Oe onlusten in Spanje.
Kijken iS Knopen CLOECK
Waarom nog geen
Int. Telef.
No. 20
8 PAGINA'S.
Naar de dictatuur?
Instorting te Beiroeth.
Geen familieraad op Huize Doorn?
Brand op Amerikaansche kanonneerboot.
Ontwapenings-conferentie
Eden doet verslag van zijn indrukken.
110 dooden bij een dynamiet-ontploffing.
GARNALENVISSCHERS ZULLEN
WORDEN GESTEUND..
Donderdag 15 Maart 1934.
Postrekening
No. 23330
SCHAGEH
77ste Jaargang. No. 9449
C0I1IAHIT.
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. Bij inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentién nog zooveel mogelijk in het eerst uitkomend nummer geplaatst
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen.
Prijs per 3 maanden fl.SO. Losse nummers 6 cent. ADVERTFN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewljsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Onzekerheid in het geheele land. Vrees
voor burgeroorlog.
LERROUX.
Do toestand in Spanje is sedert gister niet veel
veranderd en uit de doorgekomen berichten is al
heel moeilijk op te maken hoe do zaken er op het
oogenblik precies voorstaan.
Aanstonds bij
Vn optreden heeft
minister-president
I.erroux zich ge
plaatst gezien te
genover moeilijk
heden, welke
slechts zijn te
overwinnen wan
neer de regeering
in een volstrekt
stabiele parle
mentaire meer
derheid den steun
zou vinden, wel
ken zij noodig
.heeft om den ge
beurtenissen het
hoofd te bieden.
En dit is blijk
baar op lange na
niet het geval.
Het kablnet-Lerroux, zooals het in het begin van
deze maand werd gereconstrueerd, bevat gematigde
elementen, wier aanwezigheid do samenwerking met
de rechtscho partijen, dio do republiek steunen, zou
moeten vergemakkelijken. Tot dusver is daarvan
evenwel nog weinig te bespeuren. Behalve de zuiver
politieke problemen, dio om een oplossing vragen,
is er nog de rcvolutionnairo agitatie der uiterst-link-
sche partijen, welke do aandacht vraagt en eon hei
lige reactie van rechts dreigt uit te lokken.
Het grnl van president Macia geschonden.
Dinsdagavond hebben onbekende daders getracht
de graftombe van wijlen president Macia van Cata-
lonie in brand te steken. Zij gooiden een brandbare
vloeistof over de kransen en bloemen en staken deze
in brand. De politie, die onmiddellijk ter plaatse was,
beschoot de brandstichters en kon vermijden dat de
grafschennis werd voortgezet. Onder gebruikmaking
van de duisternis konden de daders ontsnappen, met
medeneming van de Catalaansche vlag, die op de
graftombe lag. De politie zocht de geheele omgeving
af. doch kon geen spoor van de daders vinden: on
der de bevolking heerscht groote verontwaardiging
over deze daad.
Op het oogenblik zijn het do linkschc onruststo
kers, van socialist tot communist, bijgestaan door
do syndicalisten, die den toestand zorgwekkend
doen zijn, schrijft het „Alg. Hsbl." Al reeds een paar
dagen hangt de algemeene staking als een ernstige
bedreiging boven Spanje, zondor tot dusver werke
lijkheid te zijn geworden. Zij was voor Maandag j.l.
aangekondigd, maar is niet doorgegaan: alleen de
bouwvakarbeiders en de typografen hebben hot
werk neergelegd, veeleer in verband met hun
eigen vakeischen dan als algemeene uiting van ver
zet. In Cntnlanië deinzen, als gowoonlijk, de extre
misten niet voor gewelddaden terug en daarom is
liet de vraag of dc regeering den toestand in de
hand heeft. Haar geruststellende verklaringen be
vredigen do openbare meening niet langer en het
feit dat er geen of nagenoeg geen dagbladen ver
schijnen, werkt op de» zenuwen.
