Na de inpoldering van
de Wieiingermeer.
Göbbelsspreektte Warschau
Zes jongens onder
puin bedolven.
KIJKEfl is KOOPEn t.j CLOECK
Inpoldering Zuiderzee wordt voortgezet.
Missievliegtuig omlaag gestort.
„Het nat.-soc. Duitschland als factor
van den Europeeschen vrede."
SPROETENVERDELGER,
is en blijft: SPRUT0L
Donderdag 14 Juni 1934.
Postrekening
No. 23330
SCHA6ER
77ste Jaargang. No. 9498
COURANT.
Int. Telef.
No. 20
Dit blad verschijnt viermaal per week: Dinsdag, Woensdag, Donder
dag en Zaterdag. BIJ inzending tot 's morgens 8 uur, worden Adver-
tentién nog zooveel mogelijk in bet eerstultkornend nummer geplaatst
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen.
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent ADVERTKN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
Inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De Eerste Kamer over de rentabiliteit van
het Wieringermeerbedrijf bi) de behande
ling van de begrooting van het Zui-
derzeefonds voor 1934. - Ernstige
bezwaren van Christelijk-
historische zijde.
Gistermiddag heeft de Eerste Kamer o.m. behan
deld de begrooting van het Zuidcrzeefonds voor 1934.
Hierbij constateerde de heer Van den Berg (lib.) dat
de regeering toegeeft dat de economische toestand na
de inpoldering van de Wicringermeer slecht is ge
worden, maar voegt erbij, dat de ongunstige tijdsom
standigheden niet altijd zullen duren. Zij acht het
mogelijk, dat uitbreiding der cultuurgronden nood
zakelijk zal zijn in oen afzienbare toekomst. Zij toont
hiermee een optimisme dat zich zoo uitstrekt tot den
linancicelen kant der quacstie. Spr. bewondert het
optimisme der regecring, die groote beslissingen aan
durft.
Spr.'s fractie geeft principieel haar toestemming
tot voortzetting van de inpoldering, maar hij behoudt
zicii haar oordeel te eeniger tijd te herzien als gewij
zigde omstandigheden in den loop der eerste tien of
twaalf jaar dit gewenscht maken.
De heer Van CJtters (a.r.) zegt, dat inderdaad een
groot werk is tot stand gebracht, maar dat nuchter
moet worden nagegaan, welke lasten dit werk op
de natie legt. Te dezen aanzien laat de regeering ons
in liet onzekere. Ons volk zal eerst reden hebben om
te juichen, als de leeningen voor liet werk zijn afge
lost. De regeering laat hij haar kostenberekeningen
de rente buiten beschouwing, maar die rente is jaar
lijks f 10 miilioen. Op het groote afsluitingswerk en dc
verdedigingswerken staat nog f 100 miilioen open. Hoe
dc regeering dit financiert, weet spr. niet. In elk ge
val hetcekcnt dit f 5 miilioen per jaar aan rente en
aflossing.
Wieringenneerbedrtff kan nooit rendabel
worden.
De Wicringermeerpolder heeft meer dan f5000 per
bunder gekost. Daarop kan nooit een rendabel bedrijf
worden gebaseerd. De regeering moet daarom af
schrijven de kosten van den dijk en voor de helft die
der inpoldering van de Wieringermeer. Die afge
schreven bedragen moeten dan naar hoofdstuk VII
worden gebracht. De minister kan dan beginnen met
een kapitaalschuld van f50 miilioen.
Voorts moet het Zuiderzecgedeelte worden be
schouwd als een gewoon waterstaatswerk, waarvoor
elk jaar het noodige voor onderhoud moet worden
gevraagd. De Zuiderzee zal ons, naar spr. berekent,
zooals wij er nu voor staan, per jaar fli mi 11. kos
ten inclusief rente en aflossing.
Hoe denkt de minister het evenwicht te vinden tus-
schen ontvangsten en uitgaven. Als dit evenwicht
niet te vinden is ten laste van welke begrooting
denkt hij de kosten dan te brengen?
Is het nu het oogenblik om een nieuwe financie
ring te aanvaarden van f 120 miilioen, in tien k twaalf
jaar to verwerken, zonder dat er inkomsten tegenover
staan? Dc minister zegt, dat do tuinders grond noo-
dig hebben, maar men kan hen in de Wieringermeer
plaatsen. Ook zullen weilanden tot bouwland moeten
worden gescheurd, waardoor land beschikbaar komt.
