Hoe bet eerste „stoom" vervoerd werd
één slag.
Elf wolven in
In de Woestijn..
•T MOEILIJKE TRANS-
PORT VAN DE LOCO
MOTIEF „ADLER", 100
JAAR GELEDEN.
In 1935 viert Duitsland
het honderdjarig be
staan van zijn spoor-
wegwezen.
De moeilijkheden sche
nen de ondernemers
van de eerste Duitse
spoorweg Neurenberg-
Fürth bij de bestelling
van de locomotief „Ad-
Ier" in Engeland bijna
eindeloos toe. Steeds ho-
»er werden de gestelde
eisen tot de defini-
ieve bestelling gedaa/i
verd en tenslotte stsjm-
.en de vanuit Neurenberg opgegeven ma-
m van de wielen en de spoorwijdte niet
vereen met d.fe van de in Engeland ge
ïnstrueerde locomotief.
Inplaats vazi eind Juli werd de locomo-
ef op de 3de September op de „Zoar" naar
.olland ingescheept en moest vandaar ver-
.er naar Neurenberg. De agenten der
.toomboobmaatschappijen weigerden zeer
.jeslist, fjeze omvangrijke en in de eerste
plaats ook onbekende zware voorwerpen te
vervofjren en wilden tenslotte het omhul
sel inschepen. Dat dit deel speciaal bij
de Voldoening der grensrechten in Keulen
de* pijnlijkste ervaringen moest opdoen, is
vanzelfsprekend. De douane liet smeden
komen, om het gietijzer van het grove
smeedijzer te scheiden, daar de invoerrech
ten voor deze twee ijzersoorten verschil
lende warén.
Het transport van het overige deel van
de locomotief, de stoommachine, werd na
lang over en weer gepraat door schipper
van Hees aangenomen tegen betaling van
700 francs tot aan Keulen, waar ze op 23
September zou aankomen. De voerlui ston
den op de 24 September klaar, maar in
plaats van de in spanning verwachte ma
chine kwam het bericht, dat de lage water
stand het stoomschip Hercules genood
zaakt had, bij Emmerik het vrachtschip af
te haken, dat nu met paardenkracht de
Rijn. op moest worden getrokken. Op 7 Oc-
tober kwam van Hees eindelijk in Keulen
aan en had ook hier weer door de buiten
gewoon lage waterstand met allerlei moei
lijkheden te kampen. Zo werd toen ook
aan de directie van de spoorweg medege
deeld, hoe moeilijk het was, in een ontzet
tende storm en regen de balen koffie en de
grote stukken stokvis, die boven op de
onderdelen van de machine lagen, in
kleine bootjes aan de wal te brengen, om
het schip zoo ver naar boven te brengen,
dat ten minste het voorste gedeelte onder
een kraan kon worden gebracht. Men had
in dubbele ploegen bij lantaarnlicht met
alle kracht gewerkt en vroeg zich alleen
maar af, of het mogelijk zou zijn, de 50 en
60 centenaren zware collis op wagens te
brengen. Onder toezicht van de politie en
omstuwd door een geweldige mensenme
nigte gelukte het overbrengen op de wa
gens en de toeschouwers waren vol eerlij
ke afgunst op de Neurenbergers, aan wie
de eerste spoorweg zou behoren. Het hef
fen van de rechten op deze onbekende ma
chineonderdelen, die met de beste wil niet
in hun oorspronkelijke bestanddelen wa
ren te splitsen, werd door een „prijzens
waardig tolbeambte" zeer welwillend aan
Neurenberg overgelaten! De machinist Wil-
son, die de locomotief vanuit Engeland be
geleid had en de enigo werkelijke deskun
dige voor deze zo nieuwe „combinatie"
van ijzer, hout en andere metalen was,
slaagde erin, het uit elkaar nemen voor on
mogelijk te verklaren. Over Offenbach en
Uitzingen werden nu de in Neurenberg zo
vurig verbeide collis over land verder ge
transporteerd eri kwamen zonder verdere
wederwaardigheden op 26 October 's mid
dags op de plaats van bestemming aan. Het
vrachtloon van Keulen tot Neurenberg be
droeg f 1260.Voordat de onderdelen van
du machine in de werkplaats van Spath te
Neurenberg in elkaar konden worden ge
zet, kon het belangstellende publiek de in
de polytechnische school tentoongestelde
delen bewonderen... zoals het in de oude
acten heet" tegen een entreegeld, om een
te groot gedrang te vermijden."
