Gemeenteraad Bergen»
E
conomische Kroniek
Waar is het einde
De aandeelen der wapenfabrieken
stijgen!
Geen speciaal verbod op het rijden
met racefietsen en ook geen maxi
mum-snelheid. - De heer G. J. N.
Fijn benoemd tot waarnemend-
Gemeente-secretaris. - De heer Den
Das over slechte leiding bij de
werkverschaffing.
Donderdagmorgen om 9 uur kwam de Raad dezei
gemeente in openbare zitting bijeen.
Voorzitter: Wethouder J. Apeldoorn, loco-burge
meester.
Aanwezig zijn alle leden.
De Voorzitter deelde mede, dat in den toestand van
den burgemeester eenige verbetering is ingetreden,
doch dat het herstel zeer langzaam gaat.
Notulen.
1. Vaststelling der notulen van de openbare ver
gadering van 31 Mei j.1.
Deze werden ongewijzigd goedgekeurd.
Ingekomen stukken.
2. Van de aan den Raad gerichte stukken, vermel
den wij behalve die welke werden opgenomen in
ons blad van Dinsdag j.1. nog de navolgende:
1. Bericht van Ged. Staten, houdende goedkeuring
van het plan voor de verbetering van den Heeren-
weg.
B. en W. stellen voor, dit bericht voor kennisge
ving aan te nemen.
Conform besloten.
2. Schrijven van het Gemeentebestuur van Alk
maar, houdende mededeeling dat de Minister van
Economische Zaken in verband met het bij de Staten-
Generaal aanhangige bezuinigingsplan, overweegt o.a.
tot samenvoeging van de gebieden der Kamers van
Koophandel cn Fabrieken voor Hollands Noorder
kwartier te Alkmaar en voor Westfriesland te Hoorn
over te gaan; omtrent den zetel der Kamer voor het
vereenigde gebied is nog geen beslissing genomen.
In genoemd schrijven wordt aan het Gemeentebe
stuur van Bergen gevraagd, evenals dit voor Alkmaar
is gedaan, tot den Minister van Economische Zaken
het verzoek te willen richten, bij samenvoeging van
de gebieden der bovengenoemde Kamers van Koop
handel cn Fabrieken, als plaats van vestiging der Ka
mer, de gemeente Alkmaar aan te wijzen.
B. cn W. stellen den Gemeenteraad voor aan het
.verzoek gevolg te geven.
3. Adres van den heer J. Verhagen, houdende ver
zoek het daarheen te willen leiden, dat althans voor
de bussen op de lijn Egmond, een andere plaats dan
die in de Station straat voor hotel-pension „Erica
wordt aangenomen.
B. en W. stellen voor, dit adres in hunne handen
te stellen om advies.
De lieer Zeiler (Middenbl.), meende, dat het zeer
moeilijk zou zijn in de gemeente een geschikte plaats
aan te wijzen. Spr. hoopte echter, dat aan den wensch
van adressant zou worden tegemoet gekomen.
De Voorzitter zeide, dat de bus in de verste verte
niet voor het pension stond. Toch zouden B. en W.
zeker wel moeite willen doen een andere plaats te
.vinden.
Conform werd daarna besloten.
Dc heer Zeiler (Middenblok) zeide, zich volkomen
met dit schrijven te kunnen vereenigen.
Besloten werd daarna het advies te volgen.
Benoembaarheid en bezoldiging Gemeente
veldwachters.
Het Bergerbosch.
7. Voorstel van B. en W. om den termijn, waarbin
nen de gemeente het recht heeft een plan te maken
van den sub. 2 laatste lid der ingevolge d.d. 30 Aug.
1930 verleden notarieele akte van koop en verkoop
van een gedeelte van het Bergerbosch bedoelden weg
en dan aan te wijzen, welk gedeelte van dezen weg
zal loopen over het door den heer Jc. van Reenen
aangewezen terrein met 5 jaar te verlengen.