En wij hebben ai in zoovele andere credietbehoeften
te voorzien. Men denke aan de spoorwegen, aan het
werkverruimingscrediet. Het jaar 1935 zal extraordi
nair zwaar zijn. Zijn wij dan gerechtigd tot het op ons
nemen van een nieuwen last van f 120 miilioen?
De regeering wil den gulden handhaven, maar
het is niet onmogelijk, dat langzamerhand nog meer
goudlanden het goud zullen loslaten. Nederland en
Zwitserland zijn dc sterkste landen. Maar zullen
wij den gouden standaard kunnen handhaven?
Hieraan moeten wij denken ook met betrekking
tot de drooglegging.
Joodsche uitgewekenen zullen worden opgeleid in
dc Wieringermeer. Worden er 250 d 300 menschen
in totaal geplaatst, of komt er dan één dorp van
250 a 300 menschen? Wordt het een omvangrijke
vreemde nederzetting? Tegen 250 d 300 uitgewekenen
heeft spr. geen groot bezwaar, maar wel tegen een
nederzetting van duizenden vreemdelingen, die zich
In allerlei bedrijfstakken zouden nestelen en Neder
landers zouden verdringen.
De heer De Savornin Lohman (c.h.) kan zijn
stem niet aan de begrooting geven als aanneming
beteekent principieele voortzetting der Zuiderzee
werken. Spr. wil zich alle vrijheid voorbehouden en
vraagt een duidelijk antwoord van den Minister.
De heer Sasse van IJsselt (r.k.) sluit zich hierbij
aan.
Verdediging van Minister Kalff.
De Minister van Waterstaat, de heer Kalff. zegt,
dat de regecring eerst na nauwgezette overweging
met dit wetsontwerp is gekomen. Aan de voortzet
ting van het werk is risico verhonden. Men kan de
gevolgen van eenzelfde verschijnsel verschillend
zien. Men kan tegen vermeerdering van land zijn
met een beroep op de exportmoeilijkheden. Ander
zijds kan men zeggen, dat de wanverhouding tus-
schen prijs en productiekosten onmogelijk gelijk
blijven kan en flat het mogelijk is. dat de omstan
digheden ons drijven in de richting van dc autar
kie. wat niet wil zeggen, dat wij daarop zouden
aansturen.
In de laatste 10 jaar is er 20.000 H.A. minder
cultuurland gekomen door de stadsuitbreiding.
Dit is dc gcheele oppervlakte van den Wieringer
meer polder. De geheele Zuiderzee is nog niet
genoeg om ons het graan te verschaffen, dat wij
noodig hebben, als wij dit graan zeiven gaan
verbouwen. Wie kan ooit het moment bepalen
waarop do voortzetting der inpoldering moot
worden aangevangen, als men dit moment laat
beheerschen door de landprijzen van 10 d 12 jaar
later?
Men denke aan de belangrijke prijsverlaging
en aan de loonsverlaging, waarvan wij bij de
voortzetting van het werk kunnen profiteeren.
Dit zal ons in staat stellen, de 120 miilioen te
verminderen tot 110 miilioen. De in de stukken
genoemde 4000 werklieden betreffen niet de in
directe werkzaamheden. Het arbeidsloon in de
indirecte werkgelegenheid is zeer belangrijk.
Als spr. zegt, dat de wanverhouding tusschcn prijs
en productiekosten niet altijd kan duren, begrijpt hij
zeer wel, dat dit de financieele bezwaren niet weg
kan nemen, maar men boude dc onderscheidene
kanten der zaak in het oog. Spr. zal zoodra mogelijk
een financieel overzicht geven, als de heer Van
Cittcrs wenscht.
Men heeft gevraagd, of dc Kamer vrij blijft, tnaar
spr. moet weten, hoe de Kamer over deze zaak oor
deelt. Zij kan rekening houden met een uitgave van
niet meer dan 110 miilioen. Als men meent, dat het
zoo niet moet, zegge men, hoe het dan wel moet.
