Begrooting Zuiderzeefonds
aangenomen.
Kijken is Koopen ij CLOECK
Belangwekkende rede van
den Belgischen Premier.
Sociale Zaken.
Tien jaar werk voor 3000 arbeiders.
Alarmtoestand in geheel Spanje.
Begrooting in de Eerste Kamer
goedgekeurd.
Goudtransport spoorloos verdwenen.
LEENING VAN 900 MILUOEN.
Beroofd en op de rails gevonden.
Koning Leopold tot zijn volk.
Herbewapening van Duitschland.
Rede van Hijmans.
Donderdag 8 Maart 1934.
Postrekening
No. 23330
SCHAOER
77ste Jaargang. No. 9445
COURANT.
Int. Telef.
No. 20
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag. Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot *s morgens 8 uur. worden Adver-
fcntién nog zooveel mngplljk in het eersttiitkoinend nummer geplaatst
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen.
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TJèN van 1 tot 5 regels fO.Sö, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
Inbegrepen!. Groote letlers worden naar plaatsruimte berekend.
Indien met de inpoldering van de Zuiderzee
wordt voortgegaan.
In de gistermiddag voortgezette behandeling van
het wetsontwerp-liegrooting van het Zuiderzeefonds
voor 1934 in de Tweede Kamer, vormden «1e verdere
inpoldering van de Zuiderzee, de exploitatie van do
Wieringermeergronden, alsmede dc Zuiderzeesteun
wet. weer de hoofdschotels.
De heeren Bongaerts en Bakker wijzen er in ver-
verband met de verdere inpoldering op, dat dc be
hoef te aan meer cultuurgronden toch na cenigcn
tijd weer zal komen Zij achten het voor onze toe
nemende bevolking, (100.000 zielen per jaar zie
verslag over de aanneming van dc begrooting Sociale
Zaken in de Eerste Kamer) een economisch belang,
dat de inpoldering wordt voortgezet.
Bij de uitgifte van werken maant de he*r Bon
gaerts (r.k.) den minister tot voorzichtigheid. De
vorige inpoldering (Wieringermeer) is wel een aan
nemersgraf genoemd en er kwam eerst verbetering
toen do M.U.Z. werd opgericht. Men geve do werk
zaamheden niet aan aannemers, die niet kunnen
waarborgen dat zij finantieel het werk volbrengen.
De inpoldering der Wieringermeer worde onder een
driehoofdige directie gesteld, desgewenscht met rou
leering van prnosidium.
Zoo spoedig mogelijk moeten maatregelen worden
getroffen tot uitbreiding van de vestiging in de Wie
ringermeer.
De heer van Koeverden (r.k.) sluit zich aan bij de
genen, die van oordeel zijn, dat met de inpoldering
van de Zuiderzee thans moet worden doorgegaan
liet ontslag aan twaalf bedrijfsleiders zou kunnen
worden voorkomen, door hen in staat te stellen in
den Wieringermeerpolder zelf een aantal bedrijven
te exploiteercn.
De indeeling van de Wieringermeer in bedrijven
van 20 ha en grooter mag een mooi agrarisch geheel
vormen, men bereikt op die manier niet. dat zoovee!
mogelijk mnnschen hier een zelfstandig bestaan
kunnen vindon, hetgeen wol het geval zou kunnen
zijn, indien de grootste op 10 ha werd bepaald.
Ten slotte vraagt spr. nader het standpunt van
den Minister inzake den beheerschvorm in de Wie
ringormeer te mogen vernemen en hij hoopt, dat
daarbij vooral met het sociale doel rekening za'
worden gehouden.
Nadat de heer De Visser (comm.) er op had ge
wezen, dat de max'mum-uitkeering van f 13 per
week vanwege dc Zuiderzcesteunwet veel te laag
was, is
de minister aan het woord.
Minister Kalff acht het voor de hand liggend, dat
de meeningen over de at of niet voortzetting van de
drooglegging verdeeld zijn. Spr. hoopt de tegen
standers in zooverre te overtuigen dat zij met een
gerust geweten hun stem aan dit wetsontwerp kun
nen geven. Op 1 Januari 1934 was f 200.000.000 aan
de Zuiderzeewerken besteed.
Drieduizend man tien jaar aan 't werk.
De regcering meent, dat thans voor de voortzet
ting met vertrouwen een beroep op de geldmarkt
kan worden gedaan. Aan 3000 arbeiders zal aldus
gedurende een tiental jaren werk worden verschaft,
welke arbeiders anders ten laste van den werkloo-
zensteun blijven. De behoefte aan werkverruiming
is zoo groot dat de regeering met vertrouwen dit
werk doet aanpakken.
