overeenstemming.
BEZUINIGING
op hst Lager Onderwijs.
De overwintering op Nova-Zemb'a.
Het geval-VIiegen.
Zaterdag 18 November 1933.
SCHAGER COURANT.
Derde blad. No. 9384
Washington erksnt de
Sovjst-regeering.
Onrustig Spanje.
Door een koe.
DE ONTHULLINGEN
van de „Petit Parisien".
Scheepsrampen in de Oostersche
wateren.
BAARS &OOSTERMAN
Is de heer Vliegen te handhaven?
Gemeenschappelijke verklaring van
Roosevelt en Litwinoi.
WASHINGTON. De besprekingen tus-
schen President Roosevelt en de Russische
commissaris van buitenlandsche zaken heb
ben tot een overeenstemming geleid.
Roosevelt deelde mede, dat de Ver. Staten
hebben besloten de normale betrekking met
de U.S.S.R. weder aan te knoopen en dat am
bassadeurs zullen worden uitgewisseld.
De eerste Amerikaansche ambassadeur bij
de Sowjetregeering zal zijn W. C. Bullit, een
autoriteit op het gebied van Russische
vraagstukken, die eenigo jaren geleden een
speciale studie aan het sowjetregiem heeft ge
wijd.
De overeenstemming inzake de erkenning
werd gisteravond te 23.50 uur bereikt
Litwnnov blijft nog een week te
hlngton.
W as-
Op verzoek van Roosevelt. die alle quaesties van
voor en na den oorlog ten spoedigste wenscht te zien
opgelost ral Litwinov hier nog ongeveer een week
blijven.
HIJ zal te zamen met de ambtenaren van het de
partement van buitenlandsche zaken de dossiers der
oude Russische ambassade doorzoeken, waaronder
zich ook de stukken over de verplichtingen der tsa
ristische regeering en van Kerenski bevinden.
Litwinov opent de telefoonverbinding tus-
schen Washington en Moskou.
Litwinov, heeft Vrijdag van het Witte Huis uit het
eerste transatlantische telefoongesprek gevoerd tus
schen Washington en Moskou. HU heeft met zyn ge
zin te Moskou gesproken.
In den afgeloopen nacht zijn uit het leegstaande
gebouw der Russische ambassade door Amerikaan
sche ambtenaren vele kisten met documenten op le
gerauto's weggevoerd.
Men verwacht de spoedige inbezitneming van het
ambassadegebouw door de Sowjeta.
Publicatie dei gewisselde brieven.
Roosevelt heeft een reeks brieven gepubliceerd,
die hij met Litwinov heeft gewisseld, betreffende
quaesties als de propaganda, de godsdienstvrijheid
en {Ie bescherrniDg door de wet van de wederzljd
schestaatsburgers tegen vervolging wegens beweer
de economische spionnnge.
De U.S.S.R. heeft er in toegestemd al haar eischcn
voortvloeiende uit de expeditie in Siberië, te laten
varen.
Gemeenschappelijke verklaring.
In een gemeenschappelijke verklaring van Roosevelt
en Litwinov wordt gezegd: Naast de onderteekening
der acóoorden hielden vvU ons heden bezig met een
gedachtenwisseling omtrent de wijze, waarop alle
hangende quaesties betreffende schuldvorderingen
zullen worden geregeld. Deze geeft reden te hopen,
dat een spoedige en bevredigende oplossing van deze
vraagstukken zal worden verkregen.
Bq de publicatie der gewisselde correspondentie
wees Roosevelt speciaal op zijn eisch nopens de gods
dienstvrijheid der Amerikaansche staatsburgers, die
in de U.S.S.R. verblijf houden.
Vrees voor verklezingsonl asten. Vreem
delingen verlaten bet land.
Reuter seint uit Gibraltar:
Talrijke vreemdelingen uit de provincie Andaloeaië
waaronder ook vele toeristen komen de stad binnen,
daar rij bU de algemeene verkiezingen die Zondag a.s.
Jn Spanje gehouden worden, onlusten en gewelddadig
heden vreezen.
De Spaansche autoriteiten verwachten eveneens on
geregeldheden en hebben naar verscheidene plaatsen,
e-a. naar Al ge cl ras en San Roque extra politie en mi
litaire versterkingen gezonden.
Enkele reisbureaux hebben de gebruikelijke excur
sies voor aa Zondag uitgesteld.
Bomaanslagingen en stakingen.
TJÏt Baroelona: Twee transformatoren van de elee-
rische centrale alhier werden gister totaal verwoest
door bommen.