De heer De Savornin Lohman (c.h.) kan niet voor
de begrooting stemmen, nu reeds zal worden aan
gevangen met een voorbereiding die 110 miilioen
moet kosten.
De begrooting aangenomen
Na nog cenige re- en publiek, waarbij de minis
ter opmerkte, dat de nederzetting in den Wieringer-
meerpoldrr ten hoogste gaat om 300 menschen, waar
van 73. die er werken als doortrekkers, wordt de be
grooting van het Zuiderzeefonds met 20 tegen 4
stemmen (de heeren v. <1. Hoeven en de Savornin
Lohman c.h., Blomjous en v. Sasse v. Ysselt r.k.)
aangenomen.
Drie dooden.
Een nieuwe vliegmachine van de missie van Ga-
riep in Zuid-Afrika, welke in Aliwal North voor een
proefvlucht was opgestegen, is op het vliegveld bij
Kast London tc pletter geslagen. Do piloot, Hans
Marti, dc twee mecaniciens van de luchthaven Enst
London, die hem vorgézelden, werden op slag ge-,
dood.
De verongelukte vliegmachine was ingericht voor
het vervoeren van vijf passagiers, aldus de „Msbd."
Het toestel was onlangs aan de Priesters van het
H. Hart van Gariep ten geschenke gegeven door de
Duitsche Katholieken, door tusschenkomst van dc
„Miva" een vereeniging, die zich ten doel stelt om
de missie van moderne verkeersmiddelen te voor
zien. De Apostolische Prefectuur van Gariep bezit
nog een ander toestel, dat dc Katholieken van Zwit
serland aan de missionarissen hebben aangeboden,
waarmee Hans Marti in het afgeloopen jaar honder
den malen vluchten had volbracht hoven het missie
gebied en naar Joannesburg, Pretoria en Kaapstad.
Tot, nog toe had hij alle tochten met succes vol
bracht en nog nooit eenigen tegenspoed ondervon
den. Hans Marit genoot als piloot in Zwitserland
een uitstekende reputatie. Een jaar geleden werd hij
met het eerste toestel naar Zuid-Afrika gezonden,
waar de vliegmachine in dienst gesteld werd van
het missiewerk van de Priesters van liet H. Hart.
De dienst bij het missiewerk beviel hem zoo goed,
dat hij enkele maanden geleden naar Europa te
rugkeerde om de tweede machine te halen. Zijn
vrouw vergezelde hem op dezen tweeden tocht en
ook zij gaf haar beste krachten aan het Missiewerk
te Aliwal North.
Wij zijn geen geslacht van sabel-rammelaars.
- Het nationaal-socialisme een typisch
Duitsch verschijnsel.
De Duitsche rijksminister van propaganda, dr. Goeb-
bcls, heeft gister in de Poolschc hoofdstad. Warschau,
een rede gehouden, waarin hij zeide, dat het natio
naal-socialisme een typisch Duitsch beginsel was, ge
bonden aan het Duitsche karakter, den Duitschen
volksaard, de Duitsche geschiedenis. Het is opgeko
men uit het verleden, aldus vervolgde Goebbels, vormt
het heden en wijst naar de toekomst.
Het bezit niet, zooals vaak wordt gedacht, het eer
zuchtig verlangen, om zijn arbeidsveld tot buiten de
grenzen van het Duitsche rijk te doen uitstrekken. Het
vergenoegt zich met de volbrenging van de taak
binnen de Duitsche grenzen.
De minister gaf vervolgons een schildering van
hetgeen in de afgeloopen 17 maanden door de natio-
naal-socialistische regecring tot stand is gebracht
en trok daarbij een vergelijking met het marxisme
en het communisme.
Door de asociale dragers van deze denkbeelden,
zoo vervolgde hij, van de volksgemeenschap uit te
sluiten, en hen in concentratiekampen weer tot nut
tige leden der menschelijke samenleving te trachten
op te kweeken, hebben wij een daad van noodweer
verricht, welke met het oog op de grootte van het
acute gevaar toch nog met humane middelen ten
uitvoer is gebracht.
Wat beteekent het ten slotte, wanneer een paar
duizend de maatschappij vijandige individuen wor
den vastgehouden, opdat een volk van 66 miilioen
het leven terug krijgt?
