tijden voor de
wapensmokkelaars.
Abessynië.
naar
een sleutel4
Wapenfabrikanten zijn internationalisten.
Zij leveren aan vriend en vijand.
Mijnheer
M'
Lemke duikt
Een vroolijke
bad geschiedenis.
KADIC
LONDEN.
„Engeland geeft de hoop op een vreedzame oplos
sing nog niet op" „Kabinetsraad in Londen: men
is algemeen voor het bewaren van den vrede" „De
Volkenbond als laatste vredes-instantie". Op deze
wijze wordt in de wereldpers het internationale Mie-
ma behandeld, zoodat men eigenlijk den indruk zou
moeten krijgen dat het „vrede op aarde" geen ijdele
klank is en dat zij, die den wereld den Vrede kun
nen brengen, daartoe inderdaad alle pogingen in het
werk stellen.
Doch wat men op de eerste pagina van de groote
internationale bladen te lezen krijgt, klopt niet, met
(hetgeen men verderop in den inhoud vindt. Wat
zal er geschieden, als de Volkenbond te zwak blijkt,
te zijn om iets uit te richten? Wat zal er gebeuren,
als de afzonderlijke regeeringen een verbod uitvaar
digen om wapenen uit te voeren? Hoe moet het dan
gaan met de wapen-industrie? Zeker, de vrede is een
schoone zaak, doch zaken zijn zaken, vooral zaken
in wapenleveranties. Nu heeft Japan in zekeren zin
het verlossende woord gesproken, door de verklaring
ai te leggen, dat het geen belang heeft bij het ver-
bicden van wapenleveranties. Overgezet in alle talen
.van het oude werelddeel beteekent dit niets meer
of minder, dan dat Japan zich deze buitengewoon
gunstige gelegenheid om zaken te maken, in geei) ge
val zal laten ontgaan, doch zooveel wapens en am
munitie denkt te leveren, als Abessinië maar kan
betalen. En daar de Negus haastig afgezanten naar
Amerika en Engeland zendt om te trachten, het noo
dige geld te leenen, zou Japan er het meeste garen
bij spinnen, als de andere mogendheden bij hun be
sluit bleven, om den uitvoer van wapens te verbie
den,
De wedloop der wapenfabrikanten.
Doch de echo uit Engeland heeft niet op zich laten
wachten. Als de Japanners wapenen leveren, doen
de Engelschen het natuurlijk ook, al was het slechts
op grond van economische overwegingen, deviezen-
politiek, enz. Het is altijd hetzelfde liedje.. En de la
wine rolt steeds verder. Nauwelijks is het wereld
kundig geworden, dat Engeland er aan denkt om wa
pens te leveren, of de Italiaansche pers verklaart met
de grootste heftigheid dat Italië eiken steun aan
Abessyniö door middel van wapenleveranties als een
vijandelijke daad zal moeten beschouwen.
Laten wij nu de dingen eens zien, zooals zij in
werkelijkheid zijn. De wapenfabrikanten van de ge-
heele wereld, in de oudé zoowel als in de nieuwe,
hebben zich nooit aan de politiek gestoord. En éls
zij zich er mede inlieten, dan is het steeds hun stre
ven geweest .om ze te belieerschen en ze te leiden in
een richting, die hun een zoet winstje beloofde. De
schoone woorden Vrijheid, Beschaving, Cultuur, De
mocratie en wat men verder nog van dien aard aan
treft in het woordenboek der diplomatie, lieten de
wapenfabrikanten met genoegen aan de politici over.
Zij werken met aandeelen, koersen en dividenden.
Het zijn vooral de beide concerns Vickers, Ar.11-
strong en Co. in Engeland en Schneider—Crcuzot in
Frankrijk, met de talrijke tot hun onderneming be-
hoorendc fabrieken in andere landen, die er met alle
middelen van een handige propaganda naar streven,
om de oorlogs-psychose in de wereld levendig te hou
den. Er worden bladen verkocht, om de openbare
meening te beinvloeden, staatslieden worden omge
kocht ten einde hun stem uit te brengen voor nieu
we bewapeningscredieten, men tracht controle te krij
gen over banken, om voor de financiering te zorgen.
