rggmsntM
Economische Kroniek
Saartje's trouwdag.
Individualisme en Eigenbelang.
JONGEN DOOR KOLENTREIN OVERREDEN
AUTO RIJDT HET TROTTOIR OP.
Botsing tusschen
Auto en Tram.
Twee inzittenden op slag gedood.
KIND VOOR DE OOGEN VAN DE
MOEDER GEDOOD.
Dysfnterie-epidemie in Japansche stad.
Het spoorwegongeluk bij Rostow.
Wanneer men zich op de hoogte stelt van de mee
ningen van menschen, die zich geroepen Voelen orde
te brengen in den chaos, die thans op aarde in onze
economische samenleving heet te heerschen, dan is
het opmerkelijk hoe druk daarbij wordt gewerkt met
het begrip „algemeen belang."
We willen hier vandaag niet de lange lijst van
oorzaken opsommen, waaraan onze hedendaagsche
malaise aangenomen dus, dat daarvan werkelijk
mag worden gesproken zou kunnen worden toege
schreven. Welke deze echter ook zijn, vast staat dat
die eventueele oorzaken zijn geworden, gegroeid met
den wil van diegenen uit onze gemeenschap, die toon
aangevend waren, die het heft in handen hadden,
kortom, van degenen die regeerden.
In onze democratische staat beteekent dit, dat een
aantal individuen, dat zich in een groep of een
partij had vereenigd, wijl die laatste zich de beharti
ging van een bepaald belang ten doel stelde, hun
wil heeft weten door te zetten. Wij allen weten, dat
bij ons wordt geregeerd door meerderheden; d.w.z.
door het eigenbelang diergenen, wier aantal het
grootst is.
Ook de belangen der minderheden moeten
worden gediend.
Nu is de mensch ten minste met enkelen is
zulks wel het geval verstandig genoeg om af en
toe in tijden van crisis, wanneer dus het kwaad
reeds is geschied, tot de ontdekking te komen, dat
het ook zonder die minderheden niet gaat en dat,
door de belangen daarvan te verwaarloozen, de moei
lijkheden belangrijk zijn vergroot, ja, dat ze daar
aan wellicht geheel en uitsluitend zijn toe te schrij
ven.
Als de nood dan op het hoogst begint te stijgen,
zien we het inzicht ontwaken, dat het algemeen be
lang niet hetzelfde is als dat van de regeerende
meerderheid. We zien het streven opkomen om het
individueel belang achter te stellen bij het algemeen
belang.
Het ligt voor de hand, dat dit in wezen niets an
ders wil zeggen, dan tegemoet komen aan de wen-
schen diergenen, die tot dusverre in de minderheid
waren en die om die reden in een hoekje werden ge
drukt. Inderdaad is op zulk een ©ogenblik het alge
meen belang, dus ook dat der meerderheden vaak het
beste gediend, door aan de wenschen der minderhe
den meer ruimte te geven. Zo'o stuiten we op de
tegenstelling: individu-gemeenschap en aan deze te
genstelling is het, dat vermoedelijk veel van de
schommelingen in de welvaart moeten worden toe
geschreven.
Elk individu is in wezen egoïst.
Want hoe men de zaak ook keert of wendt, elk
individu blijft nu eenmaal een individu, dat in de
allereerste plaats zijn oog gericht houdt op de bevor
dering van zijn eigen welstand. Waardoor hij door
loopend in conflict komt met het algemeen belang.
De omstandigheid, dat de democratie meer en meer
veld won, bracht mee, dat deze tweeslachtigheid
steeds duidelijker op den voorgrond trad. Eenerzijds
was de ingezetene, de burger, geroepen het algemeen
belang te dienen, anderzijds was hij, zoodra het al
gemeen belang hem niet meer opvorderde, de parti
culiere, die zijn land bebouwde, zijn winkel dreef
cn daarbij voor alles bedacht moest zijn op zijn eigen
belang.
In ieder individu werden dus als 't ware twee ge
heel verschillende persoonlijkheden verondersteld,
van welke verwacht werd, dat ze afwisselend al naar
zulks noodig was, het algemeen en het eigen belang
zouden dienen en zouden kunnen dienen.
