Phillips Oppenheim
De Brabantsche Brief
van
HONIG's BOUILLONBLOKJES - 6 voor 10 cent - voor Ragout
door
DE MOOISTE FOTO
De bezoldiging van de leden van
Ged. Staten van Noord-Holland.
Ulvenhout, 29 Januari 1935
Menier,
As ik van den mergen
op den erft kwam, waar
ik bij voorkeur altij m'n
aldereerste pepke leeg-
rook, dan was 't alle
gaar stillckcs van de
kouw.
Dan voelde-n-ik de be-
vrozen, zuivere locht in
twee straaltjes m'nen buik
inloopen.
't Was nog duster. Maar
in 't Oosten begost 'n rosse
vlek, lijk olie, deur de locht te dringen, Hah da
wier 'nen schoonen dag. 'Nen dag die wèèrd was,
om den baard af te gaan scheren!
Neeë, lach daar nie om, amico, zo'nen dag
gaai 'k gèren tegemoet mee 'n Zondags-gezicht, mant
„Trui, 'k gaai efkens naar den Guust, horre!"
riep ik naar binnen.
En of Trui, die de plattebuis aan 't aanmaken
was, 't ok al in de gaten had Ze riep terug:
„doet da."
Jaha, Trui ziet nog gèren 'nen gladden smoel.
Zoow oud as ze is, ze nouwja!
D'n Guust was sjuust wakker. Zijnen „salon" zag
blaauw van den rook, In zijn witten jas over zij
nen borstrok stond ie z'n salamaanderke aan te leg
gen. Z'n drie haren stonden steil over-end, as drie
spelden op 'n leeg speldenkussen. Afijn, laat ik nie
spotten mee den Guust zijn drie leste haren. Da
zou „de pot en ketel" zijn.
„Mergen, Guust!"
„Ollee, den Dré!"
„Trek ie nie?"
„Jawel, maar m'nen turf is nat!"
„Mee die vorst
„Toch, ja! Scheren, Dré?"
„Neeë, paviljotjes inzetten!"
En meteen schoot 't salamaanderke in 'nen lach
Tenipinste „ploep", dee ie en 'n vlam pafte on
der uit 't klepke.
D'n Guust sprong verschrikt achteruit, boven op
m'n teenen. Onwillekeurig smakte-n-ik hum vfeer
terug, zoodat d'n Guust lijk 'nen kakkerlak deur
zijnen salon sprong. Ten leste kwam ie terechte in
'n bordpampieren doos met haar-afval. En da was
zo'n komiek gezicht, da'k 'n sputje van z'n toilettafol
pakte, ge wit wel: zo'n dink mee 'n elastieken bal
lcke en da'k 'm daar in dieën hoek 's gèèf be
spoot
Ochèrme, wa pakte-n-ie uit daar in dieën hoek
mee alderhande Ulvenhoutsch haar.
Ilij vloeken. Ik spuiten!
Gescheurd heb 'k. 't Was dan ok 'nen mergen, zóó
schoon, om iets geks te doen.
Toch hce-t-ie vraak genomen, dieën luien witjas
mee-drie-haren.
As ik thuiskwam, 'n heel klein bietje verwaand
op m'n schoongekrabd gezicht, zóó is den mensch!
en as ik Trui 't aankeek of ik zeggen woud: „wa
dunkt oe van me, dan schoot zij in 'nen lach,
da'k efkens betutterd stond.
„Wa-d-is-t-er nou in sjissesnaam te lachen?"
vroeg ik lastig.
„Eh eh pfoe", proestte ze. „ga weg, ik krijg
er wa van." Ze wees naar m'n gezicht, lachtte me
vierkaant uit en sloeg dubbel, onderwijle d'ren buik
vasthouwendc van 't plazier da ze had. 't Was toch
'nen vrimden mergen, docht ik zoo en 'k gong naar
't achteruis, naar 't spiegelscherfke, dat tusschen
twee spijkerkes nost de pomp teugen den muur ge
klemd zit.
Nou, 'k mot zeggen, m'n petje af veur dieën
Guust. De salamaander had me geschoren mee de-
zelfst zwarte kluiven waarmee ie z'n kacheltje aan
gemokt had.
