Onveilig grensgebied
Zaterdag 29 December 1934.
SCHAGER COURANT.
Tweede blad. No. 9626
De Schouwburgbrand
te Arnhem.
TEGENSLAG, WAARVOOR WE DANKBAAR MOE
TEN ZIJN. ROO VERGESCHIEDENISSEN.
WAAR DE VOLKENBOND MACHTELOOS
STAAT. GRENSGESCHILLEN.
(Van onzen reizenden correspondent.)
TEHERAN. In December.
MOPPEREN' kan men dikwijls in het leven,
schelden, protesteeren tegen het noodlot
(dat er zich niets van aantrekt), jammeren
over wat men als tegenslag beschouwt en later ont
dekt men dan eensklaps, dat men voor dezen zoo-
genaamden tegenslag eigenlijk hoogst dankbaar moet
zijn.
Verstoord waren mijn Tsjechische makker en ik
geweest over de zeer vroege sneeuw, die de hooge
bergwegen tenminste voor ons driewielig voertuigje
onberijdbaar maakte en onze plannen in de war
stuurde. We klaagden over de gedwongen vertra
ging en waren niet tevreden. Toen kwam het bericht,
dat op den weg ten zuiden van Medzjed, denzelfdeu
weg dien wij zullen moeten volgen, de Engelsche
vice-consul Hart, die met zijn vrouw op reis was,
door een bende was aangevallen en uitgeplunderd.
Hierbij kreeg de vrouw (en niet de vice-consul, zoo
als in vele bladen is gemeld) een schot door een
arm. De chauffeur van den vice-consul en twee be
dienden werden zwaar gewond. Dit bracht ons tot
nadenken. Deze overval kwam ons vreemd voor,
daar immers in Perzië het rooveronwezen zoo goed
als geheel is bedwongen. We vermoedden, dat hier
niet Perzische roovers, maar Afghaansche benden
aan het werk waren geweest. De weg van Medzjed
naar het zuiden, dezelfde weg, dien ook wij moeten
nemen, volgt namelijk over vele honderden kilome
ters de Afghaansche grens op vrij korten afstand.
Ons vermoeden werd spoedig bevestigd. Gisteren
gewerd ons 't bericht van een inval van een talrijke
Afghaansche bende op Perzisch grondgebied, voor
zoover nu bekend zijn drie Perzische gendarmen
dood geschoten, twaalf in een posthuis werden ont
wapend. Vijf-en-twintig Perzische dorpen nabij de
grens werden totaal uitgeplunderd, waarbij de scha
de wordt geschat op een half millioen gulden. Twee
duizend Perzen werden door de invallers als gevan
genen naar Afghanistan medegevoerd. Onder de in
vallers zijn Afghaansche officieren gezien en zelfs
werd de gouverneur van Tsjoeb-Falaki, een Afghaan
sche plaats op bijna tachtig kilometers van de Per
zische grens, herkend. Deze berichten gaven ons
plotseling een gevoel van welbehagen en we waren
de te vroeg gevallen sneeuw, waarover we eerst
hadden gemopperd, dankbaar. Het is waar, we zijn
bij onzen tocht niet ongewapend en we hebben ge
rekend op de mogelijkheid van een ontmoeting met
roóvers, doch tegen zulk een talrijke bende als Per
zië is binnengevallen, zouden we toch machteloos
zijn geweest. Was de vroege sneeuw niet gevallen
en waren we op den vastgestelden dag vertrokken,
dan zouden we juist op het ergste oogenblik in den
heksenketel zijn terecht gekomen, wat ons heel ons
hebben en houden en misschien ons leven zou heb
ben kunnen kosten.
De Perzische regeering heeft natuurlijk dadelijk
troepen gezonden, maar even natuurlijk hebben de
Afghaansche roovers reeds een goed heenkomen ge
zocht aan de andere zijde der grens met het voorne
men op een ander oogenblik of op een andere plaats
dezelfde buit-brengende onderneming te herhalen. De
Perzische overheid kan hiertegen niet al te veel be
ginnen, want de PerzischAfghaansche grens heeft
een lengte van bijna duizend kilometer. Deze afdoen
de te bewaken zou tienduizenden manschappen vor
deren en dan nog zou het resultaat twijfelachtig blij
ven. Het is uiterst moeilijk aan een grens het roover
onwezen te bestrijden als aan de andere zijde der
grens niets wordt gedaan of misschien zelfs de roo
vers er medewerking vinden. Dit laatste was niet het
geval aan de TurkschSyrische grens, toen ik daar
vier jaren geleden in het gebergte woonde en er geen
week voorbij ging zonder een rooveraanval op een ka
ravaan, op een postautomobiel, op een eenzaam huis.
