Noorwegen, het land der
Fjorden,
In het oude
Rogaland.
E vc n:
Langs het traject Trondhjem—Opdal.
Beneden:
Gezicht op Bergen.
Foto's N.R.V.
Schoon land met een
ryk verleden.
ning kwam, namelijk onder Koning Ha-
raid Haarfagre (Harald met het schoonc
haar) bij den zeeslag op de Hafrsfjord in
het jaar 872»
De relaties tusschen Rogaland en Hol
land dateeren van vóór honderden jaren.
In de boschrijke omgeving van de Ryfyl-
kefjord kwamen in vroegere tijden de Ne-
derlandsche en Schotschc koopvaardij
schepen hout halen. Uit de geschiedenis
weet men te vertellen, dat speciaal in de
17e eeuw een levendige commercieolo ver
binding bestond tusschen het Zuid-Weste
lijke Noorwegen en Nederland, wat ook toe
te. schrijven is aan de gunstige ligging van
Rogaland. Vele Noren uit Rogaland na
men in den bloeitijd van Nederland dienst
onder de Oranjevlag, vooral als zeelieden.
Vandaar, dat vele Nederlandsche zeemans
uitdrukkingen nog steeds in het Stavan-
ger dialect worden gebruikt. Een hekend
Nederlandsche admiraal, die vooral in
Russischen dienst naam heeft gemaakt
was admiraal Cruys. Hij was te Stavanger
geboren, onder den doodgewonen Noor-
schen naam Olsen. Te Hogganvik wonen
nog steeds nakomelingen van dezen groo
ten admiraal. Tengevolge van de gezel-
schapsreizen der Nederlandsche Reisver-
eeniging naar Rogaland, naar Saudesjoon
en naar Moi en dc Generale naar de Noor-
sche Fjorden wordt deze oude relatie tus
schen Nederland en het Zuid-Westelijk
Noorwegen thans weer voortgezet.
Degenen die er dezen zomer denken
heen te gaan, zullen er wel prijs op stellen,
reeds nu terloops kennis to maken met d»
genietingen, die hen te wachten staan. En
voor degenen, „die niet zoo hoog bouwen",
zal het toch wel interessant zijn de meer
door het geluk bevoordeelden op hun reis
met zevenmijlslaarzen te volgen, door in
den geest met ons te gaan van Stavanger
uit naar den noordwaarts van Stavanger
liegenden Archipel, welke het grootste
Fjordenlandschap van het Zuid-westelijk
dool van Noorwegen vormt. In het net
werk van fjorden en sonds, welke fjor
den zich vele kilometers lang tusschen da
rotswanden doorslingeren, om tenslotte in
den mond van de Stavangcrfjord te eindi
gen, verheffen zich vele groote. en kleinere
eilanden.
De kusten, dio ons op onze reis vergezel
len, vertoonen gelijke vorming als die van
het Westen van Noorwegen; bergkoppen,
steile rotswanden, heuvels, kleine wouden,
wit gekalkte huizen, bebouwde velden, vis-
schersdorpon, boothuizen, kleine tuinen.
Bij het doorkruisen «Ier fjorden en sonds
met haar bekoorl'jkc bochten en oevers
ontwaren wij verscheidene stoombooten.
hooien, motorvaartuigen, zeilschepen, roei-
booten, alle omringd door groote scholen
visch en vele vogels, in hun rust gestoord.
Hier tusschen dc eilanden, in de fjorden
en sonds wordt de bekende Noorsche
Brissling gevangen; bovendien wemelt het
er van makrcelen en haringen, terwijl op
den zeebodem vele kleine kabeljauwen en
zoet waterhut ten verblijven. Geen wonder,
dat dc stedelingen hier hun zomers plegen
door te brengen, want, wat is dc lucht hier
rein en frisch en wat werkt het zoude zee
water opwekkend en verjongend!
Oostelijk van de Ryfylke-eilanden en het
fjordlandschap strekt zich uit het tot 1200
M. hoog oprijzende gebergtelandschap, het
Ryfyl kegel >ergt» waart usschcn zich de
grootste der fjorden van het Zuiden kronke
len. nJ. de Lysefjord, de Anrdals-, de Jósc-,
de Hvls- en do Sauda-fjord.
