Het proces-Hauptmaim.
Het Saar-plebesciet.
Waarom weigerde
Zaterdag 12 Januari 1935.
SCHAGER COURANT.
Derde Blad. No. 6935
Buitenland
Duitschland naar
Genève terug te keeren?
DE CLEARING MET DUITSCHLAND.
Dinsdagochtend de uitslag.
De Kleine Entente bijeen.
ITALIAANSCH-ABESSINISCHE ONDER
HANDELINGEN.
MINISTER VAN COUWELAERTS' ONTSLAG.
Het spreekt vanzelf dat men in Duitschland met
angstige spanning den dag van morgen tegemoet
ziet en met ongewone belangstelling alles volgt wat
betrekking heeft op het Saarplebisciet.
Het zijn voor het Duitsche volk zeer belangrijke
dagen en het is begrijpelijk dat men ietwat nerveus
begint te worden.
Volkomen menschelijk!
Hoewel men o.i. in Berlijn niet bijster bezorgd be-
(hoeft te zijn
Het is toch overduidelijk gebleken dat de groote
mogendheden bereid zijn Duitschland zijn zin te ge
ven in de Saarkwestie, omdat algemeen zeer goed
gevoeld wordt, dat inlijving bij Frankrijk of zelfs
de Status quo een geschilpunt zou scheppen, dat voor
altijd een haard van oorlogsgevaar in West-Europa
zou beteekenen.
Neen de stemming moet al erg raar verloopen als
Duitschland de Saar verliest.
Zooals men weet wordt de toekomst van het Saar-
gebied niet uitsluitend bepaald door de stemming
van morgen, doch dient de Volkenbondsraad na de
stemming over de toekomst van dit steenkolenlandje
te beslissen.
Deze beslissing kan nog wel groote moeilijkheden
veroorzaken, omdat de stemming districtsgewijze
plaats vindt, zoodat dus de theoretische mogelijkheid
bestaat, dat een bepaald deel aan Duitschland, een
ander deel aan Frankrijk zou worden toegewezen.
Inderdaad is deze mogelijkheid echter theoretisch,
omdat, zooals reeds gezegd, er niet aan wordt ge
dacht een dergelijken ongewenschten toestand in
het hart van Europa te scheppen.
Neen, o.i. kan Duitschland gerust zijn over de be
slissing in de Volkenbondsraad en dat de heeren
Grootmogendheden in Berlijn zich van hun sterke
gositie bewust zijn blijkt wel uit de weigering der
'uitsche regeering om gevolg te geven aan het ver
zoek van den Britschen ambassadeur te Berlijn, die
de Hitleriregeering had uitgenoodigd om te Genève
deel te nemen aan de beraadslagingen van den Vol
kenbondsraad over het lot van het Saargebied.
Berlijn heeft Londen een blauwtje laten loopen!
Het is een bijzonder vermakelijke situatie.
Voor ieder ingewijde is het duidelijk, dat Duitsch
land zijn uittreden uit den Volkenbond ten zeerste
betreurt, ja, dat het graag bereid zou zijn weer aan
de groene tafel in Genève plaats te nemen, een ver
langen dat trouwens door de andere mogendheden
wordt gedeeld.
Men is er in toonaangevende kringen in Duitsch
land nu wel ten volle van overtuigd dat het uittre
den een grove fout is geweest en dat het politieke
isolement van Duitschland in hoofdzaak aan deze
domheid van den Führer is te wijten.
In den laatsten tijd heeft Berlijn dan ook, her
haaldelijk bedekte toespelingen gemaakt, die de ge
neigdheid tot terugkeer duidelijk demonstreerden
en het werd meer en meer duidelijk, dat de leiders
van het Derde Rijk aanstuurden op een schikking
over de bewapening, om langs dat bruggetje Genève
weer binnen te kunnen treden.
Nu is het wel zeker, dat nóch Frankrijk, nóch En
geland, noch Italië zich zullen verzetten tegen een
bepaalde grootere bewapening van het Hitlerrijk,
zoodat, een accoord op dit punt zeer goed mogelijk
lijkt, temeer daar Hitier wel geen bijzonder hooge
eischen zal stellen, omdat een sterke bewapening
veel geld kost en dit laatste een artikel is wat
Duitschland nu eenmaal niet meer heeft.
