Alimtii Kinn-
ilratuiii- Lmlliivtlii
Vuurzee te Wormervee
Kijken is Koopen bij CLOECK
Vandaag de eisch in het Rijksdagproces
t ei ste Blad.
Storm op de Engelsche kast
De slotacte van het proces
begonnen.
Vandaag de eisch.
BOON'S FABRIEK
INBRAND.
Een half miüioen schade.
Een doodenrit
Donderdag 14 December 1933.
SC9AGEH
77ste Jaargang No. 9399
COURANT.
Dit blad venschUntviprmaal p week: Dinsdag. Woensdag, Donder- I TJitfffiverS N V V li TRAPMAN ft ff) Sflia^n I PrUa per 3
dag en Zaterdag. Bij inzending lot 's morgens 8 uur. worden Adver- UllgSVCia11.V. Y.H llt-'U HIHH Oi LU., OJllag-U. Tf-N ya5
trnfiën nnp zooveel n
maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
tot 5 regels f0.85. Iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
'ik in het eprstuitkomend nummer geplaatst POSTREKENING No. 23330. INT. TELEF. No. 20. Inbegrepen). Groote Ietiers worden naar plaatsruimte berekend.
Dn NUMMEH BES1AA1 UIT TWEE BLADEN
De scheepvaart In gevaar.
Dr. Werner, de openbare aanklager, houdt
zijn met spanning verwachte
requisitoir.
Het proces tegen v. d. Lubbe c.s. is vanochtend te
Leipzig in het laatste stadium getreden. De pleidooien
zullen, indien mogelijk, deze week gebonden worden,
opdat het vonnis nog voor Kerstmis kan worden ge
veld.
De procureur-generaal, Dr. Werner, zijn re
quisitoir nemende, ziet in den brand het „Fa-
nal" voor een offensief tegen het Duitsche
Rijk. Van der Lubbe beschouwt hij als een
communist, die de revolutie wilde. Scherp viel
hij het Bruinboek aan en hekelde hij de In
ternationale Juridische Commissie.
De Duitsche Rijksdag is het slachtoffer van een
misdadigen aanslag geworden, het Riiksdaggebnuw,
dat het opschrift „Aan het Duitsche Volk" draagt De
aanslag gold dvis niet alleen het gebouw, doch sym
bolisch het Duitsche volk. Het O.M. s'aat derhalve ip
het standpunt, dat deze misdadige ans'ag het „i«\>
nal", het teeken moest zijn voor «e vijanden van den
ton: om hun algemeenen aanval tegen het Duitsche
ri" te beginnen, het Duitsche rijk te vernielen en in
plaats daarvan de dictatuur van het proletariaat een
Sowjetstaat bij de genade der Derde Internationale 'e
«tellen.
Nadat Dr. Werner het „Bruinboek" en het gehou
den onderzoek voor de Internationale commissie te
Londen had aangevallen, zegt hij, dat
Van der Lnbbe de revolutie wilde
Het was de eenige revolutie waarvan sprake kon
zijn. als men van een revolutie sprak, welke den ar
fceiders de macht moest bezorgen. Zelfs al zou deze
revolutie misschfen in haar einddoel iet geheel da1
wezen, wat v. d. Lubbe omzweefde, zoo heeft hij
deze revolutie als een overgang beschouwd, waardooi
lijn doel bereikt zou kunnen worden.
Er is niet de ministe twijfel mogelijk, dat v. d
Lubbe door zijn daad een communistische revolutie
wilde verwekken. En onder deze omstandigheden zaï
niemand de K.P.D. van de moreele aansprakelijkheid
voor deze daad kunnen ontheffen.
Dr. Werner schetste daarop uitvoerig streven,
methoden en doel. der K.P.D. Deze partij heeft zeide
hij. sedert haar oprichting, steeds als doel gehad, he'
Duitsche rijk ten val te brengen en een Sovjet-staat
volgens Russisch voorbeeld op te richten.
Dr. Partsius acht Van der Lubbe schuldig
aan hoogverraad.
Na de pauze in de zitting van gisteren van het
Rijksdagbran 'nroces traf de tweede vertegenwoordiger
van het openhaar ministerie, dr. Parisius een uitvoe
rige schildering van het leven van verdachte Van der
Lubbe.
