen van het Duitsche rijk er op gericht zijn dt betrek
kingen tusschen deze twee landen te verstoren." In een
uiteenzetting over de wereldpolitiek zegt het stuk let
terlijk: „Niets mag worden nagelaten om een herziening
van het verdrag van Versallles door onderhandelingen te
bereiken, maar ook niets in gevallen dat Duitschland
een andere methode zou moeten toepassen.
„Bij de eiscben van Duitschland staat thans de terug
gaaf van het Saargebied op den voorgrond, terwijl de
onvervreemdbare rechten van Duitschland op Elzas-
Lotharin^en thans niet zoo sterk mogen worden geuit
als met den wensch en den geest van het Duitsche volk
zou strooken.
„Jegens Polen is het rijk tegenwoordig tegemoetko
mender dan vroeger, want het hoopt zijn aanspraken
anders te kunnen verwezenlijken. Het is niettemin dui
delijk dat deze aanspraken evenzeer worden gehand
haafd als de eisch tot teruggaaf van ten minste een
deel der koloniën.
„Het einddoel is een samenvoeging met Duitschland
van alle gebieden, waar een Duitsche minderheid be
staat, teruggaaf van de koloniën, en een werkelijke
rechtsgelijkheid in de wapeninaskwestie met uitsluiting
van elke internationale controle
Het is duidelijk, dat alle aanspraken heel moeilijk
langs den weg van onderhandelingen zijn te regelen,
maar het is even zeker dat Duitschland nog niet gereed
is om die aanspraken op andere wijze te doen gelden."
Wij moeten begrijpen dat bij een zoodanig conflict
het wereldgeweten en de openbare meéning in de we
reld een zeer belangrijke rol spelen en de Duitsche
regeering is bereid om zeer groote financieele offers
te brengen om die wereldopinie op haar zilde te bren
gen."
Het blad zal in een volgend artikel de methoden die
tot dat doel moeten leiden, blootleggen.
Berlijn weet van niets.
v-d. verneemt uit Berlijn:
Officieel wordt medegedeeld: .Petit Parisien" publi
ceert een z.g. instructie over Duitsche buitenlandsche
politieke oogmerken, welke naar alle vertegen woord i-
GEBRU1KTE AUTOMOBIELEN
t>rkonpt>n wij onder GA RA NI IF en op PRMFP
Garaae C NIEUWIAND BERGEN
voor zijn Sint Nic een paar VOETBALKOUSEN,
maar dan van JAAP SNOR (hij breit ze zelf best).
Zeer tijdig bestellen le klas rep. inrichting voor
alle soorten wollen, kleeding, kousen en sokken (ook
de allerfijnste). Zuldstreat 19, DEN HELDER. (Let op
den gelen winkel.) Vracht voor onze renening
gingen in het buitenland zou zijn gezonden door een
propagande-instantie te Berlijn. Deze z.g. instructies
dragen zoo duidelijk het stempel van fantasie, dat een
dementi dat hiermede in allen vorm en in iedeTe rich
ting wordt gegeven, voor een eenigszins ciitisohen le-
:er ternauwernood noodzakelijk schijnt. Het blad is
blijkbaar ook zelf zoo weinig zeker van zijn sensatio-
neele mededeeling, dat het zijn lezers voorbereidt op
een te verwachten dementi. Het Is overigens te betreu-
-en. dat juist met het ocg op de ontwikkeling van
Zondag een veel ve: spreid Fransch blad zich overgeeft
aan een dergelijke bronvergiftiging.
Ernstig ongeluk in Spanje; 24 personen ge
dood.
Reuter seint uit Madrid:
Een autobus, (iie een groot aantal personen vervoer»
de, die van een socialistische verkiezingsvergadering
huiswaarts keerden, stortte nabij Huescar, in de pro
vincie Granada in een afgrond.
