Ontslag van rechtsvervolging gevraagd
De „Zesdaagsche" te Schagen voor
het Kantongerecht
Voor den Raad
van Schagen.
Zaterdag 16 Maart 1935.
SCHAGER COURANT.
Derde Blad. No. 9680
Het openbaar ministerie
ziet er geen loterij in
LANDBOUWCRISISFONDS GOEDGEKEURD.
Met 63 tegen 9 stemmen.
Groots boschbrand op Kioesjioe.
Gistermorgen had voor het Kantongerecht
te Alkmaar de behandeling plaats van de
bekende zaak der „Zesdaagsche" alhier.
Het comité of bestuur van deze „Zesdaag
sche", gevormd uit bestuursleden of leden
van de te Schagen gevestigde Middenstands
organisaties „Schager Handeldrijvende en
ïndustriëele Middenstandsvereeniging" en
„de Hanze", bond van R.K. Vereenigingen van
Hand eldrij venden en Industrieelen Midden
standsbond afd. Schagen, stond terecht we
gens overtreding der loterijwet.
Als verdacht van deze overtreding waren
gedagvaard de Schager heeren J. H. Schene,
C. D. Schmalz en J. J. de Moei.
Kantonrechter was Mr. Boerrigter, terwijl
het Openbaar Ministerie werd waargenomen
door Mr. de Breuys Tack.
Verdediger was Mr. Buiskool uit Schagen.
De dagvaarding.
Verdachten was ten laste gelegd, dat de bij ge
noemde middenstandsorganisaties aangesloten win
keliers en neringdoenden, letters gedrukt op 'n zoo
danig gevouwen papier, dat zonder beschadiging van
dat papier niet kon worden 'gezien, welke letter op
ieder papier was aangebracht, beschikbaar hadden
gesteld.
Het publiek kon bij aankoop en besteding bij ieder
der aangesloten winkeliers en neringdoenden, voor
ieder bedrag van f 0.50 dat hij had besteed, een pa
pier met aldus aangebrachte letter ontvangen, welke
letter dus voor den kooper onbekend was.
De koopers nu moesten aldus ieder 11 letters ver
zamelen en uit die letters het woord of de letter-com-
binatie „Zesdaagsche" vormen.
Om nu dit woord te vormen, moest in alle haast
alle gevallen tusschen de koopers houders der let
ters een ruiling van letters plaats vinden. Om de
koopers en houders der letters hiertoe ruimschoots
de gelegenheid te geven, had het Zesdaagsche-Comité
een bureau ingericht in een perceel, gelegen aan de
Laagzijde, waar onderling letters konden worden ge
ruild; Op dit bureau werd dan ook op de daarvoor
aangewezen uren druk geruild.
Indien de houders van letters het woord „Zesdaag
sche" hadden gevormd, konden zij dit inleveren aan
dit bureau, alwaar zij dan vanwege iemand van het
Zesdaagsche Comité ontvingen uit een boekje een
bon met een serie-nummer en een volgnummer.
In het geheel was een groot aantal boekjes samen
gesteld, verdeeld in series. Ieder boekje bevatte 100
volgnummers.
Op 4 dagen, vallende in het tijdvak van 19 tot en
met 29 October 1934 werden te Schagen dan op ieder
dier dagen eenige prijzen, bestaande uit diverse voor
werpen, toegewezen aan telkens een anderen houder
van een bon met serienummer en volgnummer.
Deelnemers aan deze prijstoewijzing waren zij, die
het woord of de lettercombinatie „Zesdaagsche" goed
hadden samengesteld voor een bon met serienum
mer en volgnummer.
De prijstoewijzing geschiedde als volgt,:
Er was een Rad van Avontuur, samengesteld door
of vanwege het Comité der „Zesdaagsche". Als win
naar van een prijs werd aangewezen degene, die
houder was van de bon met het serienummer en
het volgnummer, als aangewezen door het twee keer
draaien van het Rad van Avontuur. Op deze wijze
van prijstoewijzing konden de deelnemers geen over
wegenden invloed uitoefenen. Er waren steeds meer
goed samengestelde woorden „Zesdaagsche" ingele
verd dan er prijzen beschikbaar waren.
Als getuigen waren gedagvaard W. D. Niestadt
en J. E. L. van Ketel, waarvan laatstgenoemde niet
was verschenen.