Hitier wil dus weer graag naar Genève terug en
deze gebleken geneigdheid heeft de Britsche regee
ring willen benutten om reeds nu de nationaal-socia-
listische leiders naar de Volkerenbondsstad terug te
voeren.
Maar ondanks hun dikwijls groote diplomatieke
onhandigheid zijn de Duitschers toch niet zóó dom
om in dit valletje te loopen.
De Saar krijgen we toch, redeneert men in de
Wlhelmstrasze en als wij naar Genevè terugkeeren,
dan zal dat slechts zijn in ruil voor een grooter leger.
Duitschland heeft nu zoo lang gewacht, het kan
nog wel een tijdje geduld oefenen.
De Saar en een sterkere Reichswehr krijgt 't toch.
o
De Ministers van Buitenlandsche Zaken van de
Kleine Entente hebben in het salonrijtuig van Jef-
titsj te Ljubljana vergaderd en daar de situatie be
sproken, die is ontstaan door het accoord van Rome.
Hoewel de berichten gewagen van algeheele over
eenstemming, is het toch wel duidelijk, dat er ten
aanzien van deze zaak verschillen bestaan tusschen
de verschillende landen.
Tsjecho-Slowakije verklaart zich geheel accoord
met het bereikte resultaat, maar Joego-Slavië is
minder enthousiast en toont zich zeer gereserveerd,
terwijl het meent dat ook Turkije en Griekenland,
als belanghebbenden, in de zaak moeten meepraten.
Toch meenen wij te moeten aannemen, dat ook
Jeftistj zich wel bij de regelingen van het Romein-
sche accoord zal moeten neerleggen.
De macht Frankrijk-Italë is te groot om daartegen
met succes te ageeren.
Het Italiaansch-Abessinisch geschilschijnt haar
oplossing te naderen.
Po gezant van Abessinië is te Rome door Mussolini
ontvangen, zoodat blijkbaar door directe onderhan
delingen zal worden getracht de oplossing der ge
schillen te vinden.
Als het Italië er werkelijk niet om te doen Is om
Abessinië onder den voet te loopen en de herrie al
leen ontstaan is over enkele bronnen en weideplaat
sen, dan zal het wel gelukken tot een accoord te ko
men, termeer daar Abessinië wel zal begrijpen, dat
Frankrijk zijn nieuwe vriend niet zal verloochenen,
zoodat de Afrikaansche heeren dus wel tot alleruiter
ste concessies bereid zullen blijken.
Uit België komt een onaangenaam bericht.
Van Cauwelaert, de Minister van Openbare Wer
ken, Landbouw en den Middenstand, is afgetreden,
cmdat zijn zoon, die directeur is van een bank in
Antwerpen er van beschuldigd wordt, de hand te heb
ben gehad in finantieele transacties die den Staat
sterk hebben geschaad.
Zooals men weet zijn èn de Belgische Boerenbond
de Bank van den Arbeid in groote finantieele
moeilijkheden geraakt en nu schijnt het, dat van
Cauwelaert Junior de schuldenlast .van den Boeren
De ondervraging van Condon in het Hauptmann-
proces heeft zeven uur geduurd, waarbij het herhaal
delijk tot heftige uitbarstingen is gekomen, doordat
Hauptmann's verdediger, Reilly, vermoedelijk trach-
te aan te toonen, dat de ontvoering van Lindbergh's
baby geschied is door een bandietenbende en dat
Condon erbij was betrokken.
Verder is plotseling een get. komen opdagen, die bij
zijn verschijning opschudding heeft verwekt. Het is
een mevrouw Iyoeran, die geconfronteerd zal worden
mét dr. Condon. Deze vrouw wordt vermoed „de
vrouw in het groen" te zijn, aan wie Condon naar hij
had meegedeeld, reeds in Maart 1932 twee briefjes
had gegeven, toen zij bij hem was gekomen als afge-
zante van de lieden die het kind hadden gestolen.
De advocaat van Hauptmann, wil het er heen leiden
door deze vrouw te bewijzen, dat de diefstal van het
kind, het werk was geweest van een bende en dat
zooals hierboven reeds gezegd, Condon zelf bij de
misdaad betrokken was geweest.