De nieuwe staatsvorm in Duitschland heeft geen
andere bedoeling, dan Duitschland met eigen midde
len te verlossen van de crisis, en daarmee de zor
gen van dc geheele wereld te verlichten.
Ook met betrekking tot het .Toodsehe vraagstuk
behoeven wij de waarheid niet te schuwen. Men
moet bedenken, dat. voor wij aan het bewind kwa
men, de Joden in Duitschland het geheele cultu-
reele leven beinvloeddcn, dat zij over het grootste
deel van het roerend kapitaal beschikten, dat zij
pers, literatuur, tooneel en film onbeperkt in de
hand hadden, dat zij bijv. in Berlijn 75 procent
vormden van de artsen en advocaten, dat. zij door
overdreven pachteischen den landbouw aan den
rand van den ondergang hebben gebracht, dat zij de
openbare meening vormden, invloed hadden op de
beurs, het parlement en de partijen, en nochtans
slechts 0.9 procent van de bevolking vormden.
Wij wenschen en venvachten, dat de eerlijke
strijd om dc waarheid niet door gruwelverhalen en
leugens van emigranten vergiftigd wordt.
Het nationaal-socialisme wil den staatsvorm van
andere landen niet ondermijnen, zooals vaak be
weerd wordt. Wij hebben genoeg aan onze binnen-
landsche problemen en hebben respect voor elk an-
Zeg mij Uw naam! - Mijn naam
SPROETENBEZITTER,
der volk, dat zich een bestuur kiest volgens zijn ka
rakter en zijn taak.
Het nationaal-socialisme heeft geen internationale
zending in agressieven zin te vervullen. Wij respec
teeren den aard van elk volk en geloven, dat slechts
op dezen grondslag een duurzame Europeesche sa
menwerking gewaarborgd kan worden.
Wij, jeugdige Duitschers. zijn ervan doordrongen,
dat geen enkel vraagstuk in Europa een oorlog noo
dig maakt. Wij zijn geen geslacht van sabelramme
laars en veroveraars.
Wij achten het juist misdadig te meenen, dat de
schade van den wereldoorlog eventueel door een
nieuwen oorlog zou moeten worden weggenomen en
wij hebben ook den moed, om van deze overtuiging
uitdrukking te geven tegenover ons eigen volk en de
wereld.
W-ij hopen en wenschen dat de wereld ons in dit
streven tracht te begrijpen.
Dc goede verstandhouding met Polen is een bewijs,
dat 't Ilitler en zijn regeering ernst is, om de vol
ken te verzoenen en de tegenstellingen te overbrug
gen, die Europa aan den rand van den ondergang heb
ben gebracht.
Ook onze uittreding uit den volkenbond en ons ver-
trek van de ontwapeningsconferentie vormden hier
mede geen tegenstelling. Onderhandelen kan een land
slechts met mogendheden, die het zijn eer laten en
behandelen op grond van rechtsgelijkheid.
Verdient een volk, na een verloren oorlog dat het
wordt prijsgegeven aan dc verachting en afwijzende
koelheid der overige wereld?
Moest de wereld niet elke poging aangrijpen, waar
door de groote hedendaagsche vraagstukken kunnen
worden opgelost?
Duitschland wacht op antwoord cn met Duitsch
land wachten allo volken, die verlangend uitzien naar
orde en vrede in Europa.
Duitschland is bereid aan dit edele werk mee te wer
ken. Altijd nog strekt het de hand uit naar zijn vroe
gere vijanden, die het tot zijn vrienden wil maken.
Vol bange bezorgdheid vraagt dc wereld: Wanneer
wordt deze hand gegrepen?
Matige ontvangst in Polen.
Een der correspondenten van de N.R.Ct. meldde
gisteravond:
Goebbels, die vanmiddag op het vliegveld te War
schau met een gevolg van 14 personen is aangeko
men, heeft in Polen geen goede pers. De bladen, dio
in dienst van de regeering staan, onthouden zich
voorloopig van commentaar. De sociaal-democrati
sche Robotnik besteedt bijna drie kolom felle kritiek
aan het bezoek van Goebbels en aan het regime in
Duitschland. Het blad werd in beslag genomen, doch
in de tweede editie is de toon niet veel vriendelijker.