In hun prae-advies zeggen B. en W. o.m. het volgen
de:
In verband met het feit, dat de noodzakelijkheid op
dit oogenblik van dit recht gebruik te maken ons in
zien niet aanwezig is, doch B. en W. het aan de
gemeente toegekende recht niet gaarne voor goed
zouden willen prijs geven (van het recht moet vóór 30
Augustus 1935 gebruik gemaakt worden) heeft hel
College zich met den eigenaar in verbinding gesteld,
welke laatstgenoemde zich bereid heeft verklaard ge
noemden termijn met 5 jaar te verlengen, alzoo tot
30 Augustus 1940.
In de akte van koop en verkoop is de voorwaarde
opgenomen: „dat op het terrein geene zijwegen aan
gelegd mogen worden, uitgezonderd die, thans voor
komende op het Provinciale Wegenplan of in de
plaats hiervan een weg volgens een nabij komend
tracé."
Indien de gemeente van het hierboven genoemde
recht gebruik maakt, verbindt de heer Jacob van
Reenen zich om binnen 6 maanden na de aanwijzing
aan de gemeente Bergen kosteloos (met uitzondering
van de kosten van overdracht welke voor rekening
der gemeente zullen zijn) af te staan voor weg
en strook grond ter breedte van ten hoogste 20 Me
ter van het hiervoor bij de akte aangewezen ter
rein.
B. en W. stellen den Raad voor van de bereidver
klaring, onder dankzegging, gébruik te maken.
De heer Voute (Middenblok) zeide niets geen be
zwaar tegen deze vijf jaar te hebben, doch zou er
zich steeds tegen verzetten als daar een weg kwam.
De Voorzitter zeide, dat dit ook niet de bedoeling
was.
De heer Hemelrijk (S.D.A.P., meende, dat het dan
't verstandigst was, dit recht prijs te geven, de Raad
geeft daarmede op ondubbelzinnige wijze te kennen,
dat hij daar geen weg wenscht.
De Voorzitter antwoordde, dat met het prijsgeven
van hef recht, de gemeente haar toegang in het Na
tuurreservaat afsloot.
De heer Dingerdis (R.K. Arb.): Prikkeldraad er om
heen! (Gelach!)
Mevr. Dekker (V.D.): Wel ja, eon stukje meer of
minder geeft niet.
De heer Zeiler (Middenblok) was van oordeel, dat
er niets veranderde.
De heer Hemelrijk (S.D.A.P.) meende, dat er ook
geen direct gevaar was. De eenige mogelijkheid dus
om te zorgen, dat er geen weg komt, is dan later
dien grond te koopen. Maar daarmede hebben wij
thans weer 5 jaar den tijd.
Het voorstel werd daarna goedgekeurd.
Benoeming waarn. Gemeente-Secretaris
8. Voorstel van B. en W. om over te gaan tot de
benoeming van een waarnemend Gemeente-Secretaris.
De motieven welke B. en W. ertoe hebben geleid
met dit voorstel bij den Raad te komen, publiceerden
wij reeds in ons blad van Dinsdag j.1.
B. en W. bieden nu den Gemeenteraad de navol-
de voordracht aan: 1. G. J. H. Fijn; 2. Mr. Q. Rovers.
De heer Zwaag (Middenblok) was van meening,
dat f75.salarisverhooging in dit geval niet noodig
was. Het gold hier toch immers een vervanging bij
afwezigheid van den secretaris.
De Voorzitter zeide, dat het hier geen salarisver
hooging was, doch een vergoeding voor de meerdere
werkzaamheden van den heer Fijn.
De heer Zwaag kan er zich toch niet mede vereeni
gen; spr. bleef van oordeel, dat een verhooging niet
noodig was, als iemand moest worden vervangen. Wij
hebben een nieuwen ambtenaar aangesteld, omdat
wij niet wensohten, dat het secretarie-personeel aan
z'n maximum werkuren toekwam.
De heer Voute (Middenblok) was het met den
heer Zwaag eens. Wij particulieren krijgen ook geen
extra-vergoeding als we eens wat extra werk moe
ten doen en de particulieren hebben het veel beroer
der dan de ambtenaren. (Gelach.)
De heer Zeiler (Middenblok) constateerde, dat de
fractie uit elkaar viel. Spr. was niet tegen deze ver
hooging, te meer daar ze slechts f75.per jaar be
draagt en het een blijvende functie geldt.
Het voorstel werd daarna in stemming gebracht
en aangenomen met 6 stemmen voor en 5 tegen.
Tegen stemden de heeren: Voüte en Zwaag (Mid
denblok); Den Das en Hemelrijk (S.D.A.P.) en mevr.