Tot in welke kringen de belangen der wapen
industrie zijn doorgedrongen, bewijst wel het feit, dat
de Belgische Arbeidcrsbank aandeelen had gekocht in
de Fransche wapen-industrie en dat tot nog slechts
kort geleden de Engelsche Kerk aandeelen bezat in
de Vickers-maatschappijen. De almacht der Ameri-
kaansche wapen-industrie, die overigens door talrijke
kruisverbindingen in nauw verband staat met de Eu
ropeesche wapenfabricage is bijna onbegrensd. Haar
invloed doet zich gelden tot in de kripgen der hoog
ste regeeringsambtenaren en zij beroemt zich er op,
dat zij er tot dusverre in geslaagd is, de tot stand ko-
ming te verhinderen van alle wetten, die haar hin
derpalen in den weg zouden hebben gelegd. Zij le
vert aan iedereen. De wapenindustrie kent geen oe
zwaren van moreelen of .anderen aard. Zij levert aan
ieder, die maar geld heeft om te betalen en hoe
meer hoe liever.
De oorlog in den Gran Cliaco heeft alleen daarom
zoo lang kunnen duren, wijl de Amerikanen zoowel
Paraguay als Bolivia van wapens en ammunitie voor
zagen. Wij behoeven ook niet zoover terug te gaan,
om daarvan in Europa groteske voorbeelden aan te
wijzen. De Belgische kanonnen, die in den wereld
oorlog dood en verderf zaaiden in de rijen der Duit-
schers, waren afkomstig van de Oostenrijksche Skoda-
fabrieken in Pilsen. Dez ware verliezen, die Engeland
voor de Dardanellen heeft geleden, werden verjor-
zaakt door Engelsche mijnen en granaten, door Vi
ckers aan Turkije geleverd. Ook de Boeren beschikten
tegen het einde van den strijd over Engelsche ma
chinegeweren, die zij tegen de Engelschen gebruik
ten.
Wapenfabrikanten leven nu eenmaal van oorlog;
zouden zij zich dan de klandizie van Abessynië mo
gen laten ontgaan? Bij Vickers, SchneiderCreuzot,
Skoda en vooral in de Vereenigde Staten zou men
aan den zin voor rechtvaardigheid beginnen te twij
felen, als het Italiaansche protest inderdaad iets uit
werkte. Doch zélfs indien het werkelijk zoo ver kwam,
dat de uitvoer van wapens verboden werd, blijft er
immers nog een andere uitweg open.
Het smokkelen van wapens.
Het smokkelen van wapens, is een nog veel voor-
deeliger zaakje dan de door de wet toegestane leve
rantie van oorlogsmateriaal. Natuurlijk is het risico
buitengewoon groot, Doch de te behalen winst is dit
waagstuk dubbel en dwars waard. Buitendien is de
techniek van het smokkelen sterk verbeterd. Men be
hoeft het nu niet meer op zoo weinig oorspronkelijke
wijze aan te leggen als tijdens den oorlog tusschen
Rusland en Japan, toen men kanonloopen in piaio-
kisten verpakte en ze aangaf als muziekinstrumenten.
In de-moderne vliegtuigen kan men ook al heel wat
stuwen. Als Abessynië er maar in slaagt, om de noo
dige ponden en dollars los te krijgen en genoeg van
het gele metaal weet te halen uit de goudmijnen \an
Verca-Carca, kan het zich net zooveel wapens en
ammunitie aanschaffen, als het wil, zelfs al zou de
haven van Dzjiboeti voor den doorvoer zijn afgeslo
ten.
