Een lichte streep...
G©sProngen
DE
Phillips Oppenheim
De B
rabantsche Brief
UWEELEN
van Dré.
door
Zaterdag 12 Januari 1935.
SCHAGER COURANT.
Vijfde Blad. No. 6935
handen
PUROL
Menier,
ULVENHOUT, 8 Januari 1935.
genoeglijke
's menschen fan-
Op veurhand heb 'k me
van 'nen plicht te kwij
ten, amico, die 'k nie ver
zaken kan, mag of zou
willen.
'Nen zuuten, 'nen pla-
zierigen plicht, da's stel
lig, maar toch 'nen
plicht, die me al enkele
dagen hoog zit.
'k Heb 'nen stapel
Nuuwj aars wenschen meu
gen ontvangen, zóó hoog,
da'k er host nie over kijken kan.
Zoowveul as 't meugelijk was, heb 'k de goeie
wenschen beantwoord, 'k Heb enkele avonden ach-
itereene 'n uur laanger opgebleven en stuk veur stuk
de sclioone kaarten, bedrukt met goud en sierlijk
ornament (m'n „vrind" d'n artist van onderlest,
zou zeggen „stompzinnig") sjuust! van die ge
zellige, ouwerwets-stompzinnige, m'n ouwe hart
deugddoende sierkaarten, beantwoord!
"Van die gemoedelijk-schoone kartonnekes, met
gouwen hoefijzers, met kupidoowkes, met besneeuw
de kerskens, en deurschijnende lochten, waarin 't
maantje en de sterren geel blinken, as ge 't Nuuw-
jaarsgevalleke teugen de lamp houdt.
'lc Mag ze gèren, die ouderwetsche,
en kinderlijke veurstellingen van
iasie!
Waarom nie?
Zijn ons liefste veurstellingen in onze kerken,
veurstellingen over de hemelsche zaken, zijn die
grootemenschaobtiger? En zijn ze 'r ons minder
lief om
Ge meugt 't weten: 'k Heb meer devotie in m'n
gèren-openstaande-zielement. bij 'n ouwerwetsch
Kerststalleke, mee 'n „echt" ruifke mee nog echter
hooi, waarin 't blozende kind-beeldeke te lachen
ligt, dan bij 'nen vierkaanten brok gips, waaronder
'n naamplotje is gesteld: „dit is den heiligen An-
tonius" of zoo iets.
En op dit punt, amico, zijn wij menschen allegaar
gelijk!
Die grootemenschachtige menschen, die te „groot"
zijn veur 't primitieve schoon, zijn maar verdorde
aanstellers, die dén gewichtigen leeftijd van 1618
jaren nie te boven kunnen komen!
D'n leeftijd van de eerste laange broek, 't eerste
studeerkamerke, waar moeder of zus of 't dag-
meske niks deur malkaar gooien mag, as 't spul
pardon: studeerkamerke nou en dan 's uitgemest
mot worren! Want dan is „meneer" in de wèèr en...
dan zou "de weareld efkens nie kunnen deurdraaien.
D'n leeftijd van de eerste ster op 't officierskraagske,
maat 15%.
D'n leeftijd van 't sjuust-geslaagde schoolmeester-
ke, dat droomen gaat van hoofdacte, m.o. actes en
misschien heel in de verte aan 'nen schemerig-
gouwen horizont van 'n baan op 'n H.B.S.
D'n leeftijd van 't nufke, dat heur eigen te goed
acht om ensch te zijn en dus te eten op tijd,
te lachen op tijd, serieus te zijn op tijd. D'n leeftijd
van 't eerste zeegroene bal-jurkske-met-wat-bloots,
waarvan sommige stommelingen 't gewicht nie be
grijpen.
Ja, da's 'nen moeilijken leeftijd. „Groot mensch"
worren, valt nie mee. En veul zestigjarigen is 't dik-
kels nóg nie gelukt.
't Zijn de lui, die teugenwoordig om de twee,
drie woorden het woord „cultuur" gebruiken.