Spr. licht toe, op welke wijze men is gekomen
aan een uitgifte-grondprijs van f 2500 per H.A., ter
wijl de kostprijs f 3700 bedraagt; het Rijk betaalt
derhalve uit eigen middelen f 1200 per H.A. als net
to-kosten van dc inpoldering.
Indien de wereld in autarkischo richting blijft
doorgaan, dan zullen ook wij meer en moer in eigen
behoeften moeten voorzien, uit welken hoofde de
aanwinst van cultuurgrond nuttig zal zijn. In het
andere geval zal er uit het buitenland meer vraag
naar onze land- en tuinbouwproducten komen, waar
voor do voortzetting van de inpoldering eveneens
nuttig zal zijn.
Bij do bespreking van dc functie van den Zuider
zeeraad wijst do minister er op, dat do leiding van
de inpoldering een financieel-economisch karakter
Met het oog op dreigende algemeenc
staking.
Y.D verneemt uit Madrid:
Dc Spaansche regeering heeft Woensdagavond met
het oog op de dreigende algemeenc staking den ver
scherpten staat van beleg over geheel Spanje afge
kondigd.
Het desbetreffende decreet, dat om 8.10 gisteravond
werd afgekondigd, werd venvacht, als gevolg van do
tallooze stakingen en de verstoring van de openbare
orde. Alleen in Madrid hebben 100.000 werklieden
het werk neergelegd, welk aantal nog grooter zal
worden, daar in dc bouwvakken de algemccne sta
king is afgekondigd. Do algemcene unie van werk
lieden heeft zich met de bouwvakarbeiders en do
stakende werklieden van het dagblad „A. B. C." so
lidair verklaard en vermoedelijk heeft deze procla
matie de afkondiging van het decreet verhaast. Men
vreest, dat allo bladen te Madrid bij het conflict be
trokken zullen worden.
Een krachtige brandbom is gister ontploft in een
textielfabriek in la Pohla de I.illet (Noord-Spanjc'1
de vlammen verspreidden zich met groote snelheid
en de brandweer kon slechts een gedeelte van do
fabriek behouden.
hehoort to hebben, hoezeer ook spr. do technische
bekwaamheden apprecieert.
Definitieve uitgifte is eerst aan do orde, wanneer
de gronden daarvoor geschikt zijn.
Staatsexploitatie als proef.
Tegen oprichting van een Staatslandbouwonder-
neming heeft spr. bij wijze van proef geen bezwaar.
Spr. zal met het nieuwe orgaan ter zake'nader over
leggen op welke wijzo de proef-exploltatie zal ge
schieden.
Dc drainage van do gronden in den Wieringer
meerpolder dient niet ten lasto van den Staat, doch
van belanghebbenden zelf to geschieden.
Wat do 12 bedrijfsleiders nnngaat. spr. is bereid
deze mcnschcn nog gedurende minstens oen jaar
aan den arbeid te houden. Daarna zullen zU. evenals
andere personen, zich voor vestiging kunnen opge
ven.
Asn uen heer Ebels antwoordt spr.. dat naast de
M.U.Z. ook particuliere aannemers voor do inpol-
derlngswerkcn kunnen inschrijven.
Tenslotte behandelt de minister nogde klachten
inzake de Zuiderzeesteunwet.
Spr. is bereid tc overwegen of dc commissie inzake
Zuiderzcestcun dient te worden gereorganiseerd; zij
dient echter niet uitsluitend uit belanghebbenden to
worden samengesteld.
Wat do quaestio van het wier aangaat, spr. gelooft
dat deze wel in orde zal komen. De bevolking van
Texel behoort niet tot het Zuiderzeegebied; indien op
dat eiland menschen in moeilijkheden verkeeren ten
gevolge van de afsluiting, dan zal op andero wijze
hulp moeten worden verschaft. Spr. stelt voorop, dai
do Zuiderzeesteunwet rechtvaardig en billijk moet
worden uitgevoerd. Wat niet deugt, zal hij uitsnijdea
Na re- en dupliek wordt hierna het wetsontwerp-
begrooting Zuiderzeefonds zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen.
Het 60-millioeDen-plaii bi] den Raad van
State. De Regeering zal daarbij een
teckenlng geven van het geheele crl-
sisbeleid, dat zij geboden acht.
