Sandino, strijder voor onafhankelijkheid. Het onderwijs in het Oosten Economische oorlogen? Zaterdag 17 Maart 1934. SCHAGER COURANT. Tweede blad. No. 9450 Zwervende scholen. DE MOOISTE FOTO De leider der Nicaraguaansche reWlen vermoord. Het handwerk en de groot-nijverheid. Fctel-eigcnaars, die geen a van een b kunnen onderscheiden. Van onzen roizcnden correspondent.) BAGDAD, Februari. H"T aantal mensrhen, dat in deze streken le ren en schrijven kan, is nop: buitengewoon gering. In ons hotel is er onder het personeel slechts ëén en ook do eigenaar kan geen a van een b onderscheiden, echter rekenen kan hij en wel zeer goed, tenminste voor zoover hij deze kunst noodig heeft. De eenige, die lezen en schrijven kan, ls een kelner, zeer lui en zeer brutaal, maar dtTTinas kan hem niet wegjagen, want deze kelner is in zijn oogen een soort geleerde. De man leest en schrijft Chaldeeïsch (dat een eigen alphahet heeft) en ook het Latijnsche alpha- hof, zoodat hij zelfs een rekening op het papier kan brengen, wat natuurlijk van het grootste belang ls. Do rogeoring van Irak heeft een groot aantal scho len laten bouwen, maar lang niet allo kindoren gaan .te'achfnW. tri «ié steden en de groote dorpen zou mon, als er tgnsloUe voldoende scholen zijn, de ouders kun nen dwingen huri kinderen naar school te zenden, maar hij do zwervendo stammen ls dat niot zoo ge makkelijk. In Turkije heeft de regecring nu ingevoerd zwervende scholen. Een onderwijzer trekt met de ka ravanen medo op een kameel en voorzien van de hoogst noodige leermiddelen, maar in Turkije zijn de toestanden anders dan in Irak. Er zijn niet de uitge strekte, waterlooze woestijnen en de karavaandrijvers trekken er steeds door min of meer bewoond gebied. In de woestijn blijvende zwervendo stammen maan den, jaren achtereen en leggen zich toe op de kameel- fokkerij. Aan zulke stammen een onderwijzer mede geven, die alle ontberingen mede zou moeten lijden, zou op heel groote bezwaren stuiten. Bovendien moe ten do kinderen als herders hun medewerking verlee- ncn, zoodat er voor de school (die dan in een tent zou moeten worden gehouden) niet veel tijd zou over blijven. Maar zelfs indien men den woestijnbewoners het lo zen en schrijven zou hebben bijgebracht, wat zou men dan hebben bereikt? Na enkele jaren zouden de mensrhen alles weder hebben vergeten, daar ze im mers geen gelegenheid zouden hebben het geleerde toe te passen. In de woestijn vindt men geen boeken om te lezen en couranten komen er niet. Er is ëén boek, dat men overal vindt, ook vaak bij menschen, die de kunst van lezen niet verstaan, dat de „Koran", de bijbel der Mohamedanen, maar de Koran is ge schreven in het oude, klassieke Arabisch, dat van het moderne Arabisch ongeveer evenveel verschilt als het Latijn van het Fransch of het Italiaansch. Zoolang de zwervende stammen zich niet ergens „gehuisvest" hebben, kan er dus van beter onderwijs en hoogcre beschaving geen sprake zijn. De maat schappelijke toestanden moeten zich ontwikkelen en eerst hand in hand met dezen wordt beter onderwijs en dus hoogero beschaving mogelijk. Allerlei mooie theorieën van menschen, die het heel good meenen, maar niet te veel weten, helpen hier niets. Deze ontwikkeling is in vollen gang, maar ze ls dat reeds tientallen eeuwen, al heeft dan door aller lei uitvindingen, de spoorwegen, de automobielen, deze ontwikkeling den laatsten tijd een sneller tempo aangenomen, wat ook bij de reeds „gehuisveste" be volking het geval is. Bij deze was tot nu toe hot handwerk regel. Nog overal vindt