Vier en twintig inzittenden werden gedood. Verschei
dene anderen werden gewond, sommige zeer ernstig
Een H.N.-telegram uit Madrid geeft de volgende le
zing van het ongeluk.
Een autobus, waarin 24 mannen en een vrouw geze
ten waren, die van een socialistische vergadering te
rugkeerden nam een gevaarlijke bocht, die langs een
80 meter diepen afgrond liep, tekort, zoodat het voer
tuig naar beneden stortte. Van de inzittenden werden
er 24. waaronder de vrouw gedood. De 25ste ontkwam
als door een wonder aan den dood. Hij sprong uit den
wagen en bleef in zijn val aan een boom hangen.
VLIEGTUIG IN BRAND.
Op de ltfn ParysLonden.
Een vliegtuig van de lijn Parijs—Londen, dat Don
derdagmorgen met vracht en post van Le Bourget ver
trokken was. is bij Beauvals in brand geraakt en neer
gestort op de fabriek van'den voorzitter van de Aero-
Club.
Het toestel is een prooi der vlammen geworden. De
bemanning redde zich door met een valscherm uit het
toestel te springen.
Het ongeluk is te wijten aan het in brand raken van
een der motoren.
f 400 met verbeurdverklaring van auto,
room en bussen.
De kantonrechter te Amersfoort veroordeelde de heer
Heuvelink uit Bunschoten, die terecht stond wegens 't
clandestien vervoeren van 560 liter room, zonder de
vereischte vergunning te hebben, tot een geldboete van
800gulden, subsidiair een maand hechtenis, met ver
beurdverklaring van de room en de auto.
De eisch luidde: f 400 gulden boete, subsidiair 1
maanden hechtenis, met verbeurdverklaring van de
room, de bussen en de auto.
HET LEVEN VAN DE GROOTE
SCHRIJFSTER.
Selma Lagerlöf. die thans haar 75sten verjaardag
viert, werd op 20 November 1858 te Marbacka in V&rm
land (Midder.-Zweden) geboren. Erik Gustav Lagerlöf,
haar vader, was luitenant in het Vaxmlandsche regi
ment en hoopte, in aanmerking te komen voor het
ambt van regimentssecretaris. Maar om de een of an
dere reden vond men hem daarvoor niet geschikt. Se
dertdien ging het met den officier berg-af en eindelijk
kwam de tijd, dat hij de bezitting, die den Lagerlöfs
sedert vele geslachten had toebehoord, moest verlaten.
Selma Lagerlöf smaakte later de genoegdoening, uit de
opbrengst harer boeken en van den Nobelprijs de be
zitting terug te kunnen koopen. Zij is zeer aan Mar
backa gehecht, leeft er thans sedert bijna 25 jaar en
heeft het vervallen heerenhuis laten verbouwen tot een
bekoorlijk „home".
Se 1 ma's jeugd was er een van zorgen. Toen ztj drie-
en-een-half jaar oud was, werd zij door een verlam
ming getroffen gedurende haar slaap. De ouders lieten
niets onbeproefd om haar te genezen. Zeebaden werk
ten uit, dat de verlamming minder werd en zich alleen
aan de beener. bleef manifesteeren. Door latere behan
delingen werd de ziekte geheel genezen. Hoe verdrie
tig ook het langdurige ziekbed voor de kleine Selma
mocht zijn, het had één voordeel: de geestelijke ont
wikkeling van het kind werd daardoor bevorderd.
Vooral haar grootmoeder kortte het leergierige meisje
den tijd door het vertellen van oude sagen, sprookjes
en geschiedenisen, die in Selma onbewust den drang
wekten tot het zelf vertellen en zelf schrijven. En er
was een tweede factor, die in dezen tijd vruchtbaar
werkte op de ziel van het kind: de persoonlijkheid van
haar vader. Hij was een slecht practicus en een ge-
moedsmensch. Hij lachte en schertste met de kinderen
zette zich aan het klavier en zong overmoedige en uit
gelaten liederen, dat het huis dreunde van de vroolijk-
heid. Het is zeer waarschijnlijk, dat het haar vader
was, die de figuur Gösta Berling uit haar eerste roman
heeft geleverd.