De toestand, zoonis hij zich op het oogenblik ont
wikkelt. vindt, zooals men weet, zijn onmiddellijke
oorzaak in den uitslag der laatste parlementaire ver
kiezingen waarbij de meerderheid van het kiezers
corps zich tegen de anti-clcricale en socialistische
tendenzen van don toen hestaanden Cortes uitsprak.
Duidelijk was do oriënteering naar rechts, en wan
neer do radicale partij haar stellingen vermocht te
behouden dan kwam dit slechts omdat haar leider
Lerroux zicli geneigd toonde met de gematigden sa
men to werken, en o.a. in overeenstemming met
ht Vatikaan dc positie der geestelijkheid en con
gregaties to rogolen.
De socialistische partij echter legde zich niet bij
haar nederlaag neer. Aanstonds na de verkiezingen
betwistte zij dc geldigheid ervan en kondigde aan:
„den strijd naar het land zelf over te brengenDaar
alle pogingen ten gunste eener ontbinding van den
zoojuist gekozen Cortes en van nieuwe vorkiezingen
geen kans van slagen hebben, zijn de socialisten tot
dc daad overgegaan en zijn zij er niet voor terugge
deinsd hun lot met dat der revolutionnairo elemen
ten te verhinden.
Do ecnige kans, die de regeering wordt gegeven
om met succes deze opstuwende, krachten te bestrij
den, is gelegen in de verdeeldheid der linksche hce-
ren zelf: de socialistische partij is zuiver politiek,
de. vakorganisaties zijn geheel in handen der syndi
calisten, n.1. dc Algemeene Arbeidersunie, die vrij
gematigd is, en de zuiver revolutionnairo Nationale
Arbeidsfederatic.
Er is weinig hoop dat dc regeering krachtig ge
noeg zal zijn den strijd van links tegen rechts (dat
eveneens ovorkrachtige strijdmiddelen beschikt) te
voorkomen. Een burgeroorlog, welke er hot gevolg
van zou zijn, zou het land ernstig achterop zetten
en leiden tot hot aan het bewind komen van de
voorstanders van de „sterke hand", die in generaal
Sanjurjo hun man zien. Dan zou Spanje een tweede
dictatuur beleven, ditmaal met een republikoinsch
etiket.
Groot aantal personen onder een in
stortend gebouw bedolven. Reeds 15
dooden geborgen.
Gister is in dc Syrische hoofdstad Beirocth een
oud gebouw ingestort, dat aan een druk bezocht ho
tel en café grenst Een groot aantal personen werd
onder de puinhoopon bedolven.
Tot dusver heeft men 25 slachtoffers kunnen ber
gen, van wie 15 rcods bezweken bleken te zijn. Man
vreest dat nog tal van dooden onder het ingestorte
gebouw bedolven liggen.
Tegenspraak van Dnitsche zijde.
Het algemeen beheer van het Pruisische Konings
huis deelt aan 't „Deutsche Nachrichten Bureau" het
volgende mede:
In een deel van dc Duitscho pers zijn uit Holland
afkomstige berichten omtrent een familieraad, die op
huize Doom gehouden zou zijn, opgenomen. Dezo
mededeelingen zijn geheel en al uit do lucht gegre
pen. Om dit aan te toonen is het voldoende tc zeg
gen, dat sedert do laatste verjaardag van den kei
zer de als deelnemers aan de bijeenkomst genoemde
personen, niet in Doorn zijn geweest.
Langs radiografischen weg om halp ge
vraagd.
V.D. verneemt uit New York:
Het radiostation to Los Angelos heeft een radio
gram ontvangen, volgens hetwelk op dc Amerikaan
sche kanonneerboot „Fulton" brand is uitgebroken en
spoedige assistentie noodzakelijk is. Dc positie van
de kanonneerboot wordt aangegeven op 22 NB en 114
gr. O.L. De kanonneerboot bevindt zich dus op onge
veer 500 K.M. ten Westen van dc Zuidkust van Bene
den Califomië.