Men denke slechts een oogenblik aan de reusachtige
uitgebreidheid van de Abessynische grenzen, in een
bergachtig gebied. Als de Italianen die wilden bwk-
keeren, zouden zij daarvoor allepn reeds een leger
van millioenen noodig hebben. De „kooplieden des
doods" zullen er voor weten te zorgen, dat de oor-
logsszuchtigheid en de aantrekkingskracht van hef
smokkelen van wapens nooit uit de wereld gaan. Dit
zijn dingen die in hun oogen niets anders beteeVe-
Etenstijd in het meisjeskamp
f IJNHEER EN MEVROUW NOSTRUP za'en
met mijnheer en mevrouw Lemke in de
zweminrichting. Het was een warme Zon
dag, en van de vier mcnschen, die naast elkaar op
de glooiende planken lagen, deed slechts zelden een
den mond open, om een onbelangrijke opmerking te
makon.
Wie weet, wat voor een einde dezen dag zou h eb
ben gehad, wanneer niet plotseling een jonge, ge
spierde man op de gedachte gekomen was, op den
springtoren te klimmen en zijn kunsten te vertoo-
ncn. In de rijen badgasten kwam leven en bewe
ging. De gespierde jongeling volbracht de onwaar
schijnlijkste sprongen, hij draaide als een'bal door de
lucht, maakte de eene dubbele salto na de andere
en sprong in alle standen jnet een betooverende sier
lijkheid en zekerheid.
De dames waren ver
rukt, en de mannen er
gerden zich in stilte
doch niemand waagde
het, de sprongen van
den jongeman te be
critiseeren. Slechts Lom
ke maakte een verach
telijke beweging.
„Prachtig!", riep me
vrouw Nostrup uit,
„gewoonweg prachtig!
Vindt U ook niet, mijnheer Lemke?"
Wanneer Lemke eerlijk was geweest, zou hij heb
ben toegestemd. Doch ten eerste ergerde hij zich ovei
den springenden jongeling, dien hij als een lasrige
concurrent beschouwde, en ten tweede wilde hij me
vrouw Nostrup imponeeren. Daarom antwoordde nij
gemaakt verveèld:
„Ik zou wel eens willen weten, wat u daaraan
eigenlijk prachtig vindt, mevrouw Nostrup". „Overi
gens", ging hij voort, „is springen lang zoo belangrijk
niet als duiken". Hij geloofde zelf niet aan de juist
heid zijner woorden, hij had slechts de behoefte, den
springenden jongeman van zijn voetstuk af te stoo
ten. „Duiken, duiken! Mijn beste mevrouw Nostrup!
Ten eerste behoort daar veel meer moed toe, en ten
tweede is het ook veel nuttiger".
„Werkelijk?" vroeg .mevrouw Nostrup verrast. „U
doet net alsof u zelf kunt duiken!"
Lemke wist niets af van duiken, maar hij wilde
zich niet blameeren:
„Ik heb nog twee jaar geleden heel graag ge do-
ken, beste mevrouw Nostrup, ik was een uitstekend
duiker en zou het op dat gebied zeker ver gebracht
hebben, wanneer niet iets gebeurd was Hij
pauseerde op een nadrukkelijke wijze. Mevrouw
Nostrup wilde onvoorwaardelijk weten, wat er ge
beurd was. maar Lemke gaf te verstaan, dat hij er
niet graag over sprak, daar het een treurige geschie
denis was, waaraan hij niet graag herinnerd werd
Mevrouw Nostrup bestormde hem met vragen, wel
ke het duiken betroffen. Wat dat voor een geviel
was, wilde ze weten. Of men onder water niet dui
zelig werd en of men niet steeds weer naar boven
werd gedreven en hoe het eigenlijk mogelijk was.
dat men de oogen open kon houden. Lemke antwoord
de zoo goed en zoo kwaad als het ging, was ecider
blij, toen Nostrup voorstelde, op te breken. Toen hij
juist bezig was, zijn baduitrusting in orde te bren
gen, stootte mevrouw Nostrup plotseling een ontstel
den kreet uit: „De huissleutel!" riep ze, „ik heb de
huissleutel verloren!"