Dr. Parisius bespreekt dan de verschillende brand
stichtingen die Van der Lubbe heeft verricht er bil
die van den Rijksdag met nadruk op wijzende, dat
hij Van der Lubbe) dien niet alleen verricht kan heb
ben.
Onwaar is de verklaring van Van der Lubbe dat
n" voor de brandstichting nooit in het Rijksriasrse-
bouw is geweest. Uit de getuigenverklaringen hlijkt
absoluut ze':©r dat hij deelgenomen heeft aan een
rondgang. Om welke reden hij dat gedaan heeft, be
staat volgens de bekende omstandigheden gen twij
fel.
Bij. het jroces over de feiten is het cnomstootelijk
bewijs geleverd, dat Van der Lubbe nooit alléén den
brand gesticht kan hebben zooals hij dat vertelde,
maar dat hij in elk geval mededaders of medeplichti
gen moet hebben gehad.
.Dr. .Parislus gaat dan de verschillende mogelijk
heden na hoe de mededaders van Van der Lubbe
het brandbare materiaal in het gebouw hebben kun
nen smokkelen en hne zij het gebouw daarna weer
hebben kunnen verlaten.
De mededaders hebben zonder eenige gewetens
wroeging Van der Lubbe gestuurd naar een plaats,
waar hij vrijwel zeker moest woeden gearresteerd.
Hij moest als zondebok dienen, terwijl de anderen
achter de schermen wilden blijven.
Van der Lnbbe's waanldée.
Van der Lubbe was iemand, die voor zulk een
daad uitstekend geschikt was, want hij werd bezield
door een waanidée. eens.in de geschiedenis der re
volutie als een onsterfelijke held te worden gevierd.
Blijkbaar heeft hij reeds te voren er rekening mede
gehouden, dat hij zou worden gearresteerd. Dit
blijkt uit het feit. dat hij niet slechts brand heeft
gesticht op zoodanige plaatsen, dat het van buiten
moest opvallen, cfoch ook uit de omstandigheid, dat
hij zijn kleeren heeft opgeofferd en ten slotte nog
slechts en broek aan had In zulk een kleedii kon
hij onmogelijk aannemen, dat hij er.in zou slagen
te ontsnappen en hij heeft dit ook niet geprobéerd.
Dr. Wernsr, de openbare aanklager, houdt zijn re-
qnisitoir; rechts van hem zijn plaatsvervanger
dr. Parislns.
Dat Van der Lubbe de geheele schuld op zich neemt
en zijn medeplichtigen niet verraadt, kan dus geen
verwondering baren
Aan Van der Lubbe wordt echter niet slechts
brandstichting, doch ook hoogverraad ten laste ge
legd. in verband waarmee wij de motieven voor dé
daad moeten nagaan, aldus spreker.
Dr. Parisius acht Van der l ubbe schuldig aan het
voortgezet misdrijf van hoogverraad. Verdachte
wilde, dat de brand het sein zou zijn voor het ont
ketenen der communistische revolutie.
Vóór zijn daden moet hij als ten volle loerek.e
ningsvatbaar worden beschouwd. Waren de plannen
van Van der Lubbe gslaagd, dan zou in Duitschland
een chaos zijn ontstaan.
„Uar der afrekening heeft geslagen."
Het nar der afrekening heeft thans gesla
gen. U mijne heeren rechters, zal het r.iet
moeilijk vallen, verdachte van der Lnbbe in
vollen omvang in den zin der acte van be
schuldiging schuldig te verklaren en hem te
vcroordeelen tot een straf, die de wet toelaat,
doch die anderzijds ook aan de ontzaglijke
grooite van het misdrijf recht doet weder
varen.
Het requisitoir van dr Parisius had vijf uur ge
duurd; dat van Dr. Werner ZX uur.
De zitting werd vervolgens tot Donderdagochtend
10 uur verdaagd.
Wolff meldt nlt Leipzig:
Naar wij vernemen, zullen in het Rijksdag
proces op zijn vroegst Donderdagmiddag en
wellicht pas laat in den namiddag door den
procureur-generaal de straffen worden ver
meld, die hij tegen de verdachten elscht
De procnrenr-generaal is namelijk voor
nemens, Donderdagochtend nogmaals het
woord te nemen, en wel met betrekking tot
de verdachten Torgler, Dlmitrof, Popof en
Tanef.