Stakers ln het mtjndorp Surla die In woede ontsto
ken zijn dreigen Zondag een protestmarsch te houden
naar Manresa.
Een oorlogspsychose.
De huldig politieke toestand ln Europa heeft Span
je met oorlogsschrlk vervuld.
Een der voornaamste bladen verlangt van de regee
ring dat zij 100 bombardementsvliegtuigen zal aankoo-
Pen nu de oorlogstrompetten over Europa hebben ge
klonken. Slechts door het aankooper. dezer machines
kan Spanje zijn neutraliteit verdedigen, daar de huidi
ge sterkte van leger en vloot onvoldoende is.
Het blad doet een beroep op alle Spanjaarden om
de gevaren van der. toestand in Europa in te zien en
zich niet in slaap te laten wiegen door een valsch ge
voel van veiligheid.
Fletser van het rijwielpad geduwd en onder
een vrachtauto terecht gekomen.
De vijf en dertig-jarige G. J. O. uit Wythem begnf
zich gistermorgen per fiets naar de Zwolsche markt.
Hy wilde enkele koeies, die langs den weg werden ge
leid, passeeren, juist op het oogenblik dat een veeauto
eveneens op weg naar Zwolle naderde. Een der koelen
maakte onverwacht een zijdelingsche beweging en duw
de den wielrijder van het fietspad.
Hij viel vlak voor de vrachtauto en werd overreden.
In zorgwekkenden toestand werd O., die gehuwd is
en vader van 8 kinderen, naar bet R.K. z':':cnhuis te
Zwolle overgebracht, waar hy kort daarop is overleden.
Berlijn spreekt de echtheid van het docu
ment nogmaals tegen.
In verhand met de publicatie van de „Petit Parisien'*
van de Duitsche instructies voor de propaganda ln het
buitenland (zie ook elders in dit nummer) wordt offi
cieel uit Beriyn meegedeeld
Niettegenstaande het officieele dementi van Donder
dag van het ongehoorde bericht uit Parijs, betreffende
z.g. instructies aan de buitenlandsche diplomatieke ver
tegenwoordigers van Duitschland, vervolgt de „Petit
Parisien" zijn publicaties.
Deze lasterlijke beweringen hebben zelfs onbegrijpc-
lijkerwijze in de Engelsche pers ingang gevonden. De
rijksminister van propaganda ziet zich daarom genoopt
het volgende te verklaren:
De publicaties van de „Petit Parisien" over beweerde
geheime instructies voor de Duitsche buitenlandsche
politiek dragen den stempel der onwaarachtigheid op
het voorhoofd en vormen een kwaadwillig verzinsel met
het klaarblijkelyke doel, de Duitsche buitenlandsche po
litiek te discrediteeren en de vredelievende politiek
der rijksregeerlng te verstoren.
De beweringen van het Parijsche blad blijken reeds
verzinsel omdat het ministerie voor Propaganda tech-
Duitsche diplomatlke ertegenwoordigers in 't buiten-
uitscbe diplomatieke vertegenwoordigers in het buiten
land uit te reiken of propaganda-instellinger. in bet
buitenland van instructies te voorzien, omdat er zulke
instellingen ln de geheele wereld niet bestaan.
Uit de publicatie blijkt duidelijk dat het daarbij gaat
om de samenstelling van zinsneden uit groepen van
geschriften die van vele jaren her dateeren. met de
bedoeling door deze publicatie de Duitsche buitenland
sche politiek ln dicredlet te brengen en Duitsohland
te benadeelen.
De uitvoer van de leugenachtige mededelingen is óf
het offer geworden van een boosaardig bedrog óf van
een lasteraar. Het is droevig wanneer door zulke
bronnenvergiftiging de eeriyke vredespolitiek van
Duitschland gesaboteerd wordt.
Typhoon aan de kust van Sachalln. 22
vlsschersbooten vermist.
V.D. verneemt uit Moskou:
Uit Wladiwostock wordt gemeld dat aan de kust van
Sachalln een hevige typhoon woedt. De scheepvaartver
binding van Sachalln naar Rusland en Japan zyn ver
broken, 22 Visschersschepen worden vermist.
Japansche vrachtboot vergaan. Slechte
één man van de dertig opvarenden gered.
Reuter seint uit Tokio:
Men vreest, dat de Japansche vrachtboot .Beiten Ma-
roe", vergaan is ln een storm ter hoogte van Loetsjoe.
