Conflict tusschen Kabinet en Tweede Kamer
Oe regeering zal zich
nader beraden
Donkere wolken
Aftreden van het Kabinet Colijn of
ontbinding van de Tweede Kamer?
De Katholieke fractie zegt
het vertrouwen op
Prof. Aalberse zegt het Kabinet
het vertrouwen op namens de
roomsch-katholieke fractie
Ook de S.D.A.P. kan 't Kabinet
niet steunen
Het Kabinet nog
niet demissionnair.
KIJKEI) isKO(JPEfliij(LOE(K
Woensdag 24 Juli 1935.
Postrekening
No. 23330
SGHAGER
78ste Jaargang. No. 977 0
KRANT.
Int. Telef.
No. 20
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Vrijdags. Bij Inzending tot
*s morgens 8 uur, worden Advertentiën nog zooveel mogelijk in het
eerstuitkomend nummer geplaatst.
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen.
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
1'IëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewtjsno.
Inbegrepen. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Minister Colijn heeft aan het begin van
de Tweede Kamerzitting van gisteravond een
verklaring afgelegd, waarin hij herinnert aan
de verklaring van den voorzitter der r.-k. Ka
merfractie van gistermiddag, (zie verder op
deze pagina), waarin deze zeide, dat wanneer
gestemd zon moeten worden over een motie
van vertrouwen in de regeering, de geheele
katholieke fractie haar stem daraan zou ont
houden.
Hoewel zulk een motie niet is ingediend
aldus de minister-president - en daarover dus
niet gestemd kan worden, houdt deze ver
klaring een ondubbelzinnige veroordeeling in
van het algemeene regeerbeleid, met name
op sociaal en oeconomisch gebied.
Een soortgelijke verklaring is afgelegd door
de sociaal-democratische en communistische
Kamerfracties, benevens door eenige op zich
zelf staande leden der Kamer.
Waar aldus de meerderheid der Kamer
haar afkeuring te kennen gegeven heeft over
het regeerbeleid, waarvan het hezninigings-
ontwerp slechts een onderdeel is, is het Ka
binet tot het besluit gekomen, dat het thans
gewenscbt is, schorsing van de behandeling
van dit ontwerp te verzoeken, teneinde zich
te beraden en de Kroon van advies te dienen.
De beraadslagingen zijn hierop geschorst.
Zoo noodig krachtigste maatregelen tegen
aanvallen op den gulden. Mededeeling
van den regeeringspersdienst.
De regeerlngs-persdienst zendt het volgende com-
muniquéj
Naar aanleiding van de verklaring, door minister
'Colijn hedenavond namens het kabinet in de Tweede
Kamer afgelegd, wordt er, ter voorkoming van alle
misverstand, de aandacht op gevestigd, dat het ka
binet niet als demissionair beschouwd mag worden.
Het kabinet kan pas demissionair worden genoemd,
wanneer het beraad, tot het houden waarvan het op
grond van de politieke situatie aanleiding vindt, er
toe leidt, dat het, kiezende tusschen aftreden en Ka
merontbinding, aan de Koningin zijn ontslag aan
biedt.
Het kabinet blijft in functie en er verandert zoolang
het zijn verantwoordelijkheid draagt niets aan het re-
geeringsbeleid. Dit betreft ook het regeeringsbeleid
ten opzichte van onze munt. Ook te dezen aanzien
blijft het kabinet-Colijn op zijn post en met betrek
king tot het vraagstuk der devaluatie huldigt het
onveranderd zijn afwijzende standpunt, door den
voorzitter van den ministerraad en den minister van
financiën Vrijdag j.1, uiteengezet. Hieruit kan tevens
worden afgeleid, dat het kabinet zoo noodig zonder
verwijl de krachtigste maatregelen zal nemen om
den gulden tegen directe of indirecte aanvallen, in
welken .vorm dan ook, te beschermen.
Ministerraad.
Naar wij vernemen, zal hedenochtend een minister
raad gehouden worden, ter vaststelling van het aan
ae Kroon uit te brengen advies.
Groote belangstelling op het Binnenhof.
Minister Colijn door de menigte toege
juicht.
De belangstelling op het Binnenhof was gisteravond
nog grooter dan gistermiddag het geval was, waar
men den afloop der besprekingen volgde.
Toen de minister-president, dr. Colijn, na zijn afge
legde verklaring het Tweede Kamergebouw verliet,
om in zijn auto plaats te nemen, is hij door de me
nigte luide toegejuicht. Het „Leve Colijn" was niet
van de lucht. Men verdrong zich om den auto, zoo
dat deze zelfs hier en daar niet verder kon riiden.
DE VERGADERING VAN DINSDAG.
De gistermiddag gehouden vergadering der Tweede
Kamer was geheel gewijd aan de verdere
behandeling van het Bezuinigingsontwerp.