De dag van gister.
Nadat het verhoor van Condon was geëindigd, ging
het geerchtshof gister voort met de ondervraging
van de schriftkundigen omtrent de aanteekeningen
op de biljetten van het losgeld. Hauptman was min
der bleek en sprak ernstig met zijn vrouw.
Dat de belangstelling voor het proces bijkans tot
het ziekelijke begint over te slaan mogen hieruit blij
ken, dat door impresario's .aan de voornaamste ge
tuigen, welke in het Uauptnianii-'proces optreden,- tal
van aanbiedingen zijn gedaan, om hun ervaringen
in het openbaar te vertellen of op het tooneel de rol
te spelen, welke zij in het ontvoeringsdrama vervuld
hebben, met name aan dr. Condon, wien aanbiedin
gen werden gedaan, welke in de duizenden dollars
liepen. Als een der eerste getuigen werd gister ge
hoord detective Wilson van het departement van
staatsinkomsten, die ook een der voornaamste ge
tuigen is geweest in het proces, dat indertijd tegen
den beruchten Al Capone is gevoerd en waarbij deze
werd veroordeeld. Wilson verhaalde voor de jury,
hoe het voor den ontvoerder bestemde losgeld onder
zijn persoonlijk toezicht was gemerkt en ingepakt
in de kantoren van J. P. Morgan Company en ver
klaarde, dat 14.000 dollars van dit bedrag waren ge
vonden in de garage van Hauptmnn.
Op een vraag van den procureur-generaal Wilentz
verklaarde Wilson, dat er geen enkele poging was
gedaan, om bij de onderhandelingen over het losgeld
tusschenbeiden te komen, of den misdadiger te ar
resteeren. Vervolgens verhaalde hij van de pogingen,
welke in het werk waren gesteld, om het losgeld op
te sporen, nasporingen, welke tenslotte hadden ge
leid tot de arrestatie van Hauptmann.
United Press meldt nog omtrent de zitting van gis
ter:
Kort voordat vandaag de achtste zitting in het
Hauptmann-proces aanving, deden tal van wilde ge
ruchten de ronde. Sommigen beweerden, dat Haupt
mann een poging had gedaan, uit zijn cel te ontsnap
pen, terwijl anderen van een poging tot zelfmoord
spraken. Al deze berichten bleken evenwel onjuist.
Toen de zitting heden begon, lagen op de tafel, be
stemd voor het bewijsmateriaal, 996 bankbiljetten,
welke een waarde vertegenwoordigden van 14.600 dol
lars, een deel van het door dr. Condon, in opdracht
van kolonel Lindbergh uitbetaalde losgeld voor de
teruggave van het ontvoerde kind.
Op de eerste plaats werd als voornaamste getuige
van vandaagdé detective Wilson voor den rechtër
groepen. Getuige verklaarde, dat hij de eerste bank
biljetten van het losgeld, welke gemerkt waren, vijf
dagen na de overhandiging van het geld aan den
ontvoerder, in circulatie had aangetroffen. Wilson
verklaarde verder, dat naar schatting 31.000 dollars
Van het losgeld tot nog toe niet teruggevonden zijn.
Vervolgens gaf hij onder groote spanning van de
aanwezigen toe, dat een zekere Faulkner 2980 dollars
van de bankbiljetten van het losgeld in zijn bezit
heeft gehad. Het is echter niet mogelijk geweest,, de
zen man op te sporen. Op het gelaat van den verde
diger van Hauptmann, Reilly, was, toen hij deze
verklaring hoorde, duidelijk te lezen, dat hij deze
kans, om te bewijzen, dat verscheidene personen de
misdaad gepleegd kunnen hebben, met groote vreug
de begroette.
Nadat de getuige Wilson naar zijn plaats was te
ruggekeerd, werd een schriftkundige als getuige ge
hoord, die verklaarde, dat Hauptmann de schrijver
van het losgeldbriefje is geweest.
Betalingscontingenten voor Jannari, Februari en
Maart ver beneden het in het handelsver
drag bepaalde maximum vastgesteld.