Zoowel de Turksche als de Fransche overheid deed
alles om aan deze roofaanvallen een einde te ma
ken, doch zonder resultaat, totdat dan de Turksche
en Fransche autoriteiten tot samenwerking besloten.
Toen waren in zeer korten tijd de rooverbenden uit
geroeid.
De groote vraag aan de Perzisch-Afghaansche
grens is, of de Afghaansche regeering met de Per
zen wil en kan samenwerken. Misschien wil ze, doch
zeer zeker kan ze niet, daar ze niet over een vol
doende georganiseerde politie- en troepenmacht be
schikt. Bovendien is het volstrekt niet uitgesloten,
dat ze ook niet wil. Buitengewoon ingewikkeld wordt
do toestand door het feit, dat de Perzisch-Afghaan
sche grens nog niet nauwkeurig is vastgesteld en af
gebakend. Deze grens hangt nog meer of min in de
lucht. De beide betrokken regeeringen zijn overeen
gekomen do vaststelling der grens op te dragen aan
De groote moskee te Mezjed
een Turksche militaire commissie, die reeds eenige
weken met haar arbeid bezig is. Houden deze Af
ghaansche invallen op Perzisch gebied verband met
een streven een grensregeling onmogelijk te maken?
Zoo ja, wie heeft dan de hand in het spel: de regee
ring te Kaboel of zijn het min of meer onafhankelijke
stammen op Afghaansch gebied? Dan wel: handelen
de stammen en de regeering te Kaboel in gemeen
schappelijk overleg? Het is buitengewoon moeilijk
deze vragen met eenige zekerheid te beantwoorden.
Brave menschen in Europa zullen zeggen, dat de
zaak heel eenvoudig is. Perzië en Afghanistan zijn
beide lid van den Volkenbond en te Ganève kan men
het in het uiterste geval uitmaken Jawel, Afghani
stan is lid van den Volkenbond en heeft er een ver
tegenwoordiger die is „vertegenwoordiger van de re
geering te Kaboel", maar niet van Afghanistan dat
een aardrijkskundig en geen staatkundig begrip is.
De regeering te Kaboel kan de grootste tegemoetko
ming betoonen en allerlei verplichtingen op zich ne
men, doch het is daarmede nog niet gezegd, dat de
verschillende geheel of vrijwel geheel onafhanke
lijke stammen in Afghanistan er zich aan zullen
storen. Eén ding staat evenwel vast: het herboren
Perzië, dat onder de leiding van een buitengewone
figuur als de huidige sjah bezig is zich te bewonde
renswaardige stelselmatige wijze te ontwikkelen tol
een modernen staat, kan zulke wantoestanden als
heerschen aan de Afghaansche grens, onder geen
voorwendsel dulden.
Het was het noodlot van het oude Perzië van vóór
de regeering van Reza sjah Pachlevi, dat het land
vrijwel nergens volkomen juist vastgestelde grenzen
had. Ook de grenzen met Turkije stonden niet vast.
doch met de regeering van Kemal Pasja is men spoe
dig tot overeenstemming gekomen. Deze overeen
stemming bestaat nog niet met het koninkrijk Irak,
T rein-ongelukken.
Verschillende ontsporingen in Mexico.
Tusschen Mess en Naranjo in Mexico is een goe
derentrein naar Laredo ontspoord. De locomotief en
11 wagons vielen om. De machinist, werd gedood, een
stoker en nog een treinarbeider werden zwaar ge
wond. De oorzaak van het ongeluk zoekt men in den
slechten toestand van den spoorweg.
Bij Cardenas in den staat San Luis Potosi is een
locaalspoortrein ontspoord. Acht wagens sprongen
uit de rails, waarbij een hunner omkantelde. Een
treinarbeider werd gedood.
