Een stad in de eenzaamheid*
D
Zaterdag 7 Juli 1934.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9512
Stad der gift- en
vuurspuwende
vogels.
DOOR DE TRAM GEGREPEN. Vijf kinderen op een overweg gedood.
Het Stadion-Concert.
Is Stavisky doodgeschoten.
Groote hitte in China.
f De tram Alkmaar—Egmond.
Felle brand te Lithoyen.
Vijf personen levend verbrand.
Tweeduizend vluchtelingen naar Polen.
150 ambtenaren ontslagen.
Een kunstmatig meer.
De oorlog van vliegmachines tegen
vliegen. Waarom Belgen en Ne
derlanders in den Oriënt
een bijzondere rol
spelen.
(Van onzen reiiendcn correspondent.)
HINAIDI, 2 Juli.
AT rijn de tegenstellingen in het leven der
mcnschen en in de geschiedenis der mcnsch-
heid.
Niet veel meer dan ruim honderd kilometer van de
gestorven stad der kleurige sprookjesvogels, ligt een
stad in aanbouw, een stad, die over enkele jaren
tienduizenden inwoners zal tellen: de stad der gitt
en vuurspuwende vogels, Sinn Diban.
We zijn er geweest. Tot nu toe is er niet heel veel
t meer te zien dan een versperring van ijzeren sta
ven, waarbinnen het terrein ligt, waarop de stad zal
worden gebouwd. Dit terrein is ongeveer anderhalve
kilometer breed en drie kilometer lang.
Voorloopig staan er dicht bij de rivier den Eu-
phraat niet meer dan twee huisjes, voor een inge
nieur en werkmeesters, cn een klein tentenkamp,
waar enkele tientallen Engelscho soldaten zijn on
dergebracht.
Dat is alles, maar eiken dag komen lange stoeten
automobielen er bouwmaterialen, meubels, voedsel
voor de thans nog weinige bewoners aanbrengen,
want in de naaste omstreken is niets. Het wordt
een stad in de eenzaamheid.
Het Engelschc parlement heeft voor den bouw
van deze stad reeds toegestaan een bedrag van een
half millioen pond sterling en het zal daarbij wel niet
blijven. Sinn Diban moet namelijk zooiets worden
als een „Gibraltar voor de luchtvaart"*.
Het machtige Britsche rijk heeft er steeds naar
gestreefd den zeeweg naar Indië te beheerschen.
Het veroverde op de Nederlanders de Kaapkolonie
met Kaapstad, maar reeds vóór het Suez-kanaal be
Mond, werd door de Engelsche staatslieden met al
les gerekend. Gibraltar werd veroverd en Engeland
behield dit belangrijke steunpunt, dat den toegang
tot de Middellandsche Zee beheerscht. Franschen
ontwierpen en groeven liet Suez-kanaal (nieuw was
dit niet, want reeds duizenden jaren geleden be
stond er een kanaal, dat de Middellandsche Zee met
de Roode Zee verbond), maar de Engelschen wisten
zich het politieke overwicht in Egypte te verzekc
ren. Malta werd tot een sterk, een onneembaar
steunpunt der vloot gemaakt, Aden, dat den zuide
lijken toegang tot de Roode Zee beheerscht, tot een
onaantastbare vesting, Echter de Engelsche staats
lieden, die het machtige wereldrijk hielpen opbou
wen, konden met één ding niet rekenen, nl. met de
luchtvaart, die immers toen nog niet bestond. Enge
land beheerscht wel den zeeweg, maar niet den
luchtweg iaar Indië. Op het oogenblik b.v. weigert de
Perzische regeering aan Engelsche vliegmachines
den overtocht over Perzisch gebied en de vliegma
chines, die de verbinding tusschen Engclsch-Indië en
het moederland onderhouden, zijn gedwongen over
Arabië, over het gebied van koning Ibn Saoed te
vliegen.
En als deze koning, wiens macht door zijn over
winning op Yemen geweldig is toegenomen, in de
toekomst daarvoor geen toestemming meer zou
geven?
