Het gif
van de Javaansche.
Schagen-nieuws.
Woensdag 12 September 1934.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9551
De brand op de „Morro Castle".
Militair vliegtuig in Ierland neergestort.
WINKELSLUITINGSWET.
De Abdij van Egmond.
Firma GEBR. ROTGANS
Kort
verhaal
„Bekleeders van kerkelijke functies moeten hun
bisschop niet langer gehoorzamen." Tegen
standers op staanden voet ontslagen.
Berlij n. In den strijd om de unificatie van de
Evangelische Kerk in Duitschland is thans weer
een nieuwe stap gedaan, met de aanstelling van
een hijzonderen commissaris voor de landskerk van
Württemberg. In een officieel herlcht uit Stuttgart
wordt uiteen gezet, dat Dr. Jager die de grootste
drijfkracht vormt bij de voortdurende pogingen tot
zij het oppervlakkige, unificatie de gelegenheid
gehad heeft een onderzoek in te stellen naar de toe
standen van het beheer der Württembergsche Kerk.
Zekere financieele aspecten hebben daarbij zijn
aandacht getrokken en naar het schijnt do aan
stelling van een commissaris noodzakelijk gemaakt,
vooral in verband met de overdracht van fondsen.
Deze commissaris, waartoe de heer Walzer van
het Berlijnsche kerkbestuur benoemd is, heeft de
taak een uitvoerig onderzoek in te stellen naar de
administratieve toestanden in Württemberg en een
volkomen opheldering te brengen in deze financi
eele aangelegenheden.
Dr. Jager heeft toen hij zijn onderzoek kwam in
stellen, een uitvoerig onderhoud gehad met Bis
schop Dr. Hurn, waarna hij alle functionnarissen
van het plaatselijk kerkbestuur bijeen riep en een
toespraak tot hen richtte, waarin hij de ontoelaat
bare financieele transacties besprak en uiteen zette
dat in den vervolge, nu een commissaris aangesteld
is, Bisschop Hurn, nog slechts het geestelijk hoofd
is van de Württembergsche Kerk. Hii verklaarde
voornemens te zijn, constitutioneel te blijven, krach
tens de beslissingen van de Nationale Synode van
Augustus en de kortgeleden uitgevaardigde wet
betreffende de unificatie van de twee Zuidelijke
kerken. Onder deze wet, aldus zette Dr. Jager uiteen,
moet Bisschop Hurn alle instructies van Rijksbis
schop Müller gehoorzamen, weshalve hij, Dr. Jager,
uit naam van den Rijksbisschop beval lederen te
genstand en alle verklaringen vanaf den kansel te
staken. Naar het schijnt kregen de bijeengeroepen
bekleeders van kerkelijke functies de mededeeling
'dat zij hun bisschop niet langer moesten gehoor
zamen.
Verder verluidt dat Dr. Jager verklaard heeft, dat
de bisschop en de kerkfunctionarissen zich moeten
onderschikken aan de orde van zaken, zooals die
gewenscht wordt door den hoogsten leider, waar
onder Hitier wordt verstaan. Ten besluit vroeg Dr.
Jager den aanwezigen of iemand nog de constituti
oneels geldigheid van zijn maatregelen bestreed.
Oberkirchenrat Pressel, leider van den plaatse
lijken Pfarrernotbund en Oberkirchenrat Schauffler
'de beide oudste waardigheidsbekleders en de voor
naamste raadgevers van Bisschip Hurn, verklaar
den onmiddellijk dat zij de geldigheid van deze
maatregelen niet konden erkennen, en dat zij hun
tegenstand zouden voorzetten. Zij werden op staan
den voet ontslagen.
ZE zaten aan 'de kust van de aee. Belden wa
ren schoon. Zij, de Javaansche met haar
harmonische bewegingen en de natuurlijke
gratie, haar ras eigen, hij, de Europeaan, die drie
jaar geleden door zijn firma naar dit land was toe
gestuurd en nu naar zijn vaderland moest terug-
keeren, daar de overeenkomst met zijn maatschap
pij was afgeloopen.