'k Zag er uit as 'n verken dat de vlekziekte had
Nou snapte-n-ik ok, waarom d'n Guust gin aant-
woord had gegeven, toen 'k bij 't weggaan riep:
„Saluut, Guust, tot Zaterdagavond!"
D'n sloeber had z'n eigen nie willen verraaien
natuurlijk.
As ik 'n haalf uurke later op route was mee den
groentenwagel, dan schoot ik telkens weer in den
lach, as ik aan die stuipen mee den Guust docht.
't Was 'nen zeldzaam-schoonen Januari-mergen.
't Laand lag wittekes bevrozen. De veugeltjes kwet
terden den blauwen dag teugen, da-d-et 'n plazier
was.
Koud was 't genogt, maar gin windeke viel te be
speuren. 'Nen mergen om raauw op te frèten, zoo
uit 't vustje.
Ho'oger klom 't zonneke. Hier en daar begost 'n
dooiplekske te blinken op den graauwen weg.
Over de Mark glom 'n ijsvlies in hanepootjes,
waarover 't zonneke schampte in gouwen gloed
Hard klonk den roep van m'n Blelcske onder den
wagel. Hard, in de stilte van den zuiveren mergen
die over de witte weareld hong. 'k Heurde Blek ase
men. Ok hum dee de kristallig propere locht deugd
in z'n karkas. Z'n nagels tikten op de kouwe keien,
zoo stillekes was 't alom. Twee bonte kraaien klap
wiekten zwaar van 'n lagen tak de witte velden in.
Huiliën roep kratste op de stilte lijk 'n schaats op ijs.
Locht titste den wagel over de keien, van bobbel
tot bobbel. Nuuwe kracht was gevaren in Blek en
mij. 't Werk ging speulend van d'haand!
Hij ratelde, hij roffelde over den weg, den zwaren
wagel en onwillekeurig siste-n-ik 'n liedeke laanks,
m'n tong op de maat van 't wagelgedokker.
De kouw trok 't vel van m'n gezicht strak, 'k Voel
dc de vorst onder de huid zitten om zoo te zeggen.
Lekker, amico!
Dan schuimt 't bloed deur oew donderement. Dan
voelt ge, dat ge leeft. Van minuut tot minuut is 't
gezonde, kloppende leven 'n lust!
In do stad waren de bovenhuizen al begloeid mot
zon. Donkerblauw blonken de ramen van den smet-
loozen dag, die er op te blinken stond.
Maar de menschen hier, hadden nog nie veul be-
sperd van deuzen pèèrlenden winterdag. School
meesters en kantoormenschen fietsten naar 't werk,
of ze naar huis gongen, zóó rap. Diep in den kraag,
waaruit n' wit gezicht stak met tranende oogen en
'n vuurrood neuspunteke, trapten ze, in malkaar
gedoken, in rappen gaank naar binnen de muren,
die er de kouw mot den schoonen dag uitsloten.
Neeë, in de stad merken de menschen nooit
veul van de goeie dingen van den buiten
En as me na uren terug gingen, mee 'nen leegen,
lochten wagel, die van eiges ree, dan liepen de loch-
ten vol met witte wolkenkoppen, dan viel van het
zonneke niks meer te bespeuren en dan lag den Ul-
venhoutschen buiten te mijmeren onder 'n grijze
sneeuwlocht, nog stiller as van den mergen.
Maar Blek en ik, wij hadden de uren zonneschijn
in ons zielement zitten en rap ging 't op huis aan.
naar de vrouw, naar Trui, die ons huske wel in den
wèrmen wasem zou hebben staan van den middag
pot.
Weer lagen de wegels in de graauwte van de kouw.
Brokte ijs tusschen de keien, in de goten en laanks
de slootkaanten. Trok de kou weer opnuuw over oew
vel. 4
De lochten liepen dicht. D'n dag slonk weg in
vroegen duster. Gin veugeltje was te heuren meer
'n IJzig Oosterke schoof uit de velden en prikte oew
oogen, schampte oew ooren.