De bemanning het schip verlaten.
Nader uit Londen: Uit Hongkong wordt gemeld,
dat de bemanning van dc Amerikaansche kanonneer
boot Fulton, welke, zooals reeds gemeld, in brand was
geraakt, het schip heeft verlaten. Het stoomschip
Tslnan heeft 48, do Britscho torpedojager Wishart 60
leden der bemanning aan boord genomen. De Wishart
zoekt nog naar do overige reddingsbooten van dc Ful
ton, doch men wordt daarbij gehandicapt door den
dikken mist.
De geheele bemanning van de Fulton gered.
Volgens het laatste bericht uit Manila, heeft hot
Amerikaansche oorlogsschip Isabcl een radiogram op
gevangen, volgens hetwelk dc geheele bemanning van
de Fulton is gered.
VOORBEREIDINGEN VOOR DE WERELDTENTOONSTELLING TE BRUSSEL. Het
volgend jaar, in 1935, wordt te Brussel een wereldtentoonstelling gehouden, die op het
oogenblik reeds druk wordt voorbereid en waarvan we hierboven een afbeelding geven.
Onderling wantrouwen en vrees de oorzaken
van vertraging. - Critlek op de rede
van Göring.
LONDEN. Lord grootzegelbewaarder kapitein
Anthony Eden heeft in het Lagerhuis namens de
regeering verklaard, dat het op dit oogenblik zeer
ongewenscht is rapport uit te brengen omtrent de
antwoorden, welke hij van de regeeringen van
Frankrijk, Duitschland en Italië heeft ontvangen op
de Engelsche ontwapeningsvoorstellen.
Niettemin wilde
Eden zekere in
drukken weerge
ven, welke hij tij
dens zijn reis
heeft opgedaan.
Deze mededeelin
gen droegen even
wel geenszins een
officieel karakter.
De laatste maan
den heeft hij
steeds den indruk
gehad, dat do
jntwapen i ngscon -
ferentie lijdt on
der de betrekke
lijke beperktheid
harer benaming.
In do volgende
weken moet. om
trent iets, dat 'n
veel uitgebreider
strekking hoeft
dan dc toekomst
der Ontwapenlngs
conferentie, een
beslissing worden genomen. Men moet daarom de
werkelijke feiten onder dc oogen zien, ook wanneer
zij wat onaangenaam zijn.
De vertraging dor Ontwapeningsconferentie is niet
het gevolg van liet feit, dn? drt deskundigen liet
niet eens konden worden over hot aantal tanks, het
kaliber v^~. liet geschut e.d., maar veeleer van het
EDEN.
feit, dat do staten der wereld niet voldoende onder
ling vertrouwen en niet voldoende moed hadden.
Wanneer men de motieven hiervoor zou willen
kennen, zou men de opinie der inwoners van Parijs,
evenals die van Berlijn moeten begrijpen. Hij wil
daarom probeeren. te zien met de oogen der bewoners
van deze beide steden.
Frankrijk is sedert het einde van den oorlog nog
steeds bezorgd voor zijn veiligheid. Men moet er
evenwel „ook rekening mede houden, dat Duitsch
land dezelfde gevoelens, in anderen vorm uitgedrukt,
kan hebben.
Frankrijk is er zóó van overtuigd geen offensieve
bedoelingen, tegen welken anderen staat ook tc
hebben, dat het nauwelijks kan gelooven, dat oen
ander land, hetwelk geen overeenkomstige wapening
is toegestaan, zich niet volkomen veilig voelt als
buurstaat van Frankrijk.
Gebeurtenissen, die de vrees doen toe
nemen.
Het bevolkingsprobleem evenals de paramilitaire
opleiding in Duitschland vervullen Frankrijk met
vrees. Een andere beweegreden van de Franschen
wordt door Engeland gedeeld. Ook Engeland hecht
groote heteekenis non het collectieve systeem van
vrede, dat sedert den oorlog is opgebouwd en dat
den Volkenbond tot uiterlijk kenmerk heeft.