Da's de nuuwe mode. Vroeger lee da soort om de
paar woorden 'nen „knoop" daartusschen.
Dan vloekten ze, nou cultiveeren ze en Tc weet
verstaampt nie, wat erger is.
Ja, ik weet 't wel.
Erger is 't leste!
Waant mee zo'n vloekske, zo'n groot woord uit
zo'n klein mondje, daar lachten we mee. Maar dleën
„cultuur", ochèrm, da zijn me veur „vol" gaan
nemen en nouw? Nouw zitten we mee de stukken.
Mee driehoek-kerstboomen, mee gipsen doodkisten
(dit is de H. Antonius), mee duuzendcn „heiligen",
die menier pastoor willen vertellen hoe ie 't doen
mot, mee afijn, ge wit genogt, wa'k bedoel. Ik
bedoel de scherpzinnige stompzinnigheid, die ge
mee lepels scheppen kunt van de eigen-gereide, zu
re smoelen, die kalkwit laanks oew gaan over de
straten en wegels.
Maar genogt efkens: "k zouw m'nen plicht ver
geten en 't is den naastbij-gelegen, plicht die eerst
gedaan mot worren, al lijkt 't soms weer stomp
zinnig.
'k Heb dan enkele avonden aan één stuk m'nen
nuuwjaarscorrespondentie zitten afdoen veur zoo
ver meugelijk!
Veur zoover meugelijk, ja! Waant groote brieven
uit Indië, uit Duitschland, uit Hongarije, bleven ef
kens liggen nog; alles kan nie gelijk op éénen boe
renwagen, en dan de luikes die vergatten d'r
adres te schrijven.
Die lesten, die daank ik hierbij, ok namens Trui,
veur huilie welgemeende felicitaties.
Zalig Nuuwjaar had ik al gewenscht in m'n veur-
leste brieven.
Ik ben dus nie gereed kunnen komen. Nóg 'nen
avond mot ik onder de laamp gaan zitten, mee m'n
spullen en postzegels. Frijters, onzen posfhooi. hee
al gezeed: „Dré, 't wordt tijd, dat ze in den Haag
ons kantoorke in 'n hoogere klas plotsen!
„Asteblieft nie, Driek", hè'k gezeed: „lot -'t nog
'n bietje zoo, zoo gaat 't sjuust zoo pront. As 't groo-
ter wordt, dan is alle gerief weg!"
„Jawel, gij hedt lekker praten," pruilde d'n Driek:
maar as 't vergroot wordt bij me thuis, dan krijg ik
meer tractement"
'k Heb me krom gelachen, amico!
Dieën goeien Driek. Die postdirecteur wil zien
te worren uit mijn vrindencrispondente!
Hoe hee-t-ie 't zoo uitgerekend, da mottig stuk
vleesch. Afijn! 't Hemd is nader dan ^en rok, oit
veur Drieke!
En... ik gun 't 'm gèren, horre. Altij brengt ie
prontjes de dingen hier. En of ze komen van 't aan-
der end van de weareld (hij hee me brieven bezurgd
uit Canada, uit Zuid-Amerika, uit Oost en West, uit
de gevangenis, uit ziekenhuizen en kostscholen, uit
durpkse en wereldstejen) waar 't ok vandaan komt,
mee de ongelukkigste adreskes, de post wit me
steeds en ieveraans te vinden; daar gerokt gin visi-
tekortje teloor. Dus: as ze den Driek willen promo-
veeren tot dii-ecteur van het Post- en Telegraafkan
toor te Ulvenhout, ollee, dan zal ik me-n-eigen
gèren behelpen mee 't ongerief van 'n grootere in
stelling.
Tot heden is ons postkantoorke nie veul meer, dan
'nen ouwerwetschen... (schrik nou 's niet, amico),
'nen ouwerwetschen pjeedeksel.