men den kleinen handwerker, den schoenmaker, den kleedermaker, den potten bakker, den wever, de zilver- en goudsmeden, den meubelmaker, die alleen met hun huisgenooten of hoogstens met óén of twee knechts werken en hun werk nog verrichten op dezelfde wijze als hun voor vaderen. Maar er komt langzaam maar zoker een verandering. Een grootbedrijf met moderne machi nes begint zich hier en daar te ontwikkelen, wat mogelijk is omdat bij moderne machines van een groot deel der arbeiders geen moeilijk te verwer ven vakkennis wordt verlangd. Kort geleden* werd b.v. te Bagdad een chocolade-fabriek opgericht. En- kelo Europeanen, deskundigen werken er, maar zul .len natuurlijk in afzienbaren tijd door menschen van deze streken worden vervangen, doch reeds nu wordt het grootste deel der werkkrachten gevormd door Arabieren, die tegen een naar onze begrippen zeer laag loon arbeiden. Nog geen menschenleven Zilversmeden, die geen Mohamedanen zijn, maar tot een aparte godsdienstige -acte behooren. geleden werden de sigaretten, welke hier gerookt worden, (en die zeer goedkoop zijn), met de hand vervaardigd. Thans zijn er reeds meer dan een half dozijn sigarettenfabriekjes, die werken met moderne machines en grootendeels in handen zijn van Ara bieren. Deze onderneminkjes leveren nog niet naar bet buitenland, maar dat zal in de toekomst vei- moedelijk ook nog geschieden, waardoor voor Eu ropa nieuwe, gevaarlijke mededinging zal ontstaan, vooral ook, omdat de Arabische arbeiders tevreden zijn met zeer lage loonen. Hun behoeften zijn im mers zoo bijzonder bescheiden. Het gevaar van deze mededinging wordt natuurlijk door de verbetering der verkeersmiddelen steeds grooter, omdat daar door de voortbrengselen der goedkoope arbeids krachten overal gemakkelijker ter markt kunnen worden gebraéht Het is het verloop der geschiedenis: Europa i'en Noord-Amerika) overhecrschten door hun machines en hun beter geschoolde arbeidskrachten de mark ten van het oosten; nog meer vervolmaakte machines doen de vraag naar zeer geschoolde arbeidskrachten verminderen en schenken aan de ten achter geble ven volkeren, die bovendien minder eischen aan het leven stellen (waarbij ook het klimaat een rol speelt* gelegenheid tot gevaarlijke mededinging, wat op het leven in Europa een niet overzienen invloed zal oefenen. Dit verloop is niet nieuw. Vele euwen vóór onze jaartelling werden de Assy- riërs machtig, omdat zij de bewerking van ijzer had den geleerd en met ijzeren wapens in het veld kwa men. Met Ijzeren wapens werden zij later zelf ten onder gebracht Eeuwen later verschenen de Perzen met tienduizenden paarden en zelfs strijdwagens fdc oude vorm van de tegenwoordige „tanks") en sticht ten een groot rijk, dat ten gronde ging door Alexan- der.den Grooten met zijn talrijke cavalerie. Het was toen een strijd tusschen volken, tusschen staten, meer nog. tusschen „vorsten". Het wordt thans een strijd op economisch gebied, die hier en daar reeds in vollen gang is, tusschen werelddeelen, Eu ropa (en Amerika) aan de eenc zijde, aan de andore zijde Azië, voor het oogenblik in do eerste plaats Japan. Andere Aziatische volken zijn evenwel be zig te ontwaken en dezen gevoelen sympathie voor het jonge rijk van de Rijzende Zon, dat ook hier, aan Euphraat en Tigris, aan Europa zijn mededin ging laat gevoelen. Ik heb hier zelfs al goedkoop Ja- pansch bier gezien. Zij in Europa, die meenen het economische en ar beidersvraagstuk op te kunnen lossen zonder reke ning te houden met de snelle ontwikkeling der toe standen in Azië, begaan