En as ik 't nou 's persies zeggen zal: 'n kerkhof
stemming leunde zwaar op de stille, grijze weareld,
'tGebomte peinsde in de verlatenheid. D'n dag was
vroeg gegaan.
Opgeslurpt in de dikke, grijze locht, die laag op
de leege velden hong.
Daar kwam den Fielp aangejakkerd in z'n brood
sjees. Scheef hong 't wageltje naar éénen kaant. Den
kaant waar den Fielp zitten zou. mee z'n drie hon
derd pond jes-schoon-ge wicht.
Dichterbij gekomen snoof ik z'n versche brood, dat
uit de sjees geurde. Toen jaankte Blek heel efkens
van verlaangen naar zijnen wèrmen schottel, die op
hum te wachten stond.
Da wit ie, den goeien beest!
En ik? Nouw, ik ik was Blek zijnen maat,
horre!
Ja, as ik den bakker zie, dan denk ik in lcaart-
spul-termen.
'k Heb daar in laangen wel nie van verteld, van
de propclub, maar da gaat nog altij steuvig deur,
amico.
Den lesten Zondag weer 't Is raak gewiest, in
de „Gouwe Koei."
Vijf-en-zeuventig-cent, vijftien stuivers hee den
bakker verloren aan ons potje. Da was nog nooit
gebeurd.
Piek, piek en nog 's piek. De pico-ziekte hee-t-ie
en daar is niks aan te doen. Sjuust rimmeltiek. As
ge denkt, da ge'r van af zijt, dan krijgt ge weer 'nen
aanval.
D'n Fielp zijnen piek-aanval van den veurigen Zon
dag was al héél haardnekkig.
Veftien stuivers
Afijn, 'k vertel er og wel 's wa van, over de vuile
pieken van den Fielp kan 'k wel tien brieven pot-
looien.
Zoodoende had 'k 'n stille hoop, dat, ie maar deur
zou rijen. Waant as ge mee 'nen leegen buik den
stal ruikt, ollee, dan snapt ge wel, amico, da-d-een
van ew beste kameraads oe nog niet vast kan hou
wen!
'k Had goed geraaien.
As ie mee z'n sjees me passeerde, dan knipte-n-ie
'n ogske, knikte veulbeteekenend en riep: afzetter!"
„Piek!" riep ik terug.
Onderwijl was ie gepasseerd.
Maar as ik nog 's omkeek, dan schudde z'n sjeeske
op en neer, sjuust of 't schokschouderde van het
lachen!
Ollee, 't is 'nen goeien kearel. Eén fout hee-t-ie
maar. Hij denkt as president van de propclub, dat hij
't beste kaartspeulen kan. Da wil ie telkens opnuuw
bewijzen. En telkens valt ie mee z'n geweldige
gewitwel in t' water. Maar 't is sjuust deur dio fout
aan 'm, da me zo'n plazier hebben mee den Fielp.
Veural ok, omdat den Blaauwe 'm zoo lekker op
gaank kan krijgen!
Genogt.
As we thuiskwamen, dan lag den erft zo verlaten
triest, of er nooit meer „gepiekt" zou worren in deuze
weareld.
Den noelèèr leek hoog in z'n schouwers te staan,
peinzend naar den stroef-willen èèrde.
De" stallekes waren wit gedekt van ij zei. Echo's
spookten in de stilte bij elk gerucht. De kiepen wa
ren al op stok. 'k Heurde alleen den zwaren stap van
den haan, die in 't nachthok inspectie hield over zij
nen harem.
Blek was al binnen.Zoo gaauw as ik 'm losgemokt
had, sprong ie de klink van de deur los, om goeien
middag teugen de vrouw te gaan zeggen. En as ik zei
vers binnenkwam, hah! dan heurde-n-ik z'n
tong rauschen laangs den groven schottel, die al
bedwelmende middelen in mijn taschje en een dolk in
mijn kous?" spotte ze.
„Praat geen onzin", snauwde hij. „Ik heb nooit zoo
iets melo-dramatisch verondersteld. Maar ik wil er
zeker van zijn dat ik je vertrouwen kan, dat is alles.