Van deze is de Lysefjord wel de meest
indrukwekkende. Zij is over haar geheele
lengte van -Hl K.M. begrensd door machtige
bergwanden; reeds bi] den Ingang, bij For-
sand is zij zoo smal, dat het wel schijnt, of
dc ontzaglijke rotsen aan de schepen den
toegang willen ontzeggen en naarmate men
verder komt, des te smaller wordt de fjord,
des te hooger worden de rotsen, welke bij
Kjerag zelfs een hoogte van 1000 M. herei
ken.
Hier moet men wel onder den indruk
komen van het machtige dezer Natuur; hier
gevoelt een ieder zich klein.
De 25 K.M. lange Hógsfjord stroomt in
zuid-oostelijke richting tot Dirdal en Fra-
fjord. Hier leidt de oorspronkelijke verkeers
weg tusschen Rogaland en Wost-Agder, het
Hunnedal, naar de plaats Valevntn.
De Jösen fjord, eveneens 25 K.M. lang,
snijdt als een ploegvoor in dc rotsen. De in
gang wordt begrensd door den Gundlnkege1
op het schiereiland Jösne en in het Zuiden
door het öksnagebergte. Vooral naar da
Zuidzijde is de natuur ontzaglijk woest; de
rotsen rijzen op sommige plaatsen loodrecht
uit het water omhoog, terwijl zij elders ge
weldige spleten vertoonen, waardoor reus
achtige blokken als het ware wachten op
het teeken, waarop zij naar heneden kun
nen storten. Het meest bekende van deze is
wel de 700 a 800 M. hooge Skomagcmibbaa.
De Noordzijde heeft een meer vriendelijken
aanblik; hier treft men met dennen be
groeide heuvels en lachende zonnige boer
derijen aan.
De Erfjord is interessant, doordat zij zich
slingert tusschen do geweldige, geelwitte
rotsmassa's, om tenslotte te worden opge
lost in meerdere kleinere fjorden, waarvan
de eene al mooier en eigenaardiger is dan
dc andere.
Sauda met haar 4000 inwoners, gelegen
aan het eind der Saudafjorden, gelijkt op
een open gewelf; op den achtergrond ver
heffen zich onregelmatige terrassen, waar
op verschillende boerenhofsteden, bosscha
ges, insnijdingen, en bergkoppen; hooge
met sneeuw bedekte gehergtegroepen vor
men dwars door het dal de grens. Op den
voorgrond ligt Saudastad.
In Saudasjöen bevindt zich een uitste
kend toeristenhotel; van daar uit voeren
verscheidene goede wegen naar het omlig
gende terrein. Vooral de 4 K.M. lange weg
naar Svantnl wordt druk gebruikt.
Een 16 K.M. lange laan voert naar Sauda
langs romantische plekjes naar överland
in het Hellandskirchspiel. Van hier uit kan
men door het Stelledal over het gebergte
naar Röldal en Seljestad in Oddn wandelen
of ook door de Rullestadschucht naar Fja-
re aan het eind van de Aakrefjord.
De wandeling door het dal tegenover
Yiketal is bij toeristen zeer in trek. De weg
is 12 K.M. lang en wordt tenslotte zeer
woest en smal. Hier hoort men het geweld
van den machtigen waterval, den Laake-
foss, zoo genoemd, omdat een geweldig
rotsblok er als het ware een deksel over
vormt.
Rogaland bestaat allereerst uit de groote
landstreek Jaeren, het landbouwcentrum
van Noorwegen. Het klimaat in dit Zuid
westelijk deel van Noorwegen is zeer mild.
Jaeren is dan ook één der vruchtbaarste
streken van Noorwegen en wordt de toe
komstige korenschuur van Europa ge
noemd. Groote landstreken zijn echter nog
niet gecultiveerd, daar het land, tengevol
ge van de steenachtige gesteldheid van
den bodem, zeer moeilijk te bewerken is.
De boerenbevolking van Jaeren is echter
zeer vlijtig en energiek en elk jaar worden
dan ook nieuwe landstreken geschikt ge
maakt voor de graancultuur. Rogaland be
staat echter ook uit de groote fjorden, in
Oostelijke en Noord-Oostelijke richting ge
legen. Deze worden gezamenlijk Ryfylke
genoemd. De meest bekende fjorden zijn
dc Lysefjord en de Saudefjord. In de Lyse
fjord vindt men een wild-romantische na
tuur. Steile rotsen verheffen zich aan bei
de zijden van de fjord. Hier vindt men ook
de wereldberoemde Praekestol. Dit is een
grootschc rotsformatie in den vorm van
een preekstoel. De fjorden Hogsfjord, Je-
senfjord en Erfjord zijn echter in de toe-
ristenwcreld niet zoo bekend als de Sands-
ER is geen land ter wereld, behalve
juist Noorwegen, dat aan hen, die
zich ontspannen willen, zooveel kan
bieden. Men ademt er zuivere lucht
in, een mengsel van zee- en berglucht, dat
verjongend op het geheele menschelijke
organisme werkt.