Vóór dat getuige N. werd gehoord, vroeg Mr. Boer-
rigter aan verdachten of de feiten erkend werden.
Verd. S.: De feiten zijn niet precies juist.
Kant.: Wat mankeert er dan aan?
Xerd.: De bonnen werden uitgegeven door de fir
ma Trapman en dus niet op het bureau van het co
mité.
Kant.: De firma Trapman was dan toch belast
door het comité met de uitgifte der bons?
Verd.: Dat is juist.
Kant.: Dan maakt het ook niet veel verschil.
De Ambt. van het O.M. wenscht de dagvaarding in
dezen geest te wijzigen.
De verdediger heeft daartegen niet het minste
bezwaar, omdat het hier uitsluitend gaat om het
principe.
Dan wordt getuige N., fotograaf te Schagen, ge
hoord.
Kant.: Heeft U wel eens een lettertje gekocht?
Get.Ik persoonlijk niet; wel m'n vrouw.
Pleiter: De letters werden niet gekocht, maar bij
aankoop van 50 cents cadeau gegeven.
Kant.: Ja, dat is waar. Heeft U wel eens een ca
deautje gekregen?
O.M.: Bij elk bedrag van 50 cent kreeg men een
letter cadeau.
Pleiter: En de winkelier gaf ook wel letters weg,
zonder dat er gekocht werd. Is een en ander nu uit
gegaan van de vereenigingen, of van het comité?
Gel: Het is uitgegaan van de vereenigingen, deze
hebben het comité verzocht een en ander uit te
voeren.
Wanneer blijkt, dat de andere getuige niet ver
schenen is, merkt mr. Buiskool op, dat deze alleen
moest worden gehoord, om te constateeren, dat hij
oen prijs had gewonnen.
Kant.: De hoofdprijs?
PI.: Nee, zoo gelukkig is de man niet geweest.
De Ambt. van het O.M. stelt er geen prijs op dezen
getuige te hooren, doch verzoekt acte van niet-ver-
schijnen.
De Kantonrechter verzoekt daarop den Ambtenaar
van het O.M. zijn requisitoir te nemen.
Requisitoir.
De ambtenaar begon met te zeggen, dat de zaak
elke thans diende, veel opzien had gebaard. Het
Mr. BUISKOOL.
is een uitvloeisel van hetgeen er op de Gamit te
Alkmaar was gebeurd. De heeren van de Gamit wa
ren bij spr. geweest en hadden hem hun plannen
ontvouwd. Spr. had daarin niets tsrafbaars gezien
t?n kan dit er nog niet in zien. Na de Gamit-„loterij'''
volgden tal van omliggende plaatsen dit voorbeeld.
Ook in Schagen werd een dergelijke attractie ver
zonnen voor een te houden winkelweek.
Spr. had toen aan de Rijksveldwacht geschreven
hoe hij over de zaak dacht. Toen een en ander reeds
lang was afgeloopen kwamen van verschillende kan
ten klachten, vermoedelijk van menschen, die meen
den tekort te zijn gedaan.
Spr. kreeg ten lange leste de zaak te vervolgen.
De verdachten hebben het ten laste gelogde erkend;
er bleef voor spr. dus alleen het juridische gedeelte
over.
De bedoeling is na te gaan of, hetgeen hier is ge
schied, in strijd moet worden genoemd met de loterij-
wet. Na 1886 toep de cpde. pénale buiten werking-
werd gestelek wist men riiet meer wat een loterij was;-
waardoor de speelzucht zeer sterk werd aangewak
kerd.
In 1905 kwam de nieuwe loterijwet en de bedoeling
was de goklust van het publiek te beteugelen. In het
bezit geraken van prijzen zonder dat daar een tegen
prestatie tegenover stond, werd strafbaar gesteld. Dat
was een loterij waarvoor vergunning moest worden
verleend. Spr. noemde de beoordeeling wel zeer moei
lijk. Hierop is geattenteerd in de Tweede Kamer. V'ele
leden meenden bijvoorbeeld dat de oplossing van
prijsraadsels, waarvoor prijzen werden toegekend, bui
ten de loterijwet vielen. De Regeering echter dacht er
anders over.
De oplossing van prijsraadsels nam niettemin hand
over hand toe en spr. heeft in de Nederlandsche ju
risprudentie geen vonnis daarover kunnen vinden.
