Sandino, strijder voor onafhankelijkheid.
Het onderwijs in het Oosten
Economische oorlogen?
Zaterdag 17 Maart 1934.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9450
Zwervende scholen.
DE MOOISTE FOTO
De leider der Nicaraguaansche reWlen
vermoord.
Het handwerk en de groot-nijverheid.
Fctel-eigcnaars, die geen a van een
b kunnen onderscheiden.
Van onzen roizcnden correspondent.)
BAGDAD, Februari.
H"T aantal mensrhen, dat in deze streken le
ren en schrijven kan, is nop: buitengewoon
gering. In ons hotel is er onder het personeel
slechts ëén en ook do eigenaar kan geen a van een
b onderscheiden, echter rekenen kan hij en wel zeer
goed, tenminste voor zoover hij deze kunst noodig
heeft.
De eenige, die lezen en schrijven kan, ls een kelner,
zeer lui en zeer brutaal, maar dtTTinas kan hem niet
wegjagen, want deze kelner is in zijn oogen een soort
geleerde. De man leest en schrijft Chaldeeïsch (dat
een eigen alphahet heeft) en ook het Latijnsche alpha-
hof, zoodat hij zelfs een rekening op het papier kan
brengen, wat natuurlijk van het grootste belang ls.
Do rogeoring van Irak heeft een groot aantal scho
len laten bouwen, maar lang niet allo kindoren gaan
.te'achfnW. tri «ié steden en de groote dorpen zou mon,
als er tgnsloUe voldoende scholen zijn, de ouders kun
nen dwingen huri kinderen naar school te zenden,
maar hij do zwervendo stammen ls dat niot zoo ge
makkelijk. In Turkije heeft de regecring nu ingevoerd
zwervende scholen. Een onderwijzer trekt met de ka
ravanen medo op een kameel en voorzien van de
hoogst noodige leermiddelen, maar in Turkije zijn de
toestanden anders dan in Irak. Er zijn niet de uitge
strekte, waterlooze woestijnen en de karavaandrijvers
trekken er steeds door min of meer bewoond gebied.
In de woestijn blijvende zwervendo stammen maan
den, jaren achtereen en leggen zich toe op de kameel-
fokkerij. Aan zulke stammen een onderwijzer mede
geven, die alle ontberingen mede zou moeten lijden,
zou op heel groote bezwaren stuiten. Bovendien moe
ten do kinderen als herders hun medewerking verlee-
ncn, zoodat er voor de school (die dan in een tent
zou moeten worden gehouden) niet veel tijd zou over
blijven.
Maar zelfs indien men den woestijnbewoners het lo
zen en schrijven zou hebben bijgebracht, wat zou
men dan hebben bereikt? Na enkele jaren zouden de
mensrhen alles weder hebben vergeten, daar ze im
mers geen gelegenheid zouden hebben het geleerde
toe te passen. In de woestijn vindt men geen boeken
om te lezen en couranten komen er niet. Er is ëén
boek, dat men overal vindt, ook vaak bij menschen,
die de kunst van lezen niet verstaan, dat de „Koran",
de bijbel der Mohamedanen, maar de Koran is ge
schreven in het oude, klassieke Arabisch, dat van het
moderne Arabisch ongeveer evenveel verschilt als het
Latijn van het Fransch of het Italiaansch.
Zoolang de zwervende stammen zich niet ergens
„gehuisvest" hebben, kan er dus van beter onderwijs
en hoogcre beschaving geen sprake zijn. De maat
schappelijke toestanden moeten zich ontwikkelen en
eerst hand in hand met dezen wordt beter onderwijs
en dus hoogero beschaving mogelijk. Allerlei mooie
theorieën van menschen, die het heel good meenen,
maar niet te veel weten, helpen hier niets.
Deze ontwikkeling is in vollen gang, maar ze ls
dat reeds tientallen eeuwen, al heeft dan door aller
lei uitvindingen, de spoorwegen, de automobielen,
deze ontwikkeling den laatsten tijd een sneller tempo
aangenomen, wat ook bij de reeds „gehuisveste" be
volking het geval is. Bij deze was tot nu toe hot
handwerk regel.