„Je komt dus beslist binnen vïer maanden weer
terug, Edgar?"
„Ja, lieveling, ik hoop zelfs nog eens vroeger te
kunnen komen, maar binnen vier maanden ben lk
zeker weer bij je, zelfs wanneer ik door een of
ander toeval nog langer zou worden opgehouden."
Den avond brachten
ze door op het terras
van het café „Insul in
de", waar ze een laat
ste glas op den geluk
kigen terugkeer van
Edgar dronken.
Toen kwam de vol
gende morgen gehuil
van sirenes, het roepen
van commando's, han-
dendrukken en het
zwaaien met zakdoeken toen ging een trillen en
schudden door het reuzenlijf van het trotsche schip,
dat zich langzaam in beweging zette, en, begeleid
van goede wenschen, tranen en gedachten, naar het
vaderland terugvoer. Bij het diner kwam Edgar
met zijn tafelbuurman in gesprek en hoorde, dat
deze reeds vijftien jaar op Java gewoond had. Deze
zelde hem, dat hij de afscheidsscène van dit Ja
vaansche meisje gezien had en vroeg hem: „Heeft
Uw schoone Javaansche U ook niet vergiftigd?"
Toen Edgar hem zonder begrijpen aanzag en zei:
„Ik begrijp Uw vraag niet," voer zijn nieuwe ken
nis verder: „U is eerst sinds korten tijd op Java en
kunt daarom nog niet alle zeden en gebruiken
zijner inwoners kennen; maar ik, die vijftien Jaar
onafgebroken op Java geleefd en gewerkt heb en in
nauwe aanraking met het volk gekomen ben, ken
ook hun geheime gebruiken. En de Javaansche is,
wanneer zij werkelijk lief heeft, een gevaarlijk we-
Een onderzoek in het verbrande schip.
New York. De commandant van de brandweer
van Ashbury Park deelt mede dat in de vertrekken
van den kapitein van het stoomschip „Morro Castle-'
een verkoold lijk is gevonden. Men neemt aan, dat
dit het stoffelijk overschot is van den reeds voor de
ramp overleden kapitein Willmott. Het lijk lag op
een bed, waarvan het metalen gedeelte door de hitte
gesmolten was. Brandweerlieden, die aan boord van
het s.s. zijn geklommen hebben een zorgvuldig onder
zoek ingesteld op de promenadedekken en twee
daaronder gelegen dekken. Zij verklaren geen spoor
van lijken te hebben gevonden. De cabines zijn vol
komen verwoest door de vlammen. In de ladingrui-
men van het schip woédt nog een felle brand.
Twee dooden.
Dublin, 11 Sopt. - Gistermiddag is in de voorstad
van Dublin een militair vliegtuig neergestort en te
recht gekomen in den tuin van het woonhuis van
rechter Meredith, die dezer degen benoemd is tot
vice-president van de commissie voor het Saar-ple-
bisciet. Van de drie inzittenden werden een officier
en een soldaat dood in de brandende overblijfselen
van het vliegtuig gevonden. De derde inzittende, die
nog tijdig uit het toestel had kunnen springen,
bekwam ernstige verwondingen.
ONLUSTEN IN EEN AMERIKAANSCHE
GEVANGENIS.
Twee dooden, verscheidene gewonden
New York. Naar uit Joliet in Illinois wordt ge
meld zijn twee gevangenen gedood en verscheidene
anderen gewond tijdens een kort doch hevig oproer
op de binnenplaats van de nieuwe staatsgevangenis
te Stateville. Troepen onderdrukten de revolte in
minder dan een uur tijds en wisten het ontsnappen
van gevangenen te voorkomen.
NA AANRIJD IN G DOORGEREDEN.
Chauffeur door politie opgespoord.
Op den Zuiderstraatweg onder Oldenbroek, is Zon
dagavond de heer v. d. R. uit Amsterdam door een
auto aangereden. De ongelukkige werd tegen den
grond geslingerd, waar hij zwaar gewond bleef lig
gen.
De bestuurder van de auto reed door, zonder zich
om zijn sclachtoffer te bekommeren.