Uit de debatten van de vorige week was reeds ge
bleken, dat het ten zeerste zou gaan spannen en de
belangstelling was dan ook zeer groot.
Reeds 's morgens 9 uur stond publiek te wachten
om zeker van een plaatsie op de publieke tribune te
zijn en toen de Voorzitter te 1.10 uur de vergadering
opende, waren alle tribunes dicht bezet.
De heer Westerman (Nat. Herstel) opent de rii der
sprekers met een critiek op de verheerlijking door
de S.D.A.P. van den toestand in de door socialisten
geregeerde Scandinavische landen. Hij noemde dit
een besmettelijke ziekte en doopte haar Scandinavi-
tus.
Direct daarna komt de heer Albarda (s.d.) aan het
woord, die allereerst nogmaals het capitulantenstel-
sel fel bestookt. Hij betuigt de trouw, ook der sociaal
democratische ambtenaren, aan de regeering en her
haalt dat de koopkrachtpolitiek. zooals die in Zweden
is toegepast, aan bet land welvaart kan hergeven.
Spreker meent dat de regeering niets doet om de
koopkracht te verhoogen. haar integendeel door
steeds weer salarisverlaging toe te passen, verlaagt.
Wij willen, zegt de sociaal-democratische leider, het
plan van den arbeid, wij willen het volk oproepen
tot een groote actie voor positieve constructieve poli
tiek en wij zijn daarom niet bereid de regeerinn het
gevraagde vertrouwen te schenken.
Nadat nog de heer Vervoorn (boeren- en tuinders-
bond) zijn stem had laten hooren tegen te ver door
gevoerde industrialisatie, kreeg de heer De Geer-
(Chr. Hist.) het woord, die aanname van het bezui
nigingsontwerp bepleitte. Zijn fractie zal tegen de
motie v. d. Tempel stemmen.
Hij verweet Dr. Colijn te eenzijdig te zijn georiën
teerd op de staatshuishouding en daardoor de volks
huishouding te verwaarloozen. Hij meende dat deva
luatie in het geheel niet zoo gevaarlijk was als de re
geering haar afschilderde, doch hoewel hij in vele
zaken niet met het regeeringsbeleid kan medegaan.
zegde hij toch de steun zijner fractie aan dit bezui
nigingsontwerp toe.
De heer Kersten (s.g.) hekelde de lichtzinnigheid
onzer dagen en wenschte nog sterker versobering.
Daarna kwam de heer Aalberse (r.k.) aan het
woord, die allereerst zich verzette tegen de wijze
waarop de regeering redelijke kritiek beantwoordt.
Spreker heeft groote waardeering voor Dr. Colijn.
maar meent het recht te hebben met hem van mee
ning te verschillen.
In verschillende gevallen is de regeering mede ge
gaan met de inzichten der r.k., hoewel deze aanvan
kelijk werden bestreden. Spreker noemde o.a. de ac
tieve handelspolitiek en de industriebanken, die
thans op het regeeringsprogram prijken.
Vroeger was Dr. Colijn het met den heer de Geer
eens, dat devaluatie verkieselijker zou zijn dan be
perking der hypotheekrente. Thans echter stelt de
regeering het toch voor. Zelfs van ons, zegt spreker,
kan men niet vergen, dat wij de stelling aanvaarden,
Dr. Colijn heeft gesproken, de zaak is belist".
Spr. protesteert ertegen, dat de regeering het voor
stelt alsóf wij het zouden voorstellen, dat er bij het
Kabinet onwil of onkunde zoude zijn. Dit ware
schande, ja belachelijk. Maar wij kunnen geen af
stand doen van ons grondwettig recht en kritiek.
Vervolgens wees spr. op de gevaren van de vaste
lasten-ontëweren(. die tal van executies ten gevolge
zullen hebben en vroeg een spoedwet,je ter voorko
ming van executie gedurende eenigen tijd.
Hij heeft bewondering voor de vorm van de rede
van Minister Colijn, maar de inhoud kan hem niet
bekoren. De minister-president heeft een rede gehou
den, waarvan het slot van een buitenlandsche allure
was. Want er werd een motie van vertrouwen in ge
vraagd. Spr. betwijfelde, of het goed is zulk een no
vum in ons staatsrecht, in te voeren. Waarom den
oproep ook niet gericht tot de vrijzinnig-democraten
die nog onlangs tegen een begrootingshoofdstuk heb
ben gestemd? En tegen de chr.-historischen, die tegen
de vaste-lasten-ontwerpen zijn?
Intusschen wij zullen op de vraag een antwoord
geven. De voorzitter van den ministerraad vroeg,
waarin precies het verschil tusschen de r.k. en het
kabinet bestaat.