Als ik ontdek, dat ik dat niet kan, zal ik trachten op
mijn eentje uit dit land te l.omen, ook al zie ik je
dan nooit meer terug".
Zijn toon was misschien wat bruusker dan de be
doeling was. Ze kromp even ineen alsof hij haar
geslagen had, toen stond ze op.
„Ik zal je hier voor het diner opwachten", zei ze.
„Ik denk dat ik je dan zal kunnen bewijzen, dat ik
aldoor aan jou en je veiligheid gedacht heb. Ik heb
een plan en als je, nadat ik je dat verteld heb, me
nog langer wilt wantrouwen, kun je dat doen, maar
in dat geval zullen we meteen afscheid van elkaar
nemen."
Ze wendde zich haastig naar de deur en verliet
den bar, het gezicht afgewend alsof ze tranen in
haar oogen wilden verbergen. Toen ze de conver
satiezaal doorliep zag hij, dat ze haar zoekdoek in
haar hand hield.
Hij was inderdaad in een vreemde stemming,
want hij sloeg met zijn vuist op de tafel, zoodat zijn
wijnglas met de onaangeroerde cocktail op den
grond viel. Dit kleine voorval hielp hem om weer
zichzelf te worden.
,,'t Spijt me, Fred," verontschuldigde hij zich.
„Ruim dien rommel op en breng me een nieuwe
Martini."
HOOFDSTUK XI.
Haven vond voor de dubbele gesloten deur van zijn
suite een zeer terneergeslagen Alexis staan.
„Slecht nieuws, meester," zei hij, toen hij "de deu
ren open sloot. Haven naar binnen volgde en de
kranen van het bad open draaide. „De politie is hier
vanmiddag geweest. Ze lieten me roepen en Paul en
Ivan ook. Ze ontdekten uit onze passen, dat we in
dienst van den czaar waren geweest en verlof had
den gekregen om speciale diensten voor Zijne Hoog
heid te verrichten."
„Nu. wat zou dat?" vroeg Haven, die zich begon uit
te kleeden.
Alexis schudde bedroefd het hoofd.
„Ze zeiden dat de kleine meester in de gegeven
omstandigheden niet langer bescherming noodig had,
dat we onze zending vervuld hadden en dat hij vij
anden had, dit een kwestie van de politie was.
Vreemde militairen of vreemdelingen, die wapens
hebben gevoerd voor hun land, worden uit Warschau
geweerd. De commissaris van politie was een ge
schikt man, maar hij zei dat hij ons alle drie bij de
Portret.Atelier JAC. OE BOER
Keizerstraat OEN HELDER
De Kroon wenscht, dat de bezoldiging In den
grondslag wordt hierzien en vernietigt het
besluit tot heffing van een pensioen
premie ad 10 pet. van de jaarwedde.
Bij Kon. Besluit is goedkeuring onthouden aan
het besluit van de Staten van Noord-Holland, strek
kende tot verlaging van de bezoldiging van de leden
van Ged. Staten door middel van heffing, met ingang
van 1 Jan. 1935, van een pensioenpremie ad 10 pet.
hunner jaarwedden, zulks onder gelijktijdige intrek
king van de besluiten tot toepassing van een tijdelijke
korting op hun bezoldiging. Overwogen is hierbij,
dat dit besluit ten doel heeft, de tijdelijke korting ad
10 pet om te zetten in een blijvende verlaging, doch
dat dit doel door middel van een heffing eener pen
sioenpremie niet volkomen zal worden bereikt, aan
gezien hierbij de grondslag der wedde intact blijft
Daar in verband met het voortduren van de ongun
stige oeconomische toestanden de bezoldigingen niet
slechts dienen te worden verminderd, maar boven
dien in den grondslag dienen te worden aangetast,
kan aan het besluit geen goedkeuring worden ver
leend.
leeggeschraansd was. Dan schuurde den schottel over
de zaanderige plavuizen. Wat dee m'n braven beest
zijn eigen deugd.
