Koe een Bolsjewistische
Industriestad ontstaat.
Naar buiten!
i
Biessed
jfor they shalil*
1 y iillèd p,
■Ml
Ernstig ongeluk in de staatsmijn
„Hendrik".
Radicalen stellen zich meer en meer
achter Laval.
Wonderlijke redding van een Hindoe.
RADIO
IN KRANKZINNIGENGESTICHT BELAND.
Isabel MacHie, die in geheel Amerika
berucht was om haar excentrieke stre
ken. is thans in een krankzinnigenge
sticht opgesloten.
Ecnige dagen geleden sloot zioh de poort van een
Amerikaansch krankzinnigengesticht achter een
merkwaardige vrouw. Is dit werkelijk het einde van
een dramatisch bewogen leven of staat ons nog een
vervolg te wachten? Want Isabel MacHie ziet niet
voor de eerste keer vanuit haar raam de hooge mu
ren van een krankzinnigengesticht. Reeds in liet
jaar 1930 verklaarde een politie-arts te Baltimore
haar voor ontoerekenbaar en bewerkstelligde, dat
zij overgebracht werd naar het stedelijk krankzinni
gengesticht. Maar Isabel MacHie wist, dat een met
goud beladen ezel iedere hindernis kan overwinnen
en gebruikte haar macht, die uit een vermogen van
ecnige millioenen dollars bestond.
Een half jaar later ontvluchtte zij op avontuurlijke
wijze en vestigde zich te New York, waar zij een
proces tegen de directie van het krankzinnigenge
sticht te Baltimore op touw zette.
Mrs. Isabel MacHie is de voormalige echtgenoote
van den bekenden Ncw-Yorkschen makelaar Siemon
MacHie, een man, wiens kapitaal eveneens op eenige
millioenen dollars wordt geschat. Het paar speelde
een groote rol in de New-Yorksche society en toen
reeds viel Isabel's verspilzucht op. Zij was een klas
sieke schoonheid, maar was dit zich al te zeer be
wust en overdreef haar zelfverliefdheid op zoodani
ge wijze, dat zij van zichzelf een schilderijengalerij
inrichtte.
Weldra sprak geheel Amerika van haar excentrie
ke streken. Zij werd de schrik der hotels, waar zij
voortdurend schandaaltjes veroorzaakte. Maar zoo
groot was het respect voor haar vermogen, dat er
niemand te vinden was, die resoluut tegen haar
dorst op te treden. Maar op een reis door Europa
stuitte zij voor de eerste keer op tegenstand. In
Southampton organiseerde zij op haar apartementen
een feestgelag, dat eindigde in het vernielen der
meubelen. Toen zij weigerde de kosten van deze „op
gewekte fuif" te betalen eh weer onmiddellijk naar
Amerika vertrok, riep de hoteldirectie hulp der ju
stitie in, die bewerkstelligde, dat zij vóór haar aan
komst te New-York eenige dagx door moest brengen
in de gevangenencel van de stoomboot. In Amerika
begon Isabel onmiddellijk een proces t egen de
scheepvaartonderneming en eischte een schadever
goeding van 100.000 dollar wegens doorgestane ziele-
pijn. Zij verloor dit proces wel, maar zette ha^tr ex
centriek leven onbezorgd verder voort.
Het tweede sensationeele proces, dat haar naam
ih geheel Amerika een bekende klank deed verkrij
gen, was het hierboven genoemde tegen de directie
van het gemeentelijke krankzinnigengesticht te Bal
timore. In dit proces beschuldigde zij de artsen van
de inrichting haar aan Middelecuwsche kwellingen
onderworpen te hebben. Zij verklaarde, dat men
haar door hecte baden en door naaldprikken ge
dwongen had haar protesten tegen het gedwongen
verblijf in het krankzinnigengesticht op te geven.
De artsen antwoordden op deze beschuldiging, dat
in de inrichting bij opgewonden toestand wel heete
baden werden toegepast, maai1 dat juist Mrs. Isabel
MacHie hier nooit van gebruik had hoeven te ma
ken. Wat het prikken met naalden betrof, dit waren
slechts proeven voor het onderzoeken van het ze
nuwstelsel, die wel onaangenaam waren, maar
geenszins pijnlijk genoemd mochten worden.
Isabel MacHie bereikte wel niet, dat de artsen
vervolgd werden, maar zij behoefde niet meer naar
liet krankzinnigengesticht terug.
WERVING VAN ARBEIDSKRACHTEN DOOR
MIDDEL VAN DE KNOET.