De heer Aalberse legde namens de r. kaholieke frac
tie een verklaring af, waarvan men den inhoud hier
onder op de pagina vindt afgedrukt.
Na deze belangrijke verklaring werd door verschil
lende leden nog gerepliceerd, waarna de vergadering
werd geschorst tot des avonds 9 uur.
In deze avondvergadering, die slechts vijf minu
ten duurde, legde de Minister-President Dr. Colijn de
hierboven genoemde verklaring af.
Prof. Aalberse, de leider
der R.K. Kamerfractie.
Het eenstemmige ant
woord van de Katho
lieke Kamerfractie, in
enkele stellingen sa
mengevat, luidt als
volgtj
1. Evenwicht in de Rijksbegrooting kan
alleen dan werkelijk worden bereikt, wan
neer voor het bedrijfsleven door maatrege
len van wetgeving en bestuur de weg, zoo
ver als maar mogelijk is, wordt vrijgemaakt
om op rendabele basis aan het oeconomisch
verkeer deel te nemen.
2. Alleen door aldus de mogelijkheid te
scheppen tot gezondmaking van het bedrijfs
leven, kan ook de toenemende werkloosheid
worden gestuit, en werkbehoud en werkver
ruiming wezenlijk worden bevorderd, waar
bij niet slechts zedelijke goederen van het
volk op het peil staan.
3. In een krachtdadig streven om het al
dus omschreven doel te bereiken,, zou doel
matig passen een complex van sluitende
maatregelen, waardoor over de geheele lijn
kosten en prijzen, zoover en zoo spoedig als
mogelijk is, worden gebracht op een ni
veau, warop de mogelijkheid tot deelneming
aan het oeconomische verkeer nationaal en
internationaal kan worden behouden, en
die deelneming metterdaad wordt gestimu
leerd.
4. Het kabinet heeft de totstandkoming
van zulk een complex van maatregelen tot
dusver niet bevorderd, wijst het ook thans
af en gaat voort op den weg van regulee-
rend ingrijpen in het aanpassingsproces,
deels remmend, deels stimuleerend.
5. Door deze houding van het kabinet
wordt eenerzijds de mogelijkheid steeds klei
ner, om door middel van een complex van
sluitende maatregelen verlichting te bren
gen voor staats- en volkshuishouding, ter
wijl anderzijds de drang steeds krachtiger zal
worden naar maatregelen op monetair ge
bied, als hulpmiddel in het noodzakelijke
aanpassingsproces.
8. Daarom kunnen noch het streven van
het kabinet, om door op zichzelf onontbeer
lijke verlaging van de openbare uitgaven
evenwicht in de Rijksbegrooting te bereiken,
noch de voornemens ten aanzien van verder
doorgevoerde industrialisatie, hoe noodzake
lijk deze op zichzelf ook zij, gedragen wor
den door een geloof en een vertrouwen, als
thans door het kabinet van ons gevraagd.
De practische conclusie hieruit is deze:
dat wanneer dc door de regeering gevraagde
motie van vertrouwen in het algemeen re
geerbeleid waarvan dat op sociaal en eco
nomisch gebied thans het voornaamste onder
deel is wordt voorgesteld en in stemming
gebracht, wij daaraan onze stem niet zullen
kunnen geven. (Beweging.)
De Pers over het conflict tusschen Kabi
net en Tweede Kamer.
De N.R.Ct., die in haar Kameroverzicht het ant
woord van Mr. Aalberse teleurstellend vindt, consta
teert verder, onder het opschrift: „Donkere wolken",
dat wat in de laatste dagen reeds menigeen gevreesd
moet hebben al leek het tot op het laatste oogen-
blik een daad van zoo ongeloofelijke roekeloosheid,
dat men nog steeds op bezinning bij de roomsch-ka
tholieke fractie in de Tweede Kamer bleef hopen
een feit is geworden. Door de verklaring, die prof.
Aalberse gistermiddag namens zijn geheele fractie
heeft afgelegd, is een conflict tusschen het Kabinet-
Colijn en de meerderheid der Tweede Kamer uitge
broken. Ondanks de ernstige waarschuwingen uit
eigen lering, heeft de katholieke groep het land in
een moeilijke politieke situatie gebracht, die in het
verleden nauwelijks haar weerga vindt.
Hiermede is een gezwel opengebarsten, waarvan 't
eerste symptoom zich reeds bij de kabinetsformatie
in 1933 heeft vertoond. Reeds toen heeft de r.k. frac
tie geweigerd eenigerlei verantwoordelijkheid te aan
vaarden voor het optreden en de werkzaamheid van
het Kabinet, omdat hierin ook een vertegenwoordiger
van de Liberale Staatspartij was opgenomen. Dit was
het uitvloeisel geweest van de volharding van dr.