Naar de N.R.Crt. meldt, heeft de Zwolsche politie
hem thans opgespoord. Het was zekere B. uit Zwol
lerkerspel; Nadat proces-verbaal teegen hem was
opgemaakt, is hij ter beschikking van de maréchaus-
sé te Wezep gesteld.
De 27-jarigo heer v. d. R. is inmiddels in het So-
phialziekenhuis te Zwolle overleden.
zen. Zij heeft lief, met een warme en hartstochtelijke
liefde, en wanneer zij ontrouw vermoedt, of vreest,
den geliefde te verliezen, grijpt zij dikwijls naar het
gif. Dit vergif heeft nu de eigenaardigheid, niet
direct te werken, maar eerst na weken en maanden
nadat het in het lichaam is gekomen. De Javaan-
schen hebben zulk een handigheid en ervaring in
de bereiding van zulke vergiffen, dat zij precies
kunnen berekenen, wanneer het zal beginnen te
werken en wanneer de dood intreedt. Wanneer nu
een Javaansch meisje haar geliefde naar zijn va
derland moet zien terugkeeren, heeft zij ondanks
alle verzekeringen argwaan, dat hij niet meer zal
terugkeeren en door haar vrees, hem voor altijd te
verliezen, geeft zij hem vergif in."
„Wanneer hij nu echter wel terugkomt?" onder
brak Edgar zijn tafelbuurman.
„Ook in dit geval weten de Javaanschen raad:
dan krijgt de vergiftigde een tegengif en de zaak is
daarmede opgelost. Heel dikwijls hebben de betref
fende minnaar noch van het ingeven van het ver
gif, noch van het tegengif iets gemerkt en nooit
geweten, in welk gevaar zij zich bevonden hebben."
Edgar dacht na. Zou zijn meisje hem wellicht
oc': vergeven hebben, zonder dat hij het gemerkt
had? Maar dat was toch onzin! Zijn Taala, die haar
leven voor hem had willen geven, zou hem toch
niet willen dooden?
In een circulaire vestigt de minister van oeconomi-
sche zaken er de aandacht van de gemeentebesturen
op, dat de in sommige gemeenten bestaande opvat
ting, als zoude artikel 4 der wijzigingswet een één ge
heel vormende regeling betreffen in dien zin, dat
het resultaat, van het hooren van de belanghebben
den, betrokken bij de ééne groep van winkels, ook
beteokenis heeft voor hetgeen ten aanzien van een
andere groep zal worden beslist, hem niet juist voor
komt.
Het artikel houdt voor elke groep afzonderlijk een
regeling in en op de al of niet toepassing daarvan
voor een bepaalde groep zullen z.i. dan ook uitslui
tend de daarbij betrokkenen invloed mogen uitoefe
nen.
Uit de gegevens den minister toe te zenden, zal dan
ook zooveel mogelijk de stemmenverhouding ten aan
zien van ieder bedrijf moeten blijken.
Nogmaals wordt hierbij in herinnering gebracht,
dat het niet voldoende is, indien de meerderheid der
gehoorde winkeliers zich voorstander van de betref
fende regeling toont, doch dat voor toepassing daar
van een beteekenende meerderheid uit de betrokken
branche is vereischt.
Tenslotte geeft de minister in overweging, met
het afleggen van een verklaring, als in artikel 5 der
wijzigingswet bedoeld, niet te wachten tot aan het
einde van den in het 2e lid van artikel 5 vermelden
termijn, aangezien het verstrijken daarvan het her
stelen van eventueele materiale onjuistheden onmo
gelijk maakt.
Eerste steenlegging voor de priorij.
Zaterdag vijftien dezer zal, naar we in de „Msb."
lezen, de eerste steen worden gelegd van de Priorij,
welke het bescheiden begin zal zijn van de Benedic
tijner Abdij, die eenmaal te Egmond zal verrijzen.