Dat de practijk er toe voerde, dat het algemeen
belang ondergeschikt werd gemaakt aan het eigen be
lang is iets, waarover men zich niet behoeft te ver
wonderen. Men mag er zelfs niet eens kwade be
doelingen uit distilleeren. Is het feitelijk niet vanzelf
sprekend, dat iemand, die b.v. gewoon is een winkel
te drijven, meent het algemeen belang niet beter te
kunnen bevorderen, dan door er voor te zorgen, dat
het hem en zijn collega's goed gaat? Zijn omzet is
voor hem de beste barometer voor den bloei in den
lande.
Democratie dient door groepvorming het
eigenbelang.
Zoodat men tot de gevolgtrekking zou mogen ko
men, dat de democratie onherroepelijk moest voeren
tot de bevordering van het particuliere eigenbelang
door middel van groepvorming. Niet alleen was dit
logisch, tevens echter was het volkomen in overeen
stemming met het moraal, die van eiken burger
eischte op gezette tijden het algemeen belang te die
nen. Ieder had dit te doen op zijn wijze en menigeen
kan niet beter weten of zulks geschiedde het best
door het eigenbelang zoo krachtig mogelijk te bevor
deren.
Zoolang de mensch'op aarde heeft gewoond is er
eigenbelang geweest en zoolang hij in groepen heeft
geleefd, onverschillig of dat wilde horden, gevestigde
stammen of staten naar den tegenwoordigen zin
van het woord waren, is er sprake van algemeen
belang.
Deze beide belangen zijn vaak met elkaar in
strijd geweest, ze vielen ook vaak samen. Ja, men
zou mogen zeggen, dat er altijd eigenbelangen zijn,
die volmaakt strooken met de meest dringende
eischen van het algemeen belang op eenig willekeu
rig oogenblik, terwijl er op datzelfde tijdstip ook
steeds eigenbelangen zijn, die daarmee volkomen in
strijd zijn.
Zoo is het bij voorbeeld mogelijk, dat het alge
meen belang op een zeker oogenblik in de eerste
plaats vordert de behartiging der belangen van den
werknemer onder terzijdestelling van die van den
werkgevei Geschiedt dit ook inderdaad en blijft
men daarmee geruimen tijd doorgaan, dan is 't ech
ter zeer wel mogelijk, dat het omgekeerde noodzake
lijk wordt.
In onze samenleving zal zich een en ander vermoe
delijk ongeveer als volgt uiten.
Toen het algemeen belang de bevordering der be
langen van den werknemer eischte, heerschten er
ondragelijk toestanden, die, naarmate er verbetering
in kwam, voerden tot een zekeren bloei. Deze laatste
bereikte zijn hoogtepunt toen de verschillende
krachten in de maatschapppij zoo goed mogelijk in
evenwicht waren. Men ging echter door de belangen
der werknemers te bevorderen, welke echter,, zoodra
het hoogtepunt was overschreden, niet meer over
eenkwam met het algemeen belang. De balans begon
weer door te slaan, doch nu naar de andere zijde.
Er ontstond een nieuwe wanverhouding, de bloei
begon af te nemen. Herstel is nu nog slechts moge
lijk door precies het tegenovergestelde te doen als
dat, wat voorheen noodig was: de belangen der werk
gevers moeten worden bevorderd onder terzijdestel
ling van die der werknemers.
Nieuwe staatkundige groepen wortelen
meestal in economische wanverhoudin
gen.
Het is geen toeval, dat nieuwe staatkundige stroo
mingen, zooals we die hebben gekend in het libera
lisme en het socialisme, wortelden in economische
wanverhoudngen. Ze kwamen op in perioden, waar
in het belang van groote groepen uit de samenleving
was geschaad door een veel te ver doorgevoerde
bevordering van het eigenbelang van andere cate
gorieën der bevolking.
Het is echter de vraag, of in die tijden het gevoel
voor een algemeen belang wel zoo sterk was' als he
den ten dage het geval is. Immers, het was een pe
riode, waarin de groote massa van het volk politiek
onmondig was, ze telde niet mee en haar belang
was stellig niet iets, wat veel gewicht in de schaal
legde. Eerst in onze dagen is de toestand zoo gewor-
Doodelijk ongeval te Rotterdam.
In de havenwijk te Rotterdam is Donderdagmiddag
5 uur een ernstig ongeval geschied. De 10-jarige jon
gen C. van Geffen uit de Jasmijnstraat was in de
Putschelaan ter hoogte van de Ghr. de Wetstraat op
de treeplank van een der wagons van een lcolentrein,
die op weg was naar de Waalhaven, geklommen.