V/ERKEN BIJ EEN KOUDE VAN 30 TOT
50 GRADEN ONDER NUL.
We trekken weer naar buiten naar de bosschen,
Of naar de hei, op zoek naar de natuur,
En naar een rustplaats op de zachte mossen
In het weldadig-stille middaguur!
Al hebben we niet steeds een prima wagen,
De „tweedehandsch" presteert toch ook nog iets,
En kan hij de familie niet meer dragen,
Dan stappen we verstandig op de fiets!
We trekken uit! We neuriën een Schlager,
Dat sterkt de longen en dat houdt je frisch,
De jongste spruit siert den bagagedrager,
En weet precies, waar weer een speeltuin is!
We wijzen naar wat laagbegroeide muurtjes,
Naar kamperfoelie of een rieten dak,
En ondertusschen knabbelen we zuurtjes
Uit d' een of and're forsche driehoekzak!
Vervolgens komen reeds de stille paden,
Ha, hier is rust en ginder wenkt een plas,
Daar kunnen fijn de kindren pootjebaden,
De rest strijkt neer in 't malsche groene gras.
Daar oop'nen zich de welvoorziene pakjes,
En toonen ons hun uitgebreid bestaan
Met eieren en puik belegde plakjes,
Met pinda's en tenslotte de banaan!
Dan strooien wo sportief de vele doppen,
Alsook de schillen, vlijtig langs den grond,
We knijpen van de broödpapieren proppen,
En mikken ze behendig in het rond.
Tot ook dit alles mindert 111 bekoring,
Men treft een oor, epn oog, een neus, een nek,
Dan dreigt er vaak een kleine rustverstoring,
De leider geeft het sein dus tot vertrek!
Het lied is uit! Al is de avond prachtig,
We rijden zwijgend langs het rijwielpad,
De jongste spruit is slaap'rig maai aandachtig,
En wil beslist nog op het draaiend rad!
We zeggen: ,,Nee!", wat hard en wat onaardig,
Nog weer een ijscó? Ook dat zal niet gaan!
En we besluiten, scherper en slagvaardig:
„De koek is op, met koopen is t gedaan!"
Gij, dichters, die den zomer komt bezingen,
Hebt gij wel altijd juist den waren kijk?
Uw theorie schept schoone levensdingen,
Maar 't lied, (zie boven) geeft meer de practijkl!
KROES.
Augustus 1935.
(Nadruk verboden.)
In dit artikel beschrijft de auteur, een
Engelsch ingenieur, die, na een aantal
jaren een werkzaam aandeel te hebben
gehad aan den opbouw van een industrie
centrum, uit Rusland is teruggekeerd, op
welke onmenschelijke wijze de proletari
sche arbeidskrachten in den Sowjetstaat
worden geëxploiteerd.
Aan de uitmonding van den Kondoman in den
Tom, 300 kilometer verwijderd van den Siberischen
hoofdspoorweg, ligt Kusnezkstroi, in den laatsten tijd
Stalinsk genaamd, een der voornaamste centra van
do Sowjet-industrie met 250.000 inwoners.
Hoewel hier drie jaar geleden nog nauwelijks een
menschelijke woning te bekennen was, is de plaats
toch van historisch beteekenis, want hier bevindt zich
de poort-, waardoor de Mongolen Europa binnenvielen
van hier uit begonnen de horden van Dzjengis Khao
hun ongehoorden zegetocht door geheel Rusland.
Staro-Kunezk, het verbanningsoord van Dostojewski,
dat op ongeveer 7 kilometer van do tegenwoordige
stad ligt, was het bolwerk van de Russen tegen de
uit, Mongolië opdringende nomaden.
Merkwaardig bij deze vrouw was ook, dat zij nie
mand haar vermogen toevertrouwde. Geen banksafe
en geen aandeel scheen haar zeker genoeg te zijn.
In haar kleeren had zij tseeds groote hoeveelheden
banknoten genaaid en in een klein handkoffertje
droeg zij haar juvveelen ter waarde van een half
millioen. Het is dan ook verbazingwekkend, dat zij
nog nooit het slachtoffer werd van een overval. Toen
zij van Chicago naar Montreal reisde, verborg zij
een stapeltje bankbiljetten ter waarde van 170.000
dollar in de ventilatie-installatie van haar slaap
wagencompartiment. De conducteur zag dit r.n
waarschuwde de politie, die echter slechts consta-
teeren kon. dat dit geld het eigendom was van Mrs.
Isabel MacHie.
De artsen hebben haar nu in het krankzinnigen
gesticht gekregen. Of haar advocaat er in slagen
zal haar te bevrijden, staat te bezien, daar al haar
streken tegen haar aangevoerd kunnen worden.