Göring wordt ongednldigd. Oude me
thode deugt niet. „Het proces heeft het
geheele volk teleurgesteld."
De correspondent van de „Times" meldt, dat mi
nister Göring kort na de rijksdagzitting van Dins
dag tegen een journalist zich heeft uitgelaten over
het proces, dat thans in Leipzig in zijn laatste sta
dium 13.
Hij hoopte, dat het proces, dal het geheele volk
heeft teleurgesteld, nu spoedig beëindigd zal zijn
Het heeft bewezen, dat men. als het een groot poli
tiek misdrijf betreft, niet aan de abstracte artikelen
kan blijven vasthouden
Het misdrijf was niet alleen een poging tot brand
stichting, maar een politieke aanval om de bolsje-
w'.tische revolutie in Duitschland te doen zegevie
ren. De beklaagden zijn daarvoor verantwoordelijk.
Het is te betreuren, aldus Göring. dat na 9 maan
den dit misdrijf nog niet is geboet. Maar in mijn her
kiezing als rijksdagpresident zie ik een bewijs, dat
de geheeld Rijksdag in de quacstie van den brand
ach er mij staat 1
De Duitsche bladen melden niets van dit interview.
Reuter seint uit Londen:
Eén storm van groote hevigheid heeft gister boven
de Engelsche kusten gewoed, ln het bijzonder in het
De scheepvaart la ln gevaar. Overal ztjn reddingboo
ten uitgezet.
Driemaster met man en muis vergaan?
Gevreesd wordt, dat een driemaster van 500 tot
600 ton met man en muis tijdens den storm op
dekust van Norfolk is vergaan; er bevonden
zich tien' of twaalf man aan boord. Personen
die op de rotsen vad Aldeburg met een verrekij
ker naar het schip keken, zagen het plotseling
overhellen en direct daarop verdwijnen. Een red
dingboot, die direct is uitgevaren., heeft geen
spoor meer van het schip gevonden.
Ook de Finsche viermaster ..Lawhin", die de vorige
week uit Londen naar. Australië was vertrokken, om
daar graan ln te nemen,, heeft het zwaar te verduren
gefiiad. Ter hoogte van Deal moest het schip voor an
ker gaan en bleef tot op 350 meter van de kust liggen
tot een sleepboot uit Dover den viermaster kwam
verlossen. Vooral in het Kanaal heeft de storm zwaar
gewoed. Benige Kanaalbooten konden niet uitvaren,
terwijl vrachtbooten niet zijn vertrokken Verschillende
visschersbooten zijn niet op tijd in de havens terug
gekeerd.
Ingezonden stukken
Noordsdharwoude, Deoember 1933-
Mijnheer de Redacteur,
Vergun mij eenige plaatsruimte in Uw veelgelezen
blad, waarvoor bij voorbaat mijn dank.
De plotseling ingevallen vorst heeft de arbeiders,
aan den nieuwen weg NoordsoharwoudeKoedijk
werkzaam, werkloos gemaakt. De arbeiders voor
zoover georganiseerd zijn nu weer aangewezen op
de werkloozenkassen. Maar vóór ze uitkeering krijgen
moeten ze eerst een wachtweek doormaken. D.wz. dat
als de tweede week is volgestempeld ze f 10.20 uitkee
ring ontvangen. Het loon ig aan den weg vrijwel f 17
per week geweest. De menschen kunnen nu niet één
week zonder Inkomen en aangezien er In de gemeen
ten Oudkarspei, Noordscharwcude en Zuldscharwoude
geen steunregeling -Is, tegen de arbeiders naar het ge
meentehuis om te lnformeeren hoe ze deze week moes
ten rondkomen. In Noordscharwoude waar de Burge
meester de arbededrs nar het B. A. verwees, had Jl. Vrij
dagavond een conferentie plaats met het BA. en de
besturen der betrokken" organisaties Het gevolg hiervan
was. dat die meneöhen voor die eene week, waar het
tenslotte toch omgaat, geholpen werden, evenals in
Oudkarspel.
