Een merkwaardige stad
Zaterdag 6 October 1934.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9568
Teheran, dat eeuwenlang
verwaarloosd is
BRAND OP SCHIPHOL
Groote dorpsbrand in Roemenië.
De drang naar ontwapening.
De postdiensten over den Oceaan.
Thans als een symbool
van een nieuw en beter
tijdperk. Het verschil
tnsschen Perzen en Ara-
bieren.
TEHERAN. In September.
ALS men reist als wij, dan komt men er steeds
weder toe te vergelijken (daarvoor zijn we
feitelijk ook op reis gegaan) en als we nu
.vergelijken de steden Beyrouth, Damascus of Bag
dad met Teheran, dan valt deze vergelijking in alle
opzichten uit ten voordeclc van de Perzische hoofd
stad.
Teheran is een der allermerkwaardigste steden,
die ik ooit aanschouwde, niet slechts om wat er
te zien is, maar ook om wat er nog niet te zien, om
wat er nog in wording is. Er is geen stad ter wereld,
waar zooveel en zoo. stelselmatig gewerkt wordt als
te Teheran. Eeuwenlang hebben de machthebbers
er vrijwel alles verwaarloosd. Gebrek aan plichtsbe
sef, lichtzinnigheid, omkoopbaarheid, ook intriges
Van vreemde mogendheden hadden het land aan
den rand van den afgrond gebracht, toen de tegen
woordige sjah, Reza Chan, aan de macht kwam en
een einde maakte aan een eeuwenoud wanbeheer
en bovendien het Perzische volk met een nieuw ge
loof aan de toekomst wist te bezielen.
Een beter tijdperk brak aan en de stad Teheran
Is in haar uiterlijk als een symbool van dat nieuwe,
betere tijdperk. Veel, zeer veel is er de laatste tien
jaar in Teheran (en in geheel Perzië) veranderd. Het
werk is evenwel nog niet ten einde en dit juist maakt
de hoofdstad en het geheele land zoo buitengewoon
belangwekkend. Overal is men aan den arbeid, niet
overhaast, maar bedachtzaam, stelselmatig, zooals
menschen werken, die weten, dat de toekomst aan
hen behoort.
In de hoofdstraten van Teheran zou men zich
In Europa kunnen wanen, evenwel niét ten volle,
want bij den bouw van nieuwe huizen heeft men
Europa niet slaafs nagevolgd, maar rekening gehou
den met het klimaat. Zoo ziet men hier en daar de
in den Oriënt gebruikelijke open winkeltjes, zonder
deur of vensters, maar met een ijzeren voorwand, die
in zijn geheel kan worden geopend of gesloten. De
groote magazijnen werden evenwel ingericht als bij
ons en er is van alles te verkrijgen. Onder de win
keliers vindt men Perzen, maar ook vele Russen,
vluchtelingen, Armeniërs, Joden, en ook enkele Euro
peanen. De opschriften zijn over het algemeen in
drie talen, Perzisch, Russisch en Fransch, dat hier
de meest verbreide Europeesche taal is, en soms
ook een Magasin Hollandais, een Pharmacie Belgi-
que, een Magasin de Paris, een Magasin Allemand.
Vele Europeanen wonen hier, meest Duitschers,
Italianen en Tsjechen, die als metaal arbeiders of
ingenieurs werkzaam zijn.
Een groot verschil met Bagdad is weder, dat het
betere Perzische publiek en de Europeanen zich
door elkander mengen. Te Bagdad zijn café's en
restaurants, waar vrijwel uitsluitend Arabieren ko
men en Europeanen hoogst zeldzaam zijn en andere
gelegenheden, waar de Europeanen verkeeren, en
die door Arabieren vermeden worden. Te Teheran is
dit geheel anders. Er bestaan cafés met tuin, waar
's middags Perzen en Europeanen door elkander zit
ten en b.v. ook vele Perzische officieren komen in
iiun keurige uniformen. Dit maakt het leven hier
aangenaam en gezellig. Wij maakten reeds met een
aantal Perzen kennis, menschen, met wien men als
volkomen gelijke kan omgaan. Bij de Arabieren is
dat weder anders. Ook indien men met den meest
ontwikkelden Arabier in aanraking komt, blijft men
steeds een afstand gevoelen. Er is iets in hun geest,
in hun wezen, dat ons steeds volkomen vreemd
Hieronder:
Het Kanonnenpleln te Teheran.