Dan blijft vanaf Basra alleen de weg over de Per
zische Golf, doch daarvoor zouden watervliegtuigen
in gebruik moeten worden genomen.
In verband hiermede wordt te Sinn Dibun, de stad
in wording, een groot meer kunstmatig aangelegd,
Daar zullen de machines kunnen opstijgen en ne-
derkomen. Dit meer zal ongeveer acht bij twaalf ki
lometers' groot worden en een diepte krijgen van
bijna vier meter.
Te Sinn Diban heeft men zeer goed, overvloedig
j drinkwater aangeboord. Het is het eenlge wat men
ter plaatse vindt. Al het andere moet van verre
worden aangevoerd.
Eén vijand heeft men evenwel te Sinn Diban te
bestrijden, eer er een bewoonbare stad kan bestaan
en dat zijn de vliegen. Toen wij er rond wandelden,
waren we er omzwermd door wolken groote vlie
gen, die onaangenaam steken. De naam der tot nu
toe onbewoonde plaats geeft dit reeds aan, want deze
naam zou men kunnen vertalen als „vliegentand"
(sinn beteekent in het Arabisch „tand" en diban
bet eekent „vlieg".)
Tegen dezen vijand wordt thans oorlog gevoerd
met vliegmachines, waaruit een voor vliegen doodelijk
poeder wordt uitgestrooid.
Een strijd van vliegmachines tegen vliegen?
Tot nu toe hebben de Engelschen hun luchtbasis
in deze streken te Ilinaidi, zuidelijk van Bagdad aan
den Tigris. Er is een geweldig groot, kamp met vele
hangars voor vliegmachines en barakken voor dui
zenden manschappen. Slechts weinige huisjes van
niet-militairen staan er en het betreden van het kamp
en fotogiafeeren zijn er streng verboden. Toch zijn
wij er binnen geweest cn wel om iets te koopen. Er
is namelijk een magazijn met allerlei oud materieel,
dat voor een zeer aanzienlijk deel nog zeer goed
bruikbaar, gedeeltelijk zelfs nog bijna nieuw en
Hinaidi, de toekomstige stad van gift- en vuur
spuwende vogels.
slechts licht beschadigd is. Hier vindt men veldloco-
motiefjes, die niemand hebben wil, daar het vervoer
te duur uit zou komen. Men kan er kleine automo
bielen voor vier personen krijgen, voor drie tot vijf
pond sterling. Wij kochten er (nadat wij er eerst ver
gunning voor hadden gevraagd) schroeven en andere
onderdeden voor nog niet een tiende deel van prijs,
dien we er ergens anders voor hadden moeten be
talen.
Groote hoeveelheden materiaal van allerlei soort
worden thans van Hinaidi naar Sinn Diban, een af
stand van ongeveer honderd-vijf-en-twintig kilometer
vervoerd en het is voor bezitters van vrachtautomo
bielen een uitstekende gelegenheid een flinke som bij
elkander tc sparen. Voor het transport wordt betaald
een half pond sterling per ton. Betaald wordt niet
naar het gewicht van de vracht, maar naar het laad
vermogen van den wagen. Is een tientonswagen vol
geladen met licht materieel, dat slechts twee of drie
ton weegt, dan wordt toch voor tien ton uitbetaald.
Wij kennen hier een Arabischeu chauffeur, die in
het kamp te Hinaidi twee jaar geleden een zeven-
tons auto kocht voor twintig pond. Eenzelfde bedrag
ongeveer gaf hij uit aan onkosten voor herstelling en
nu heeft hij met de Engelschen een contract voor
transporten naar de nieuwe stad in wording. Dit con
tract loopt voor twee jaar. Eiken dag maakt de man
den tocht tweemaal en eiken dag ontvangt hij zeven
pond sterling, waarvan hem bijna vijf pond schoon
overblijven. Nu wil deze Arabier een tweeden wagen
koopen en daarvoor een chauffeur aanstellen, een
chauffeur, die hem hier niet meer dan ruim een pond
per week kost. Men rekenc uit wat deze Arabier na
twee jaar overhoudt.