Dat zit zoo: in den Driek z'n huiske hebben ze in
de deur van z'n zijkamerke in zijnen gaang, 'n gat
gezaagd. En toen daar haalverlings in gelegd zo'nen
ronden deksel, goed vastgeschroefd. En daarop doen
wij onze zaken mee Drieke. En 't gaat pront, best!
D'n deksel is er nooit afgevallen, hij zit goed vast en
hij is zwart gaan glimmen van 't gebruik. Dus!
En 's Zondagsmergens, as me uit de kerk komen,
dan lopt d'n Driek zoo hard as ie kan ons veuruit.
kruipt achter zijnen deksel en dikkels staan me nog
in z'n huiskamer in den keu, zoo druk is 't.
As 't heel erg druk is, in den zomer b.v. mee de
vrimdelingen, dan knip ik 'n ogske naar 'm en
dan komt ie mijn de spullen efkens op z'n fiets na
brengen. Waant z'n goeie, vaste klanten, daar is ie
veur gestrejen, as ik veur m'n groentenklaanten,
horre!
En komt daar maar 's om op groote kantoren. Van
daar da'k mee ongerustheid d'n Driek z'nen deksel
nog 's zie veraanderen in 'n echt loket mee kiepen-
gaas. Dan is de leut, 't gemak ervan af.
Daar was lest 'nen expressebrief veur me. Ik was
nie thuis.
Maar denkte gij nou, dat d'n Driek 'm aan Trui
gaf?
Hij hee net zoonlaank gefietst, tot ie me gevon
den had. En... laat ik nou toevallig in de „Gouwen
Koei" zitten! Op 'n uur, da'k er zelden koom! En
lot dieën pronten Driek wel twintig keeren veurbij
de „gouwen" zijn gestaampt. 't Zweet brak 'm uit,
'n Expressebcstellink! En den geadresseerde nie kun
nen vinden! Da was 'm te bruin.
Waar ie me nie veur uitgescholden hee, net zoow
laanlc as ik noodig had om den brief te lezen, ol
lee, da was 'n lust.
De ergste schellis was nog nie goed genogt, om
hum zijnen ambitie veur z'n expresse-zending uit
te doen vieren!
„Lapzwaans", zee-t-ie: „ge had 'm al drie kwar
tier eerder kunnen hebben! Plakken die menschen
daarveur 'n dubbeltje hekstra op den enveloppe?
Broerling! En as 't nou te laat is? Dan hee de post
't gedaan!" Hij schold net zoolaank tot ik 'n rondje
gaf.
„Is 't wa bczonders?" vroeg ie na zijnen eersten
teug.
„Mneeë".
,,'k Docht 't, ziede."
„Maar waarom had den afzender dan zo'n haast,
Dré?"
„Heet gebakerd in zijnen tijd, Driek."
„Borst!"
„Proost!"
Na 'n paar minuutjes: „nie om nuuwsgierig te zijn,
Dré, maar..."
,,'t Rokt oe niks, Driek."
„Zekers van de kranten?"
„Ja."
„Of van den Kroow?"
„Ja."
„Van oewen zeun, waant hij komt uit Amsterdam".
„Ja."
„Dré
„Driek...?"
„De moord van Raamsdonk."
„Saluut Driek, bij gelegenheid."
„Maar dan zal 'k toch de beenen nie meer onder
m'n gewitwel uitfietsen, horre!"
„Daar hedde gij gelijk in, Driek."
„Dan heb 'k nou 's 'n expressezending", bromde
n-ie en goo gong ik weg.
Amico wa-d-'n leut hé'k g'ad om dieën, goeien
trouwen Driek. Hij bedient z'n klaanten, ollee, of ie
de postzegels zelf fabriceert.
Hoe meer ontvaangsten, hoe liever.
't Is jammer dat ie gin zaak van z'n eigen hee!
Dalijk had ie 'n filiaal. Waant, eh pleedeksels
genogt!
Kom, ik schei er af.
Volgende week nog 's 'n tiepeke.