een onvergeeflijke dwaling. J. J. BREDERODE. Portret-Atelier JAC. DE BOER Keizerstraat - DEN HELDER In het staatje Nicaragua heerschte een voortdurende strijd tusschen de regeering en den rebel-generaal Sandino, die zich do uitroeiing van den Amerikaan- schen invloed tot taak had gesteld. Geheel au sérieux neemt Europa zulk een staatje als Nicaragua, dat zoo groot ls als Griekenland en even veel inwoners heeft, niet. Er zijn te veel revoluties, die eigenlijk niet veel meer zijn dan de opstand van een verslagen pretendent tegen den regeerenden president. De moord op den rebellenleider generaal Sandino is het vervolg van een lang voorspel, dat tot in het midden van de vorige eeuw terug gaat. Oorspronkelijk was het een strijd tusschen liberalen en conser vatieven, die niet zoozeer om poli tieke verschillen gestreden werd als wel voor de machtslust van de lei dende figuren. Sandino daarentegen streefde veel hoogere doeleinden na. Hij meng de zich alleen In do twisten, wan neer hij tegelijkertijd de V. S. kon aanvallen. Zoo toen in 1027 de Ame- rikaansche matrozen in Nicaragua landden om het leven en de eigen dommen van den Amerikannschen staatsburgers to beschermen. Toen na den moord op Carrumas Mexico met de V. S. vrede sloot, or ganiseerde Sandino in Nicaragua een revolutie tegen „de corrupte conservatieve regeeringskliek", die volkomen slaagde. Hij had toen pre sident kunnen worden maar weiger de, omdat hij meende heter als re- hel zijn doel te bereiken: de Ame- rikaansche bezetting te dwingen het land te verlaten. Want do landing van de Amerikanen in 1027 bleek ntet zoozeer ter bescherming van de Amerikaansche burgers geschied te zijn, als wel Interventie in Nicara- gua's politiek te bedoelen. Het voort durend verder doordringen vqn de Amerikaanscho troepen stiet op he vig verzet. In do huurt van Quilali kwam het tot de eerste schermutse lingen tusschen de Amerikanen en Sandino's troepen, die uit zeer hete rogene elementen waren samenge steld: studenten. Indianen, artsen enz. Nu moet men Sardino niet als een groot veldheer beschouwen. Be richten uit Midden-Amerika, dat er weer veldslagen tusschen troepen van de Unie en Sandino's opstande llngen hadden plaats gevonden, wa ren zeer overdreven; hier kon men heter van gueriila's spreken, zooals er iederen dag in de republiek plaats vinden. Het merkwaardige was hier al leen. dat nu niet twee presidentspre tendenten elkaar bestreden, maai een vreemde staat, de V. S. werd aangevallen, d(e naar een reden zocht om oen klein land te annexeo ren en daardoor een ander land, Mexico, to schaden. SANDINO. Voor het eerst intervenieerden de Vereonigde Staten ruim twintig jaar geleden. President Diaz had toen de hulp van do Amerikanen in geroepen, omdat hij .zelf niet in staat was een einde aan de binnen landsche onlusten te maken. En werkelijk: zoolang de vreemde sol daten in het land waren, was er rust en zoodra zij weg waren, be gonnen do strubbelingen. Toen door den coup d'état van Chamorro weer een revolutie op laaide. intervenieerde Amerika voor de tweedo maal. De anti Amerikaansche stemming In Mexi co drong overal door en daarom achtten do Vereonigde Staten hot boter, een beslissing ter plaatse te forceeren. De verkiezingen in Ni caragua vonden dus onder Ameri- kaansch toezicht plaats. Sandii.o verdween morrend naar het b;r. nenland om van daaruit een gue riila tegen de indringers op touw te zetten. In ontelbare proclamaties aan het volk vroeg hij om steun voor zijn moedig troepje; geen dag ging voorbij of de Verecnigde