Nog overal vindt men den kleinen handwerker,
den schoenmaker, den kleedermaker, den potten
bakker, den wever, de zilver- en goudsmeden, den
meubelmaker, die alleen met hun huisgenooten of
hoogstens met óén of twee knechts werken en hun
werk nog verrichten op dezelfde wijze als hun voor
vaderen. Maar er komt langzaam maar zoker een
verandering. Een grootbedrijf met moderne machi
nes begint zich hier en daar te ontwikkelen, wat
mogelijk is omdat bij moderne machines van een
groot deel der arbeiders geen moeilijk te verwer
ven vakkennis wordt verlangd. Kort geleden* werd
b.v. te Bagdad een chocolade-fabriek opgericht. En-
kelo Europeanen, deskundigen werken er, maar zul
.len natuurlijk in afzienbaren tijd door menschen van
deze streken worden vervangen, doch reeds nu
wordt het grootste deel der werkkrachten gevormd
door Arabieren, die tegen een naar onze begrippen
zeer laag loon arbeiden. Nog geen menschenleven
Zilversmeden, die geen Mohamedanen zijn, maar
tot een aparte godsdienstige -acte behooren.
geleden werden de sigaretten, welke hier gerookt
worden, (en die zeer goedkoop zijn), met de hand
vervaardigd. Thans zijn er reeds meer dan een half
dozijn sigarettenfabriekjes, die werken met moderne
machines en grootendeels in handen zijn van Ara
bieren. Deze onderneminkjes leveren nog niet naar
bet buitenland, maar dat zal in de toekomst vei-
moedelijk ook nog geschieden, waardoor voor Eu
ropa nieuwe, gevaarlijke mededinging zal ontstaan,
vooral ook, omdat de Arabische arbeiders tevreden
zijn met zeer lage loonen. Hun behoeften zijn im
mers zoo bijzonder bescheiden. Het gevaar van deze
mededinging wordt natuurlijk door de verbetering
der verkeersmiddelen steeds grooter, omdat daar
door de voortbrengselen der goedkoope arbeids
krachten overal gemakkelijker ter markt kunnen
worden gebraéht
Het is het verloop der geschiedenis: Europa i'en
Noord-Amerika) overhecrschten door hun machines
en hun beter geschoolde arbeidskrachten de mark
ten van het oosten; nog meer vervolmaakte machines
doen de vraag naar zeer geschoolde arbeidskrachten
verminderen en schenken aan de ten achter geble
ven volkeren, die bovendien minder eischen aan het
leven stellen (waarbij ook het klimaat een rol speelt*
gelegenheid tot gevaarlijke mededinging, wat op het
leven in Europa een niet overzienen invloed zal
oefenen.
Dit verloop is niet nieuw.
Vele euwen vóór onze jaartelling werden de Assy-
riërs machtig, omdat zij de bewerking van ijzer had
den geleerd en met ijzeren wapens in het veld kwa
men. Met Ijzeren wapens werden zij later zelf ten
onder gebracht Eeuwen later verschenen de Perzen
met tienduizenden paarden en zelfs strijdwagens fdc
oude vorm van de tegenwoordige „tanks") en sticht
ten een groot rijk, dat ten gronde ging door Alexan-
der.den Grooten met zijn talrijke cavalerie.
Het was toen een strijd tusschen volken, tusschen
staten, meer nog. tusschen „vorsten". Het wordt thans
een strijd op economisch gebied, die hier en daar
reeds in vollen gang is, tusschen werelddeelen, Eu
ropa (en Amerika) aan de eenc zijde, aan de andore
zijde Azië, voor het oogenblik in do eerste plaats
Japan. Andere Aziatische volken zijn evenwel be
zig te ontwaken en dezen gevoelen sympathie voor
het jonge rijk van de Rijzende Zon, dat ook hier,
aan Euphraat en Tigris, aan Europa zijn mededin
ging laat gevoelen. Ik heb hier zelfs al goedkoop Ja-
pansch bier gezien.
Zij in Europa, die meenen het economische en ar
beidersvraagstuk op te kunnen lossen zonder reke
ning te houden met de snelle ontwikkeling der toe
standen in Azië, begaan een onvergeeflijke dwaling.