Joodsche bladen zetten op de eerste bladzijden kop
pen als: Weg met het Hitlerisme, weg met de ras
senpolitiek boven hun artikelen. Het katholieke pers
bureau, dat de meening van de hooge roomsche gees
telijkheid weergeeft, verklaart in een communiqué,
dat het Poolschc katholieke publiek, in weerwil van
den oprechten wcnsch naar vreedzame betrekkingen
met den Duitschen buur, in velerlei opzicht voorbe
houd moet maken ten aanzien van het bezoek van
Goebels. Het Duitsche gezelschap te Warschau had
in het programma voor Goebbels' bezoek ook een
ontvangst bij den staatspresident en bij Pilsudski
aangekondigd. De eerste bevindt zich sinds eenigen
tijd op zijn landgoed Spala. Opvallend is het nu,
dat generaal Pilsudski vanmiddag door zijn nieuws
bureau bekend heeft laten maken, dat hij al een
paar dagen ziek is en het bed moet houden. De bei
de aangekondigde audiënties zullen dus moeten ver
vallen.
Consternatie in de Chrispijnlaan te Rotterdam.
Onbewoonbaar verklaard huisje stortte in el
kaar. Zes spelende jongens er ondor bedol
ven, doch na minuten van angstige span
ning zijn allen, min of meer ernstig
gewond, weer bevrijd.
Gisteravond is te Rotterdam in een hofje, dat op de
Crispijnlnan uitkomt, een bouwvallig huisje ingestort.
Het huisje stond reeds eenige jaren leeg, omdat het
onbewoonbaar was verklaard. Toen het krotje instort
te, bevonden zich er in en er vlak bij veertien jon
gens, die aan het spelen waren. Zes jongens werden
onder het puin bedolven. Met groote moeite werden
zij bevrijd. De G.G.D. bracht hen naar het zieken
huis aan den Coolsingel, waar zij met verwondingen
aan hoofd, armen en beenen zijn opgenomen.
Deze instorting, die om kwart over zeven geschied
de, verwekte in de omgeving van de Crispijnlaan
groote beroering. Het geraas van het neerstortende
dak en de omvallende muren, hadden de omwonen
den dadelijk doen toesnellen. liet gerucht van het. ge
beurde verspreidde zich daarna snel door de geheele
buurt, wat een enorme oploop ten gevolge had.
Paniekstemming.
Daar in de buurt hekend was, dat de jongens het
leegstaande huisje gebruikten om er in en erbij te
spelen hcerschte in tal van families groote onrust.
In de algetnecne consternatie was het onmogelijk
vast te stellen hoeveel jongens cn wie er onder het
puin bedolven waren geraakt. Een groote menig
te, die zoo zenuwachtig was, dat men niet. ver van
een paniekstemming af was, stroomde haastig de
Crispijnlaan in en trachtte het kleine hofje binnen
te dringen, waar men reeds met het opruimings-
werk een aanvang had gemaakt. Dc politie moest,
omdat dc zenuwachtige en opdringendo menigte het
reddingswerk zeer belemmerde, er toe overgaan de
menschen van het terrein van het ongeluk te ver
wijderen. De toestand was echter van dien aard,
dat er niet met de menschen te praten viel. zoodat
de agenten van hun gummistok gebruik moesten
maken. Op deze wijze gelukte het om in het hofje
en in de naaste omgeving in de Crispijnlaan vrij
baan te maken cn een afzetting tot stand te bren
gen. Zoolang het opruimings- en reddingswerk duur
de bleef zich een groote en zenuwachtige menigte
achter de afzetting ophouden.
Groote onrust hcerschte ook geruimen tijd onder
hen, die met het reddingswerk bezig waren. Wel
had men al vrij spoedig zes gewonde jongens kun
nen bevrijden, waarbij gebleken was, dat hun
wonden niet van levensgevaarlijken aard waren,
maar foen verkeerde men nog geruimen tijd in de
veronderstelling, dat er nog een zevende onder den
puinhoop moest liggen. Gelukkig bleek dit tenslotte
niet waar; de vermiste jongen was na de instorting
weggerend en bevond zich reeds bij moeder thuis.
De instorting.