Sta len wer len op zeer heftige wijz* beschimpt. Wie had nu gelijk1 Santlino, die beweerde, dat de „vijand in het land" debel was aan de onlusten, of de tegenpartij, die van oordeel was, dat slechts dooi de buitenlandsche troepen rust ir het land heerschte? Sandino sprak van verkrachting der souvereini telt van een klein ladd door on scrupuleuze machtswellustige ban kiers. Zijn tegenstanders hielden vol, dat de steeds gevraagde hulr van Amerika tot bestwil van het volk was.; Want bekeek men de feiten zoo koel mogelijk, dan bleek toch wel duidelijk, dat Nicaragua al zijn schulden aan Amerika reed in 1924 had afgelost en dus van een afhankelijkheid van Wallstreet geen sprake was Zoo waren ook de spoorwegen en de Rijksbank Nica- ragua's eigendom, hoewel en da' werd zeer schuchter vermeld, bei den op verzoek van de regeering on der Amerikaansche leiding ston den. „Ons land", verklaarde gene raai Moncada, „Is.nog betrekkelijk achterlijk; wij moeten met beide beenen op den grond staan, willen wij daar een einde aan maken.Het is beter ongehinderd van een onder Amerikaansch toezicht staand spoorwegnet gebruik te maken dan door eeuwige revoluties het land in zijn ontwikkeling te remmen.. En alleen Sandino en zijn volgelingen zijn blind voor deze feiten." Tot Sandino s vreugde verlieten echter 1 Januari 1932 de Ameri kaansche troepen het land. Lang zou zijn vreugde niet duren, want in plaats van de Amerikaansche zeesoldaten was nu de Guardia Na tional gekomen, en uit Nicaragua- neu samengestelde weermacht, die op Amerikaansche wijze gedrild was. Trouwens de Amerikanen be hielden ook verder hun geweldigen invloed. In alle binnenlandsclie kwesties werden zij geraadpleegd en hadden zij een beslissende stem. Hoewel het nooit zal worden toe gegeven werd de weermacht op aanraden van president Sacasa ge vormd. dezelfde weermacht die Sandino's dood op haar geweten heeft. Tijdens een van zijn laatste audiënties trachtte Sandino den president er van te doordringen, dat er nooit rust in het land zou zijn, zoolang do Amerikaansche in vloed, de Amerikaansch gedrilde weermacht niet verdwenen waren I)e Sandino' welgezinde pers ver zekerde, dat Sandino's argumenten zoo steekhoudend waren, dat pre sident Sacasa beloofde, de weer macht op een of andere manier op te heffen. Voor het Inlossen van de belofte kan Sandino niet langer waken, want nog tijdens zijn terug tocht naar de bergen werd hij dood geschoten „door onbekende daders" zooals de officieele berichten lui den. Minister Verschuur in de Eerste Kamer over de onderhandelingen met België, Duitschland, Frankrijk en Engeland. Donderdagmiddag heeft do minister van Economi sche Zaken, de heer Verschuur, o.a. het volgende go- zegd: Met Frankrijk zijn onderhandelingen gaande van een uitermate moeilijk ka rakter en het kan best zijn, dat Neder land zeer tegen zijn zin een economi- schen oorlog zal moeten aanschouwen. De onderhandelingen met Engeland verloopen tot dusver ongunstig en een economische oorlog met dit land is zeer wel mogelijk. Maar welk een weder- zijdsche schade zou dit voor beide lan den zijn! Spr. acht zich gelukkig te kunnen be vestigen, wa t de Belgische minister Hymans heeft gezegd, nl., dat de on derhandelingen tusschen België en Ne derland vriendschappelijk zijn gevoerd. Hierbij is inderdaad een ethische ver houding tusschen de staten benaderd. Kreeg spr. des heeren Blomjous men taliteit, dan zou ons land spoedig met tal van landen in economischen oorlog zijn. Met spr.'s methode bereikt men meer in 's lands belang. MINISTER