Lemke werd bleek: „Dat is toch niet mogelijk?'
stotterde hij, terwijl hij ko^ruachtig meehielp zoek ui
Men schudde de badmantels uit, doorzocht alle reten
en hoeken, doorwoelde de tasschcn, maar de sleutel
was en bleef weg.
„Hij moet uit mijn tasch gegleden zijn en in het
water gevallen!" jammerde mevrouw Nostrup, terwijl
de badgasten een nieuwsgierigen kring vormden. ..Ik
heb duidelijk iets hooren plonsen!" zei mijnheer
Nostrup! „Zoo, zoo", antwoordde Lemke wantrou
wend. „U hebt wat hooren plonsen"? „Het kan
alleen de sleutel geweest zijn", antwoordde Nostrup
koel.
„Mijnheer Lemke", riep plotseling mevrouw
Nostrup uit, „U zei immers, dat U kunt duiken!"
Men wachtte in spanning, wat Lemke zou zoggen.
Onder de toeschouwers stond onbeweeglijk de sprin
gende jongeling en lachte. Lemke 'keek hem smoe
kond aan, doch de jonge man beantwoordde zijn buk
alsof hij zeggen wilde: „Ik denk er niet aan, je uit
de klem te helpen, iii renommist!" Op de gezichten
der toeschouwers teekende zich duidelijk de vraag
af: zal hij nu duiken of zal hij niet duiken? Lemke
staarde in het water, maar de oppervlakte was dof,
van een sleutel was wijd en zijd geen spoor te bek.m
nen.
„Duikt U dan toch!" drong mevrouw Nostrup aan.
„Ik zal mijn badmuts halen", stotterde Lemke var-
w&rd, om tijd te winnen. Op weg naar de cabine
kwam een reddende gedachte bij hem op. Hij moest
den een of anderen sleutel opzoeken en met den
sleutel in de hand in het water springen. Mevrouw
Nostrup zou het in haar opwinding zeker pas mer
ken, wanneer zo thuis was. Hij kon zich onmogelijk
voor al die menschen blameeren!!
T oen Lemke den badmeester wat in de hand drukte,
was hij graag bereid, hem uit zijn rijken voorraad
een ouden sleutel te leenen. Lemke liep, den sleutel
tusschen de vingers van de rechterhand géklemd,
haastig terug en trad sidderend aan den rand van
he4. bassin.
„Hij duikt, hij duikt!" riep mevrouw Nostrup geest
driftig. Voor Lemke's oogen spreidde zich een glanzen
de sluier uit, hij wankelde en zocht krampachtig
naar een houvast. Toen verloor hij het evenwicht en
pionsde in het water. Hij sloot de oogen en deed een
paar wanhopige slagen naar beneden, totdat hij met
hot hoofd op den bodem kwam. Toen hij weer op
dook, werd hij door krachtige armen over den raad
van het bassin getrokken. „Hier is hij", stootte Lemke
met moeite uit, terwijl hij geheel verdoofd den bij
val hoorde, die hem van alle kanten ten deel viel.
Hij boog gelukkig en onbeholpen als een tooneelspe-
!er, die voor de eerste maal in zijn leven een moei
lijke rol met succes gespeeld heeft.
Toen gebeurde plotseling iets, wat hem het bloed
in de aderen deed stollen. Mijnheer Nostrup stond
op en schudde zijn badmantel. Met een helderen
klank viel een sleutel op don grond. Nostrup bukte
zich verrast en bekeek hem goed. „Vreemd!" riep hij
uit, „zeer vreemd! Dat is toch onze huissleutel! U hebt
een verkeerden sleutel opgedoken, mijnheer Lemke!''
Lemke betuigde lijkbleek, dat hij den sleutel met
de grootste moeite uit de slingerplanten had gehaald.
Op dit oogenblik werd de rauwe stem van den bad
meester gehoord: „Hebt U den sleutel nog noodig,
mijnheer Lemke?"