Selma werd opgevoed tezamen met haar vier jaar
jongere zuster. De beide brcers bekommerden zich
slechts weinig om het zieke kind. Des te inniger was
de vriendschap tusschen de zusters. Zij kregen onder-
richt in het ouderlijk tehuis. Reeds op zevenjarigen
leeft^d was het Selma's schoonste drocm. naar zij zelf
vertelt, schrijfster te worden. Haar leeshonger was
biet te stillen, Geen reman liet zij ongelezen en als
alle kinderen las zij alle mogelijke genres door elkan
der. Een spannende Indianenroman was haar lieve
lingslectuur. Weldra echter verried zich de dichterlijke
begaafdheid van het meisje, zij schreef gedichten en
droeg ze in den familiekring voor, Een dame stelde
zich voor haar in verbinding te stellen met uitgevers.
Toen kwam echter de desillusie: haar gedichten kon
den bij de uitgevers nog geen genade vinden. Zij droe
gen neg niet het stempel van een origineel.» begaafd
heid zij waren nog niet onafhankelijk genoeg.
Op 23-Jarigen leeftijd verliet Selma het ouderlijke
huis om te Stockholm het leeraressensemlnarium te
bezoeken. Zij wilde een practisch beroep uitoefenen. In
De groote schrijfster voor de plano.
dezen tijd brengt het verlangen haar de dichtelijke fi
guur van Gösta Berling voor den geest, waarin ztj de
schoonste belichaming van de Zweedsche sagenwereld
zag.
Selma Lagerlöf werd een voortreffelijke leerares. Zij
behandelde de stof met haar leerlingen vrij en boelend,
zij toonde begrip voor de moeilijkheden en verdrietelijk
heden van haar pupillen. Reeds hier openbaarde zich
het fijngevoelige, begrijpende karakter, dat wij in haar
romans zoozeer bewonderen.
Gedurende de tien volgende jaren rijpte de groote
roman „Gösta Berling" in haar. Tien jaren zijn een
lange tijd en toch maar juist lang genoeg om een groot
episch meesterwerk tot ontwikkeling en wasdom te
doen komen. Oorspronkelijk was het werk als roman
ce bedoeld, maar het lezen van Carlyle bracht de
schrijfster tot het proza. Eenige gedeelten van den ro
man zond zij in op een prijsvraag van een weekblad.
Zij won den prijs en van toen af aan het was No
vember 1890 bewoog zich haar genie in stijgenden
lijn. Zij ging een lange reis maken door Duitschland,
Zwitserland er. Italië, later bezocht zij Palestina Haar
horizon werd daardoor ruimer, maar niettemin bleef
haar kunst nauw verbonden aan de schoonheid van
haar vaderland.
Zij gaf haar onderwijsbetrekking op om zich geheel
aan de litteratuur te kunnen wijden. Regelmatig ver
sohenen haar boeken en steeds dieper en schooner werd
r'e kunst van Selma Lagerlöf. Waar haar romans
eigenlijk niet anders dan groote sprookjes zijn, hebben
zij ook den glans der sprookjes, die niet vervaagt.
De kring harer lezers werd voortdurend grooter; rij
werd de lievelingsschrijfster niet alleen van het Zweed
sche volk. Wat haar werk een blijvende waarde verleent,
is de wijze, waarop zij het groote met het kleine ver
bindt. Het groote wordt eerst groot door het kleine,
door al die fijne trekjes, waaruit een levendig mozaïek
ontstaat
Van haar verdere zeer bekende werken noemen wij
„De wonderen van den Antichrist" (1897). „Jeruzalem"
(1901—'02). „Christuslegenden" (1904), „Mils Holgers-
sons wonderbare reis" (1906'07), een wonderschoon
boek, en „De Voerman" (1913).