Van de uit dertig personen bestaande bemanning is
slechts een door het schip „Mizoeho Maru" gered. Tot
dusver heeft men slechts een ïyk gevonden.
PRIMA ROOKWORST,
slechts 45 cent per pond.
Organisatorische maatregelen te verwach
ten. Geen terugbrenging te verwachten
van de leerplicht tot zes jaar.
Aan de Memorie van Antwoord aan de Tweede Ka
mer Inzake het ontwerp tot wijziging van de wet van
30 December 1932 der L.O. wet wordt ontleend.
De toestand van 's lands financiën is zoodanig dat
elke bezuiniging, die mogelijk is, moet worden aange-
braoht. De bezuiniging, door dit wetsvoorstel beoogd,
roet aan bet onderwijs niet een zoo belangrijke schade
dat het mogelijk zou zijn, door minder schadelyke maat
regelen een voldoende inperking van uitgaven te be
reiken. Daarom ziin ook deze maatregelen noodig.
De mogelijke bezuinigingsmaatregelen zyn ln het al
gemeen van tweeërlei aard: organisatorisch en incri-
denteel. Tot de tweede categorie ia dit wetsvoorstel 'e
rekenen. Uit den aard zUn dergelijke maatregelen van
beoerkte strekking, maar zy zyn even onvermydelyk
als organisatorische maatregelen. De zin voor de groot e
lijnen moge derhalve niet verlokken tot afwyzing vao
de lncidenteele maatregelen, waarvan elk op zichzelf
„een poveren indruk maakt"
Het verschil is verder dit, dat het geven van organi
satorische maatregelen meer tijd van voorbereiding
eischt Men kan van een bewindsman niet vergen, dat
hij binnen een half jaar na zyn optreden een stel wets
herzieningen ter tafel brengt, welke de organisatie van
het onderwys ingrijpend wyzigen, De kamer zal, voor
zoover dit van hem afhangt, gelegenheid hebben in het
eerste jaar van dit parlementaire tydvak zich daarmee
bezig te houden. Hy is echter voor de noodzakelijkheid
geplaatst de onderwijsuitgaven reeds voor het jaar 1934
belangrijk te verminderen. Hij kan van de voorstellen,
welke hy zal indienen, niet vooraf een resumé aan de
critlek prijsgeven. De verdediging van „het nog aanhan
gige z.g. herzienlngsontwerp" kan hy niet voor zyn re
kening nemen, ook niet „na indiening van eer nota van
wyzigingen". De bezuinigende maatregelen, daarin ver
vat. welke in de voorgenomen reorganisatie passen,
moet hy dus in afzonderlijke voorstellen voorleggen.
De minister moge nog eens herhalen voor de leden,
die met het oog op zijn vroeger aangenomen houding
de indiening van dit voorstel niet hadden verwacht
dat de financieele toestand thans anders is dan toen.
Wat het ontwerp zelf betreft, zegt de Minister dat
een plotselinge sterke vermeerdering van het getal
leerlingen kan worden voorkomen door den toelatings-
leeftyd voor de lagere scholen definitief op zes jaar te
stellen. De minister zal dit bevorderen. Hy acht ge
heel afgezien van de bezuinigingsnoodzaak de grens
van zes jaar boven die van 5*6 jaar verkiesiyk.
Een voorstel om de leerverplichting tot zes jaar te
rug te brenger, is van den Minister niet te verwachten
Het verkorten van den overgangstermyn van de wet
van 30 Dec. 1932 kan inderdaad voor enkele school
besturen tot moeilijkheden aanleiding geven. Dit is
een van de redenen welke de Minister er toe hebben
.geleld thans voor te stellen het bepaalde in artikel 1
onder b. te wijzigen ln dezen zin, dat de by het gewij
zigde artikel 57 der L.O. wet ten aanzien van de scho
len voor U.L.O. gestelde hcogere eischen niet reeds op
1 Jan. 1934 zullen gelden maar eerst na afloop van 't
thans loopende schooljaar.
Na 336 jaar sporen gevonden op de plaats
waar Heemskerk en Barendsz de
grootst denkbare ontberin-
ringen hebben door
staan.
Naar uit Rusland gemeld wordt, zyn er op de Noord-
spits van het eiland Nova Zembla resten gevonden van
het kamp, waar in 1597 Barendsz fen Heemskerk heb
ben overwinterd.
Welke Noderlander kent niet de geschiedenis van deze
twee bekende nationale zeevaarders, welke zich voor
336 jaar terug afspeelde. Hun ontdekkingsreizen behoor
den tot de grootste daden van dien tiid.