Spr. was de meening toegedaan, dat hier wel de
gelijk moest worden gesproken van een tegenpresta
tie, al was deze dan ook nog zoo gering. De letters
toch dienden bij elkaar te worden gebracht en daaruit
moest het woord worden gevormd. Inderdaad, de men
schen konden geen invloed uitoefenen op het woord
„Zesdaagsche", men kreeg voldoende gelegenheid let
ters te ruilen.
Spr. wees er op, dat men hier een splitsing kreeg:
le. de menschen, die alleen do letters uitgeven en
zij die probeerden te ruilen. Het was dan nog niet
zeker of ze het woord wel zouden kunnen vormen.
Het tweede gedeelte van het drama komt als het.
woord gevormd was, want. dan kwam de bon en het
Rad van Avontuur. Maar daarvoor heeft men heel
wat moeten doen; de menschen leverden een presta
tie.
De prijzen werden uitgeloofd ten behoeve van de
deelnemers. Spr.' wilde den nadruk leggen op het
woordje d e.
Er moet een economisch voordeel verbonden zijn
voor de aanleggers. Maar zoodra' het Rad van Avon
tuur in werking komt is dat voordeel er niet meer.
Het is er geweest, toen de letters werden verzameld.
De aanleg der loterij is bij het Rad van Avontuur dus
reeds lang afgeloopen.
Concludeerende komt spr. er toe, dat hier sociaal
gesproken, niemand zich heeft geërgerd en kan in
het leveren van een prestatie om te komen tot een op
lossing geen strafbaar feit vinden; dus dienen verd.
van rechtsvervolging te worden ontslagen.
Mócht de Kantonrechter hiermede niet accoord
kunnen gaan, dan vroeg de ambtenaar vrijspraak,
omdat hier de elementen van een loterij niet waren
bewezen.
Vergeten mocht niet worden dat de menschen ge
heel te goeder trouw handelden. Indien de kanton
rechter het schuldig uitsprak, dan eischte spr. een
zeer kleine boete.
Het pleidooi.
De verdediger, Mr. Buiskool, kreeg daarop gele
genheid tot het houden van zijn pleidooi. Spr. meen
de weinig te zeggen te hebben, na het schitterende
pleidooi van den ambtenaar. Inderdaad bestaat er
geen jurisprudentie, die het ten laste gelegde straf
baar stelt. Niet in Nederland en ook niet in de Phi-
lippijnen. De Kantonrechter komt dus wel voor een
novum te staan.
Een prestatie werd inderdaad geleverd. Wat bij
voorbeeld het weekblad Het Leven doet, is veeleer
een loterij en daar is men al jaren mee bezig. Spr.
doelde hier op de wekelijksche invulling der voet
baluitslagen.
Ging men de zaak consequent doorvoeren, dan zou
hier sprake zijn van vier loterijen. Want viermaal
werden de prijzen uitgereikt. Spr. wees erop, dat de
winkeliers de letters kochten voor 2 cents; ze had
dus er dus eer na- dan voordeel van. Zeker, het
debiet werd er mede verhoogd, doch als we die rich
ting uitgaan, waar is dan de grens? vroeg spr. zich
af.
De vraag is: Wanneer begint de loterij en wie is
de dader?
Feitelijk zou de loterij beginnen bij den winkelier,
dus alle deelnemende winkeliers zouden hier als
verdachten moeten staan. Spr. wees er echter op, dat
de winkelier volkomen vrij was de letterst e geven.
Spr. zijn gevallen bekend, dat ze inderdaad cadeau
werden gegeven, zonder dat er gekocht was. Door
middel van een ruilbeurs werd hier gelegenheid ge
opend invloed uit te oefenen en dit is volgens spr.
niet strafbaar.
Komende tot het Rad van Avontuur zeide spr. dat
'dit niet hoorde tot de verkoopweek, men had op een
andere 'wijze ook de prijzen kunnen verdeelen. Als
dit Rad in de huiskamer van spr. had gestaan, zou
geen mensch er aanstoot aan genomen hebben. Spr.
kwam tot de conclusie, dat hier in geen geval een
verboden loterij werd gehouden, omdat voor een
prijs een prestatie moest worden geleverd en meen
de dus, dat geen veroordeeling volgen kon.
Aangezien het hier geldt een principe kwestie,
drong spr. aan op vrijspraak.