De instorting, zoo lezen wc in de N.R.Ct.. ging met
een geweldigen slag, gevolgd door het geraas van
neerstortend puin, gepaard. Te midden van dit ge
weld klonk het gekrijsch van de jongens. De bewo
ners van liet hofje, die hun huisjes uitsnelden, za
gen eenige angstig gillende jongens hen voorbij hol
len en maakten uit hun verwarde kreten en het
hulpgeroep, dat uit den puinhoop kwam. direct op,
dat cr eenigen bedolven waren. Later bleek nadat
de consternatie voorbij was cn de puinhoop geheel
doorzocht dat er zes jongens op de vliering wa
ren geweest, toen het huisje instortte. De andere
jongens hadden zich buiten het huisje bevonden,
op een enkele na, die echter uit dc benedenverdie
ping nog tijdig buiten had weten te komen. De zes
jongens op de vliering werden eerst vrijwel geheel
bedolven door het neerkomende dak en zakten daar
na met de vliering, die ,als gezegd, scheef kwam te
liggen, omlaag. Spanten van het dak. pannen en
stukken balk vielen over hen heen. Het mag dan
ook stellig een wonder heeten, dat zij geen verwon
dingen van levensgevaarlijken aard hebben opge-
loopcn
Het reddingswerk.
Bewoners van het hofje begonnen dadelijk met het
reddingswerk. Dc brandweer werd gewaarschuwd,
en inmiddels waren de hofbewonors al aan den
gang met het opzij spomveh van de brokstukken
.van de ruine, om de bedolven en bekneld geraakte
jongens te bevrijden.
Geruimen tijd werd het ergste gevreesd. Toen de
politie voor de afzetting had kunnen zorgen, konden
de brandweerlieden en de auto's van den G.G.D. bij
het hofje komen.
Al vrij gauw had men twee jongens kunnen vin
den. Zij werden uit de ruine weggedragen cn met 'n
auto van den G.G.D. naar het ziekenhuis aan den
Coolsingel gebracht. Maar nog steeds kwam er uit
den chaos van balken, planken, pannen en stukken
steen luid hulpgeroep. Het reddingswerk moest met
de grootste voorzichtigheid gebeuren, teneinde ver
schuivingen, die voor de beknelden noodlottig had
den kunnen worden, te voorkomen. Heel systema
tisch moest dus brokstuk voor brokstuk worden
weggetild cn opzij geworpen. De opzichters en het
personeel van de afdceling brandbluschmiddclen, die
in dergelijk werk ervaring hebben, wisten het ver
antwoordelijke karwei tot een goed einde te brengen
Men slaagde er in nog vier jongens te bevrijden, die
met den tweeden wagen van den G.G.D. nanr het
ziekenhuis aan den Coolsingel werden gebracht. Zes
gewonden waren er dus nu bevrijd en even was er
een verademing, na het zeer moeilijke en ingespan
nen werken.
Relaas van een der redders.
De bewoner van het hofje, J. Hoogstad, die het
eerst bij het ingestorte huisje was gekomen, cn da
delijk met het reddingswerk begon, vertelde dat hij
korten tijd voor de instorting de spelende jongens
nog had weggejaagd. Ze waren echter weer terug
gekomen en hadden hun baldadig spel hervat. Toen
hij en eenige buren aldus vertelde Hoogstad ver
der bij de ruïne kwamen, konden zij de eerste
oogenblikken niets zien door de geweldige stofwol
ken. Bij het reddingswerk werden de meeste jon
gens gevonden vlak bij een zijmuur; door hun hulp
kreten hadden de redders de plaats waar de jon
gens bekneld zaten, vrij spoedig kunnen vaststellen.
De eerste gewonden had men reeds uit den chaos
bevrijd, nog voor de wagens van den G.G.D. en de
brandweer verschenen. De gewonden, die hevig
bloedden werden daarom zoolang in het hofje neer
gelegd. Tenslotte gewaagde Hoogstad nog van de
groote beroering en de, overigens zeer begrijpelijke,
zenuwachtige stemming, die de instorting veroor
zaakt had. Uit alle huizen in den omtrek waren de
menschen komen aanstormen, vreezende dat hun
kinderen waren verongelukt.
Van de zes gewonden zijn er gisteravond laat, na
in het ziekenhuis behandeld te zijn, drie naar do
ouderlijke woningen vervoerd.