De plechtigheid der eerste steen-legging zal om
twaalf uur op het abdijterrein te Egmond-binnen
worden verricht door den hoogeerwaarden abt der
Sint Paulus-abdij te Oosterhout, waarna de abt en
jhr. mr. Ch. J. M. Ruys de Beerenbrouck, minister
van Staat, eerevoorzitter van het R.K. Comité tot
inzameling van gelden voor den bouw van een Be
nedictijnerklooster te Egmond, het woord zullen
voeren. Na een eenvoudigen koffiemaaltijd zal, om
twee uur, op den Sint Adelbertusakker door den
hoogeerwaarden abt een plechtig Lof worden ge
celebreerd.
De uitnoodiging tot bijwoning van de plechtighe
den geldt voor iedereen, zonder onderscheid, die be
lang stelt in het werk van den wederopbouw van de
eeuwenoude abdij. Te 11.35 uur rijden autobussen
van het station Castricum naar het abdijterrein en
na het Lof aansluitend op den trein van 14.58 van
den Sint Adelbertus-akker naar Castricum.
WAGEN VAN EEN GOEDERENTREIN ONTSPOORD
Op het station te Hoogevecn is gisteravond ver
moedelijk tengevolge van het verkeerd omzetten
van een wissel, van een rangeerenden goederen
trein een wagen ontspoord. Het geheele treinverkeer
werd hierdoor geruimen tijd versperd. Persoonlijke
ongevallen hadden niet plaats. De laatste sneltrein
naar Groningen had door dit ongeval ruim ander
half uur vertraging.o
De nieuwe Indrukken ,dle de reis op hem maak
ten, het binnenloopen van de verschillende havens,
vervaagden spoedig zijn donkere gedachten, en bij
zijn aankomst in Rotterdam na een reis van 4 we
ken, dacht hij niet meer aan de dwaze mededeelin-
gen van zijn reisgenoot.
In de eerste drie maanden had Edgar zooveel
voor zijn maatschappij te doen en was zoo zeer in
beslag genomen door allerlei bloedverwanten en ken
nissen, die hem natuurlijk allen wilden wederzien
en over zijn leven op Java het een en ander wilden
hooren, dat de tijd zóó snel verging en vóór hij het
wist, de datum van zijn terugreis reeds voor de deur
stond. Over vier dagen wilde Edgar reeds weer ver
trekken, maar van tevoren moest hij nog een be
spreking met zijn directeur hebben om richtlijnen te
krijgen voor het eerste jaar, toen de directeur plot
seling ziek werd en Edgar's reis daarom uitgesteld
moest worden.
Een ongekende moeheid, door een lichte koorts
begeleid, had hem overvallen en wilde niet meer
wijken. Ook had hij af en toe last van duizelingen.
Een dokter, die hij opzocht, kon niets vinden, schud
de het hoofd en verklaarde, voor een raadsel te
staan. Daar zijn toestand niet beter werd, wendde
hij zich tot een anderen dokter, die hem al even
min hon helpen.
Dat Edgar onder deze omstandigheden weer aan
Barometerstand op Woensdagmorgen 8 uur: 775 m.M,
stijgt. Wind: N.O.
Vooruitzichten: Mooi weer.
Temperatuur: 16 gr. C. is 60 gr. F.
Bij lezen, naaien en stoppen,
Komt Rotgans met de juiste Bril op
de proppen.
Gedipl. Drogist-Opticien. SCHA6EN.
DE RUSTHOEVE IN AANBOUW.
In zijn gister gehouden vergadering heeft het be
stuur van „De Rusthoeve" het te Purmerend te stich
ten tehuis voor ouden van dagen, besloten den
bouw daarvan op te dragen aan do Getbr. H., V. en
J. de Vries, aannemers to Purmerend.
Met de werkzaamheden is onmiddellijk een aan
vang genomen.
PROGRAMMA VOOR ZONDAG A.S.
Andijk I—Sparta I, Aanvang 2 uur.
Vertrek bus 12.15 uur.
Sparta II—D.T.S. II. Aanvang 2 uur.
Voor de adsp. a is D.T.S. a nog aangevraagd; deze
wedstrijd zal dan om 1 uur aanvangen.
Nieuwe leden: J. Schram; adsp. Lagendijk.