Colijn in zijn loffelijk pogen, 'n bewind op zoo breed
mogelijke staatkundige basis te fundeeren. Zijn doel
was, aan de crisis met vereende krachten het hoofd
te bieden en een regeering te vormen, die niet af
hankelijk zou zijn van den onzekeren steun eener
verbeelde r.k. partij. Een kerkelijk kabinet, al of
niet versterkt met vrijzinnig-democraten, zou slechts
over een geringe meerderheid hebben beschikt, wel
ke ieder oogenblik door een desertie van den r.k. lin
kervleugel zou kunnen zijn weggesmolten.
Wel heeft men toen tot zijn groote verwondering
drie voormannen van de R.K. Staatspartij op aanbe
veling van hun leider in het Kabinet zitting zien ne
men. Een verwondering, die nog moest toenemen,
toen zoowel binnen als buiten de Tweede Kamer uit
en door die partij een reeks van ondermijnende aan
vallen op het beleid van de regeering werd onderno
men, aanvallen, die in den loop van de laatste twee
jaren steeds heviger en algemeener werden. De oor
sprong van die aanvallen lag vrijwel steeds in de
oppositioneele houding van den linkervleugel, welke
de leiding tot het opperen van vage plannen bewoog.
Men ontzag zich daarbij dikwijls niet de R.K. minis
ters van het Kabinet en in het bijzonder van den
minister-president en den liberalen minister te schei
den, op die. wijze inbreuk makende, op het constitu-
tioneele beginsel van de homogeniteit van het mi
nisterie.
Dit heeft ten slotte tot een breuk geleid, tot een
crisis, welke de R.K. fractie in de eerste plaats ge-
roeDen is on te lossen.
Een zakelijke basis voor een nieuw Kabinet zou
de R.-K. Staatspartij alleen met de S.D.A.P. kunnen
leggen. Industrialisatie en consequentie deflatie onder
aantasting van de hoofdsommen der schuldvorderin
gen, in welke uitbreiding van de door het Kabinet-
Colijn voorgestelde maatregelen betreffende de vaste
lasten de r.-k. de voorwaarde zien voor het slagen
van de industralisatie, zouden dan de hoofdpunten
van het gemeenschappelijke program moeten zijn.
Het staatscrediet is er goed voor en ook de aan
tasting van het credietwezen in de vrije maatschappij
wordt licht geteld.
Intusschen is herhaaldelijk van r.k. zijde verklaard,
dat een regeering met de s.-d. door de R.-K. Staats
partij wordt afgewezen!
Wie ziet hier een uitweg?
Kamerontbinding zou vermoedelijk slechts verwar
ring in het kiezerscorps brengen en geen verbetering
van den toestand waarborgen. Vrijwel niemand wil
bezuiniging en vrijwel niemand van de groote massa
begriipt wat van consequente deflatie of devaluatie.
Wel netelig zijn de omstandigheden, waarin het
politieke leven en het parlementaire stelsel door het
noodlottig optreden van den heer Aalberse en zijn
partijgenooten zijn gestort!
Het R.K. orgaan, de „Maasbode" is niet alleen ver
baasd door de verklaring van dr. Colijn, maar zegt er
bovendien pijnlijk door te zijn getroffen geweest.
Het blad zegt verder te meenen, dat minister Colijn
heeft gedaan alsof er een staatsrechtelijke daad door
de Kamer was gesteld (vertrouwen in het regeerings
beleid Red.), maar dat dit niet is geschied.
En da.n vervolgt het blad: Er is geen motie hoege
naamd ingediend: er is in het geheel niet gestemd.
De Minister zeide Vrijdag, dat het Kabinet het als
een oorlogsverklaring zou beschouwen, indien de
meerderheid der katholieke fractie tegen het bezui
nigingsontwerp zou stemmen. Er is echter niet over
dat. ontwern gestemde ofschoon ons (de Msb.) bekend
is dat de Kath. fractie unaniem voor dit ontwerp zou
hebben gestemd.
Daarbü had de Minister de. we zullen maar zeg
gen onvriendelijkheid, de katholieken in den hoek te
duwen met sociaal-democraten, communisten en en
kele losloopende leden, zooals Z. E. zich uitdrukte.
Behalve dat dit tactloos was tegenover de Katholie
ke fractie was het zakelijk volstrekt onfuist.
Noch aan de sociaal-democraten, noch aan anderen
is zoo uitdrukkelijk om vertrouwen gevraagd als
aan de Katholieken en ook de laatsten alleen hij
monde van hun nresident op die uitdrukkeliike
vraag geantwoord.
Wii begrijpen niet. waarom Minister Coliin. die zeer
goed weet. dat de katholieke fractie er natuurliilc
niet aan denkt te gaan regeeren met de groepen, dio
hii aanwiist in zulk een vorm zijn verklaring afleg*