Naar uit Barranca de Tlaxoanca in den staat
Tlaxoala wordt gemeld, hebben onbekenden aldaar
groote steenen op de rails geworpen. Gelukkig ont
dekte de manchinist van een naderenden trein tijdig,
dat de rails versperd waren. Anders zou de trein in
een diep ravijn zijn gestort.
Treinbotsing bij Columbns. 3 dooden
en 12 gewonden.
New York: In de nabijheid van Columbus (Ohio)
is een personentrein tengevolge van verkeerden wis
selstand op een goederentrein ingereden.
Drie treinbeambten werden gedood, twaalf passa
giers gewond.
De politie heeft een onderzoek ingesteld, om na te
gaan, of hier sabotage in het spel is. Men vermoedt
n.1., dat de wissel moedwillig verkeerd is gezet.
Wissel onbruikbaar gemaakt. Locomo
tief zwaar beschadigd.
Onbekend gebleven daders hebben getracht, op de
lijn LvonGenève een wissel onbruikbaar te maken,
door daarin ijzeren staven te wringen.
De machinist van den D.-trein BordeauxMilaan
bemerkte, toen de trein de plek passeerd^, dat zijn
machine hevig schokte en stelde op het volgende sta
tion een onderzoek in, waarbij bleek, dat de locomo
tief zwaar beschadigd was.
De gendarmerie heeft terstond een onderzoek in
gesteld.
Het brandt onder de aarde.
Ondergrondsche brand te Siemianowitz in Polen.
Kolenlaag door vuur aangetast.
welks gebied voor den wereldoorlog een deel van het
Turksche rijk was. Slechts enkele weken geleden
heeft de regeering van Irak het noodig gevonden
deze quaestie te brengen voor den Volkenbond zon
der eerst door directe onderhandelingen te trachten
de met Perzië hangende grensgeschillen uit den weg
te ruimen. In Perzië heeft dit onverwachte optre
den van Irak een onaangenamen indruk gemaakt,
daar het door niets is gewettigd. De regeering te
Bagdad schijnt door angst te worden gekweld en de
ze angst is niet geheel onverklaarbaar al is Perzië in
dezen volkomen onschuldig. Perzië, dat met volle
toewijding bezig is aan zijn opbouw, heeft andere
dingen te doen dan hangende geschillen met het bui
tenland onnoodig te verscherpen. Echter de regeo-
ring van Irak gevoelt zich onzeker en de toestand
is in dat land dan ook werkelijk eenigszins zonder
ling. Aan het hoofd van dit eerst na den wereldoor
log gevormde rijk staat en Sunnietisch koningshuis,
terwijl de meerderheid der bevolking er bestaat uit
Sjiieten. Een Europeaan zou erop kunnen wijzen, dat
zoowel Sunnieten als Sjiieten toch Mohamedanen
zijn, maar men mag niet uit het oog verliezen, dat
beide groepen Mohamedanen elkander beschouwen
als de ergste ketters, als de verachtelijkste afvalli
gen en dat de godsdienst in de Oriënt voor het volk
en voor het openbare leven een veel diepere beteeke-
nis en veel machtiger invloed heeft dan in Europa.
Do ruim twee jaar geleden gestorven koning van
Irak, Feisal, die zijn eerste jeugd doorleefde in de
woestijn, bij „het volk der zwarte tenten" en later
den oorlog tegen de Turken medemaakte, kon zich
op die gronden nog in een vrijwel algemeene leven
dige sympathie verheugen, doch voor zijn in Europa
opgevoeden zoon, den huidigen koning Ghazi, is de
toestand anders en dit is vermoedelijk de oorzaak
van de zenuwachtigheid te Bagdad. De tallooze ge
schillen langs een grens, die meer dan duizend kilo
meter lang is, ken ik natuurlijk niet alle, maar er
is één geschil, waarbij het den Volkenbond moeilijk
zal vallen, den eisch van Perzië niet In te willigen.