Men weet dat in die dagen verschillende vruchte
looze popingen zyn aangewend om.een Noordeiyken zee
weg naar Indlë te zoeken.
Zoo werden ook door de stad Amsterdam, en van
eenlge kooplieden, aldaar, aangespoord door den prijs
van 25000 gulden, die de staten van Holland voor de
ontdekking van den zeeweg om de Noord hadden uit
geloofd, twee schenen uitgerust om zich door het Noor
den heen een weg te banen. Het eene werd gesteld onder
het gezag van Jacob van Heemskerk en het
andere onder dat van Jan Co melis Rijp. Bij
Heemskerk bevond zich de kloeke B*rendsz. Zij staken
den 18den Mei 1598 in zee. Op 74°36 N.Br. namen do
beide schepen een verschillenden koers. Na een moeihj-
ken strijd met stormen en drijfys, was het zoo laat ge
worden en de vorst zoo sterk toegenomen, dat Barende::
cn Heemskerk zich genoodzaakt zagen, op 78° den win
ter door te brengen aan de kust van Nova Zmb!-. Van
drilfhout bouwde r-en een hut en slcente u't het wrak
geworden schip den voorraad levensmiddelen daarheen.
Groot was de ellende, die men er moest verduren. Ge
durende 82 dagen bleef de zon onder de horizon, ter
wijl een felle koude heerschte en de beren hun vervaar
lijk gebrul deden hooren. Eindelyk kwam op den 24sten
Januari 1597 de zon weder te voorsohijn. De manschap
pen verlangden vurig, dat onherbergzame land te ver
laten. Doch Barendsz en Heemskerk vermaanden hen
tot geduld, omdat zy nu den tocht moesten wagen in
een open boot en een schuit. Deze werden weldra uit
de sneeuw opgedolven, en met groote moeite hersteld
en te water gebracht. Eerst den 14den Juni zeilden zij
weg. -Met tallooze gevaren en moeilykheden hadden zij
te worstelen, en Barendsz bezweek spoedig gedurende
dien tocht, den 20sten Juni 1597. De overigen bereikten
Kola aan de Witte Zee, nadat zy een reis van 400 geogr.
mijl hadden afgelegd. Daar vonden zy het schip van
Jan Cornellsz Ryp, die hen ran boord nam en behouden
overbracht naar het vaderland.
Die voorbeeldelooze reis is door onzen dichter Tollens
ln zyn: „Overwintering op Nova Zembla" bezongen
Voor men Nova Zembla verliet, had Barendsz „een
cleyn cedelken" gesohreven met het korte verhaal der
lotgevallen, en dit ln een kruithoorn in den schoorsteen
opgehangen, „op avontuer offer yemant nae hen quame,
dat die weten ntocht wat hun bejegent was en hoe
't hen gegaen hadde." Eerst in 1871 werd dit kostbare
rellqule door Elling Carlsen, een Noorsch walvlschvaar-
der ontdekt en naar Europa gebracht. Het bevindt zich
thans, met allerlei andere voorwerpen van Barendsz*
verblijf op Nova Zembla afkomstig en ln 1876 door den
Engelschman Gardlner hierheen gebracht, op het de
partement van Marine in den Haag. In 1878 werd op
het eiland vanwege de Nederlandsche regeering een
eenvoudig steenen gedenkteeken tot eering der nage
dachtenis van Barendsz en de zynen opgericht.
Het prentje hierboven is genomen naar een houtsnedei
van een tijdgenoot van Barendsz. Het stelt het leven
in het overwinteringskamp voor.
De „Motor-Baby" als film-ster. De hoofdrol ln do
nieuwe zeilvlieg-film „Rivalen der lucht", speelt de
„Motor-Baby" van het type Motanol F, een klein zeil-
vllegtulg van den constructeur Edmund Schnelder, dat
met een 15 F.K. motor is uitgerust. Het plaatje hier
boven toont de jonge zeil-vliegster Annl Reitsch met
haar „Baby."
Zijn terugkeer naar Genève ln de Tweede
Kamer besproken.
VLIEGEN.
Gistermiddag is in de Tweede Kamer behandeld
het besluit der regeering, waarbij de heer Vliegen is
herbenoemd tot gedelegeerde ter Ontwapeningscon
ferentie, uit welke functie hij zooals bekend in
Februari van dit jaar is getreden naar aanleiding
van het gebeurde op de „Zeven Provinciën".