Een oude poort van Teheran.
blijft. De Arabier kan beleefd zijn, maar men voelt
er steeds een zekere terughouding, een zekere onder
danigheid, soms ook een verzwegen vijandigheid in.
Bij den Pers constateert men dit alles niet, wat be
grijpelijk is door het onderscheid in ras. Heel vaak
moet ik hier denken aan de uitspraak van den Ame-
rikaanschen professor James Henry Breasted, die
schreef: „De Perzen zijn de linkelvleugel der Indo-
Europeanen."
Inderdaad, alleen de uitdrukking „Indo-Europe
anen" zegt niet juist wat gemeend wordt en de
door de Duitschers met voorliefde gebezigde uitdruk
king „Indo-Germanen" is nog verwerpelijker. Een
feit is evenwel, dat de Perzen sterk (en tot hun
voordeel) afwijken van wat wij als Oostersche vol
ken beschouwen. Zij zijn na rasverwant met ons,
de Europeanen, al kan men niet beweren, dat zij
van hun verwanten, de Europeanen, tot nu toe heel
veel genoegen hebben beleefd. Het streven van en
kele Europeesche mogendheden was er tot niet zoo
heel lang geleden op gericht de Perzen tot een staat
van schandelijke afhankelijkheid te brengen. Sedert
de tegenwoordige sjah aan het bewind is gekomen,
is echter aan al het stuitende geintrigeer tot heil
van het Perzische volk een einde gemaakt.
In de meeste hoofdstraten van Teheran ligt nu
reeds een uitstekende bestrating en het verkeer wordt
er geregeld door politie-agenten, wier uniform sterk
aan die der Belgische gendarmen doet denken. In
andere straten is men nog bezig het plaveisel te leg
gen. Eiken dag is het me weder een vreugde te
zien hoe alweder een stukje gevorderd is met het
groote werk, gelijk te komen met de ras verwante
Europeesche volken. Zooveel dit mogelijk is, spaart
men evenwel bij de moderniseering de gebouwen,
die dateeren uit vroegere eeuwen en die door hun
schoonheid zulk een eerbied verdienen.
Teheran ligt niet aan een spoorweg, doch er is een
in aanbouw van de Kaspische Zee naar de Perzische
Golf, een afstand van een kleine tweeduizend kilo
meter. Deze spoorweg, die ook Teheran zal aandoen,
zal over vier jaar gereed zijn en dan een geweldige
verandering in het goederenverkeer brengen. Nu
echter heeft het verkeer naar en van de stad over
groote afstanden nog uitsluitend plaats met auto
mobielen. Over kortere afstanden worden de goede
ren vervoerd, per ezel en kameelkaravanen. In de
stad zijn voor het personenvervoer geen trams, maar
autobusdienstcn. Ook te Bagdad is dit 't geval, maar
daar loopen als autobussen kleine Fordjes met een
onoogelijken houten opbouw. Tc Teheran ziet men
groote, ruime autobussen, die een Europeesche stad
geen schande zouden aandoen. Ook taxi's zijn er
beschikbaar, maar wij maken meestal gebruik van
de rijtuigjes met twee flinke paarden, die hier over
al verkrijgbaar en zeer goedkoop zijn. Een rit van
een paar kilometer met zoo'n huurrijtuigje kost in
de stad niet meer dan twee „kraan", nog niet ten
volle twee dubbeltjes.
Over het algemeen is het leven te Teheran zeer
goedkoop, als men tenminste do enkele hotels ver
mijdt, die zijn opgericht voor argelooze vreemdelin
gen. De eigenaars van deze hotels zijn geen Perzen
en rekenen evenveel als in Europa, sommige zelfs
zes tuman, bijna zes gulden per dag voor kamer
en verpleging. Men kan ook zeer goed voor minder
dan de helft daarvan terecht en uitstekend niaand-
pension is reeds voor vijftig tuman, ongeveer 47 gul
den te verkrijgen voor menschen, die zooveel mo
gelijk op geheel Europeesche wijze willen leven. Wij
hebben evenwel in een Perzisch hötel onzen intrek
genomen en zijn er voor nog minder uitstekend te
vreden.