De toekenning van den Nobelprijs In 1909 was ten
slotte slechts de erkenning van haar groote litteraire
begaafdheid door deskundigen. Het volk had reeds
lang gesproken.
E. Ostcrmann Co's Handel Mij. N.V., A'dam. Fabrieken Fe Jutphaas bij Utrecht.
ENORME AARDGASLEIDING IN AMERIKA.
Van Texas-Padhadle naar Chicago heeft
men een aardgasleiding aangelegd, die 100
mlllloen dollar heeft gekost. De leiding
brengt dagelijks 5 millioen kubieke meter
aardgas naar de verbruikers.
Reeds altijd zijn plaatsen bekend geweest waar
„eeuwige vuren" geheimzinnig oplaaien. Dat zijn de
brandende aardgasbronnen. Deze gassen, die uit de
aarde stroomen, hebber, van oudsher de opmerkzaam
heid der menschen op zich gevestigd en als „eeuwige
vuren" werden zij vereerd in de religie van vele vol
keren.
Beroemd is het „heilige vuur van Kerkoek". Sedert
onheuglijke tijden laaien vlammen v. Kerkoek in Irak
Hier is sprake van kleine natuurgasbrnnen, die op tal
rijke plaateen door de aardoppervlakte breken
Bijzonder rijk aan aardgasbronnen is het schiereiland
Apsjeron in.de Kaspisobe Zee, waar het gas, dat over
een gebied van 4000 vierkante meter uit de aarde ont
snapt. zoo goed als nooit met branden heeft opgehou
den. De natuurmensch knielde voor deze wonderen in
aanbidding neer. De secte der vuuraanbidders ont
stond en bad voor de vlammende aarde. Nog thans
staan op deze merkwaardige plekken tempelgebou
wen. herinneringen aan den cultuur van het vuur.
Een eerbiedwaardigen ouderdom hebben de vlammen
der in Klein-Azlë brandende aardgasbronnen, waarvan
men terecht zegt, dat zij geheele menscheüjke bescha
vingen hebben zien ontstaan en vergaan. Van Herodo-
tus weet men, dat hij reeds 500 v. Chr. de gasbron van
Chimaera in Lycië heeft beschreven'. De Grieken
bouwden hier ter eere van Hephaistos, ,,den god van
het aardsche en hemelsche vuur", een tempel.
De mensch maakt zich het vlammende
element dienstbaar.
Op het schiereiland Apsjeron heeft de techniek haar
intrede gedaan De mensch heeft het vlammende ele
ment aan zich dienstbaar gemaakt De technicus wil
niets weten van vereering; de beschouwingen van de
vuuraanbidders zijn hem vreemd. Wat hem interes
seert is vooral de samenstelling der aardgassen. Be
vatten zij genoeg edelgassen? Helium neon en argon?
Want hoe grooter het gehalte aan edelgassen, des te
waardevoller zijn de aardgassen, die overwegend be
staan uit een mengsel van verschillende koolwaterstof
fen, o-a. het methaan, het beruchte mijngas. Het komt
dus aan op de edelgassen, vooral op het helium, dat
sedert ettelijke jaren als onbrandbaar gas voor lucht
schepen een rol speelt.
Onderzoekingen van den laatst en tijd hebben ook tot
de merkwaardige conclusie geleid, dat organisch leven
TEGEN DEN BERG OP! Honderdeni
volgden met spanning de K.N.M.V. terrein»
ritten. Juist onder moeilijke omstandigheden
bewijst een goede motor wat hij waard is^
Zoo laat ook de altijd gelijk gedoseerde!
Aspirin (met het Bayer-kruis) zijn gebruiker
nooit in den steek, in tegenstelling met talj
van minderwaardige nami akmiddeltjes,.
zonder edelgassen volkomen onmogelijk is. De prao-
tische beteekenis hiervan is, dat met behulp der nieu
we waarnemingen de samenstelling der lucht in onder"
zeebooten, dulkapparaten, enz. doelmatiger kan plaats
vinden.