De heer Vliegen heeft thans de
benoeming aangenomen en heeft
zich blijkens een bericht in de
Arbeiderspers (welk bericht do
Arbeiderspers eigenlijk niet had
mogen publiceeren), tegenove
partijgenooten gerechtvaardigd
mot het argument, dat. thans een
ander kabinet aan het bewind
was gekomen en dat minister
de Graeff's invitatie „een klap
in het gezicht was van minis
ter Dpckers, die immers sociaal
democraten als onbetrouwbaar
weert van do verantwoordelijke
posten bij defensie.
De vragen naar aanleiding van dit bericht in „Het
Volk", gesteld door het Tweede Kamerlid Van der
Hoeven, kan men elders vinden ir» dit nummer.
In de Tweede Kamevrvergadering van gistermiddig
was het de heer Van Dijk fa.r.) die het besluit der
regeering om den heer Vliegen opnieuw te benoe
men, scherp becritiseerde.
De heer van Dijk vroeg op de eerste plaats, waar
de waardigheid der regeering blijft, indien zij op die
wijze tegemoet komt aan iemand, die voor het fo
rum der wereld zich zóó publiekelijk tegenover de
Nederlandsche overheid plaatste, terwijl de minister,
tegen wien meer speciaal dit protest gericht was,
bovendien in het huidige kabinet zitting heeft en
daar zijn vroegere bewind volkomen gedekt weet.
De anti-revolutionnaire oud-minister verklaarde
zich tenslotte „onthutst" zoowel over het gedrag der
regeering als over het gedrag van den heer Vliegen.
Minister De Graeff over het geval-Vlie-
gen. Overwogen wordt, of de heer
Vliegen als lid der delegatie te hand
haven is.
De minister van buitenlandsche zaken, de heer D e
Graeff antwoordde, dat inzake het geval-VIiegen
niets gebeurd was, dat het daglicht niet zien kon.
De heer Vliegen heeft ontslag gevraagd, maar spre
kers ambtsvoorganger had op die ontslag-aanvrage
niet beschikt, mede omdat hij hoopte den heer Vlie
gen te kunnen bewegen op zijn ontslagaanvrage te
rug te komen. Hij waardeerde dc diensten van den
heer Vliegen zeer. In verband daarmede heeft spr.,
toen hij minister was geworden, den heer Vliegen
opgebeld en heeft spr. hem gevraagd of hij do ont
slagaanvrage wilde intrekken. De heer Vliegen heeft
spr. toen geschreven dat hij bereid was om aan te
blijven, als hij zijn bezwaren tegen de onderdrukking
van de muiterij niet behoefde in tc slikken. Spr. heeft
toen den heer Vliegen geschreven dat hij des heeren
Vliegens motieven tot zijn ontslagaanvrage in hun
waarde liet en dat hij het op hoogen prijs zou stellen
als de heer Vliegen weer gedelegeerde werd. De heer
Vliegen antwoordde daarop dat hij lid der delegatie
bleef. Echter heeft spr. zich in hooge mate geërgerd
aan mededeelingen, die de heer Vliegen aan de Ar
beiderspers zou hebben verstrekt. Spr. had den heer
Vliegen zeer behoorlijk behandeld. De uitlatingen
hadden geen logischen zin, omdat geen enkel ver
band bestond tusschen de houding van den Minister
van Defensie tegenover de S.D.A.P. en spr.'s verzoek
aan den heer Vliegen om gedelegeerde te blijven.
De vraag rees bij spr. of hij onder de. gegeven om
standigheden den heer Vliegen wel kon handhaven
als lid der delegatie.-Spr. beantwoordde de vraag ont
kennend. Maar toen spr. hier in de Kamer was, kreeg
hij een briefje van den heer Vliegen, dat hij die me
dedeelingen niet aan de Arbeiderspers had verstrekt
en dat zii het gesprokene niet juist weergaven. Als
door indiscretie bepaalde dingen in de pers komen,
en dc betrokkene zegt, dat het niet juist is, heeft spr.
niet het recht daaraan te twijfelen.
Onder deze omstandigheden heeft spr. geen aanlei
ding den heer Vliegen in overweging te geven heen
te gaan als lid der delegatie.
Na de replieken zei de minister, dat het hem in hoo
ge mate spijt, dat de heer Vliegen zich uitdrukkingen
heeft veroorloofd, die zoo zeer ingaan tegen spr.'s
mecning en die van het kabinet Na deze uitdrukkin
gen moet spr. overwegen of de heer Vliegen nog als
lid der delegatie is te handhaven. (Instemming van
rechts.)