J. J. BREDERODE.
Portret-Atelier JAC. DE BOER
Keizerstraat - DEN HELDER
In het staatje Nicaragua heerschte een voortdurende
strijd tusschen de regeering en den rebel-generaal
Sandino, die zich do uitroeiing van den Amerikaan-
schen invloed tot taak had gesteld.
Geheel au sérieux neemt Europa
zulk een staatje als Nicaragua, dat
zoo groot ls als Griekenland en even
veel inwoners heeft, niet. Er zijn te
veel revoluties, die eigenlijk niet
veel meer zijn dan de opstand van
een verslagen pretendent tegen den
regeerenden president.
De moord op den rebellenleider
generaal Sandino is het vervolg van
een lang voorspel, dat tot in het
midden van de vorige eeuw terug
gaat. Oorspronkelijk was het een
strijd tusschen liberalen en conser
vatieven, die niet zoozeer om poli
tieke verschillen gestreden werd als
wel voor de machtslust van de lei
dende figuren.
Sandino daarentegen streefde veel
hoogere doeleinden na. Hij meng
de zich alleen In do twisten, wan
neer hij tegelijkertijd de V. S. kon
aanvallen. Zoo toen in 1027 de Ame-
rikaansche matrozen in Nicaragua
landden om het leven en de eigen
dommen van den Amerikannschen
staatsburgers to beschermen.
Toen na den moord op Carrumas
Mexico met de V. S. vrede sloot, or
ganiseerde Sandino in Nicaragua
een revolutie tegen „de corrupte
conservatieve regeeringskliek", die
volkomen slaagde. Hij had toen pre
sident kunnen worden maar weiger
de, omdat hij meende heter als re-
hel zijn doel te bereiken: de Ame-
rikaansche bezetting te dwingen het
land te verlaten. Want do landing
van de Amerikanen in 1027 bleek
ntet zoozeer ter bescherming van de
Amerikaansche burgers geschied te
zijn, als wel Interventie in Nicara-
gua's politiek te bedoelen. Het voort
durend verder doordringen vqn de
Amerikaanscho troepen stiet op he
vig verzet. In do huurt van Quilali
kwam het tot de eerste schermutse
lingen tusschen de Amerikanen en
Sandino's troepen, die uit zeer hete
rogene elementen waren samenge
steld: studenten. Indianen, artsen
enz. Nu moet men Sardino niet als
een groot veldheer beschouwen. Be
richten uit Midden-Amerika, dat er
weer veldslagen tusschen troepen
van de Unie en Sandino's opstande
llngen hadden plaats gevonden, wa
ren zeer overdreven; hier kon men
heter van gueriila's spreken, zooals
er iederen dag in de republiek
plaats vinden.
Het merkwaardige was hier al
leen. dat nu niet twee presidentspre
tendenten elkaar bestreden, maai
een vreemde staat, de V. S. werd
aangevallen, d(e naar een reden
zocht om oen klein land te annexeo
ren en daardoor een ander land,
Mexico, to schaden.
SANDINO.
Voor het eerst intervenieerden de
Vereonigde Staten ruim twintig
jaar geleden. President Diaz had
toen de hulp van do Amerikanen in
geroepen, omdat hij .zelf niet in
staat was een einde aan de binnen
landsche onlusten te maken. En
werkelijk: zoolang de vreemde sol
daten in het land waren, was er
rust en zoodra zij weg waren, be
gonnen do strubbelingen.
Toen door den coup d'état van
Chamorro weer een revolutie op
laaide. intervenieerde Amerika
voor de tweedo maal. De anti
Amerikaansche stemming In Mexi
co drong overal door en daarom
achtten do Vereonigde Staten hot
boter, een beslissing ter plaatse te
forceeren. De verkiezingen in Ni
caragua vonden dus onder Ameri-
kaansch toezicht plaats. Sandii.o
verdween morrend naar het b;r.