Het klimaat te Teheran is zeer aangenaam. In
den zomer kan het er flink warm zijn, maar toch
niet zoo martelend als te Bagdad en de avonden
brengen er steeds afkoeling. De stad ligt ruim elf
honderd meter hoog aan den voet van 1 Elboergs-
gebergtc, waarop nu nog, in September, hier en daar
In de groote Fokker-loods. - De F 36 in
gevaar.
Donderdagnacht omstreeks half vier begon de si
rene welke zich op den verkeerstoren op Schiphol
bevindt, plotseling te loeien. Op dit alarmsignaal,
dat tien minuten aanhield ,kwam al het personeel
op Schiphol, zoowel van de gemeente, de K.L.M. als
van de Fokkerfabrieken naar buiten, om te zien
welk gevaar er dreigde. Het bleek, dat de dienst
doende portier. P. Drescher, die de sirene had aan
gezet, in de groote Fokkerloods, op het linkergedeel
te van het vliegveld vlammen had gezien en on
middellijk had hij heel Schiphol gealarmeerd.
Dat er werkelijk groot gevaar dreigde
blijkt wel hieruit, dat de nieuwe F 36 in deze
loods stond opgesteld op krikken, zoodat men
het toestel onmogelijk had kunnen verplaat
sen. De heer Hofstra, chef van den verkeers
dienst op Schiphol, was het eerst bij de
lods aanwezig. Met behulp van een slang,
welke op de in de loods aanwezige brand-
kraan was gekoppeld, gaf hij het eerst
water.
Het vuur woedde aan den kant van de loods ge
legen aan de vliegveldzijde Hier heeft men in de
loods eenigc houten kantoortjes neergezet, welke
van de buitenwereld zijn geisoleerd met turfmolm,
om zoodoende het geluid der motoren te dempen
Het vuur wakkerde geleidelijk aan, de vlammen
hadden reeds drie kantoortjes aangetast en baande
zich tevens een weg naar buiten door de raampjes
in de loods, die door de groote hitte gesprongen
waren.
Nadat nog meer bluschmateriaal was aangevoerd,
nam het vuur zienderoogen af en was men de vlam
men spoedig daarop geheel meester.
Wat verloren ging. Doortastend optre
den van de heeren Dellaert en Thomson.
Amsterdam, 4 Oct. Bij den brand in de Fok-
kersloods op Schiphol is, naar thans vaststaat, de
magazijnvoorraad met vliegtechnische instrumenten
van de Fokkerfabriek verloren gegaan. Hoe groot de
schade is, kon nog niet worden vastgesteld, omdat
ook de op het instrumentarium betrekking hebben
de administratie een prooi der vlammen is ge
worden.
Naar wij vernemen, is het vooral aan het
doortastend optreden van de heeren Dellaert
havenmeester en Thomson, chef der K.L.M.,
op Schiphol, te danken geweest, dat een
groote ramp is voorkomen. In den loods
stonden verschillende vliegtuigen, w.o. de
T.36, tezamen een groot kapitaal vertegen
woordigend.
Dertig halzen in asch gelegd.
Uit Boekarest: In het dorp Lodaestie in West-
Roemenic heeft een reusachtige brand gewoed.
Tijdens een bruiloft stichtte een afgewezen min
naar van de bruid brand in het gebouw, waar de
bruiloft gevierd werd. De gasten konden zich met
moeite in veiligheid brengen.
Het vuur breidde zich snel uit tot andere huizen
en ongeveer dertig huizen werden een prooi der
vlammen, alvorens men liet vuur meester werd.
op schaduwplekjes, sneeuw ligt, overgebleven van
den laatsten winter. De menschen, die zich zulk een
wceldo kunnen veroorloven, wonen 's zomers niet
in de stad, maar in het gebergte, in de koelte. Wel
dra kornl nu echter de tijd, dat het daarboven to
koud wordt en deze bergbewoners weder tot stads
bewoners worden.