Er bestaan nog gelegenheden om rijk te worden
voor een ondernemenden Arabier in deze streken.
Van ontwapening is in het oosten dus al even wei
nig sprake als in Europa. De toestand voor de groote
Europeesche mogendheden wordt er steeds moeilijker,
maar voor de kleine Europeesche staten ligt het ge
val anders.
Korten tijd geleden was ik op bezoek bij den ge
zant van koning Ibn Saoed. Deze gezant is een sta
tige, waardige, intelligente Arabier, dio met buiten
gewone waardeering sprak over Nederland, het eenige
land, waarvan een bank toegelaten is in Hedzjaz.
In Perzië zijn het de Belgen, die een bijzondere
rol spelen. Daar was de douanc-contröle aan de grens
tot voor korten tijd in handen van Belgische beamb
ten, die tegelijk als leermeesters voor de Perzen op
traden. Thans werd de opvoeding der Perzische
douane-beambten als voltooid geacht en de Belgen
werden door Perzen vervangen, echter als toezicht
houdend personeel blijven vier flink betaalde Belgen,
die geregeld den dienst contróleeren.
Waarom deze bijzondere positie van Nederland in
Hedzjaz, der België in Perzië?
Een verstandig Arabier verklaarde het me: „Hier
in het oosten weten we wel, dat we van Europa nog
veel te leeren hebben en we willen gaarne leeren,
maar liever niet van Engelschen, Franschen, Duit-
schers of Italianen. Deze komen steeds met een
trotsch gezantschap en kostbare geschenken. Daarna
zenden zo ons leermeesters, ingenieurs, dokters, or
ganisators voor de verschillende diensten, maar bij de
geringste moeilijkheid met een dezer heeren sturen
ze ook soldaten, of oorlogsschepen of vliegmachines
en deze leermeesters worden dan eensklaps tot een
soort voogden, die zich alle mogelijke rechten aanma
tigen. Met landen als België en Nederland loopt men
zulk een slechte kans niet"'
In de laatste kwarteeuw hebben de Oosterlingen
iets geleerd en in hun geesten is zeer veel veranderd.
De ontmoeting van den Sjah van Perzië met Kemal
Pasja, den Turkschen dictator, bewijst, dat deze ont
wikkeling verder gaat.
J. K. BREDERODE.
Voerman en zijn zoontje van den wagen
geslingerd. De vader zwaar verminkt
en dood onder de wagons vandaan ge
haald.
Donderdagavond heeft te Elsloo (Fr.) een verkeers
ongeluk met doodelijken afloop plaats gehad.
De 45-jarige M. Ilulzinga reed aldaar met zijn paard
en kar en wilde met zijn kar, een weiland oprijden.
Hij moest daartoe een trambaan oversteken. Waar
schijnlijk heeft hij een aankomende tramtrein niet
aan hooren komen, met het gevolg, dat den wagen gc
grepen werd. H. werd van den wagen geslingerd en
kwam onder den tramtrein terecht. De machinist
stopte spoedig doch er kon niet verhinderd worden
dat H. den locomotief en de vijf volgwagens ove»
zich heen kreeg. Zwaar verminkt werd hij van ondei
den laatsten wagen, die opgevijzeld moest worden
gehaald. De levensgeesten waren reeds geweken.
Het 7-jarig zoontje van II. die eveneens op den wa
gen gezeten was, werd er mede afgeslingerd, doch be
kwam zoo goed als geen letsel. Het paard kwam in
een sloot terecht, de wagen werd zwaar beschadigd.
Negentienduizend gulden te verdoelen.
Naar wij vernemen zijn de cijfers van de recette
van het Stadion-Concert als volgt:
Aan Bruto-recette van het Stadion Concert werd
inclusief enkele giften ontvangen een bedrag van
f «.681.94.
Hiervan moet afgetrokken worden aan vermake
lijkheidsbelasting f5.139.93. Saldo f29.542,01. Aan ai-
gemcene kosten f 10.623.18. Resteert ter verdeeling
f 19.918.83.