nenland om van daaruit een gue
riila tegen de indringers op touw
te zetten. In ontelbare proclamaties
aan het volk vroeg hij om steun
voor zijn moedig troepje; geen dag
ging voorbij of de Verecnigde Sta
len wer len op zeer heftige wijz*
beschimpt. Wie had nu gelijk1
Santlino, die beweerde, dat de
„vijand in het land" debel was aan
de onlusten, of de tegenpartij, die
van oordeel was, dat slechts dooi
de buitenlandsche troepen rust ir
het land heerschte? Sandino sprak
van verkrachting der souvereini
telt van een klein ladd door on
scrupuleuze machtswellustige ban
kiers. Zijn tegenstanders hielden
vol, dat de steeds gevraagde hulr
van Amerika tot bestwil van het
volk was.; Want bekeek men de
feiten zoo koel mogelijk, dan bleek
toch wel duidelijk, dat Nicaragua
al zijn schulden aan Amerika reed
in 1924 had afgelost en dus van een
afhankelijkheid van Wallstreet
geen sprake was Zoo waren ook de
spoorwegen en de Rijksbank Nica-
ragua's eigendom, hoewel en da'
werd zeer schuchter vermeld, bei
den op verzoek van de regeering on
der Amerikaansche leiding ston
den. „Ons land", verklaarde gene
raai Moncada, „Is.nog betrekkelijk
achterlijk; wij moeten met beide
beenen op den grond staan, willen
wij daar een einde aan maken.Het
is beter ongehinderd van een onder
Amerikaansch toezicht staand
spoorwegnet gebruik te maken dan
door eeuwige revoluties het land in
zijn ontwikkeling te remmen.. En
alleen Sandino en zijn volgelingen
zijn blind voor deze feiten."
Tot Sandino s vreugde verlieten
echter 1 Januari 1932 de Ameri
kaansche troepen het land. Lang
zou zijn vreugde niet duren, want
in plaats van de Amerikaansche
zeesoldaten was nu de Guardia Na
tional gekomen, en uit Nicaragua-
neu samengestelde weermacht, die
op Amerikaansche wijze gedrild
was. Trouwens de Amerikanen be
hielden ook verder hun geweldigen
invloed. In alle binnenlandsclie
kwesties werden zij geraadpleegd
en hadden zij een beslissende stem.
Hoewel het nooit zal worden toe
gegeven werd de weermacht op
aanraden van president Sacasa ge
vormd. dezelfde weermacht die
Sandino's dood op haar geweten
heeft. Tijdens een van zijn laatste
audiënties trachtte Sandino den
president er van te doordringen,
dat er nooit rust in het land zou
zijn, zoolang do Amerikaansche in
vloed, de Amerikaansch gedrilde
weermacht niet verdwenen waren
I)e Sandino' welgezinde pers ver
zekerde, dat Sandino's argumenten
zoo steekhoudend waren, dat pre
sident Sacasa beloofde, de weer
macht op een of andere manier op
te heffen. Voor het Inlossen van de
belofte kan Sandino niet langer
waken, want nog tijdens zijn terug
tocht naar de bergen werd hij dood
geschoten „door onbekende daders"
zooals de officieele berichten lui
den.
Minister Verschuur in de Eerste Kamer over
de onderhandelingen met België,
Duitschland, Frankrijk en
Engeland.
Donderdagmiddag heeft do minister van Economi
sche Zaken, de heer Verschuur, o.a. het volgende go-
zegd:
Met Frankrijk zijn onderhandelingen
gaande van een uitermate moeilijk ka
rakter en het kan best zijn, dat Neder
land zeer tegen zijn zin een economi-
schen oorlog zal moeten aanschouwen.
De onderhandelingen met Engeland
verloopen tot dusver ongunstig en een
economische oorlog met dit land is zeer
wel mogelijk. Maar welk een weder-
zijdsche schade zou dit voor beide lan
den zijn!
Spr. acht zich gelukkig te kunnen be
vestigen, wa t de Belgische minister
Hymans heeft gezegd, nl., dat de on
derhandelingen tusschen België en Ne
derland vriendschappelijk zijn gevoerd.
Hierbij is inderdaad een ethische ver
houding tusschen de staten benaderd.
Kreeg spr. des heeren Blomjous men
taliteit, dan zou ons land spoedig met
tal van landen in economischen oorlog
zijn.