De strenge winter, die in het gebergte kan heer-
schen, geeft aan velen de mogelijkheid iets te ver
dienen. Nu het overdag nog warm 'is, komen eiken
morgen boeren met hun ezeltjes naar de stad af
dalen met in zakken verpakt ijs, dat zij in den win
ter hebben gehakt en daarna opgeborgen in onder-
aardsche bergplaatsen. Zoo maken zij thans in do
warmte met de winterkoude een goed dagloon.
In deze prettige, gezellige stad houden ons even
wel twee zorgen bezig: een hoog noodig nieuw zij-
spanwagentje is hier niet te koop en nu zal mijn
makker er zelf een moeten vervaardigen, waarvoor
hij echter eerst het materieel moet vinden; en dan
is onzo koffer met kleederen, dien we dezen keer
niet met ons driewiclig voertuigjo medegenomen,
maar toevertrouwd hebben aan een transportonder
neming, nog steeds niet aangekomen.
Het geval werd te onaangenamer, omdat juist in
deze dagen een plechtigheid viel: de verjaardag van
de Koningin. Bij den Nederlandschen zaakgelastig
de, den heer van Buttingha Wichers, was een ont
vangst waarvoor ook mijn trouwe Tsjechische reis
genoot als eenige niet Nederlandei was uitgenoo-
digd, maar... we hadden geen klecderen. In onze
linnen, besmeurde reiskleederen konden wc toch
niet gaan. Do kleine Ncderlandschc kolonie is ons
evenwel te hulp gekomen. Met een broek van den
boekhouder van Magasin Hollandais en een jasje
van den consul zag ik er vrij fatsoenlijk uit en
ook voor mijn makker werden enkele toonbare klcc-
dingstukken opgeschommeld.
De Koninginncvcrjaardag zoo ver van het vader
land heeft toch steeds weder iets ontroerends en ge
moedelijks. Landgenooten,die anders weinig gele
genheid hebben elkander te ontmoeten, komen teza
men en altijd toch hebben ze wel enkele gemeen
schappelijke herinneringen, waarover zc praten met
een weinig weemoed en een beetje heimwee en als
dan de vertegenwoordiger van Nederland op de ko
ningin een dronk uitbrengt, dan klinkt men met
meer nog en dieper overtuiging, dan velen dit in
het vaderland zouden doen.
J. K. BREDEItODE.
Radje Bahardar van Kanika vertoeft met klein ge
volg in ons land. De Radja op het terras van een
der hotels te Amsterdam,
En toch de openbare meening over de ge
heele wereld nog nooit zoo nadrukkelijk
tegen oorlog geweest als thans?
Uit Londen: De „Times" schrijft in een hoofd
artikel naar aanleiding van een door Henderson op
de conferentie te Southport gehouden rede, dat do
openbare meening over de geheele wereld nog nooit
zoo nadrukkelijk tegen oorlog is geweest als thans.
De politiek van alle landen vertoont echter een te
gengestelde neiging. Volgens het blad lijdt het geen
twijfel, of de algemeen toenemende drang naar be
wapening vindt zijn oorzaak in de politiek van Ja
pan in het Verre Oosten en in de doelbewuste be
wapening van Hitler-Duitschland.
Het blad komt tot de conclusie, dat het onder de
tegenwoordige omstandigheden vergeefsche arbeid is,
plannen voor een wereldstatenvcrbond uit te werken,
of voor de vorming van een internationale politie to
ijveren.
Een bezuiniging van 10 millioen dollar?
Washington. 4 October (V.D.): Er worden
thans onderhandelingen gevoerd door het departe
ment voor de posterijen met de vertegenwoordigers
van 32 stoomvaartmaatschappijen in verband met
bet feit, dat men 10.000.000 meent te kunnen bezui
nigen op de kosten voor het vervoei van poststukken
over den Oceaan. I)e vertegenwoordigers der scheep
vaartmaatschappijen houden stnnnde, dat zij de dien
sten niet tegen lagere prijzen dan contractueel zijn
vastgesteld, kunnen verrichten.