Heden werd door de financieele commissie be
sloten aan elk der beide muziekinstellingen een be
drag ad f9.000 over te maken en het restant voor
loopig in kas te houden voor het betalen van even
tueel nog binnen te komen rekeningen.
De afrekening werd belangeloos door het accoun
tants kantoor van den heer P. Klijnveld gecontro
leerd ea accoord bevonden.
Ontzettend ongeluk bij Salerno. Ezel
karretje op een overweg gegrepen.
Reuter meldt uit Rome, 5 Juli:
Op een onbewaakt en overweg in de nabijheid van
Salerno zijn vijf kinderen uit één gezin door een trein
gegrepen en gedood.
De kinderen wilden met een ezelkarretje hun va
der, die op het land aan het werk was, eten brengen.
Op het oogenblik, dat het karretje den overweg pas
seerde, werd het door een trein gegrepen en geheel
verbrijzeld. Vier kinderen werden op slag gedood, het
vijfde kind overleed kort na het ongeluk.
Merkwaardige verklaring van inspecteur
over de vondst te Chamontx. „Er was
99 kans geweest om hem te arrestee-
ren."
Reuter meldt uit Parijs, 5 Juli:
De commissie ter onderzoek van de Stavisky-af-
faire heeft heden inspecteur Legall verhoord, die op
8 Januari commissaris Charpentier vergezelde op den
tocht naar Stavisky's villa te Chamonix. Deze ge
tuige moet er o.a. op gewezen hebben, dat er een ver
gissing is geslopen in het proces-verbaal nopens de
ontdekking van het ontzielde lichaam van Stavisky.
De doode hMd de revolver niet in de rechterhand,
zooals in het stuk te lezen staat, maar in de linker
hand", en zijn rechterslaap was doorboord.
De inspecteur verklaarde voorts, dat er z. 1. 99 kan
sen op de 100 waren geweest om Stavisky te arrestee
ren vóór het noodlottige schot viel.
Meer dan 100 graden te Shanghai.
V.D. verneemt uit Sjanghai:
De hitte heeft hier oen hoogte van 101.3 graden
Fahrenhcit bereikt. Dit is sedert 60 jaar de hoogste
temperatuur voor Juli. Er zijn verscheidene dooden te
betreuren.
Actie tot behoud.
Sinds het bekend worden van het voornemen der
Ncdci landsche Spoorwegen om den stooxntramdienst
van Alkmaar via Egmond aan den Hoef naar Eg-
mond aan Zee op te heffen, heeft een comité van
actie in de Eginonden alles gedaan wat mogelijk
is om de voor die gemeenten dreigende ramp te
voorkomen. Thans laat het een lijst circuleeren on
der de meerderjarige ingezetenen met verzoek aan
de Spoorwegen aan het voornemen geen gevolg te
geven.
Aan de hand van cijfers omtrent opgaven van het
vervoer met de tram. wordt betoogd, dat de ophef
fing van «lit vervoermiddel, dat sinds de 27 jaren
van zijn bestaan voor de gemeenten een •derken
vooruitgang bracht, de bevolking ernstig zou hena-
deelen. Dc overtuiging wordt uitgesproken dat het.
vervoer van goederen en personen met de tram nog
sterk zal toenemen zoodra weder eenige verbetering
in de heerschende crisis zal zijn te bemerken. Om
dit nog des te eerder te hereiken, wordt gevraagd
de tramlijn in Egmond aan Zee door te trekken tot
vlak hij het strand en den dienst gedurende de zo
mermaanden belangrijk uit Ie breiden, bovendien
zou de rijsnelheid dienen te worden opgevoerd tot
45 K.M. per uur.
Den minister van waterstaat zal worden verzocht
het, verzoek der Spoorwegen om goedkeuring van do
opheffing niet in te willigen.