In het zuiden vormt de Chatt-el-Arab, de machtige
rivier die uit de samenvloeiing van Euphraat en
Tigris ontstaat, over een afstand van bijna honderd
kiomoter, tot aan zijn monding, de grensscheiding
tusschen Irak en Perzië Als algemeene regel geldt,
dat, wanneer een rivier de scheiding vormt tusschen
twee staten de grens loopt door 't midden van den
stroom. Hier is het anders. De grens is, op grond van
indertijd aan het toen machtelooze Perzië opgedron
gen verdragen, de Perzische oever, zoodat de rlv'.er
in haar geheel breedte behoort tot Irak, met het ge
volg, dat elk schip, dat den stroom opvaart naar de
Perzische handelsstad Mohamarah, over Iraksch ge
bied moet en te doen krijgt met de niet steeds wel
willende Iraksche beambten. Begrijpelijk is het, dat
Perzië hierin verandering wenscht en nu Irak de
grensvraagstukken voor den Volkenbond heeft ge
bracht, zal ook hierin een billijke beslissing moeten
worden genomen.
J. K. BREDF.RODE.
Gevaarlijke mijnschacht.
Poolsche mijn stilgelegd. Wegens on
deugdelijkheid der liftmotoren.
Tengevolge van het onklaar raken van de lift-in-
stallatie in de „President Moszicki"-mijn te Chorzow
in Polen, moest het geheele bedrijf worden stopgezet
Uit het onderzoek bleek, dat de liftinstallaties,
welke door de Fransche machinefabriek Citroen
voor den prijs van 300.000 mark waren geleverd, uit
ondeugdelijk materiaal vervaardigd waren. Het ge
heele liftverkeer in de Moszicki-mijn, het grootste
mijnbedrijf in Polen, zal voorloopig meer dan een
maand moeten worden stop gezet.
De 1500 in de schacht arbeidende mijnwerkers
zullen tot de wedcringebruikname van de Moszicki-
mijn in de staats-Skarbofern-mijncn worden te werk
gesteld.
Achtergelaten schatten.
De Sovjet-regeering doet een aanbod. -
Sensationeel bericht van de „Journal".
Reuter meldt uit Parijs:
De „Journal" publiceert een sensationeel gerucht
over een aanbod, dat de sovjet-regeering zou hebben
gedaan aan de naar het buitenland gevluchte Rus
sen. De sovjet-regeering zou namelijk aan de vluch
telingen veertig procent van de schatten hebben be
loofd, welke door deze Russen tijdens de revolutie
op Russischen bodem begraven en verborgen zijn,
als zij deze bergplaatsen aan de sovjet-regeering be
kend maken, zoodat do schatten uan het licht kun
nen worden gebracht.
Een particuliere detective uit Belgrado zou reeds
een overeenkomst onderteekend hebben met de sov
jet-ambassade te Berlijn en zich reeds in Rusland
bevinden, oin eenige schatten op te zoeken, welke
door naar Belgrado gevluchte Russen, vóór 't verlaten
van hun vaderland, begraven zijn.
Het blad heeft zich tot den in Parijs levenden
vroegeren Russischen generaal Miller gewend en
hem om nadere inlichtingen hieromtrent gevraagd.
Generaal Miller heeft evenwel verklaard, dat hij van
andere zijde niets over dergelijke plannen heeft ge
hoord en dat hij ook niet gelooft, dat van iets derge
lijks sprake is. Behalve maferieele schatten, aldus
zeide de generaal, hebben de na de .revolutie gevluch
te Russen ook ideöcle schatten verborgen, namelijk
de vaandels der tsaristische regimenten, welke de
sovjets nooit in handen zullen krijgen.
Zakkenrollers in den
Parijschen trein.
Een aanhouding.
Donderdagmiddag zijn in den trein van Parijs
naar Amsterdam tusschen Den Haag en Amsterdam
door een rijksrechercheur twee vreemdelingen aan
gehouden, die hij meende te herkennen als mannen,
die zich reeds vroeger aan zakkenrollen zouden heb
ben schuldig gemaakt.
Hij heeft de vreemdelingen gearresteerd en doen
overbrengen naar het hoofdbureau van politie 16
Amsterdam. Zij zullen daar o.a. geconfronteerd
worden met den kaslooper, wien Maandag op do
tram een portefeuille met f2800 werd ontrold.
In elk geval staat het vast, dat het vreemdelingen
zonder middel van bestaan zijn.
AUTO DOOR TREIN VERMORZELD.