Lemkes antwoord stierf weg door het gelach dei
badgasten. Toen Nostrup 's avonds aan zijn stamtafel
zat., vertelde hij de geschiedenis van den huissleutel
met veel genot: „Maar dien heb ik 'ns te pakken ge
had", meesmuilde hij, „dien ouden opsnijder!"
nen dan dc mogelijkheid om zaken te doen, al houdt
Henderson op de ontwapeningsconferentie te Genève
rog zulke welsprekende pleidooien voor internati
onale controle op den handel in en de vervaardiging
van wapens. Het zal ook in de toekomst wel zoo blij
ven, als het tegenwoordig is, n.1. dat boven de fa-
briekskantoren der wapenfabrikanten het motto
staat: „Laten leven en sterven".
Steeds meer Italiaansche troepen
Gaan er ginds naar Afrika,
En de krijgskreet van den Duce
Schalt hun krachtig achterna.
Dc Romeinsche legerscharen
Dragen weer hun standaards mee
Ver tot over 't blauwe water
Van de Middellandsche Zee!
Het is ditmaal geen Carthago,
Dat het doel is van hun tocht,
Maar er wordt, met kracht van waap'nen,
Naar koloniën gezochtl
Afrika, al bergt het stammen,
Onverschrokken, trotsch en fier,
Is daarvan al vele eeuwen,
Algemeen de leverancier!
Ilecl Europa zwijgt aandachtig,
Of men houdt van schrik zijn mond,
Enk'lc zwakke naties fluist'ren:
„Keilog Pact" cn „Volkenbond"!
Abessynië vraagt plechtig
Om bescherming van zijn land,
Bij de groote mogendheden
Is men aarz'Icnd bij de hand!
En in vele donk're oogen
Gloeit een onheilspellend vuur,
Italianen, wees voorzichtig
Met Uw groote avontuur!
Tracht geen land te onderwerpen,
Dat zich nooit gewonnen geeft,
En als gij. ook voor zijn vrijheid.
Aller leven over heeft!
Want al wint ge in de vlakte,
In de bergen smeult het voort,
'n Abessyniër gaat nimmer
Met Uw overmacht accoord!
Nooit zult gij er veilig wezen
In dit vreemd soldatenland,
Want ook daar geldt Uwe leuze:
„OOG OM OOG, EN TAND OM TAND!!"
Juli 1935.
KROES.
(Nadruk verboden.)
DONDERDAG 1 AUGUSTUS.
HILVERSUM (1875 M.)
AVRO-uitzending. 8.00 Grain.pl.: 9.40 Carillon
bespeling J. de Klerk; 10.00 Morgenwijding; 10.15
Gram.pl.; 10.30 Rembrandt-Theater-orkest olv. D.
I-Iartog6. In de pauze declamatie: 12.30 Ensemble
Francis Kcth en eram.pl.; 2.00 Voordracht Adr. v. d.
Horst; 2.30 Gram.pl.: 3.00—3.45 Viool cn piano; 4.00
Voor zieken en ouden-van-dagen: 4.30 Gram.pl.: 5.00
Voor dc kinderen; 5.30 Gram.pl.; 5.40 De AVRO-Decl-
bels olv. E. Meenk: 6.30 Sportpraatje II. Hollander:
7.00 Pierro Palla (orgel! en H. Viskil (tenor): 7.30
Radio-Volkszang; 8.00 Berichten: 8.05 Gevar. pro
gramma m.m.v. Kovacs Laios' orkest, de AVRO-Gitis,
Denis Gonet (14-iarige tenor). Maria Roland met
haar iodclensemble. Louis Noiret (lierlies) cn dc 4
Keath (accordeon): 9.45 ..De arrestatie", spel van F.
Morton Howard. Vert. J. C. v. d. Horst. Leiding: K.
Klevn; 10.05 Gram.pl.: 11.00 Berichten: 11.10—12.00
De Ramblcrs olv. Theo Uden Masman.