De wereld-bui van de malaise
Hangt steeds nog over ieder land,
En brengt nog wolken, wind en regen,
En donkerheid aan allen kant.
Er volgt depressie op depressie,
Maar ook al waait het nog geducht,
De wind gaat toch een tikje ruimen,
Er komt wat werking in de lucht!
Want zie, de wereld-barometer
Blijkt verder niet omlaag te gaan,
En eind'lijk kwam, na vele jaren,
De grootste daling toch tot staan!
Want, hoe we op dit weerglas tikken,
De wijzer zakt niet verder door,
Zijn we, na al de zware buien,
Iets beter weer soms op het spoor?
Nog wordt geseind aan alle posten:
„Weest op Uw hoede! Stormsein blijft!"
Maar 't is of langs den wereld-hemel
Alom wat minder onweer drijft.
De atmosfeer is iets gezuiverd,
Wat losser wordt de crisis-greep,
We zien, zoo tusschen grauwe wolken,
Zelfs hier en daar een lichte streep!
't Is een bescheiden zilv'ren randje,
Dat nauw'lijks onze aandacht vraagt,
Maar toch, langs alle duist're wolken,
Het licht aandachtig met zich draagt.
Het worstelt om in stand te blijven,
Omdat het worst'lend overwon,
Maar 't schrijft zijn teeken in de luchten:
„Hierachter schijnt nog steeds de zon!"
Moog* straks die streep zich gaan verwijden,
Al zit ze nu nog in het nauw,
Tot 't geen we lange jaren misten:
Het eerste schuchter stukje blauw!
Dan komt er hoop in veler leven,
Er duidt iets op een ommekeer,
Dan seint men straks'aan alle posten:
„Attentie blijft, maar STORMSEIN NEER!!"
Januari 1935.
KROES.
(Nadruk verboden).
Ve&zxzcAt g&rueesb
[Doos 30 en 60ct.Bij Apoth.en Drogisten.
Dieën optocht hè'k 's effen stop gezet veur de
hooge en schoone feestdagen, mee al d'n embras van
dien, tot en met d'n nuuwjaarscorrespondentie toe.
't Gewone leventje gaat zijnen gaank weer begin
nen. Dré III (ollee ze hebben hum al net zoo steu-
vig nuuwjaar gewenscht as mijn, iedereen houdt
van dat keareltje, is mesjokken op mijn boske!)
Dré III is vandaag ok weer begonnen!
't Nuuwe jaar is nouw volledig op zijnen post!
Amico, tot de noste week.
Veul groenten van Trui en as altij gin horke min
der van oewen toet a voe
DRé.
1.
EERSTE BOEK.
HOOFDSTUK I.
De eigenaar van het beroemde Ostrekoff paleis in
Petrograd kwam plotseling een der schitterende,
doch kale receptiezalen binnensnellen. De prins, een
lange man met. een zwarte, hier en daar reeds grij
zende baard, diep liggende, doordringende zwarte
oogen en een smallen, mooi besneden rechten neus
was wanordelijk en zeer eigenaardig gekleed. Hij
droeg een generaalsuniform, doch de helft van de
tressen waren er af gerukt en de losse cape, die over
zijn schouders hing was afkomstig van een cavallerie
officier van lagcren rang. Hij scheen juist aan een
woest tooneel ontsnapt te zijn, want de geur van
pas afgeschoten patronen kwam nog uit de ouder
wetsche dienstrevolver, die hij in zijn rechterhand
hield. Hij bleef even staan en keek naar de deur,
waar hij juist door binnen gekomen was. Zijn neus
vleugels trilden, zijn gezicht drukte hevige spanning
uit. Hij luisterde in een paroxysme van tot het uiter
ste opgezweepte zenuwen. Een zeer menschelijke
Anglo-Amerikaansche stem verbrak de stilte en de
gedaante van een langen jongen man met breede
schouders en een krachtig postuur kwam te voor
schijn uit de aangrenzende suite kamer.