In de Woensdagmiddag gebonden vergadering
van de K. v. K. voor Hollands Noorderkwartier
kwam ter sprake een adres van het gemeentebestuur
van Egmond aan Zee aan Ged. Staten van Noord-
Holland. waarin tegen de voorgenomen opheffing
van den tranulienst verschillende bezwaren en
wenschen worden naar voren gebracht.
Gevraagd wordt, als de opheffing niet is te kee-
ren, niet alleen den autobusdienst van Castricum
naar Egmond in te leggen, mnar ook een dito van
Alkmaar af en dezen dienst in het spoorboekje te
vermelden en spoorkaartjes af te geven die tevens
geldig zijn op de busdiensten, die dan standplaats
zouden moeten krijgen aan de stations te Alkmaar
en Castricum. zoodat reizigers zouden kunnen
overstappen in de bus.
Besloten werd aan de spoorwegen te verzoeken
niet tot de voorgenomen opheffing over te gaan. Do
Kamer zal een eigen adres sturen en geen adhaesie
betuigen aan dat van het gemeentebestuur van Eg
mond.
C"oote boerderij en café in vlammen op
gegaan. Kinderen met lucifers ge
speeld.
Gisteravond om half zeven is brand ontstaan in
een hooischelf gelegen tegenover de landbouwers
woning van den landbouwer A. v. d. Wetering aan
den Maasdijk te Lithoyen. In een oogwenk stond de
hooimijt in lichter laaie. De. vlammen sloegen over
naar de groote landbouwschuur, waarin een partij
hooi van circa 20.000 Kg. was geborgen. De schuur
brandde, tot den grond toe af.
Door den geweldigen vonkenregen werd de land
bouwerswoning, die aan den overkant van don weg
was gelegen, door het vuur aangetast. De vlammen
sloegen vervolgens over naar een café. Hieruit had
den de bewoners nog kans gezien eenig meubilair te
redden.
De brandweer, die spoedig ter plaatse was, kon
wegens gebrek aan water geen hulp verleencn. De
kapitale boerderij en het café zijn geheel in vlam
men opgegaan.
Een zich achter de boerderij bevindend hoender
park werd eveneens een prooi der vlammen. Een
groote partij kippen kwam in de vuurzee om. De
landbomvinvcntaris verbrandde totaal.
De brand is ontstaan doordat kinderen met luci
fers hij den hooiberg hebben* gespeeld. De schade
wordt door verzekering gedekt.
EEN VEEL BELOVENDE KNAAP.
Bedreigt dames met vuurwapenen.
Door de gemeentepolitie te Dongen- is aangehou
den een 16-jarige jongen, die voorzien van een vuur
wapen, eenige dames op hot stille gedeelte van hot.
fietspad in den Duiventoren aldaar tot afgifte van
het geld bewogen.
In neergestort vliegtuig.
In een der straten van dc stad Saint Ansger is een
vliegtuig neergestort, dat onmiddellijk in brand vloog.
Honderden personen snelden onmiddellijk toe om de
inzittenden te hulp te komen, doch de fel oplaaiende
vlammen hielden hen op een afstand. De vijf inzitten
den van het vliegtuig verbrandden jammerlijk.
Warschau: Volgens door de „Gazeta Polska**
ontvangen berichten zijn in den loop van Zondag
een groot aantal personen uit Duitschland naar Po
len gevlucht. In totaal zouden tweeduizend vluchte
lingen de grens hebben overschreden.
Volgens dit blad vertelden reizigers uit dc omge
ving van Oppeln dat den geheelen dag aldaar mi
trailleurs in de straten waren opgesteld. Ook zouden
in deze stad 60 S.A. lieden zijn gearresteerd. Andere
reizigers vertelden dat te Gleiwitz vijftig S.A. leiders
in arrest zijn gesteld, terwijl een aantal hunner op
transport zijn gesteld naar Berlijn.
Jegens lidmaatschap verboden partijen,
Memel: Het nieuwe directorium voor het Me-
melgebied heeft alle ambtenaren ontslagen, wier na
men voorkwamen op de ledenlijsten der verboden
partijen.
Hun aautal wordt geschat op 150. v