Baanwachter wegens nalatigheid gear
resteerd,
Op een spoorwegovergang nabij Weenen, is oen
personenauto door een trein gegrepen en totaal ver
nield. De bestuurder van de auto, een arts en diens
moeder, werden op slag gedood. De derde inzittende
moest levensgevaarlijk gewond naar het ziekenhuis
worden vervoerd.
I)e baanwachter, die vergeten had de boomen te
sluiten, werd gearresteerd.
SPAANSCHE VISSCHERSBOOT VERGAAN.
Acht dooden.
M adrid. Uit Vigo wordt mot betrekking tot
het vergaan van de visschersboot Republica nader
gemeld, dat de bemanning uit negen personen be
stond, van wie acht zijn verdronken.
VRACHTAUTO IN SPANJE VERONGELUKT.
Vier meisjes verdronken.
Madrid. Een vrachtauto, waarop eenige per
sonen zaten, die een uitstapje mankten, is te Puebla
(ten Westen van Toledo) in de rivier de Taag gere
den. Vier meisjes zijn verdronken.
GESTRAND STOOMSCHIP AFGEBRAND.
Hongkong. De bergingsmaatschappij, die be
last was met de berging van het in October j.1. bij
de Chineesche kust gestrande Engelsche stoomschip
„City of Cambridge' deelt mede, dat het schip eeni
ge dagen geleden in brand is geraakt en dat het
wrak geheel door het vuur is vernield.
deze gered is. De ontvangsten van de voorstelling
van Woensdagavond, die nog in de brandkast in het
gebouw wagen, heeft men Donderdagochtend nog
tijdig in veiligheid kunnen brengen.
De oorzaak nog niet vastgesteld.
Het onderzoek van justitie en politie heeft ook na
het verhoor van allen, die het eerst bij den brand
waren, geen nader licht gebracht omtrent de
oorzaak. Wel is komen vaat te staan, dat kortslui
ting niet de oorzaak kan zijn, omdat het geheele net
in het gebouw was afgesloten.
In het stuk, dat Woensdagavond is gespeeld, werd
veel gerookt, doch volgens de brandweer kan ook
hierin niet de oorzaak worden gezocht, omdat zoo
dra een van de spelers met een brandende sigaar
of sigaret achter de coulissen kwam, de daar ge
posteerde brandwacht sigaar of sigaret in veilig
heid bracht.
Een bedehuis te Mezjed
Reuter seint uit Kattowitz:
Op het noodschachtenterrein in Siemianowitz, tus
schen Alfredschacht en Adlershüttc woedt sedert
Maandag een ondergrondsche brand, die zich gewel
dig heeft uitgebreid. Op een diepte van acht tot tien
meter is een kolenlaag in brand geraakt, waarschijn
lijk tengevolge van zelfontbranding van koolgnssen.
Huizenhooge vuurzuilen sloegen uit den grond. Door
dat de schachten onderling met elkander zijn ver
bonden, neemt de onderaardsche brand tengevolge
van voortdurenden toevoer van versche lucht nog
steeds in omvang toe. Een woonhuis in de nabijheid
van het noodschachtenterrein wordt ernstig door 't
vuur bedreigd en moet waarschijnlijk ontruimd
worden.
Politietrocpcn hebben heden het geheele terrein
afgezet en blijven aanwezig, om cventueele veilig
heidsmaatregelen te treffen. Mcnschenlevens val'en
niet te betreuren, daar bij hnt uitbreken van den
brand de schachten niet in gebruik waren.
Omtrent de brand in de stadsschouwburg te Arn
hem, waarvan we hierboven een beeld geven, wordt
nog gemeld, dat alle requisietcn van de schouwburg
verbrand zijn.
Van den inventaris is vrijwel geen stuk gered.
Jammer is het ook, dat de unieke verzameling fo
tografieën, die dew nden versierden op de gangen,
in den artiestenfoyer en in do directiekamer, verlo
ren is gegaan. Veel van deze fotografieën waren van
historische beteekenis.
Ook het archief van den schouwburg is verbrand.
F.en gelukkige omstandigheid was, dat de adml-
r'-tra' e over het laatste jaar grootendeels ten hui
ze van den administrateur bewaard werd, zoodat