De Franschen kunnen slechts met moeite gelooven
dat een „groote mogendheid van West-Europa zeer
lang met goede bedoelingen uit Genève zou kunnen
wegblijven."
Van tijd tot tijd komen gebeurtenissen voor cn
worden redevoeringen gehouden, welke dezo vrees
doen toenemen. Een dergelijke rede werd in dc
laatsto dagen gehouden, n.1. door generaal Göring.
Hij, Eden, erkent het verschil tusschen een mili
taire en een militairistischo natie. Men mag dit ver
schil niet vergeten en spreker is er van overtuigd,
dat do toon der bedoelde rede naar het oordeel van
hot Engelsche volk veeleer behoort tot do tweede
soort dan tot de eerste (Bijval).
Deze dingen zouden niet zoo belangrijk zijn, wan
neer het vertrouwen tusschen de staten instinctief
en hecht zou zijn. Aangezien dit thans evenwel niet
het geval is, hebben zulke op zich zelf kleine dingen
groote heteekenis.
Eden vervolgde: Wanneer men tracht door de
Dnitsche bril te zien, is het juist, dat dc veiligheid
van Duitschland een even groot vitaal belang voor
de Dulstchèrs kan zijn als de Fransche veiligheid
voor Frankrijk. Duitschland zal ongetwijfeld ver
klaren, dat het lang heeft gewacht op rechtsgelijk
heid en dat de Puitschers ternauwernood kunnen
gelooven, dat Frankrijk nog steeds meer veiligheid
wcnscht. Aangezien dit do wcderzijdsche meeningen
zijn, niet die der regceringen, maar die van dc na-
V.D. verneemt uit New York:
Uit Salvador wordt gemeld, dat bij een dynamiet-
ontploffing nabij La Libertad in Salvador meer dan
100 personen om het leven zijn gekomen.
250 kisten dynamiet ontploft. Behalve
de dooden ook nog een groot aantal
zwaar gewonden.
Nader uit New York:
Inzake de reeds gemelde ontploffing in La Liber
tad in den staat San Salvador wordt nog bekend,
dat 250 kisten dynamiet, die in het havendepot la
gen opgeslagen in dc lucht zijn gevlogen, liet groot
ste gedeelte van hot havengebouw word door de ont
ploffing en dc daarop volgende brand verwoest. Do
telefoon- cn telegraafverbindingen inct La Libertad
zijn verbroken.
Behalve de reeds gemelde, 110 dooden zijn een»
groot aantal personen zwaar gewond.
Van dc stad San Salvador is een afdceling Roode
Kruis naar La Libertad vertrokken.
Binnen enkele dagen een Kon. Besluit.
In een Nota naar aanleiding van het Verslag der
Tweede Kamer over het wetsontwerp tot uitvoering
van artikel 37 der Landbouw-Criswet ten aanzien
van liet bepaalde in het K. B. van 2 November 1333
wordt het volgende ontleend:
De noodzakelijkheid om aan de arbeidzame groep
der gamalenvisschers een, zij liet ook geringen,
steun te, verlcenen, heeft den minister bewogen
maatregelen ten behoeve van deze groep te nemen.
Een Kon. Besluit, waarin deze maatregelen zijn
neergelegd, is binnen enkele «lagen te verwachten.
Het naar voren gebrachte euvel, dat aan deze
steunverleening dit bezwaar is verhonden, dat zij
uit het Landbouwcrisisfonds moet worden bekos
tigd, zonder dat daar ecnige lmte voor dat fonds te
genover kan worden gesteld, wil «ie minister niet
ontkennen. Intusschen bestaat dit bezwaar niqt al
leen voor den steun aan de gamalenvisschers. maar
ook voor den steun aan verschillende andere soor
ten van producenten van crlsisproductcn. Zeer
groote bedragen zijn echter voor deze steunverlee
ning niet noodig.