Gistermiddag is in de Eerste Kamer de
l>egrooting van Sociale Zaken zonder hoofde
lijke stemming goedgekeurd.
Minister Slofemakcr de Bruine heeft er in zijn uit
gebreid antwoord op gewezen, dat dertig procent der
arbeiders werkloos is, naast intcllectueelen, beertjes,
middenstanders, enz.
Rijk en gemeenten samen hebben uitgegeven in
1933 alleen voor werklooze arbeiders, aan werkloos
heidskassen, wachtgeldregeling, werkverschaffing,
steunregeling en kleine posten, bijna f 140 milüoen
Voor Amsterdam was hot bedrag f 17.9 milüoen,
voor Rotterdam f 18-5 milüoen.
De bevolking neemt nog steeds met 100000 zielen
per jaar toe. Emigratie is er niet.
Er is nog een normaal werkend bedrijfsleven,
waurvan het bewaren moeite kost, maar dat bewaard
moet blijven. Spr. dankt dc ondernemers, die vrou
welijke door mannelijke arbeidskrachten vervan
gen.
Ter zake van de 40-uren-week verklaart spr., een
onderneming er niet toe te durven verplichten om
dat hij te zeer overtuigd is van de breekbaarheid
der ondernemingen en omdat hij ook sociale eischen
aan de ondernemingen wil blijven stollen. Dc heer
Danz zei, dat men in Amerika nog verder gaat mot
werktijdbeperking. Spr. wil eerst eens het resultaat
ervan afwachten.
Het 60-millioen-plan bij den Raad van
State.
Het GO millioen-plan is bij den Raad van State.
De regeering zal daarbij oen teekening geven van
het ganscho crisisbcleid, dat zij geboden acht.
Inzake bepaling van loon zal overleg met de vak-
veregnigingen worden gevoerd.
Inschakeling van particuliere aannemers is nood
zakelijk. Het ondernomerslovcn moet in gang blij
ven. tot den tijd, dat er opleving komt Men be
hoeft hier niet over groote ondernemerswinsten te
denken. Velen zullen blij zijn. als hun werkplaatsen
en machines weer eens gebruikt kunnen worden,
zonder groote winsten. Er is reeds nauwe samen
werking met het boschboheer inzake tewerkstelling
van werkloozen.
Van centrale werkverschaffing spreekt spr. niet
zooveel kwaad als sommigen. Maar bet is van groot
belang, als do tewerkgestelde in zijn gezin kan
blijven.
In dit 60 millioen-plan zit ook iets voor de werk
looze jeugd.
Een plan voor groote gezinnen.
Uitgewerkt wordt een plan om een zoodanige rege
ling te treffen, dat de groote gezinnen en de zeer
lage loonen het inzake steun iets minder moeilijk
hebben. Dc percentages, die steun van loon vormen,
in ons land steken gunstig af bij de Zwitsersche.
Een pijnlijke beslissing te wachten.
Daalt het loon, dan moet ook de steun dalen. In
dit opzicht zal ik, zegt de minister, één der eerstvol
gende dagen een pijnlijke beslissing hebben to ne
men.
Spr. gelooft niet, dat de werkloozen in het alge
meen arbeidsschuw zijn, maar ontkent niet, dat het
mogelijk is dot arbeidsschuwheid voorkomt.
Door een beroep op aller samenwerking teneinde de
grooto moeilijkheden to boven te komen, eindigt de
minister zijn betoog, waarna de begrooting, zooals
hierboven reeds meegedeeld, zonder hoofdelijke stem
ming wordt aangenomen.
Ter waarde van 6360 pond sterling.
Cement inplaats van goad.
V.D. verneemt uit Londen:
Detectives van Scotland Yard houden zich bezig
met do opsporing van een zending van 930 ounces
goud (28 K.G.). tor waarde van 6360 p. st.. welko
door de Standard Bank of South Africa naar En
geland is verzonden. Het schip Balmoral Castle had
bij aankomst te Southampton de kist wel is waar
aan boord, doch deze bevatte cement in plaats van
goud.
Ter conversie van de staatsschuld. Ver
lichting van den druk der nitgaven.
Bij dc Tweede Kamer is een wetsontwerp inge
diend tot het aangaan van een of meer geldleenin-
gen ten laste van het rijk, tot het te gelde maken
van schuldbewijzen ter verkrijging van een som van
ten hoogste f900.000.000. Dit is wenschclijk ter ver
mindering van do uitgave van do nationale schuld,
tor aflossing van dc 5 pet. tweodo leening 1932, de
4 procent leening 1916 benevens de 4V£ procent lee
ningen 1916, 1917 cn 192S.