Door de gladheid het had even te voren wat
gesneeuwd is de jongen van de treeplank gegle
den en op de rails terecht gekomen. De wielen der
drie achterste wagons gingen hem over beide beenen.
De machinist merkte van het ongeluk niets, doch
twee wielrijders, die het zagen gebeuren, haalden de
locomotief in en waarschuwden den machinist, waar
op deze den trein tot stilstand bracht. Toen was het
echter te laat. De geneeskundige dienst vervoerde
den jongen naar het ziekenhuis aan den Coolsingël.
Het rechterbeen was hem afgereden, terwijl het lin
kerbeen verbrijzeld was.
Eenige uren na zijn opneming in het ziekenhuis
is de jongen aan zijn verwondingen bezweken.
Als Gij 's nachts niet slapen kun!
door de benauwdheid op Uw borst.
Als Uw ademhaling moeilijker en pijn
lijker wordt door de verstopping van
Uw luchtpijptakken, neem dan Akker's
Abdijsiroop. Gij zult Uw benauwdheid
overmeesteren, want de slijm zal zon
der moeite loskomen. Vanaf den
eersten lepel begint de verlichting.
Dat opgeblazen, benauwde gevoel
zal verdwijnen en na korten tijd zult
Gij geen spoor meer van die borst-
benauwdheid bemerken. Neem dus bij
ffoesl-Gr/ep-BmneAlt/s-Asttma
Moeder en dochter gegrepen. Dochter zwaar
gewond naar een ziekenhuis gebracht.
Donderdagavond omstreeks acht uur is op den
Amsterdamschen Straatweg te Abcoude, ter hoogte
van de Ned. Herv. Kerk een auto, bij het uitwijken
voor een andere auto, het trottoir opgereden, waar
juist de ongeveer 20-jarige mej. M. v. d. Roest uit
Abcoude, met haar moeder wandelde. Zoowel het
meisje als haar omstreeks 60-jarige moeder werden
door de auto gegrepen. De moeder werd slechts licht
gewond en kon na verbonden te zijn, naar huis wor-
den^vervoerd. Haar dochter evenwel werd de borsb
kas ingedrukt. In ernstigen toestand is zij naar het
ziekenhuis te Amsterdam vervoerd. Men vreest voor
haar leven.
den, dat met recht van algemeen belang kan wor
den gesproken. Maar dat heeft er tevens toe gevoerd,
dat het algemeen belang is vereenzelvigd met het
belang van de meerderheid.
Het is niet onwaarschijnlijk, dat de tegenwoordige
moeilijkheden zijn toe te schrijven aan het feit, dat
de meerderheid haar belangen in te ruime mate
heeft behartigd onder veronachtzaming van die der
minderheid, waar ze het echter toch niet buiten
kan stellen.
Overwinning dezer moeilijkheden is slechts mo
gelijk op twee wijzen: óf de meerderheid zal zich
hebben te richten naar de minderheid, óf ze zal de
consequenties hebben te aanvaarden van haar han
delwijze en de werkzaamheden der minderheid zelf
op zich dienen te nemen.
Beide mogelijkheden hebben hun bezwaren.
Het zich richten van de meerderheid naar de
minderheid beteekent een breuk met alles, wat tot
dusverre als grondwaarheid werd aanvaard. Het be
teekent de erkenning van het feit, dat het eigenbe
lang der meerderheid voorloopig evenwijdig loopt
met het algemeen belang, dat is met het eigenbe
lang van de minderheid.
Het op zich nemen van de werkzaamheden der
minderheid is evenmin aanlokkelijk. Onze tegen
woordige overheid heeft reeds zooveel minder pret
tige ervaringen opgedaan met staats-, provinciale-
en gemeentebedrijven en de daaruit voortvloeiende
ambtenarij, dat ook de perspectieven in deze richting
niet bepaald schoon mogen worden genoemd.
Evenwel, de samenwerking zal zich herstellen
Indien zekere individueele eigenbelangen zich met
succes blijven verzetten tegen datgene wat tegen
woordig in den regel als het algemeen belang wordt
aangeduid, daardoor o.a. de productie steeds ver
der belemmerend zal dit herstel gaan over de
puinhoopen onzer moderne beschaving.
Iets dergelijks is in de geschiedenis der mensch-
heid, die er een is van vallen en weer opstaan, wel
vaker gebeurd.