Tussen de woestijnen van Afrika en die
van Azië bestaat een zeker verband.
Ze beginnen in Noord-China met de Go-
bi-woestijn, en lopen dan over Tibet, Tur-
kestan, Perzië en Arabië naar Afrika, naar
Noord-Afrika, waar de Sahara-woestijn is.
Deze woestijn-gordel ontstond door de
Noord-Oóst-passaat, die een heel droge
wind is, en die de bovengenoemde landen
cis het ware „uitdroogde".
Die woestijnrij scheidt in Azië het blan
ke en het gele ras; in Afrika scheidt hij de
negers en de Bedouinen.
De woestijnen zijn helemaal niet zo vlak,
als men gewoonlijk gelooft. Er zijn hoog
vlakten, en gebergten, maar natuurlijk ook
laagland. Het woestijnzand is ook niet zo
„beweeglijk", zoals men dikwijls doet voor
komen. Anders zouden de karavanen niet
€URDP*
EEN CANADEES
VERHAAL
naverteld door
Mevr. M. Jansen
v. Deventer.
Tom was controleur van de telegraaf-lijn
die langs de Hudsonbaai de Yorfactorij met
Fort Churchill, het noordelijkste post in
Canada verbindt.
Op dit traject, waar haast geen mensen
zijn, had Tom vooral in de winter, heel
veel te doen, omdat de sneeuw van vijf tot
zes meter hoog lag, en de telegraafdraden
dan onder het sneeuwdek kapot gingen.
Dan was Tom op zijn sneeuwschoenen
bezig om gebroken plaatsen weer te ver
binden of de leidingsdraden, die in elkaar
geraakt waren, weer te ontwarren.
Op één van d^e winterse reizen werd
Tom overvallen door een bende wolven.
Het waren er zeker een stuk of twintig,
twee en twintig, en ze waren uitgehongerd.
Tom had nog nèt de tijd om zijn sneeuw
schoenen te verwisselen tegen bergschoe
nen, met zulke punten aan de zolen. Deze
schoenen gebruikte hij altijd om in de tele
graafpalen te klimmen. Dus échte berg
schoenen waren het niet.
Nu klom hij vlug in de eerste de beste
telegraafpaal.
Nadat hij zeven schoten uit zijn automa
tische pistool op de wolven afgevuurd had,
gooide hij het wapen, dat nu tóch niet
meer te gebruiken was, op de kop van één
der hongerige beesten.
Hij had geen reserve-munitie bij zich,
want dan zou hij veel te veel te dragen
hebben gehad, omdat hij ook nog een zwa
re rugzak en een rol leidingsdraad bij zich
droeg.
De wolven aten eerst hun rasgenoten,
die gewond of gedood waren door de ko
gels op. Maar de reuk van het "bloed lokte
nog meer wolven aan, die niets meer eet
baars vonden, en nu om de paal stonden
en naar boven keken, waar Tom zat.
Tom zag wel, dat de hongerige reuzen
niet zouden aftrekken vóór de tijd, dat zijn
krachten hem begeven zouden hebben.
na een paar jaren wegen terugvinden, die
zij éénmaal volgden.
Ook is er, behalve bij de oasen, op ande
re plaatsen nog enige plantengroei te vin
den, al bestaat die ook uit dorenstruiken.
De oasen zijn plaatsen, waar water uit-de
grond welt. Daarom is er bij de oasen ook
een vrij weelderige plantengroei te bespeu
ren.
Alle woestijnplan ten hebben heel diepe
wortels, die zich naar het grondwater strek
ken. Dat bewijst, dat er overal, onder zand
kiezelstenen of rotsen grondwater aanwe
zig is.
Wanneer de bevolking nóg meer toe
neemt, zal men op zoveel mogelijk plaat
sen door artesische boringen, water aan de
oppervlakte trachten te brengen. Dan zal
men het land, dat nu door de droogte on
bruikbaar is, kunnen bebouwen.
Wat de dieren betreft, in de woestijnen
leven natuurlijk allereerst: de kamelen!
Verder hebben we dan nog de antilopen
tussen twee haakjes het luiste dier, want
hij is anti (tegen) lopen! jakhalzen,
woestijn vossen, en de sprinkhanen.
Misschien is het wel goed, wanneer ik
jullie hier even uitleg, waarop het princi
pe van de artesische bronnen of putten be
rust. Het water spuit hier namelijk omhoog
door de druk, die hoger gelegen aardlagen,
die water bevatten, uitoefenen.