HUIZEN (301 M.)
8.00-9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.00-11.30
NCRV. 8.00—9.15 en 10.00 Gram ol.: 10.15 Morgen
dienst: 10.45 Gram.pl.: 11.3012.00 Gorlsd. halfuur?
12.15 Schlagcrmuziek en Gram.pl.: 2.00 Gram.pl.?
3.00 Vrouwenhalfuur: 3.303.45 Gram.nl.: 4 00 Bijbel
lezing m.m.v. bariton en orgel: 5.00 Cursus Handen
arbeid voor de ieugd: 5 80 Tiet St'chtsche Salonorke^t
6.45 Causerie A. Stapelkamp: 7.15 Reportage: 7.30
Journ. Weekoverzicht: 8 00 Berichten: 8.05 Orgel
concert D. v. Wilgenburg. m.m.v. M. Ploover (tenor).
(Uit de Westerkerk te Enkhuizen): 9.15 Causerie Ds.
J. I. v. Schairk: 9.45 Gram.nl.: 9.55 Berichten; 10.00
Het Amhemsch Strijkkwartet: 11.00 Gram.pl.
DROITWICH. (1500 M
10.3510.50 Morgenwijding: 11.05 Gram.pl.: 11.25
Orgelspel H. Croudson: 12.05 Het Rutland Square en
New Victoria Orkest: 12.50 Grpm.nl.: 1.35 PnHison's
Salonorkcst; 2.35 Beporlage: 2.55 Orpm.nl.: 3.20 Ves
per: 4.10 Harrogate Spa Orkest: 5.05 Orgelconcert
Alan Sfenhenson: 5 35 De A'nhas olv. Fr. Stewarf;
i.90 Berichten: 6.50 S^dnev Bpvpps en ziin orkest;
7.35 Dansorkest olv. H. Hall: 8.20 Pianorecital; 8.50
.Lost horizon", snel van Won en Burnham: 9.50
Berichten: 10.10 Orkest: 11.20 Dansmuziek.
RADIO PARTS '™48 M>
7.20 en 8 20 Gram.nl.: 12.35 Kamermuziek: 3.50 Con
cert uit Vichv: 7.35 ..Don Juan". opera van Mozart?
II.1.0 Dansmuziek-'
KALUNRBORG (1261 M V
12.202.20 Striikorkest: 3.505.o0 Orkest van werk-
looze musici: 7.35 Opera-uitzending: 10.55 Dansmuz.
KEULEN (456 M-V
6.50 Concert: 11.00 Concert m.m.v. solisten: 1220
Concert: 2.35 Gevar. concert: 4.20 Beethoven-recital?
5.20 Concert: 8.30 Omroeporkest: 10.45 Reportage?
II-2012.05 Concert olv. Fr. Adam.
I
ROME «21 M.)
9.00 ..Fancesca da Rimini". spel van d'Annunzio,
muziek van Zandonal.
BRUSSEL (322 en 484 M V
322 M.: 12.20 Gram.pl.: 12.50 Salonorkest: 1.50—2.20
Gram.pl.: 5.20 Zang: 6.35. 7.05 en 7.35 Gram.pl: 8 20
..De schoonheidskoningin", operette van Maes; 10 30
—11.20 Gram.pl.: 484 M.: 12.20 Gram.pl.: 12 50 Om
roeporkest; 1.50-2.20 Gram.pl.: 5.20 Orgelconcert?
6.05. 625 Gram.pl.; 7.20 Sonateconcert; 8.20 Salon-
orkest; 9.10 Hoorsnel: 9.35 Vervolg concert: 10.30—
11.20 Dansmuziek.
DEUTSCHT.ANRSENDER (1571 M-V
8.30 Drosd. Philh. Orkest: 9.30 Gevarieerd program
ma: 10.20 Berichten: 10.40 Causerie: 11.00 Weerbe
richt; 1.20 Svmphonie-orkest,