Een dergelijk vooruitzicht is niet bepaald blij
moedig te noemen. Het hoeft echte rook niet zoo ver
te komen. Indien datgene, wat wij gewoonlijk als
„beschaving" plegen te betitelen, zoo diep is door
gedrongen in den mensch, dat het hem sterk genoeg
heeft gemaakt of laten blijven 1 om zijn eigen
belang op te offeren aan dat van het algemeen, dan
behoeft men nog niet te wanhopen.
STEUN DEKRIET OOGST 1934/1935.
De Nederlandsche Alckerbouwcentrale, Bezuiden-
hout 15 te 's-Gravenhage, verzoekt dengenen", die
vermoedelijk t.z.t. in aanmerking willen komen voor
levering van 25 hunner productie eerste soort fijn
hard dekriet van oogst 1934/1935, zich vóór 15 Janu
ari 1935 schriftelijk bij haar aan te melden.
Zoo spoedig mogelijk daarna zal dan een formu
lier ter invulling worden toegezonden, met betrek
king tot de te oogsten oppervlakte en hoeveelheid
bossen.
Dringend wordt men verzocht zich alleen aan te
melden wanneer inderdaad eerste soort dekriet voor
levering in aanmerking kan worden gebracht, zoo
als dit in hoofdzaak groeit op gronden in Noord-
West Overijsel en Zuid-West Friesland.
De wagen met vier inzittenden meegesleurd
en bijna geheel vernield.
Zeist. Donderdagmiddag omstreeks hall
vijf heeft op den Amersfoortschen Weg nabij
het station Huis ter Heide een ernstig on
geluk plaats gehad. Een personen-auto, die
uit de richting Utrecht kwam, werd daar in
de flank gereden door een tramtrein van den
electrischen tramdienst Zeist-Amersfoort,
die op deze plaats den weg overstreekt. De
auto werd zeven of acht meter medege-
sleurd en aan de linkerzijde geheel inge
drukt.
Toen de tram tot stilstand was gekomen, schoot
onmiddellijk van alle zijden hulp toe. Het bleek, dat
de gevolgen van de botsing buitengewoon ernstig
waren.
Van de vier inzittenden waren de ruim 40-jarige
H. van Twillert en de ruim 20-jarige G. van Goor,
beiden uit Spakenburg, op slag gedood. De beide
anderen, G. Vastenhouw, die den auto had bestuurd,
en A. de Graaf, eveneens beiden uit Spakenburg, ble
ken gewond te zijn.
Spoedig waren verschillende artsen, o.a. Dr. Tjeenk,
Willink Jr., en Dr. Jansen ter plaatse om de eerste
hulp te verleenen. De politie van Zeist arriveerde
met twee ziekenauto's.
Met deze ziekenauto's werd het stoffelijk overschot
der beide slachtoffers overgebracht naar het Zie
kenhuis te Zeist, waarheen ook de gewonden zijn ver
voerd, die vermoedelijk een schedelbasisfractuur
hebben bekomen. Intusschen is hun toestand niet
ernstig.
Hoe het ongeluk zich nauwkeurig heeft toege
dragen, kan nog niet gezegd worden. Zooals gezegd
steekt de tram even voor den spoorwegovergang
den Amersfoortschen Weg over Er zijn geen af-
sluitboomen en geen signalen, maar anderzijds kan
niet beweerd worden, dat het uitzicht van af den
weg op de trambaan slecht is. Het is nog niet be
kend, of de bestuurder der tram te laat heeft be
merkt dan wel of er iets aan den wagen haperde,
waardoor de chauffeur hem wellicht niet tijdig tot
stilstand heeft kunnen brengen.
Merkwaardig is, dat, ofschoon de auto aan de lin
kerflank werd ingedrukt, de aan deze zijde achterin
zittende De Graaf slechts gewond werd, terwijl de
rechts van hem zittende Van Goor gedood werd. Men
vermoedt dan ook, dat het 't geweld van den slag ge
weest is, die zoo noodlottige gevolgen hoeft gehad.
Het feit, dat de slachtofers uit den mond bloedden,
wijst op inwendige kneuzingen.
De auto. die door de tram, welke uit de richting
Amersfoort kwam, vrijwel geheel vernield was, is
in beslag genomen.
(Volksstemming ln het Saargebied.)
Saar is dus Zondag in de „stemming",
En iedereen blijkt in de weer,
Er heerscht een zekere beklemming,
Vandaar de militaire eer.
Ze stapt in 't ranke huw'lijksbootje,
Dan komt het keurig voor elkaar.