Als de kantonrechter evenwel van meening was,
.dat[hiér het '^strafbare feit is bewezen, dan wilde spr.
ontslag van rechtsvervolging vragen. Maar dan moet
ook bewezen worden, dat de deelnemers druk uitge
oefend hebben op den gang van zaken.
Na,re-,.en dupliek zeide de kantonrechter, dat hij
Vrijdag 22. Maart schriftelijk vonnis zou wijzen.
Vergadering van den Raad der gemeente Schagen
op Vrijdag 22 Maart 1935, dés namiddags t e kwart
over zeven ure.
Punten van behandeling:
1. Mededeelingen van den Voorzitter.
2. Ingekomen stukken en adressen.
Dankbetuiging Bestuur Leesbibliotheek voor sub
sidie.
Dankbetuiging Bestuur Harmoniekapel voor sub
sidie.
Dankbetuiging Schager Handeldrijvende- en ïn
dustriëele .Middenstandsvereen, voor subsidie.
Dankbetuiging Plantcnziektenkundigen Dienst
voor subsidie.
Dankbetuiging J. C. Vlottes voor verhooging jaar
wedde als agent der Arbeidsbemiddeling.
J. Winkel neemt aan benoeming conciërge O. L.
School.
J. Koopman neemt aan benoeming plaatsvervan
gend lid stembureau II.
Chr. Dekker neemt aan benoeming lid Commis
sie tot wering van schoolverzuim.
Notulen Commissie van uitvoering Vleeschkeu-
ringsdienst.
Verslag arbeidsbemiddeling over 1934.
Ged. Staten, vaststelling rekening 1932.
Ged. Staten, goedkeuring wijziging geldleeningS»
besluiten.
Ged. Staten,, goedkeuring verkoop van bouwter
rein-
Ged. Staten, goedkeuring wijziging verordening
keurloon vleesch.
Verslag vakteekenschool, Afd. Schagen, over 1934,
Rapport controle administratie Eierveilingbedrijf,
Adressen van de Nationale Commissie tegen al
coholisme, houdende verzoek te besluiten tot ver
laging van het maximum aantal vergunningen en
verloven A.
Brief van den Minister van Economische Zaken
betreffende de ter goedkeuring ingezonden ver
ordening tot afwijking van bepalingen der Win
kelsluitingswet.
Adres van de eigenaren van perceelen aan Hoog-
zijde en Laan tot overname door de gemeente van
het achter die perceelen loopende riool.
Verzoek van de Commisie van uitvoering van den
Vleeschkeuringsdienst om reductie wegens min
der gasverbruik dan gegarandeerd is.
Verzoek van het Dag. Bestuur van de Banne en
Polder Schagen met betrekking tot de verbete
ring van den Lutjewallerweg.
3. Voorstel betreffende vergoeding en voorschot art.
101 L. O. Wet 1920 aan de bijzondere scholen.
4. Voorstel tot wijziging der voorwaarden, waarop
voorschotten zijn verleend aan de Woningbouwver
eenigingen „Schagen" en „Goed Wonen."
5. Voorstel tot overname van water van de Schager
Kogge in verband met de verbetering van den
Wed weg.
6. Voorstel tot het aangaan van een geldlóeni'ng
groot f 70.000.voor de havenwerken enz.
7. Voorstel tot het niet verhalen op de verbruikers
van de omzetbelasting voor het gasbedrijf.
OVERNAME RIOOL.
Door de eigenaren van perceelen aan de Hoogzijde
en Laan is verzocht om het achter die perceelen loo
pende riool door de gemeente over te nemen.
B. en W. achten het in het belang van den toe
stand, dat bedoeld riool in eigendom aan de gemeen
te overgaat en stellen mitsdien voor het in eigen
dom over te nemen.
VERBETERING LUTJEWALLERWEG.
Waar het verkeer langs den Lutjewallerweg in
verband met het tot stand komen van den provin
cialen weg over Zijdewind naar Alkmaar in de naas
te toekomst belangrijk zal toenemen, stellen B. en
W. voor te voldoen aan het verzoek van het Dag.
Bestuur van de Banne en Polder Schagen, om een
tweetal strookjes grond in eigendom over te nemen,
zoomede de kosten van verplaatsing der hekken
enz. voor rekening der gemeente te nemen.
VERBETERING WADWEG.