Parijs. Een nieuwe geheimzinnige moord heeft
in Frankrijk groot opzien gebaard. Op het baanvak
St. Qucntin-Parijs heeft men het geheel verminkte
lijk van den 4i-jarigen handelsagent Corun Gilles
uit Parijs gevonden. Gilles was op oen zakenreis
naar Brussel cn is vermoedelijk in den nachttrein
vermoord en op de rails geworpen. Verscheidene
treinen moeten over hein heen zijn gegaan, alvorens
de machinist van een goederentrein het lijk ontdekte
De vrouw van den vermoorde verklaarde, dat haar
man zich naar Brussel had begeven om een verval
lende schuld van 60.000 frs. te betalen. Noch aan de
grens, noch te Brussel heeft men echter in den trein
de bagage, de hoed en de jas van Gilles gevonden,
zoodat men vermoedt, met een roofmoord te doen to
hebben.
Gisteravond door de radio gesproken.
Koning Leopold van België beeft gister een radio
boodschap tot het Belgische volk gericht, waarin hij
herinnerde aan dc diepe deelneming, waarmede het
overlijden van zijn vader door binnen- cn buitenland
is ontvangen en welk een groote hulde aan zijn na
gedachtenis is gebracht. Tallooze bewijzen van deel
neming zijn uit alle hoeken van het land en van de
gansche wereld ontvangen, vol waardecring voor den
overleden koning.
Zij, die van de plechtigheden wegens omstandig
heden verwijderd moesten blijven, hebben haar toch
in gedachten gevolgd."
Zich tot de oud-strijders wendend, die mot koning
Albert het land gered hebben, zoide dc koning, dat
er tusschen hem en de verdedigers van België's
grond reeds onverbreckbare banden bestaan.
Voortgaande zeide do koning nog: „Do deelneming
van het geheele land en van de geheele wereld heeft
mij tot in de ziel geroerd. Aan allen, in steden, dor
pen en gehuchten, zou ik persoonlijk mijn diepsten
dank willen uitdrukken. Éénzelfde beproeving heeft
de eendracht van alle Belgen bezegeld. De herinne
ring aan de nagodachlonis van mijn vader en de
groote genegenheid, welke gij ons hebt getoond, zul
len mij altijd helpen in het vervullen van mijn
taak."
Na de toespraak des konings werd de Brabanconne
gespeeld.
Als oen bom ingeslagen bij de openbare
meening.
Dinsdagmiddag heeft de Belgische minister-presi
dent, De Broqueville, in den Senaat een groote rede
gehouden over dc herbewapening van Duitschland,
die bij do openbare meening als een bom is ingesla
gen en een deel van dc Belgische pers verbaasd en
ontsteld heeft doen staan.
Het komt hierop neer, dat dc Broqueville een streep
door het geheele vijfde deel van het Verdrag van Ver-
saillcs haalt, dat do militaire bepalingen voor het
overwonnen Duitschland bevat.
„Mijn woorden", zei de Belgische minister-president,
„zijn duidelijk. Zij zijn zelfs hard. Maar zij moeten
gesproken worden, wijl zij de waarheid weergeven.
Op mij rust do plicht, door tc dringen tot dc bron
van onrust, aan het land al de gegevens van het
probleem to verschaffen, en een uiteenzetting to ge
ven van dc geweldige gevolgen, welke een simplisti
sche politiek onvermijdelijk moet hebben. Ik besef
evenzeer als gij do bitterheid van den toestand; hij is
het gevolg van de groote illusie van de menschen,
die bij het verdrag van Versaill.es, met miskenning
van do geschiedenis cn do werkelijkheid, geloofd heb
ben, dat het mogelijk was voor immer oen groote na-
tiè ontwapend to houden.
Hoe heeft men zich kunnen inbeelden, dat 27, tijde
lijk verbonden cn bevriende naties, het eens zouden
blijven om een Duitschland, welks eenheid door het
verdrag van Versaillcs werd bezegeld enbekrachtigd,
een verplichting op to leggen, welke zelfs Napoleon,
oppermachtig heer en meester van twee derden van
Europa niet vermocht door te voeren. Wij moeten een
illusie begraven. Waar en wanneer overleefden be
palingen van dcrgclijken ver-strekkenden aard de
toestanden, waaruit zij zijn voortgekomen?