Dan krijgt ze eind'Iijk haar cadeautje,
Waarop ze wachtte Vijftien jaar!!
De heele wereld staat te kijken,
Hoe Saar zich houdt op dit gebied,
Maar wie haar ook als man zal lijken,
Men zegt, uit liefde gaat het niet!
Saar is een rijke erfgename,
Verleidelijk en veel begeerd,
Omdat ze ook, als zaken-dame,
Winstgevend mijnen exploiteert!
Een drietal zeer bekende heeren
Trekt opgewonden door het land,
En staat van alles te beweren,
Zoodat het er al maanden spant.
Want alle drie doen rechten gelden,
Met een behoorlijk grooten mond,
Al moesten ze zich netjes melden
Bij Saartje's pa, den Volkenbond!
Pa, vol van vaderlijke zorgen,
Deed iets zeer ridderlijks en fiers,
Hij schonk ze op haar huw'lijks-morgen
Een eerewacht van mariniers!
En nog meer uitgelezen troepen,
Zijn, in deez' ure van gewicht,
Tot haar bescherming opgeroepen,
En kennen eensgezind hun plicht!
Ik hoop voor jou, m'n beste Saartje,
Voor jou, nog krachtig en nog frisch,
Dat het geen huw'lijk met een „maar"-tje,
Maar werk'üjk een uit liefde is!
Dat je, na jaren eenzaam wachten,
Toch nog geluk in 't leven vindt,
Met zeer veel zonnige gedachten,
JE HEBT ER RECHT OP, BESTE KIND!
Januari 1935. KROES.
(Nadruk verboden.)
Bij het oversteken van de straat. Tragisch
ongeval te Beek.
Het niet goed uitkijken bij het oversteken van den
weg, heeft eergisteren te Beek in de provincie Limi
burg, een menschenleven gekost. Omstreeks vier uur
des middags stapte de vrouw van H. met haar 6-jarig
zoontje op de Stationsstraat tegenover haar huis uit
de autobus van de onderneming Brouns te Stein. Zij
liep met het kind achter de bus om ter einde den weg
over te steken, toen juist de vrachta ito van Van
Gend en Loos te Sittard passeerde. De bestuurder kon
onmogelijk nog stilhouden; het kind werd door den
vrachtwagen gegrepen, waarna een der wielen hem
over het hoofd ging. Het jongetje was op slag dood.
De moeder werd door den auto op zijde geworpen
en bekwam lichte inwendige kneuzingen. Zij was
begrijpelijkerwijze zeer overstuur en moest naar haar
woning gebracht worden.
Onmiddellijk werd een onderzoek ingesteld. Het
lijkje en de vrachtauto werden in beslag genomen.
Daar de wagen echter in orde bleek te zijn, is hij
kort daarop weer vrijgegeven.
Voorstad van Yokohama zwaar geteisterd,
In de voorstad Kawasaki van Yokohama is een ern
stige dysenterie-epidemie uitgebroken.
Tachtig kinderen zijn reeds overleden. Duizend
personen, waaronder vele volwassenen, zijn zwaar
ziek.
De oorzaak der epidemie is vermoedelijk infectie
van het drinkwater.
Alle scholen der voorstad zijn gesloten. De zieken
huizen zijn overvol. Vele gebouwen zijn tot noodzie
kenhuis ingericht.
30 personen gearresteerd,
Moskou: Zooals reeds gemeld, heeft bij het
station Koels joeg bij Rostow aan de Don een dub
bele treinbotsing plaats gevonden, waarbij, naar offi
cieel wordt medegedeeld, zes personen zijn gedood en
14 gewond, van wie zes ernstig.
Op instigatie van den procureur-generaal zijn 30
personen gearresteerd, die binnen drie dagen voor de
rechtbank zullen moeten verschijnen.
De procureur-generaal verklaarde, dat dit ongeluk
slechts toe te schrijven is aan slechte discipline, ge
brek aan kennis en een tekort aan verantwoordelijk
heidsbesef.
KRUSCHEN INTERIM DIVIDEND.
De firma Griffiths Hughes Proprietaries Ltd. te
Manchester, fabrikanten van Kruschen Salts cn an
dere pharmaceutische producten, heeft over haar
aandeelen-kapitaal. groot 2.500.000 pond sterling, een
interim dividend aangekondigd van 5 pet., betaal
baar per 31 Januari 1935.