Amico, 'k heb 't geluk van telkens weer veul lek
kerder en smakelijker gegeten te hebben, dan ik
ooit in m'n leven dee. Maar deuzen middag
Den boerenkool glee naar binnen as hemelspijs. Man,
die is zoo best, zoo puik nouw! Lekker bevroren,'
tot in zijnen nerf is ie bros en „kort" ge worren. Is ie
maalsch as, as afijn as 'n jonge boerenmeid. Ge
bet er in, mee gulzigheid! Vernolle 'k heb nooit
zoo smakelijk geschraansd as deuzen middag.
Amico, 't was vandaag 'nen schoonen dag. 't Op
staan was feest, 't Werken was 'n genot en de rust
ollee, daar heb 'k gin woorden veur.
En op den oogenblik, nouw 'k dit briefke zit te
potlooien onder de suizende laamp, bij de gloeien
de plattebuis, nouw leef ik op pampier den dag nog
's oppernuuw.
Nouw proef ik nog 's m'n maal van deuzen mid
dag. Nouw proef ik nóg's da-d-eerste pepke na den
boerenkool met worst!
Zo'nen eersten winterdag
Amico, da's 'n gaaf, recht uit Onzenlievenheer
Zijn steeds gevende haanden.
'k Hoop nog veul
Neeë, nie gulzig zijn. Nie gaan pieken op den
Fielp z'n manier! Da kost te duur!
Kom ik schei er af Nog efkens krantje-lezen, nog
efkens praten mee mijnen toeteloeris en dan dan
laten me de klep zakken. Dan is deuzen goeien, géé-
ven dag van zon en vorst weer ten ende!
'k Heb me nie veur niks 'n schoon gezicht op la
ten zetten bij den Guust.
Maar nouw is 't wellekes, amico.
Veul groeten van Trui en as altij gin horke min
der van oewen
toet a voe
DRé.
militaire overheid moest rapporteeren en dat we on
getwijfeld naar Rusland zullen moeten terugkeeren."
Haven dacht even na.
„Ik zou je toch niet veel verder hebben kunnen
meenemen, Alexis". zei hij troostend.
„De orders van Zijne Hoogheid waren, dat we u
niet mochten verlaten voor u in veiligheid was", zei
Alexis. „Dit is geen veiligheid. Patinsky zal nu zoo-
wat in vrijheid Lijn. Hij kan van avond hier zijn of
in elk geval in een stad van waar hij aan de autoritei
ten kan telefoneeren. En als de meester dan niet uit
Warschau weg is, zal hij in groote moeilijkheden ko
men."
„Je hebt me buiten Rusland gekregen dat was
het voornaamste. Ik zou hier zonder jullie nooit ge
komen zijn. Wat Patinsky betreft P^jri woord zal
toch zeker ook ook wel wat waard zijd, niet? Hij
heeft getracht me te berooven, terwijl hij in militaire
functie was. Als hij verstandig is, zal hij zijn mond
wel houden."
„Hij is eon sluw en oen slecht mensch", zei Alexis
bezorgd. „Hij zal stellig een aanklacht tegen ons in
dienen en het woord van een burger of van een ge
woon soldaat tegen een officier wordt niet geteld."
„Dan is het beter, dat je hier weg bent", zei Haven.
„Ik kan het best alleen met dien Patinsky af."
„De orders van zijn Hoogheid waren, dat we u in
veiligheid moesten brengenhield Alexis koppig vol.
Haven glimlachte.
„Ik behoor hier veilig te zijn. Warschau is een.be
schaafde stad en ik heb nu narigheid genoeg gehad.
Je kunt toch niet tegen het heele Poolsche leger op,
Alexis, als ze er op staan, dat je naar Rusland terug
keert".
„Heeft de meester al plannen gemaakt?"
„Nog niet. Het is niet makkelijk om ergens naar
toe te gaan. Mijn eigen landgenooten schijnen mach
teloos te zijn. Ze deden het voorstel waar ik al bang
voor was geweest. Ze willen mijn papieren aannemen,
me een officieele kwitantie er voor geven en me toe
staan in het Gezantschapsgebouw te blijven."
„Heeft de kleine meester dat niet geaccepteerd?"