Waar de aardgassen ontstaan.
De geologen hebben in de laatste jaren gewichtige
aanwijzingen gegeven omtrent het ontstaan en de ver
breidheid der aardgassen. Een grondig onderzoek van
de petroleumhoudende gebieden heeft bevestigd, dat
aardgasbronnen steeds voorkomen in samenhang met
petroleum of asfalt. Het optreden van aardgas aan de
oppervlakte kan dus doen concludeeren tot de aanwe
zigheid van petroleum in den bodem. Maar toch moet
men daarmee voorzichtig zijn, want deze regel is niet
zonder uitzondering. Want het aardgas verplaatst zich,
wanneer de bodem-gesteldheid het toelaat. Door zijn
gering soortelijk gewicht en zijn vluchtige samenstel
ling is het veel beweeglijker dan petroleum. Zoo ont
staan zelfstandige gasbronnen. Herhaaldelijk heeft
men in de nabijheid van gasbronnen vergeefs naar pe
troleum geboord.
Hoe het aardgas ontstaat.
Hoe ontstaat het aardgas? Het naast elkander voor
komen van aardgas en petroleum is aanleiding geweest
tot de opvatting, dat beide mineralen ontstaan moeten
zijn door het uiteenvallen van organische substanties.
•Over de organische overblijfselen van de kleine fauna
uit .vroegere zeeën en meren zoo zegt men zijn in
den loop van vele eeuwen geweldige hoeveelheden be
zinksel neergedaald. De druk werd steeds grooter en 't
aardgas bijv. werd samengeperst tot een tien- of hon
derdmaal kleiner volume.
Vóór den oorlog werd in de Vereenigde Staten, die
reeds in 1908 meer dan 20.000 aardgasbronnen bezaten,
jaarlijks 16 milliard kubieke meter aardgas langs na
tuurlijken en kunstmatigen weg gewonnen. Verschil
lende petroleumgebieden in Texas leveren dagelijks
twee millioen kubieke meter gas. Maar dikwijls ook.
worden slechts zeer geringe hoeveelheden opgevangen
en door de industrie gebruikt. De aangeboorde gashoe-
veelheden zouden reeds in 1907 de helft der Noord-Ame-
rikaansche bevolking van licht hebben kunnen voorzien
Men schat, dat over de geheele aarde jaarlijks 50 tot
60 kubieke kilometers aardgas geproduceerd wordt.
Drijvende vilegsfcations in den Oceaan.
Regelmatige vliegdiensten naar Europa.
V.D. verneemt uit Washington:
De Amerikaansohe staatssecretaris van Handel, Ro-
per, heeft mededeeling gedaan van een groot opgezet
plan om te komen tot een regelmatiger trans-Atlan-
tischen vliegdlenst van de kust van Virginia naar Span
je. Om dit te kunnen bereiken, zullen op afstanden van
ongeveer 900 K.M. van elkaar drijvende vliegstations
met landingsplatformen in den Oceaan worden veran
kerd. Do onderneming zou geexploiteerd worden door
de Amerikaansche regeering en het Departement voor
Openbare Werken heeft reeds een bedrag van dertig
millioen dollar beschikbaar gesteld. Zoodra het plan
door president Roosevelt en het Staatsdepartement de
finitief zal zijn goedgekeurd, zullen onderhandelingen
geopend worden met de belanghebbende mogendheden.
Voor experimenteele doeleinden zal voorloopig een
kwart van een landingsplatform gebouwd worden. De
kosten van een geheel compleet platform worden ge
raamd op zes millioen dollar. Men hoopt met behulp
van de platformen een 24-uurs-dienst op Europa t«
kunnen onderhouden
Bij uitvoering van dit plan zullen daaraan ongeveer
tienduizend menschen tewer,k gestald kunnen wordenj