Deze week hebben te Berlijn besprekingen plaats
gevonden voor de vaststelling van de betalingscon
tingenten, welke voor de maanden Januari, Februari
en Maart zullen gelden voor goederen, welke via de
Nederlandsch-Duische clearing kunnen worden be
taald.
Met het oog op den «achterstand in de clearing was
het noodig, een niet onaanzienlijke verlaging van de
contingenten door te voeren. Het was derhalve ook
noodig, de betalingscontingenten voor die goederen,
waarvoor bij het handelsverdrag van 22 Dec. hoe-
veelheidscontingenten waren bepaald, vast te stellen
op eenjagqr, peil .dan het maximum, dat in het han
delsverdrag was voorzien.
De, vaststelling yan de beUlingscontingenten is op
zóódanigewijze geschied, dat de uitvoer van goede
ren, afkomstig uit Nederland en de overzeesche ge
westen op gelijke wijze werd getroffen, zoodat hier
geen verschuivingen plaats vonden. Hetzelfde ge
schiedde ten opzichte van de Nederlandsche land
bouw en industrie, zoodat" ook hier geen schuivin-
gen zullen plaats vinden.
Inlichtingen omtrent den omvang der betalings;
contingenten voor de verschillende artikelen zullen
van Maandag af verstrekt kunnen worden door het
Crisis Uitvoer Bureau en door het Centraal Insti
tuut ter bevordering van het normaal handelsverkeer
tusschen Nederland en andere landen.
Aankomst van 50.000 Duitschers. Geen
incidenten van beteekenis.
Negen treinen met Saarlanders zijn gistermorgen
uit Duitschland te Saarbrücken aangekomen. De lei
der van het Duitsche Front had zijn leden bevolen
niet naar het station te komen. De communistische
Arbeiter-Zeitung had echter de leden van het „Een
heidsfront" aangespoord naar het station te gaan om
de 50.000 aangekomenen te begroeten en hun plicht
te doen als tegenstanders van Hitier.
Bij het station had de politie uitgebreide maatre
gelen genomen, de politiechef Hennessy leidde per
soonlijk zijn manschappen. Nieuwsgierigen mochten
het station niet naderen. Incidenten van eenige be
teekenis hebben zich niet voorgedaan.
Waarschuwing aan het Duitsche Front.
Geldigheid der stemming zou in twijfel
getrokken kunnen worden, vanwege uit
geoefende pressie op kiezers.
Leden van de plebisciet-commissie vreezen, in ver
band met de geweldige pressie, welke wordt uitge
oefend door het Duitsche Front, dat de geldigheid
van het stommingsresultaat in twijfel getrokken zou
kunnen worden.
Derhalve zal de commissie den leider van het
Duitsche Front een zeer ernstige waarschuwing doen
geworden.
De commissie zal er op wijzen, dat de eindbeslis
sing bij den volkenbond berust, en dat deze bij de
appreciatie van het resultaat en bij de beslissing
van het toekomstig lot van het Saargebied, ten zeer
ste rekening zal houden met de omstandigheden,
waaronder de verkiezingscampagne en derhalve de
stemming heeft plaats gehad,.
Als Saarland naar Duitschland terug
keert.
Berlijn. De rijksminister van binnenlandsche
zaken, dr. Frick, heeft aan den rijksbond van Duit
sche beambten een schrijven gericht, waarin hij ver
klaart, dat iedere Duitsche beambte in het Saarge
bied, na den terugkeer tot Duitschland onder volle
waarborging van zijn rechten in zijn vaderland zal
worden opgenomen.
Volgens een andere officieele mededeeling zal het
Saargebied bij den terugkeer tot het rijk als een
aaneengesloten eenheid worden overgenomen, zoo
als het dit in de jaren van den strijd om zijn Duitsch
karakter is geweest. Saar en Palts zullen tot een
afzonderlijke gouw onder leiding van den gouwlei
der van de Rijnpalts samengevoegd worden. De ge
volmachtigde voor het Saargebied is tot stadhouder
voor het samengevoegde gebied benoemd.
Parijs verwacht 40,000 réfugiés uit Saar
gebied.