Met spr.'s methode bereikt men meer
in 's lands belang.
MINISTER VERSCHUUR.
Verder heeft minister Verschuur er op gewezen
dat documentatie inzake trust- en kartelwczen mo
gelijk is geworden, doordat de regecring bemoeienis
hoeft met bijna alle industrieën. Dezo moeten gege
vens aan de regeering verschaffen. Die gegevens zijn
1 echts aan spr. en zijn naaste omgeving bekend. Spr.
tnat er critisch tegenover. Maar do documentatie
geeft een voldoend beeld der verschijningen. Uitwas
sen, die spr. binnen de perken kan behouden, zijn:
een te hoog oploopende prijs en manipulaties in ver
band met internationale ondernemingen.
Publicatie van gegevens zou geen betrekking kun*
non hebben op do vertrouwelijke gegevens. Overi
gens inoet spr. de publicali-quaestie nog eens rustie
overwegen.
Men is in het algemeen nog aan een begin en kan
op dit oogenblik aan een trustwetgeving nog niet
denken.
De heer Smeenge had aanleg van bosschen bepleit
mot bet oog op de werkverschaffing en voor da
choonheid van Nederland. Hiermee was de minis
ter het eens. Als er iemand was, die kapitalen ver-
chafte. dan begonnen wij er morgen mee. (Vroo-
I ij k h e i d.)
De evenredige vrachtvcrdeeling baart zorg. Tegen
verhooging der vrachtprijzen zal worden gewaakt.
De minister zegt dankbaar te zijn, dat hier niet
gesproken wordt over schandalen. Hij zal al het mo
gelijke doen om bedrog den kop in te drukken. Spe
cifieke politieleiding komt aan het hoofd der controle.
Kr worden echter veel klachten overdreven.
I.nnd- en tuinbouw zullen kunnen rondkomen en
zulks niet ten koste van d.e rest der natie.
Het surplus aan varkens geeft ons groote zorg,
maar volgt men des heeren Ruyters raad. dan wordt
er niet óën varken meer van het surplus afgenomen.
Hi| zelf heeft toegegeven, dat het eenige verschil ls,
dat het slachtloon voor de hacnnfabrieken lager zal
worden. Maar dit wordt ook in het nieuwe contract
laag. zoo laag. dat eenige baconfabricken wel zul
len verdwijnen.
Ondankbare boeren*
Spr. geeft toe, dat de zuivelpositie dit jaar niet
te verbeteren is door het opruimen van de
200.000 stuks vee. Als die weg zijn, is de toestand
nog niet andei's dan hij zou zijn onder normale
omstandigheden. De manier, waarop de boeren
stand antwoordt op den maatregel, is weinig
troostrijk en stemt wrevelig. Boeren doen hun
best, de periode van melkgave der dieren te ver
lengen. De leiders der boerenbonden mogen wel
eens bedenken, dat er nog heel wat te verbeteren
valt in do mentaliteit der boeren, die op een
andere wijze moeten beantwoorden do ontzaglijke
offers, welke wij te hunnen bate brengen.
Autarkie veroordeeld.
Alles hangt er echter van af, of wij nog afzetmo
gelijkheden voor onze producten zullen kunnen vin
don. Autarkie zou voor Nederland een geweldige ver
arming beteekenen. Dit. is voor ieder duidelijk. Maar
or is Iets anders, nl. dat wij zonder export niet kun
nen bestaan. De keuzo is daarom niet autarkie of
export, maar export of ondergang.
Wij hebben contingcnteering nooit beschouwd als
Haarlemmerolie, goed voor alle ziekten. Maar wij
hebben wel gedacht, dat contingcnteering voordcelen
zou geven. En men moet toch ook erkennen dat zij
die inderdaad gegeven heeft. In druk is een boek, be
vattende een uitvoerig verslag der contingenteeringen
met haar resultaten. Men moet bij de vraag van con-
ingenteerlng „neen" zeggen, als de nadeelen grooter
zijn dan de voordeel en.
De begrooting van Economische Zaken is daarna,
na nog eenige re- en dupliek, door do Eerste Kamer
zonder hoofdelijke Remming goedgekeurd.