In Zuldscharwoude was dat anders. Ook hier werden
de arbeiders door den Burgemeester naar het B A, ver
wezen. De Voorzitter van het B. A., de heer S, de
Boer, deelde de arbeiders echter mede, dat er niets
aan gedaan werd. De menschen hadden wel zooveel
verdiend, dat ze nu wel één week zonder Inkomen
konden. En, zèide de heer S. de Boer- Jullie vrouwe»
kunnen niét huishouden, anders hadden ze wel over
gehouden!
Mijnheer de Boer, hier beseft ge niet hoe ge de ar
beidersvrouw,, "die 'van 's morgens tot 's avonds loopt
te piekeren hoe ze rond zal komen, beleedlgt Voelt ge
niet uw fatale uitdrukkingen? Als het u niet aangrijpt
weest 'er dan van' verzekèrdvan vele anderen wél. U
hebt blijkbaar ge enlast van de: crisis, uw inkomen is
zeker ruim voldoende, anders zoudt u niet zoo'n hard
oordeel vellen,' waarmede ge de vrouwen grieft op een
mensch-onwaardige manier. U geeft tenminste blijk
van een arbeidersgezin- niets, maar dan ook letterlijk
niets af te weten. Gij vergeet blkbaar dat de menschen
nog maar slechts enkele maanden aan den weg wer
ken, althans het overgroote deel. Vcor dien tijd waren
ze ln de Werkverschaffing in de Wieringermeer, of
trokken uit de werkloozenkasenv De werkverschaffing
gaf een inkomen van, en dan neem ik het gunstigste
geval, f 11.66. Ze mochten 5 weken werken a f 14 per
v/eek, dat is f 70 ln de 5 weken. De zesde week was
dan een wachtweek,z oodat ze per week f 11.66 gemid
deld thuis brachten. En uit de werklooz-enkas ontvin
gen de anderen f 10.20. U weet heel goed dat een arbei
dersgezin daarvan niet kan rondkomen, laat staan dus,
dat er van werd overgehouden.
Nu wou u ze f 5 voorschot geven en als ze uitkee
ring ontvangen dan mag de penningmeester weer zien
dat het terugkomt. De penningmeesters werden uitge-
noedlgd om hun handteekening te zetten. (Wij wisten
niet dat het B. A. van Zuidscharwoude tevens Boeren-
y-ge).
Mijnheer de Boer heeft u zich wel eens goed georiën
teerd in een arbeidersgezin? Een gespecificeerde reke
ning voorleggen zou al te veel ruimte vragen, maar als
u er prijs op stelt het te weten, dan kan ik ze u wel
verschaffen. Wij zijn er van overtuigd, dat u dat niet
weet, anders zoii u niet zoo gemakkelijk de boven aan
gehaalde opmerkingen maken. Wij hebben respect voor
de huisvrouw die zooveel stuurmanskunst bezit, dat ze
het bootje nog zoo'n beetje varende weet te houden.
Wij waardeeren het dat ze met de weinige middelen die
vaar ter dienste staan. no gzoo weten rond te scharre
len. Laat het u bij deze duidelijk zijn, dat u te veel hebt
gezegd. Bedenk dat de gang van een arbeider, dio wer
ken wil, maar nu gedwongen is niets te doen, naar het
B. A. een zware gang is. Zij komen op voor hun gezin,
dat recht heeft om te leven. Maar drijf de arbeiders op
zoo'n manier niet tot het uiterste.
U, mijnheer de Redacteur dankend voor de plaats
ruimte,
Noordscharwoude. A. KEPPEI#
BRANDSPUIT MOEST BUITEN WERKING GE
STELD WORDEN, OMDAT HET WATER
IN DE PUPEN BEVROOR,
Gisteravond omstreeks negen uur ontdekten voorbij
gangers, dat. er brand was in het fabrieksgebouw „Pro-
mena" van de cacao- en chocoladefabriek van de firma
Boon en Co. te Wormerveer. Onmiddellijk werd do
brandweer gewaarschuwd, die spoedig met eenige mo
torspuiten ter plaatse was. Het bleek dat de brand woed
de in de soja-afdeellng en de fabriek van suikerwerken.