AS \£n
Hij zag de gele, hongerige ogen van de
dieren daar beneden hem, en het werd
hem wel een beetje bang te moede.
Tom had in zijn rugzak een klein ma
chientje, dat hij in de telegraafleiding kon
inschakelen en zodoende hulp roepen.
Maar zelfs met de beste sleden konden
hulptroepen uit Fort Churchill pas na
twintig uur bij hem zijn. Tom wist wel, dat
hij het nog niet eens een vierde van deze
tijd zou uithouden bij deze ijzige koude.
Hij moest zichzelf dus helpen, wanneer
hij dat dreigende, verschrikkelijke einde
ontgaan wilde.
Toen kwam opeens de reddende ge
dachte! Hij sneed van de rol leidingsdraad
enige stukken af, die zó lang waren, dat
zij van de telegraafdraden tot op de grond
reikten. Hij bevestigde het ene eind aan
een der leidingsdraden, waardoor hij een
stroom van duizend Volt leidde. Nu moes
ten de wolven daar beneden slechts de
draad even aanraken, om dood neer te val
len.
Voor Tom was het ongevaarlijk, omdat
hij natuurlijk zijn isolerende handschoe
nen aanhad.
Nu had Tom uit zijn rugzak een stuk
droog vlees, dat hij aan het vrije eind van
de draad bevestigde. Dit stuk vlees liet hij
eerst een beetje over de snuivende koppen
der wolven zweven, zodat zij nóg honge
riger werden. De roofdieren drongen zich
begerig op één hoop, en sprongen vergeefs
naar het vlees. Toen Tom de dieren héél
dicht bij elkaar gebracht had, liet hij de
draad opeens vallen. Tegelijkertijd hapten
de dieren naar het vlees, en heel wat wolfs-
neuzen raakten tegelijkertijd de electrische
draad aan.
In minder dan geen tijd lagen daar elf
dierenlichamen bewegingsloos op de grond.
De overgebleven dieren sloegen op de
vlucht.
Tom begreep wel, dat hun de lust om
terug te komen, vergaan was. Maar onder
tussen was hij zelf helemaal uitgeput.
Hij liet zich in de sneeuw vallen en lag
een paar minuten daar, zonder zich- te ver
roeren. Ten slotte stond hij op; hij wan
kelde. Hij rekte zijn lichaam. Hij juichte
van binnen, omdat hij leefde, terwijl hij
zo net toch nog in doodsgevaar was.
Tom trok zijn sneeuwschoenen weer aan.
Juichend zette hij zijn werk voort!...
OM MOEDER TE VERRASSEN
Ja, om moeder te verrassen, gaan we nu
een kookkist maken, want nu kan ze de
kosten voor keuken-brandstof besparen.
De kookkist heeft ten doel om de aan het
koken gebrachte spijzen langzaam dóór te
laten stoven. En om de spijzen, die al gaar
zijn, warm te houden.
Om nu een kookkist of een hooikist,
zoals die ook wel genoemd wordt te ma
ken, hebben we een gewone houten kist no
dig, die de gewenste grootte heeft. De
kist wordt van binnen met papier of hout-
PIET EN ZIJN KANO.
1. Het roer breekt plots'ling in zijn hand
De stroom is sterk vèr-af het land!
2. En daaio. i hij flink on gauw
Een zeehond met zijn hengcltouw!
3. Een vis met d'hengel vlug gevangen... 4. De zeehond wil de vis verslinden...
wordt voor des zeehonds neus gehangen! Zóó weet Piet weer 't land te vinden.
(Nadruk verboden). M. P. v. V.
wol bekleed. Papier en houtwol zijn heel
slechte warmtegeleiders, en sluiten daar
door de spijzen van de buitenlucht af.
Daardoor ook, blijft de warmte, die de
spijzen afgeven, in de kist. De deksel is
óók bekleed met papier of houtwol. Dc
deksel moet zó sluiten, dat de deksel van
de pot, die erin gezet wordt, met de boven
kant de deksel raakt, zoodat hij goed op
zijn plaats blijft. Dit kun je op de volgende
manier gedaan krijgen:
in de deksel van de kookkist breng Je
lagen papier in een kring aan, die iets
groter moet zijn dan de deksel van de pot,
die daardoor op zijn plaats wordt gehou
den.
Voor spijzen als rijst, ragour en soep is
de hooikist heel makkelijk en geschikt.
Vanneer hij gebruikt is, moet hij goed ge
lucht en schoongemaakt worden.