Bedankt als lid: A. Rentenaar.
Adsp. leden die nog niet medisch gekeurd zijn,
kunnen bij den heer Jn. v. Ketel een kaart afhalen
waarop zij bij Dr. Nanninga gekeurd kunnen worden.
VAN DE E.C.
Schagen I: D. Arnoldus, A. Slikker, V. Vlottes,
J. Weeland, A. Plakman, W. J. Biersteker, W. Rus,
P. de Vries, G. J. Boontjes, J. Peetoom, J. Dekker,
Reserves: P. Boon en C. de Moor.
Schagen II: T. Bijpost, M. Slikker, J. Broer, P.
Kroonenburg, W. Moransart, J. Molenaar, H. Veen-
stra, D. Ruig, G. Paulusma, J. P. F. Meijer, S. Pau-
lusma.
Reserves: C. v. Haren en P. Boontjes.
Afberichten voor Vrijdagavond. Adres: V. Vlottes,
Lauriestraat, Schagen.
Van de Redactie.
Mogen we de E.C. er even attent op maken, dat de
copie met inkt geschreven moet zijn!
de vertelling van zijn reisgenoot moest denken en
dat hij er nu toe overhelde, zich voor vergiftigd to
houden, was zeker niet wonderlijk. Nu voelde hij
zich ongelukkig over het ziek worden van zijn di
recteur, die hem dwong hier te blijven, want als hij
werkelijk vergiftigd was, moest hij zoo spoedig mo
gelijk terugreizen opdat Tafila hem het tegengif kon
geven.
Eindelijk was de directeur zoover genezen, dat hij
Edgar ontvangen kon. Maar nu ging het eerst
volgende schip pas over acht dagen, dus nog een
week vol kwellend ongeduld! Daarbij het smartelijk'
bewustzijn, dat iedere dag oponthoud don dood na
der kon brengen en het gevaar, waarin hij ver
keerde, vergrootte! Doch eindelijk was ook deze tijd
van beproeving voorbij. Edgar zond nog een tele
gram aan Ta&la met den naam van de boot en den
datum van aankomst. Hij beklom het schip met
zware zorgen en in een zeer ellendigen toestand.
Een dicht opeengedrongen menigte stond aan de
kade in Soerahaja en keek met spanning en het ge-
wuif van zakdoeken naar de aankomst van het
stoomschip „Patria", dat zich langzaam door de vele
kleinere en grooterc vaartuigen schoof. Nu legde 't
aan, en spoedig daarop werd de boot door tientallen
menschen bestegen. Ook Taiila bevond zich onder
de wachtenden en had een plaatsje, dicht bij de
landingsbrug gezocht. Honderden passagiers liepen
haar voorbij, mannen, jonge meisjes, vrouwen met
kinderen, deels met ernstige, deels met vroolijke,
gezichten. Haar oogen zochten steeds weer den ge
liefde, die ze echter nergens ontdekken kon..
Doch zie wat was dat? Daar kwamen twee
ziekendragers met een baar, waarop een manlijke
gestalte lag. Ta&la verbleekte, liep eenige schreden
naar de baar toe, herkende tegelijkertijd haar ge
liefde en zag aan de wasgele kleur van het gelaat
direct, dat hij dood was!
„Wanneer is hij gestorven?" vroeg zij aan een
van de dragers.
„Drie uur geleden," antwoordde deze.
Een trilling liep door Ta&la's lichaam. Toen wierp
zij zich radeloos op de baar, huilen kon zij niet,
haar gezicht was van smart verstard.
Toen de dragers de haar weder opnamen, volgde
zij hen naar het lijkenhuis, waar het lijk zoolang
werd geborgen.
Toen draaide zij zich om en liep doelloos rond,
steeds maar weer de woorden: „Door mijn schuld!"
voor zich heen fluisterend.
Den volgenden morgen vond men haar dood lig*
gen op dezelfde plaats aan do zee, waar zij do
laatste maal met Edgar gezeten had. Zij had hem
met een te snel werkend vergif gedood.
R. KAMPERMAN.