Dekker (V.D.).
Hierop werd tot benoeming van een waarnemend
Gemeentesecretaris overgegaan. Benoemd werd de
heer Fijn met 7 stemmen. De heer Rovers verwierf
derhalve 4 stemmen.
De Secretaris leidde daarop de heer Fijn binnen.
Deze verklaarde de benoeming te aanvaarden en
legde daarop in handen van den Voorzitter de bij de
wet vereischte eeden af.
De Voorzitter wenschte den heer Fijn geluk met
z'n benoeming en hoopte, dat de samenwerking met
hem een aangename mocht zijn.
De heer Fijn dankte den Voorzitter voor zijn woor
den en den Raad voor het in hem gestelde vertrou
wen.
Rondvraag. De werkverschaffing bij de
opslagplaats.
De heer Den Das (S.D.A.P.) wilde er op wijzen, dat
bij de opslagplaats en de leiding der werkverschaf
fing treurig is. De minst krachtige werkkrachten
worden er niet te werk gesteld en de menschen wor
den daar ronduit gezegd: gepest. Dan wilde spr. er
op wijzen, dat er een verschillend loon wordt uitbe
taald voor eenzelfde werk. Van het Raadhuis wordt
gezegd, dat de menschen f2.25 krijgen voor het hak
ken van het hout, maar de opzichter heeft daar ma
ling aan en geeft gewoonweg f 2.Dat is een schan
daal!
De Voorzitter antwoordde, dat toen het houtzagen
begon, het loon oorspronkelijk werd vastgesteld op
f2—, dit werd later verhoogd tot f2.25, om een dag
loon van 30 cent per uur te benaderen. Toen echter
onlangs de heer Roggeveen er kwam zat een der
houtzagers niets te doen en de andere zat te slapen
Dat ging natuurlijk niet en daarvoor dienden te men
schen te worden gestraft. Spr. wist niet, of de heer
Den Das deze ergerlijke dingen had gehoord.
De heer Voüte (Middenblok): Ik ben blij, dat u het
zoo heeft uitgelegd.
De heer Den Das (S.D.A.P.) zeide, dat hij er nog
wel eens op zou terugkomen.
Daarna sluiting.^
3. Voorstel van B. en W. om de verordening, rege
lende de eischen van benoembaarheid en de bezoldi
ging van de gemeenteveldwachters, opnieuw vast te
stellen, waarbij zij de mededeeling doen, dat zij met
de wcnschen van den Raa<l, in de vergadering van
31 Mei j.1. naar voren gebracht, rekening zullen hou
den.
De salarissen blijven derhalve ongewijzigd.
Zonder discussie goedgekeurd.
Verordening op het heffen van vergun-
ningrecht.
4. Vaststelling eener verordening, regelende het
heffen van vergunningsrecht voor den verkoop van
sterken drank in het klein, in de gemeente Bergen.
Het geldt hier een administratieve wijziging; de
vergunningsrechten blijven hetzelfde.
Zonder discussie vastgesteld.
Het rijden op z.g. raoe-fietsen. Het
advies van B. en W. aanvaard.
5. Adres van den heer W. Rensink, houdende ver
zoek de Alg. Politieverordening aan te vullen met
«le navolgende bepalingen, en overtreding dier bepa
lingen strafbaar te stellen.
a. verbod tot het rijden met rijwielen met neerge
bogen stuur (z.g. race-fietsen) op den openbaren weg
(waaronder begrepen rijwielpaden);
b, verbod om in de kom van het dorp met een rij-
of voertuig een grootere snelheid te ontwikkelen dan
25 K.M. per uur.
B. en W. adviseeren, afwijzend op dit adres te be
schikken, omdat de door adressant gevraagde ver
bodsbepalingen reeds zijn verwerkt in de Motor- en
Rijwiel wet.
De heer Zeiler (Middenblok) was met B. en W.
van oordeel, dat een en ander reeds bij de wet was
geregeld. De maximum-snelheid noemde spr. een on
ding en had absoluut niets te maken met de onvoor
zichtigheid van vele rijders. Spr. kon zich dan ook
met het advies van B. en W. vereenigen.
De heer Blank (R.K.) vroeg, of er nu op onver
antwoordelijk rijden werd toegezien? Het is een
schande, zeide spr., hoe automobilisten cn motorrij
ders door de gemeente vliegen.