„Wordt de toestand hachelijker, prins?" vroeg hij
bezorgd.
De laatste knikte, terwijl hij zijn revolver liet zak
ken en zich naar den vrager omwendde. Het bre
ken van de spanning gaf even een opluchting. Er
waren ten minste geen voetstappen op de trap
iets wat hij het meest vreesde en buiten scheen
het roffelen van het artillerievuur op te houden en
het ratelen der mitrailleurs te verminderen.
„De krankzinnigen hebben gewonnen", zei hij bit
ter. „De eenige man die Rusland had kunnen red
den heeft er de voorkeur aan gegeven zijn eigen huid
te redden. Hij is nu op de Oostzee."
Een andere stem er waren menschen die het de
mooiste stem ter wereld hadden genoemd klonk
nu uit de schemerige ruimte achter in de zaal en
Catherine, prinses Ostrekoff, kwam langzaam bin
nen. Ze was klein, doch haar figuur was volmaakt
en haar teint, opvallend mooi. I-laar groote, bruine
oogen en goudblond haar hadden meer dan één groo-
ten schilder tot wanhoop gebracht in hun onmach
tige pogingen om ze weer te geven. Een oogenblik
toen ze daar tegen dien donkeren achtergrond stil
stond leek ze een verrukkelijk, gekleurd standbeeld.
Het grimmige gezicht van haar echtgenoot ontspan
de toen hij haar zag. Er stonden tranen in zijn
oogen, niet om zichzelf, maar om haar.
„Wc hebben niets meer te hopen,""zei hij ernstig.
„De zoogenaamde bevrijder van het volk heeft ons
verlaten. De slachters nemen de macht in handen."
„En de soldaten?" vroeg Wilfrcd Haven, de jonge
Amerikaan.
„Ik moest mijn eigen ordonnans doodschieten om
uit de kazerne te kunnen ontstnappen", was het
korte antwoord. „Ze volgden me tot op de straat
en zonden me een half dozijn kogels achterna, de
lafaards!"
„Het komt me voor dat u van geluk moogt spre
ken dat u ontkomen is", zei Haven.
De prins haalde moedeloos de schouders op.
„Ze haasten zich niet, waarom zouden ze ook? Er
is een cordon om de stad getrokken en ze weten dat
we niet kunnen ontvluchten. Ze wachten alleen nog
wat om eerst te kunnen plunderen. Ze waren bezig
het museum leeg te halen, toen ik langs kwam. Van
daag betaalt Rusland voor de zonde cler wereld."
Catherine Ostrekoff was even dapper als haar bar-
baarsche voorouders waren geweest, doch ze had het
leven lief. Ze had veel dingen op haar geweten en
verlangde te leven.
„Kunnen we ons nergens verstoppen?" vroeg ze
wanhopig. „Waarom zou dat gepeupel ons bloed
eischen? De Ostrekoffs zijn altijd vrienden van het
volk geweest."
„Van de boeren niet van dit gepeupel", zei haar
echtgenoot. „Kom hier en zie, dan kun je zelf oordee-
len."
De prins draaide een grooten, vergulden sleutel in
het slot van de deur om, liet de lamp lager branden
zoodat de kamer bijna in duister gehuld was en trok
voorzichtig de gordijnen van een der hooge vensters
weg. Hij drukte zijn vrouw teeder tegen zich aan en
hield haar uitroep van afgrijzen tegen door de lichte
aanraking van zijn vingers op haar lippen. Zelfs
Haven, een bijzonder mannelijk type van een New
Yorker, hijgde toen hij naar beneden keek.
„Ze zijn gek," riep hij. „Dit is geen revolutie het
is een bende duivels, die losgebroken is. Het is de
hel!"
„Het vergif heeft generaties lang voort gewoe
kerd, nu zijn de rioolgaten eindelijk open," mompel
de de prins woest. „Ze zijn dol van wodka en bran
dewijn, van vrijheid en de begeerte naar bloed.
Kijk!"