„Natuurlijk niet. Maar er kunnen wel onaange
naamheden uit voort komen. Bijna iedereen aan het
Gezantschap is ouder dan ik en ik heb zoo'n ideè,
dat ze van plan zijn me te bevelen de tasch te over
handigen. In dat geval zou het Russische gouver
nement, zooals het nu is, zeker opeischen wat er
op te eischen valt en je kunt nooit weten misschien
staan ze dan de juweelen af".
„Is de kleine meester in staat geweest om geld te
krijgen?"
„Niet zooveel als ik gewild had", zei Haven. „Maar
in elk geval voorloopig genoeg. De Banken hier schij
nen allemaal den schrik beet te hebben, ze denken
dat Polen een eigen weg zal gaan en ik geloof dat
^K0ffJüWEELtH
„Probeer als 't u blieft om beleefd te zijn inplaats
van dwaas," zei ze. „Ik heb hier al dien tijd. gezeten
zonder dat u me een cocktail heeft aangeboden. Uw
zenuwen zijn van streek. Twee droge Martini's als je
blieft," voegde ze den bar-chef toe. „U moogt
mijn pas na het diner zien, is dat goed?"
„Het zal wel dienen. Gaat u dus met mij dineeren?"
„Heb ik daar te veel op gerekend?" vroeg ze.
„Heelemaal niet," verzekerde hij. „Ik dacht alleen
flat u misschien met kennissen hier zoudt gaan di
neeren."
„Ik heb nog geen kennissen gezien behalve gene
raal Grotziwill," bekende ze. „Zijn zwak is gewoon
lijk een souper."
„Heeft u wel eens met hem gesoupeerd?" vroeg hij.
„Tot nu toe heb ik er aan kunnen ontsnappen,"
antwoordde ze. „Maar ik voel dat me vanavond een
invitatie boven het hoofd hangt. Maar het kan zijn,
dat hij het te druk heeft met zijn krijgsraad."
Haven nam een sigaret uit zijn zak.
„U heeft vandaag con ander costuum aan," zei hij,
met een blik op haar keurig donkergroen mantel
pakje met astrakan afgezet,
„Is dat verboden?" lachte ze. „Ik ben misschien
een spion en spionnen zijn altijd goed gekleed, zoo
als u weet."
„Ik snap niet waar u al die dingen vandaan haalt,"
„Er zijn hier heel goede winkels," zei ze.
„Ik heb er niet veel verstand van, maar dat toilet
ziet er toch niet uit of het kant en klaar gekocht is."
„Vergeet niet, dat ik een gewone confectie-maat
heb. I kheb een uur ln den winkel gewacht, terwijl
ze een paar kleine veranderingen aanbrachten. Ik
hoop dat het naar uw zin ife."
„Het staat u bijzonder goed," verzekerde hij.
„Waarachtig," ging hij voort haar strak aankijkend,
„ik vind u een van de aantrekkelijkste jonge vrou
wen, die ik ooit ontmoet heb. Ik bewonder u al veel
te veel, maar ik begin bang voor u te worden."
Weer lachte ze, hoewel ditmaal meer ingehouden.
Zo hief haar glas op en haar lippen trilden, toen ze
in zijn oogen keek.
„Als u me uitdaagt, zal ik probeeren die vrees in
een ander gevoel te veranderen," dreigde ze. „Zou
dat onmogelijk zijn, denkt u?"
Hij was in een eigenaardige stemming, want hij
sprak bijna heftig.
„Probeer het", zei hij. „Zoodra die vervloekte arm
band van mijn pols af is en ik een vrij man ben
probeer het dan als u durft!"
„Natuurlijk zal ik durven. Kijk maar een hoe dap
per ik nu ben", ging ze voort zijn hand liefkoozend.
„Natuurlijk zal ik durven, Wilfred. Ik heb veel En-
gelschen met vreemde namen gekend", voegde ze
er peinzend bij. „Engelschen en Amerikanen, maar
Wilfred is een nieuwe naam voor me. Begin je me
een beetje meer te vertrouwen, Wilfred? Moet ik nog
mijn pas beneden halen?"
„Ja", antwoordde hij met nadruk. „En vergeet het
vooral niet".
„Wil je er heel zeker van zijn, dat ik geen inter
nationale dievegge ben of een politieke spion met