De Voorzitter antwoordde, dat momenteel daarop
door do politie zeer streng werd togezien.
Conform het prae-advies van B. en W. werd dan
besloten.
Verbreeding Heerenweg.
G. Voorstel van B. en W. om van den heer Jc. van
Reenen cn van de N.V. Bouw-Exploitatie Maatschap
pij Bergen aan Zee voor de som van f 1.in eigen
dom en onderhoud over te nemen de voor de ver-
breeding van den Heerenweg en den aanleg van een
rijwielpad langs dien weg, aangeboden gronden op
de voorwaarden, zooals die na overleg van B. en W.
met de gedelegeerden der Bouwmaatschappij door
laatstgenoemden nader zijn vastgesteld.
Wethouder Macdonald (Middenblok) wilde van de
gelegenheid gebruik maken om te zeggen, dat er
geen plaats was aan te wijzen, waar het prikkeldraad
langs het fietspad op den Heerenweg een halven me
ter van het pad afstond. Dat heeft in de vorige ver
gadering mevr. Dekker gezegd.
De heer Zeiler (Middenblok): De afstand was 2Vfe
meter.
Mevr. Dekker (V.D.): Ik had het toen niet gezien,
wel later.
De heer Zeiler was van oordeel, dat het boter was
geen debat meer te openen over dit prikkeldraad.
Het voorstel werd daarna aangenomen.
Grondnationalisatie en wat
we zien in Rusland.
Dat we leven in een wonderlijk wereldje, is een
opmerking, die al honderden malen is gemaakt en
die dus voor niemand ook maar eenig nieuws bevat.
Maar hoe komt het, dat we er niet eens wat ver
betering in vermogen te brengen?
Niet één enkele natnnrwet gaat volko
men op!
Wanneer ik daar antwoord op zou moeten geven,
zou ik zeggen: Dat komt omdat er in de natuur niet
één wet is, die volkomen opgaat, terwijl de mensch
daarentegen uiterst geneigd is om het tegendeel aan
t6 nemen en daarnaar te handelen.
De bewering, dat niet één wet volkomen opgaat,
klinkt menigeen stellig heel bout in de ooren. Voor
zoover velen er echter vreemd van ophooren, blijkt
daaruit meteen, dat menigeen zich deze gedachte
nog allerminst eigen heeft gemaakt en dus bereid
is zich te laten leiden door bepaalde leerstellingen,
die zonder voorbehoud worden aanvaard. Deze leer
stellingen groeien uit tot een ideaal, waarvoor men
leeft en dat het eenig juiste en eenig ware in de
wereld zou zijn.
Idealen honden geen rekening met de
werkelijkheid.
Welk een betrekkelijke waarde dergelijke idealen
hebben, kan dikwijls blijken uit de omstandigheid,
dat er anderen zijn, die een precies tegenovergesteld
inzicht huldigen, terwijl de vraag of men aanhanger
is van de eene, dan wel van de andere richting,
meestal wordt bepaald door de persoonlijke voor-
of nadeelen, welke men er van verwacht.
Zoo zijn er menschen, die meenen, dat alle maat
schappelijke misère tot het verleden zou behooren,
wanneer de collectivistische maatschappij werd in
gevoerd, anderen echter zweren bij privaat-bezit. En
de vraag, aan welke der beide opvattingen iemand
den voorkeur geeft wordt weliswaar niet altijd,
doch in verreweg de meeste gevallen uitsluitend
bepaald door de mate. waarin hij met aardsche goe
deren gezegend is.
De leuze „De grond aan de gemeenschap"
trekt nog velen.
Een geheel afzonderlijke groep ten aanzien van het
collectivisme vormen de menschen, die uitsluitend
de grond aan de gemeenschap willen brengen. Al
lerlei economische denkers, wier namen later een
meer of mindere bekendheid hebben verworven,
hebben zich met dit vraagstuk bezig gehouden en
nog altijd tellen sommigen onder hen talrijke vol
gelingen. Dit is o.a. het geval met Henry George.
Flürscheim Bellamy.