Twee mannen stondén in het midden van de straat
tegenover elkaar. Ze waren naar het scheen vreem
den voor elkaar, beiden waren gekleed als gewone
voorbijgangers, behalve dat de een de korte jas droeg
die gebruikelijk is bij de studenten van de univer
siteit. Vraag en aanbod flitsten tusschen hen, er
volgde het flikkeren van staal en een van de twee
sloeg met een ontzettenden gil, die uitklonk boven
het geblaf der geweren en het doffe gebrul van men
schelijke stemmen, achterover op straat. Zijn aan
valler trok zijn mes terug, veegde het aan de kleeren
van zijn slachtoffer af en schopte het lijk op zij.
Toen begon hij een fantastischen dans uit te voeren
de dans van een getrainden balletdanser, die hij
waarschijnlijk was en beeldde met vijandige over
tuiging in die oogenblikken van krankzinnigheid de
beestachtige passies van het leven uit... Later vroeg
Wilfred Haven zich meer dan eens af of iets van die
zelfde krankzinnigheid op dat moment niet in het
Tartaarsche bloed van den strengen ouden aristo
craat naast hem was geslopen. Hij handelde in elk
geval als een man die door dienzelfden zwijgenden
demon bezeten was. Hij liet zich op zijn knieën val
len en schoof voorzichtig het venster een paar centi
meter op. Een snijdende windvlaag kwam de kamer
binnen. De prins voelde er niets van, terwijl lang
zaam zijn rechterhand met het zware wapen buiten
het raam gleed. Hij gunde zich bijna geen tijd om te
mikken in zijn jeugd was hij kampioen-schutter
van het Russischeleger geweest een druk van
zijn vinger op den trekker en de krankzinnige dolle
levensloop van den fantastischen danser beneden
was beëindigd. Het lied stierf weg op zijn lippen,
hij tolde in het rond, sloeg waanzinnig met de han
den in de lucht en zakte in elkaar. De prins sloot
het venster.
„Er is vanavond althans één keer gerechtigheid
geschied," prevelde hij.
„Goed gedaan", prees de prinses.
De drie wachtenden de prins en prinses die op
den dood wachtten en de jonge man, die er tegen
op zag hen alleen te laten, bleven bij het venster
staan. De donkere stroom menschelijke wezens he
neden vereenigden zich nu voor de veiligheid tot
kleine groepjes. Ze deinden heen en weer op het
plein en over de straat, braken de ramen van de
huizen en stroomden naar binnen om soms veront
waardigd terug te keeren, als bleek dat het huis al
geplunderd was. Plotseling zagen ze voor een der
laag gelegen vensters van een hoog, smal gebouw
aan den overkant, waarin een paar minuten te voren
een schreeuwdende gillende bende een inval had ge
daan, een ontzettend schouwspel. Het raam was onen
geworpen en een man boog zich er uit met een gil
lende vrouw in zijn klauwen. Hij riep iets spottends
tegen het gepeupel 'beneden, dat naar het raam
toesnelde en de armen op hield, Hij schudde zijn
hoofd.
„Nitchevo", riep hij. „Geduld broedertjes!"
Hij ging achteruit. Het laatste wat ze zagen was
den zinnelijken grijns van den man die verdween.
Toen werd het venster gesloten en de lichten gingen
uit in de kamer de vrouw bleef gillen. Willfred
Haven balde zijn vuisten en liep naar de deur.
„Mijn God!" riep hij, „dat kan ik niet toelaten."
De prins pakte hem bij den arm.
„Wees geen dwaas!" zei hij scherp. „Je zoudt even
goed kunnen trachten die vrouw voor verdrinking
te behoeden als ze in de Niagara waterval lag. Dat
gebeurt in elk huis in de stad er zou een leger
noodig zijn om dat tegen te gaan."
„Het gebeurt in elk huis van de stad waar de vrou
wen laf genoeg zijn om te. blijven leven", zei de prin
ses, peinzend starend naar den inhoud van een goud