VERSCHUUR. Verder heeft minister Verschuur er op gewezen dat documentatie inzake trust- en kartelwczen mo gelijk is geworden, doordat de regecring bemoeienis hoeft met bijna alle industrieën. Dezo moeten gege vens aan de regeering verschaffen. Die gegevens zijn 1 echts aan spr. en zijn naaste omgeving bekend. Spr. tnat er critisch tegenover. Maar do documentatie geeft een voldoend beeld der verschijningen. Uitwas sen, die spr. binnen de perken kan behouden, zijn: een te hoog oploopende prijs en manipulaties in ver band met internationale ondernemingen. Publicatie van gegevens zou geen betrekking kun* non hebben op do vertrouwelijke gegevens. Overi gens inoet spr. de publicali-quaestie nog eens rustie overwegen. Men is in het algemeen nog aan een begin en kan op dit oogenblik aan een trustwetgeving nog niet denken. De heer Smeenge had aanleg van bosschen bepleit mot bet oog op de werkverschaffing en voor da choonheid van Nederland. Hiermee was de minis ter het eens. Als er iemand was, die kapitalen ver- chafte. dan begonnen wij er morgen mee. (Vroo- I ij k h e i d.) De evenredige vrachtvcrdeeling baart zorg. Tegen verhooging der vrachtprijzen zal worden gewaakt. De minister zegt dankbaar te zijn, dat hier niet gesproken wordt over schandalen. Hij zal al het mo gelijke doen om bedrog den kop in te drukken. Spe cifieke politieleiding komt aan het hoofd der controle. Kr worden echter veel klachten overdreven. I.nnd- en tuinbouw zullen kunnen rondkomen en zulks niet ten koste van d.e rest der natie. Het surplus aan varkens geeft ons groote zorg, maar volgt men des heeren Ruyters raad. dan wordt er niet óën varken meer van het surplus afgenomen. Hi| zelf heeft toegegeven, dat het eenige verschil ls, dat het slachtloon voor de hacnnfabrieken lager zal worden. Maar dit wordt ook in het nieuwe contract laag. zoo laag. dat eenige baconfabricken wel zul len verdwijnen. Ondankbare boeren* Spr. geeft toe, dat de zuivelpositie dit jaar niet te verbeteren is door het opruimen van de 200.000 stuks vee. Als die weg zijn, is de toestand nog niet andei's dan hij zou zijn onder normale omstandigheden. De manier, waarop de boeren stand antwoordt op den maatregel, is weinig troostrijk en stemt wrevelig. Boeren doen hun best, de periode van melkgave der dieren te ver lengen. De leiders der boerenbonden mogen wel eens bedenken, dat er nog heel wat te verbeteren valt in do mentaliteit der boeren, die op een andere wijze moeten beantwoorden do ontzaglijke offers, welke wij te hunnen bate brengen. Autarkie veroordeeld. Alles hangt er echter van af, of wij nog afzetmo gelijkheden voor onze producten zullen kunnen vin don. Autarkie zou voor Nederland een geweldige ver arming beteekenen. Dit. is voor ieder duidelijk. Maar or is Iets anders, nl. dat wij zonder export niet kun nen bestaan. De keuzo is daarom niet autarkie of export, maar export of ondergang. Wij hebben contingcnteering nooit beschouwd als Haarlemmerolie, goed voor alle ziekten. Maar wij hebben wel gedacht, dat contingcnteering voordcelen zou geven. En men moet toch ook erkennen dat zij die inderdaad gegeven heeft. In druk is een boek, be vattende een uitvoerig verslag der contingenteeringen met haar resultaten. Men moet bij de vraag van con- ingenteerlng „neen" zeggen, als de nadeelen grooter zijn dan de voordeel en. De begrooting van Economische Zaken is daarna, na nog eenige re- en dupliek, door do Eerste Kamer zonder hoofdelijke Remming goedgekeurd.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1934 | | pagina 5