En het behoeft geen verwondering te wekken, dat
in veelbewogen dagen als die, welke we thans be
leven, deze groepen af en toe een ongewone activi
teit ontwikkelen. Er wordt zooveel geëxperimenteerd,
zoo met de muts gegooid, dat ook zij begrijpel ijkerwij-
ze een kansje wagen om hun idealen te verwezen
lijken.
De voordeelen, welke zij verwachten van een natio
nalisatie van den bodem, waartoe het oogenblik
thans zoo. gunstig zou zijn door de betrekkelijk goed
koopte van het grondbezit, zijn natuurlijk legio.
Flürscheim gelooft o.a., dat het tevens het middel
zal zijn om een eind te maken aan de kapitaal-rente
waartegen steeds van vele zijden werd en wordt
geageerd omdat het kapitaal, bij gebrek aan de
mogelijkheid om het in grond te beleggen, geen kant
meer heen zou kunnen. Op zichzelf is dit een theorie,
die vrij gemakkelijk te weerleggen valt, doch we
achten het overbodig daarop hier dieper in te gaan
De Amerikaan Henry George wilde niet bepaald de
grond nationaliseeren, doch daarop een belasting
heffen, gelijkstaande met de pachtwaarde. Ging men
op deze wijze te werk, dan dat ligt voor de hand
zou het bezit van grond voor den grondeigenaar
zinloos zijn geworden, aangezien hij er hoegenaamd
geen vruchten van zou kunnen plukken. Ten slotte
zou men dit plan geleidelijk kunnen doorvoeren,
men zou de belasting successievelijk kunnen ver
zwaren.
In Rusland is hei privaat bezit weer in
eere hersteld.
Dat we deze verschillende gedachten even in her
-"ring brengen, vindt ziin aanleiding in een be
richtje, dat we korten tijd geleden konden lezen
en waarin werd meegedeeld, dat in Rusland in het
vervolg door officieele acten het recht van iederen
boer op het duurzame bezit van eenmaal verkregen
gronden zou worden gewettigd.
Theoretisch is collectiviseering van den grond stel
lig op allerlei motieven te verdedigen. Even goed
als het is te bestrijden.
Zooals dit echter steeds in de wereld het geval is.
komen, zoolang over het vraagstuk gedebatteerd
wordt, voor- en tegenstanders geen stap nader tot
elkaar. Men gelooft elkaar niet, men laat zich niet
overtuigen.
Iets wat geen waarde heeft wordt meest
al verwaarloosd.
Voor het onrecht, dat een zonder meer afnemen
van eenig bezit beteekent, deinzen velen niet terug
Maar dan is men er dan? Een bezwaar, dat we!
eens !s aangevoerd tegen de theorie van George, is,
dat hij de grond wil maken tot iets zonder waarde
en dat over 't algemeen met waardelooze dingen
zeer slordig en onverschillig wordt omgegaan. Bij
iedere nationaliseering wordt ten slotte de prikkel
EEN ONBEDRIEGELIJK BEELD VAN DEN
HUIDIGEN TOESTAND.
Parijs (A.T.P.). De oorlogszuchtige geluiden,
die op het oogenblik overal in de wereld weerklin
ken, doen den harten der menschen pijn, uitgezon
derd dan van enkele „patriotten", die bij dit alles
een gevoel van welbehagen en vreugde niet kunnen
onderdrukken. Iederen avond zweven hun teedere
blikken over de courantenpagina's, waar de koers
van hun papieren der wapen-, metaal- en chemische
industrie de navolgende zeer veelzeggende koers
stijgingen ondergaan:
Ondernemingen: Koersen:
Januari
Juni
Schneider Co., metaal fabrieken
1,332
1.7*4
Hotchkiss, metaalfabrnieken
1.145
1.400
Chatillon-Commentry, metaalfabr.
8S0
1.205
IJzer- en Staalfabrieken der Marine
265
365
Gnome Rhöne, vliegtuigmotoren
483
618
Kleurstoffen, chemische producten
809
1.000
Saint-Gobain, chemische producten
948
1.495
Péchiney, chemische producten
758
978
Rhono-Poulenc, chemische producten
784
935
Kuhlmann, chemische producten
470
579
Wanneer men bedenkt, dat het hier slechts Fran-
sche industrieën betreft., die, zooals gebleken is,
geen leveranties gedaan hebben aan Paraguay, Bo
livia, Japan, China of eenigen anderen oorlogvoe
renden staat, kan men zich zoo ongeveer voorstellen,
hoe de verschillende koersstijgingen er in landen als
Engeland en Amerika zullen uitzien.