Het Duitschland van heden is niet meor het over
wonnen Duitschland van 11 November 1918. En waar
is anderzijds de gemeenschappelijke wil van de 27
verbondenen die het verdrag van 1919 onderteeken
den gebleven? Het is een onontkoombare wet der ge
schiedenis, dat een verslagen volk vroeg of laat zijn
oude positie herovert."
Misnoegen in de Fransche pors over de
Broquevlle's rede.
Ook de Fransche pers bespreekt de redevoering
van den Belgischen minister-president.
De Brusselsche correspondent van de „Temps" is
van mccning, dat de rede geenszins de inzichten der
Belgische bevolking weergeeft.
De „Intransigcnnt" verwacht dat door het a.s. be
zoek van den Franschen minister van buitenland-
sche zaken Barthou aan Brussel het misverstand
als dit bestaat, opgehelderd zal worden. „Wij waren
niet gewoon dergelijke dingen uit den mond van een
Belgischen minister-president te hooren. Barthou's
bezoek zal ongetwijfeld duidelijk maken dat de ban
den tusschen Frankrijk en Belgiö verder bestaan."
Het „Journal des Débats" spreekt van een rede,
die te meer onrust moet baren daar zij in Berlijn
toegejuicht wordt. Wellicht zal de Belgische premier
daardoor bemerken dat hij een fout heeft gemaakt.
Zijn opmerkingen zijn ten decle juist, zijn conclu
sies echter onjuist. Het voorstel van den Belgischen
minister president een vriendschapsverdrag te slui
ten, zou onder de' tegenwoordige omstandigheden a!
leen de Duitsche wedloop om bewapening kunnen
vergemakkelijken, omdat daardoor immers de Duit
sche herbewapening gelegaliseerd zou worden. Alles
bijeengenomen, zoo besluit het .Journal des Débats'
kan men de verklaring van den premier als gevolg
van een defaitisme kenmerken, dat door Briands
politiek is begonnen cn tot een catastrofe kan lei
den. Frankrijk moest thans energiek het roer om
gooien.
BRUSSEL. -— Bij dc gistermiddag voortgezette de
batten in den Belgischen Senaat, over de buitenland-
sche politiek, heeft ook de minister van buitenland-
schc zaken, Hijmans, voornamelijk gesproken over de
on twa pen i n gsk west ie.
Minister Hijmans ontwikkelde uitvoerig de c-
zichtspunten, welke de houding der Belgische regee
ring bepalen. Evenals de Brocqucvillc verklaarde Hij-
mans zich voor dc opvatting, dat het gevaar van een
bewapeningswedloop niet door eenigen dwangmaat
regel tegen Duitschland, doch slechts langs den weg
van onderhandelingen door het sluiten van een inter
nationale overeenkomst, kan worden bezworen.
De richtlijnen der Belgische politiek zijn;
Medewerking aan
de organisatie
van den vrede,
waakzame verze
kering van de ter»
ritoriale en poli
tieke onafhanke
lijkheid vaD het
land, aanpassing
van België bij
Frankrijk en En
geland, zulks over
eenkomstig de
geografische posi
tie van het land,
zijn voortduren
de belangen en
sympathieën, zoo
mede ten slotte
de handhaving en
versterking van
het pact van Lo-
carno.
MIN. HIJMANS.
Minister Hijmans herinnerde voorts in zijn rede
voering aan zijn onlangs voor de Kamer afgelegde
verklaring. Intusschen is het Balkanpact gesloten
en is de non-agressieverklaring tusscnen Polen en
Duitschland bekend gemaakt, die cr op berekend zijn
in dc betreffendo declen van Europa een zekere
stabiliteit te scheppen. Overigens is de toestand
evenwel niet verbeterd.
Hijmans besprak vervolgens de practische oplos
sing der ontwapeningskwestie en stelde de vraag
of Duitschland op de door het verdrag van Versail
lcs getrokken lijn zal blijven.
De geheele wereld woet, dat het thans deze lijn
reeds overschreden heeft en dat hot deze lijn nog ver
der zal overschrijden. Men weet evenwel ook, dat
een herbewapening van Duitschland een algemeenen
bewapeningswedloop met zich zou brengen. Om dit te
verhinderen bestaat slechts een positief middel: hot
sluiten van een internationale conventie.
Tenslotte ontwikkelde de minister de reeds medege
deelde politieke gezichtspunten der Belgische regee
ring.