Het is het ideale land voor bergbeklim
mers en voor hen, die graag mooie voet
reizen maken. Bovendien vindt men er
.voortreffelijke autowegen.
Aan sportvisschers biedt het een uitge
zochte gelegenheid om forellen en zalmen
ite visschen. Volgens het algemeen oordeel
van hen, die Noorwegen reeds bezochten,
is de schoonheid die de natuur daar biedt
niet te overtreffen. Het is zeer moeilijk de-
'zo schoonheid te beschrijven, men moet
[/die zelf gezien hebben.
Ten slotte biedt Noorwegen den tourist
nog twee voordeden, welke hem nergens
anders in Europa geboden worden. Ten eer-
iste vaart men langs de over meer dan
H000 mijlen uitgestrekte kust van Stavan-
[ger tot Hammerfest, de noordelijkste stad
kan Noorwegen, even rustig als op een bin-
Inenzee, daar de voor de kust liggende
(eilanden volkomen beschutting tegen wind
(bieden.
I Ten tweede is het des nachts gedurende
Me maanden Mei, Juni en Juli nooit don
keer. Men aanschouwt er dan een „Alpen-
gloeien", hetwelk van 's avonds tot 's mor
gens onafgebroken voortduurt, steeds af-
iwisselend en betooverend.
f En ten Noorden van den poolcirkel heeft
men dan 't onvergelijkelijke schouwspel
|.van de Middernachtzon; de nacht is er
even licht als de dag.
Dus, reist via Rotterdam—Bergen naar
Noorwegen, zoekt er uwe ontspanning, ge
niet en komt dan geheel bevredigd en vol
levensvreugde terug.
Noorwegen is de bakermat der ski-sport
en geen punt in dit zeer uitgestrekte land
[is meer geschikt voor deze sport dan het
'.gedeelte tusschen de Stations Finse (1222
•Meter boven den zeespiegel) en Gjeilo (800
{Meter boven den zeespiegel), aan de spoor
lijn van Bergen naar Oslo. Van December
pot het einde van Mei is er ruimschoots
gelegenheid tot het beoefenen der ski-sport.
Op het groote ijsveld Hardangerjökeln, na
bij Finse, kan men zelfs des zomers skieën,
zooals dit werd gedaan door Hare Majes
teit Koningin Welhelmina der Nederlan
den en H.K.H. Prinses Juliana, toen hunne
Koninklijke Hoogheden gedurende ver-
'schillende weken in 1930 te Finse verblijf
hielden. Verschillende andere koninklijke
personen hebben deze sport te Finse be
oefend, zooals bijv. Z.K.H. Koning Haakon
jVII van Noorwegen, Z.K.H. Kroonprins
Olav van Noorwegen en zijn neei Z.K.H.
de Prins van Wales. Van jaar tot jaar is
een steeds grootcrc belangstelling voor
Noorwegen als wintersport-land bij de Ne
derlandsche ski-liefhebbers merkbaar, het
geen zeer duidelijk blijkt uit het groeiend
aantal touristen hetwelk van uit Neder
land naar de Noorsche wintersport-oorden
reist.
Het terrein tusschen Finse en Gjeilo is
ideaal voor sportliefhebbers van iederen
leeftijd. De beste tijd voor wintersport is
gedurende de maanden Februari Maart en
April. De berglucht in de lente werkt zui
verend op het geheele menschelijke orga
nisme.
Rogaland is de naam van de Zuidwes-
lijke provincie van Noorwegen. Men moet
in deze streek voor het eerst de overblijfse
len hebben aangetroffen van een nederzet
ting der Noormannen. Dit zeevarend volk
kwam reeds eeuwen voor onze jaartelling
in andere landen, zooals Engeland, Schot
land, Ierland, IJsland en Duitschland. In
de buurt van Stavanger is de schedel van
een jongen Noorman gevonden in de z.g.