Zoolang de aandeelen der wapenfabrikanten stij
gen is dit een onbedriegelijk teelten voor de alge-
meene onzekerheid, die er in de wereld heerscht.
Eerst wanneer deze papieren weer in koers zakken,
zal de vrede gered zijn. Daar echter in vele landen
de wapenfabrieken voor een goed deel slechts met
bestellingen worden overstelpt om daarmede tege
moet te komen aan de groote werkloosheid, is het
einde vooralsnog niet te zien. De werkloosheid is
voor een niet gering gedeelte aan den wereldoorlog
te wijten. De werkloosheid noodzaakt tot wapen
productie, d.w.z. tot productie van goederen, die niet
bohoeven te worden afgezet. Daar het bezit van war
pens echter steeds mede den oorlog heeft te voor
schijn geroepen, leidt dus de werkloosheid opnieuw
tot een conflict. Wanneer zal men eindelijk uit de
zen circulus vitiosus geraken?
van het eigenbelang weggenomen.
Tegenwerpingen als deze, we weten het, verwekken
in den regel bij den volbloed collectivist een meewa
rig hoofdschudden. Hij meent het heel goed, zonder
dat eigenbelang te kunnen stellen, acht het moge
lijk den mensch te veranderen in een soort machine,
die werkt op commando. Met menschelijlce neigingen
wenscht hij geen rekening te houden.
Het moet echter duidelijk zijn, dat zulke leerstel
lingen weinig meer zijn dan grauwe theorie, die, in
practijk gebracht, ook inderdaad enorme moeilijk
heden blijkt op te leveren.
Houdt rekening met de menschelijke
eigenschappen!
Aangezien met collectivisten in den regel niet
van hun dwaling vermag te genezen, door theoreti
sche tegenwerpingen, door er op te wijzen, dat ze re
kening houden met andere menschen dan die, welke
op deze wereld bestaan, is het wel eens goed te zien
naar de practische resultaten welke in Rusland met
de collectiviseering van den grond zijn bereikt. Dat
alles is gegaan op de meest doortastende wijze, daar
aan zal wel niemand twijfelen. De Russische regee
ring maakte de boeren tot nummers, ze hield niet
de minste rekening met overwegingen van eigenhc-
lang noch met eenige andere menschelijke neiging
en ze heeft de door haar voorgestane idealen met
groote kracht doorgezet.
De voortbrenging van agrarische produc
ten in het rijke land der zwarte aarde
baarde steeds zorg.
Niettegenstaande alles is het resultaat geweest,
dat de voortbrenging van landbouwproducten ern
stige zorgen baarde, af en toe heerschte er hongers
nood in het land, dat vroeger de graanvoorraad-
schuur van Europa was. En slechts door geleidelijk
de scherpe kantjes van het collectivisme weg te ne
men heeft ze de tegenwerking van de boeren weten
te breken en de productie tot het allernoodzakelijk
ste weten op te voeren.
Zoo ging het onder Lenin, zoo gaat het nu onder
Stalin.
De gemeenschap kan het niet stellen zonder voe
dingsmiddelen en dus ook niet zonder den boer als
hoofdleverancier daarvan.
Ten koste van alles moest hij tot activiteit worden
aangezet. Dit is in Rusland ook inderdaad geschied,
maar de gedachte, dat de opbrengst van den bodem
aan de gemeenschap zou komen, werd opgegeven.
De boer kreeg meer en meer de beschikking over zijn
productie terug.
Thans is daaraan toegevoegd het „bezit" van
grond door den boer. Geen „eigendom", maar het
begint toch aardig die richting uit, te gaan.
In 't kort: de productie werd gered door het col
lectivisme weliswaar nog niet geheel op te geven,
maar toch een heel stuk te besnoeien.
Wellicht dat een en ander een vingerwijzing in
houdt voor de vele theoritici, die men ten aanzien
van grondnationalisatie ook bij ons nog aantreft.
Hun theorie mag heel schoon zijn, de praktijk
leert het anders.
En daarom is het te hopen, dat de experimcfiten,
waarop ze aandringen, niet zullen worden begonnen,