Parijs. Volgens Le Temps worden in Frankrijk
40.000 personen verwacht, die in geval het Saarple
bisciet ten gunste van Duitschland zou uitvallen,
naar Frankrijk zouden uitwijken. Deze vluchtelin
gen zullen dan over verschillende departementen
worden verdeeld.
bond met vier millioen heeft verhoogd, toen hij van
Papa van Cauwelaert (den Minister) natuurlijk vóór
ieder ander had vernomen, dat de regeering zou
bijspringen.
Door deze transactie werd dus het beschikbare on
derpand voor den Staat met vier millioen .verkleind.
Als het waar is, een schunning zaakje!
Hoe het zij, het is voor de Vlaamsch Katholieke
Zaak een zware slag. Katholiek Vlaanderen had op
van Cauwelert alle hoop gevestigd om zich uit haar
minderwaardige positie op te heffen en het moet een
bittere ontgoocheling zijn, dat de groote Vlaamsche
voorvechter gestrand is op zijn particuliere aspira
ties.
De troonrede, die Koning Gustaaf van Zweden bij
de opening van de gewone zitting van den Rijksdag
heeft gehouden, gewaagt van een sterke verbetering
van den economischen toestand van het land.
De buitenlandsche handel neemt toe, terwijl voor
al op de binnenlandsche markt de toestand verbe
terd is.
Deze verbetering heeft ook haar stempel gedrukt
op de ingediend begrooting die zonder belastingver-
hooging geheel in evenwicht is.
Het is waar dat één zwaluw nog geen zomer maakt,
maar toch zijn wij ervan overtuigd dat deze Zweed-
sche geluksboodschap, door de zwoegende mensch-
heid als een hoopvol teeken van naderend herstel
zal worden verstaan.
I
Wat deed Faulkner?
Heeit 2980 dollars van het losgeld in zijn
bezit gehad.
SAARBRÜCKEN. Officieel wordt mede
gedeeld, dat de uitslag van het plebisciet
niet vóór Dinsdag 8 uur van de Wartburg
zal worden medegedeeld, welke vanaf Zon
dagavond door Britsche troepen met de ba
jonet op het geweer zal worden bewaakt.'
Het uur van de telling van het plebisciet
zal Maandagmiddag om vijf uur aanvangen.
Dan begint de telling en zij zal naar schatting
duren tot Dinsdagmorgen zeven uur.
De reden van de opschuiving is, dat men
den uitslag niet in den avond bekend wilde
hebben in verband met mogelijke gevaarlijke
uitingen van geestdrift der bevolking; de tel
ling zal tweemaal geschieden evenals de con
trole, vandaar de lange duur.
Nadere bijzonderheden over de bekend
making van den uitslag.
De commissie voor de volksstemming heeft gister
avond een nadere mededeeling gedaan over de wijze,
waarop de uitslag van de volksstemming door de
radio zal worden bekend gemaakt.
Door luidsprekers zal het resultaat in Saarbrücken
in de zaal van den Wartburg, in de hal van het
hoofdpostkantoor en in de telegraafzaal van een
ander postkantoor in de Duitsche taal worden be
kend gemaakt. Voorts geschiedt deze uitzending over
alle Duitsche zenders over Frankfort, ook de Zweed-
sche en Nederlandsche zenders zijn op Frank
fort aangesloten.
In de Fransche taal wordt de uitslag in Saar
brücken bekend gemaakt in een der perszalen van
den Wartburg en in het telefoonbureau van de hoofd
directie der posterijen en verder over de Fransche
zenders aangesloten op den zender van den Volken
bond in Genève, welke in directe verbinding met
Saarbrücken staat, en voorts over de Italiaansche,
Zwitsersche en Luxemburgsche zenders.
In de Engelsche taal wordt de uitslag eveneens
in een der perszalen van den Wartburg bekend ge
maakt en in Engeland over de Engelsche zenders,
welke eveneens in directe verbinding met Saar
brücken staan.
Even voor het vertrek uit Amsterdam van den speclelen trein waarmede de Nederlandsche burgemeesters,
die Zondag deel uitmaken der commissies voor de stembureaux op den dag van het Saarplebisciet,
Donderdag naar Saarbrücken vertrokken
Gereed voor de jacht. De meute van groote jachtpartij welke deze week in de omgeving van
Mentmore Towers, de bezitting van den graaf van Rosebery werd gehouden, wachtend op het
sein tot vertrek.