„Vistehulen". De ouderdom wordt geschat
op ca. 6000 jaren. De schedel prijkt thans
in het Museum te Stavanger, waar tevens
vele andere rijke vondsten uit de verschil
lende tijdperken zijn tentoongesteld.
DE RAUMA BAAN.
Foto N.R.V.
fjord en Saudefjord. Bij Sandsfjord ligt 't
idyllische toeristenoord Sand, dc door
gangsplaats voor reizen naar Roldal, Tele-
mark en verder naar Hartlanger via Odda.
Aan het einde van de Saudefjord ligt het
bekende toeristenoord Saudesjeen met zijn
romantische natuur en mooie watervallen.
Verder heeft men in Noord-Rogaland dc
kruisvormige Vindafjord. Bij Vindafjord is
het aan natuurschoon rijke Hogganvik het
meest bekend. De tweede grootste stad in
Rogaland is Haugesund, bekend door haar
scheepvaart en haringexport. Zeer interes
sant zijn verder de eilanden in Noord-Wes
telijke richting van Stavanger. Karmov is
één der grootste eilanden in Noorwegen.
De groote haringvisseherijen worden uitge
oefend door dc bevolking van de eilanden
groep Kvitsev, welke uit 365 kleine, rotsige
eilanden bestaat. Kvitsev is verder het
centrum van de Noorsche kreeftexport.
Vanaf den vuurtoren te Kvitsoy heeft men
prachtige panorama's; naar het Westen op
de Noordzee en naar het Oosten op dc
machtige bergketens van de Ryfylkefjord.
Het centrum van Rogaland is de 806 jaar
oude stad Stavanger. Stavanger is de eer
ste aanloophaven van alle continentale
stoomvaartlijnen naar West-Noonvegen en
is als uitgangspunt voor vele interessan
te uitstapjes per auto of spoor door Jaeren
naar Sola, Dirdal, of naar het schoone Moi
en Flekkefjord, bijzonder gunstig gelegen.
Per boot kan men van hieruit vele merk
waardige boottochtjes maken door do Ry-
fylkefjorden ol naar één van de honderden
kleine eilanden, waar ook de stadbewo
ners hun zomerverblijven hebben.
Stavanger is mét zijn kleine houten hui
zen en nauwe straten uit de 17c eeuw, zeer
interessant Het gezicht op deze stad van
uit de Stavangerfjord is buitengewoon
ntooi.
Zeer bezienswaardig is de Stavanger
Dom, dateerend uit dc Middeleeuwen en
één der mooiste bouwwerken in Noorwe
gen. Stavanger is tevens het centrum van
de Noorsche vischconserven-industrie en
is daardoor over de geheele wereld be
kend. Het is tevens één der grootste ex
porthavens van Noorwegen en het knoop
punt van binnenlandsch en buitcnlandsch
verkeer, met regelmatige stoomvaartdiens
ten naar Rotterdam, Newcastle, Londen,
Hamburg enz.
De hoofdstad van Rogaland telt ca. 47000
inwoners en is het centrum van landbouw
gebied en veeteelt. Zoo heeft Stavanger on
langs een modem ingericht varkensexport
bedrijf geopend, het eerste op dit gebied in
Noorwegen. Stavanger is de bakermat ge
weest van vele inrichtingen op sociaal ge
bied. De Noorsche missie is hier gevestigd
en ook op het gebied van den vrede heeft
deze stad een groote rol in Noorwegen ge
speeld.
De grootste bezienswaardigheden van
Stavanger zijn, behalve dc oude Dom. hot
Conserven-Laboratorium en het Stedelijk
museum. In het laatstgenoemde kan men,
zooals reeds vroeger medegedeeld, vele in
teressante voorwerpen uit oude tijden vin
den, daar Stavanger en Rogaland in het
steenen- en bronzen tijdperk een beduiden
de. rol in Noorwegen hebben vervuld. In
Rogaland woonden ook de oude Vikingcrs
In het museum zal men tevens een scheep-
vnartafdceling vinden. Deze is bijzonder
interessant, daar Stavanger ten tijde van
de zeilschepen een der voornaamste ha
vens was.
Vanaf de uitzichtplaatsen Vaalandspi-
pen, Byhaugen en Ullanhaug heeft men
prachtige panorama's van Stavanger en
omgeving. Vanuit Ullanhaug heeft men
tevens een schitterend uitzicht over de his
torisch bekende Hafrsfjord. waar Noorwe
gen het eerst onder regeering van een ko-