B. en W. stellen den raad voor, gelet op het aan
bod van Dijkgraaf en Heemraden van de Schager
Kogge, behoudens goedkeuring door Gedeputeerde
Staten dezer provincie, van de Kogge voor de som
van f 1 aan te koopen het gedeelte van den boezem
langs den Wadweg, hetwelk door de kanaalwerken.
van het water „de Meent" wordt afgesneden.
GELDLEENING VOOR DE HAVENWERKEN ENZ.
Onder overlegging van de begrooting van kos
ten der verschillende werken en aankoop van ter
reinen in verband met de kanaal- en havenwerken,
stellen B. en W.. Vóór een geldleening te sluiten tot
een bedrag van ten hoogste f 70.000, tegen een ren
te van hoogstens 41/S 's jaars, met een jaarlijk-
sche aflossing van f 2000. De eerste aflossing te vol
doen in het jaar 1936, het leeningsbedrag op te ne
men naar behoefte.
GEEN VERHAAL VAN OMZETBELASTING OP DE
GASVERBRUIKERS.
Blijkens oorspronkelijke aanslag in de omzetbelas
ting voor het gasbedrijf 1934 bedraagt deze f 922.94,
welk bedrag inmiddels is voldaan. In de memorie
van toelichting op de begrooting van het gasbedrijf
voor 1935 is rekening gehouden met het verhaal van
de belasting op de verbruikers. Aangezien de belas
ting bedroeg 4 pet. van het te ontvangen bedrag,
werd besloten dit percentage bij de inning der
maandkwitantiën te incasseeren. Volgens een circu
laire van de vereeniging van Gasfabrikantcn in
Nederland is naar aanleiding van een conferentie
van het bestuur dier vereeniging met den Minister
van Financiën bereikt, dat Zijne Excellentie voor
1934 een meer tegemoetkomende houding heeft aan
genomen.
In verband hiermede zal de omzetbelasting voor
het Gasbedrijf over genoemd jaar worden vermin
derd tot een bedrag van f 466.79, welk bedrag ook
voor 193o kan worden aangenomen. Voor 1934 kan
alzoo op een teruggave van f 456.15 worden gere
kend.
Volgens evengenoemde ministriëele mededeeling
zou het verhaal op het verbruikt gas bedragen
f 0.0018 per M3. Dit geringe bedrag zal bij de incas-
secring voor een berekening van het verhaal veel
moeilijkheden opleveren, in verband waarmede B.
en W. mede gelet op de belangrijke vermindering
van den aanslag, den Raad voorstellen het verhaal
niet te doen plaats hebben.
Binnen enkele dagen wordt de nieuwe electrische seininstallatie op het emplacement te Maastricht, de
eerste van dien aard, in ons land, in gebruik genomen. Door het omdraaien van een der talrijke knop
pen kunnen vanuit dit seinhuis alle w issels en seinen electrisch worden bediend.
In de gistermiddag gehouden vergadering
van de Tweede Kamer was aan de orde stem
ming over het wetsontwerp Begrooting van
het Landbouwcrisisfonds voor 1935.
De heer Kersten (s. g.) zegt, dat zijn fractie tegen
de begrooting zal stemmen, omdat zij afkeurt hot
stelsel en de wijze van steunverleening in het bij
zonder de afslachting van den veestapel.
De heer Schalker (c. p.) verklaart onverstaanbaar,
waarom zijn fractie tegen zal stemmen.
De heer Vervoorn (plattel.) zegt tegen de begroo
ting te stemmen, omdat zij meer lijkt op een onder
linge waarborg-maatschappij dan op steunverleenine:,
en, omdat de lasten voor de boeren grooter zijn dan
de voordeelen. J
De Kamer keurt de begrooting met 63 tegen 9 stem
men goed. Tegen: s.g., c.p. en de heeren Sneevliet
(r.s.) en Vervoorn (plattel.).
Zes dorpen bedreigd; 30 huizen vernield,
T o k i o: Meer dan 50.000 personen, bestaande uit
brandweren uit tal van plaatsen en leden van jeugd
organisaties, zijn gisteren gemobiliseerd ter best-rij-
-róftrt eei] reusachtige boschbrand, die op onjm-
veer 1300 meter hoogte op een berghelling in Noord-
Kioesjioe was uitgebroken. Zes dorpen werden door
2™ V^ur ^edi;e^d en meer dan 30 huizen werden
door den boschbrand vernield.