Aangewakkerd door den feilen Noordoostenwind greep
het vuur begrijpelijkerwijs zeer snel om zich heen. Men
ging er ook toe over om de assistentie in te roepen
van de brandweren uit Wormer, Krommenie, Zaandijk
en Zaandam, die weldra met hun motorspuiten arriveer
den. Ondanks dit alles kon men weinig tegen de vuur
zee uitrichten. Het pand „Promena" stond weldra in.
lichterlaaie en omstreeks tien uur had de brand zich
ook reeds uitgebreid tot de aangrenzende cacaofabriek-
Omstreeks half elf was de brand op zijn hevigst De bei
de fabriekspanden waren één vuurzee. Het bluaschings-
werk stond onder leiding van den waarnemend comman
dant van de Wormerveersche brandweer, den heer
Noordanus.
Zoo nu en dan hoorde men knallen, waarvan men de
oorzaak niet kon vaststellen. Geweldige vuurzuilen ste
gen ten hemel, terwijl een ware vonkenregen zich ln den
omtrek verspreidde. Daar men toch wel zag, dat er aan
biusschen van de fabrieksgebouwen niet te denken vlet
ondanks het feit, dat met 25 stralen water gegeven
werd, bepaalde men zich er in hoofdzaak toe uitbreiding
te voorkomen en werden vooral de huizen die in de Ce-
lebesstraat aan de achterzijde van het fabriekscomplex
gelegen waren, en die door den geweldigen vonkenre
gen gevaar liepen, nat te houden.
De brand had zich nog uitgebreid tot het pakhuis
„Bahia". Omstreeks half twaalf ging de brand iets .in
hevigheid afnemen en om ongeveer half een kon men
zeggen dat men den brand meester was. Het grootste
gedeelte van het fabriekscomplex is een prooi der vlam
men geworden. Slechts een gebouw, dat achter op het
fabriekscomplex stond en bekend is onder den naam
van „bandenfabriek", waar caramels en drops vervaar
digd werden, was in het geheel niet door het vuur aan
getast.
Ook de chocoladefabriek en een pakhuis, onderge
bracht in het pand „Trinidad" dat geheel van beton is
opgetrokken en van de overige gebouwen door een
branddeur gescheiden wordt, kon behouden blijven. Hoe
wel naar men mededeelde de opgeslagen voorraden sui
kerwerken, cacaoboonen, cacaoboter, chocolade, soja
meel enz. in de drie tot vier verdiepingen hooge panden
niet zoo groot waren, met het oog op het feit, dat Juist
de St. Nicoiaasdrukte achter den rug was, vond hot
vuur toch gretig voedsel daarin, waardoor de brand, me
de in verband met den hevlgen wind zich zoo snel kon
uitbreiden.
De schade kon nog niet vastgesteld worden,
doch deze zal waarschijnlijk ongeveer een half
mlllloen gulden bedragen. De oorzaak van den
brand is onbekend. De firma Boon was op beurs-
polis verzekerd. In de verschillende afdcellngen
van de fabriek werkten in totaal ongeveer 40
arbeiders en 60 meisjes, die waarschijnlijk allen
broodeloos zullen worden, daar de fabriek in
haar geheel zal worden stopgezet Op het terrein
van den brand waren zeer vele autoriteiten en
de locoburgemeester de heer P. Klinkenberg,
aanwezig.
Het opvallende feit, dat deze ontzaglijke brand
uitzonderlijk weinig belangstelling trok, bewijst
wel, hoe fel de ijskoude wind over de. Zaanstreek
blies en hoezeer de brandweer hier voor «en
buitengewoon zwaren en moeilijken taak stond,
hetgeen nog duidelijker aan het licht kwam,
toen een Wormerveersche motorspuit buiten
werking moest worden gesteld... omdat het wa
ter in de pijpen bevroor.
Zeven arbeiders door ©en sneltrein gegre
pen. Acht anderen gewond.
Reuter seint uit Lons-le-Saulnier (Jura): Op
de Hjn Pontparlier-Mouchard zijn zeven arbei
ders, die bezig waren met het herstellen van den
spoorweg, door den sneltrein gegrepen en ge
dood, terwijl acht arbeiders gewond werden.