Op de begrooting van het Landbouwcrisisfonds is
hiervoor uitgetrokken een bedrag van f 100.000,
maar verwacht mag worden, dat het den minister
mogelijk zal zijn, daar belangrijk heneden te blijven.
Indirect komt deze steunverleening mede den
pluimveehouders ten goede. Gedroogde garnalen im
mers zijn eon zeer goed eiwitrijk krachtvoeder voor
dc pluimveehouderij, hetwelk vroeger niet daarvoor
gebruikt kon worden door de hoogc prijzen, welke
deze gedroogde garnalen hij export konden opbren
gen, waardoor heel weinig in het binnenland tegen
iagero prijzen kon worden afgezet.
Thans worden de gedroogde garnalen hier te lan
de verkocht tegen prijzen, dio het den pluimveehou
ders mogelijk maken, deze in liet mengsel-rantsoen
op te nemen.
tionale meen in gen en wel sedert eenige jaren, is
het duidelijk, dat zij niet gemakkelijk aan elkander
kunnen worden aangepast. Zoolang evenwel nog
een vonkje hoop bestaat, kunnen wij geen nederlaag
erkennen en er bestaat zelfs nog meer dan een
vonkje hoop.
De Engelsche belangen in dezo aangelegenheid
zijn die van Europa. Wij hebben als natie zeer veel
op hets pel te zetten en wel veel meer dan eenige
andere staat ter wereld.
Ook ten aanzien van den Volkenbond, aldus Eden,
heeft. Engeland groote belangen. Wanneer do ont
wapeningsconferentie mislukt, staat niet alleen de
veiligheid van dezen of genen continentalen staat
op het spel. doch ook do Engelsche veiligheid. Wan
neer de conferentie mislukt, moet ongetwijfeld ieder
land er toe overgaan zijn bewapening to herzien en
Engeland wellicht dringender dan alle andere, aan
gezien Engeland reeds zoo sterk heeft ontwapend.
Eden hoeft daarin geen vertrouwen. Een wedloop
in bewapening alleen is geen veiligheid. AI zou En
geland ook nóg zooveel doen voor zijn veiligheid
door bewapening, het mag zich niet verheelden, dat
het zich ooit zou kunnen isoleeren.
Op de vraag wat dan gedaan zou moeten worden,
om het internationale vertrouwen te horstellen en dc
kloof tusschen Duitschland en Frankrijk tc over
bruggen, kan men antwoorden, dat de toestand wel
iswaar bijzonder zorg haart, doch niet wanhopig is.
Iedere maand is het op te lossen vraagstuk moeilij
ker geworden.
Wij moeten twee doeleinden verwezenlijken, daar
wij anders niet voldoende bijdragen tot het herstel
van het vertrouwen in Europa.
lo. Kr moet een overeenkomst worden geslo
ten, geen ideëelc conventie, welke een zekere
ontwapening inhoudt, maar een, welke reke
ning houdt mot do werkelijkheid van het heden,
in het kort: een conventie op de basis van ons
jongste memorandum;
2o. Wij moeten trachten het aanzien van den
Volkenbond volkomen to herstellen, hetwelk hij
slechts kan bezitten als allo groote mo
gendheden van West-Europa er lid van zijn.
Eden zeide voorts nog: Een onmisbaar ele
ment in het internationale leven der volken is
het lidmaatschap van den Volkenbond van alle
daarvoor in aanmerking komende staten.
De Amerikaansche regeering heeft het Engelsche
ontwaneningsontwerp gesteund. In de moeilijke
maanden der conferentie is de nauwe samenwerking
'"sschen de regeeringen van Engeland cn Amerika
een dor meost bemoedigende factoren geweest. Boven
dien heeft Rooscvelt enkele dagen geleden nog ook
<'e nieuwe Engelsche initiatieven volledige steun ge
geven.