Amerika is echter niet voor niets het land der on
begrensde mogelijkheden, zoodat misschien eerst
daags de Verecnigde Staten weer kunnen genieten
van de excentrieke daden van Tsabel MacHie.
ire they iM
Hunger and
Tbirst fa
JUSTSCE
AÏHOtK
kf 7QtN
JODEN EN KATHOLIEKEN demonstreeren geza
menlijk voor het Duitsche consulaat te New York
tegen de religieuze vervolgingen in Duitschland cn
de onderdrukking der joden.
Twee dooden.
Gistermorgen te ongeveer vijf uur zijn op de
staatsmijn „Hendrik" de meester houwer J. P. Ha-
bets en de houwer II J. Diwisch, terwijl zij een re
paratie aan een kooi van een hulpschacht verricht
ten, tengevolge van het breken van den hijschkabel
met de kooi ongeveer 45 M. neergestort. Beiden wa
ren onmiddellijk dood.
Habets was 32 jaar oud en woonachtig to Rum-
pen, terwijl Diwisch 29 jaar oud cn woonachtig te
Amstenrade was. Beiden waren gehuwd.
Het bestaan van de kolen- en ertslagen in het bek
ken van Kusnezk was reeds lang bekend. In 1910 had
een Fransche maatschappij zich van het recht van
exploitatie verzekerd: met steun van het Russisch-1
ministerie van oorlog zou zij er een hoogovenwerk
aanleggen. De oorlog verhinderde de uitvoering van
dit plan en eerst in 1929. bij den aanvang van hel.
vijfjarenplan, namen de Bolsjewieken het oude pro
ject weder in studie, om het op reusachtige schaal
tot uitvoering te brengen, gedreven door hun zucht
naar het fantastisch-grandiose.
Nadat de plannen gereed warén, maakte men op
ongehoord brutale wijze een begin met het uit den
grond stampen van industriewerken uit de moeras
sen van de Kusnezker vlakte. Aangezien ter plaats»1
geen arbeidskrachten te vinden waren, werden re-
cruteeringsbureaux opgericht, die binnen een kring
van 1000 kilometer in den omtrek eenvoudig beslag
legden op alles wat tot werken in slaat was. Tech
nici en ingenieurs werden in het g^heele rijk onder
dwang gemobiliseerd en tal van vreemdelingen uit
verschillende landen aangeworven. Midden in den
strengsten winter, bij een koude van 30 tot 50 gra
den onder nul begon men met het oprichten van de
gebouwen uit. gewapend beton. Er werden reusachtige
houten loodsen gebouwd, binnen welker wanden dan,
bij sterke verwarming, een aanvang werd gemaakt
met het betonneeren.
Eindelooze kolonnes gestraften, in lompen gehuld
en half verhongerd, deden den grond springen, die
door de vorst zoo hard als graniet was, en groeven de
fundamenten. De knoet zegevierde!
In de lente van 1932 werd de eerste hoogoven ont
stoken en thans vindt men er de vo'gende bedrijven
12 marinovens, 4 hoogovens, een spoorweg, een blik-
pletterij, een straat voor profielen, een krachtcentra
van 120.000 kvv., een cementfabriek, een cokesoven en
verschillende steenfabrieken. Hoe worden deze bedrij
ven echter geleid en hoe leven de mcnschen, die er
in moeten werken!
De geheele industriestad, die een oppervlakte be
slaat van ongeveer 10 km. lengte bij 2 km. breedte
bezit wel is waar reeds een schouwburg cn een bios
coop met 1000 plaatsen, doch daarnaast treft men
47 dagen onder den grond geleefd.
Reuter seint uit Sunla:
Een slachtoffer van de groote aardhevingscata-
strophe, welke begin Juni in Brits'ch Beloetsjistan
tienduizenden dooden eischte, heeft zich na den on-
waarschijnlijken langen tijd van 47 dagen liet loven
kunnen redden.
De man, een Hindoe, eigenaar van een kleinen win
kel, sliep in den nacht van do aardbeving in zijn
winkel te Quetta, toen hij door de instortende huizen
volkomen werd begraven. Gelukkig had hij nog ruim
te genoeg om zich te kunnen bewegen en zoodoende
kon hij zich door middel van den voorraad Indische
lekkernijen uit zijn winkel en een aarden kruik met
water in het leven houden.
Toen hij eenicszins van den eersten schrik heko
men was. begon hij met een schcoie en eenige andere
voorwerpen uit ziin winkel een weer door de puin-
hoouen te graven. Meer dan anderhalve maand had
hii er voor noodig. om ten slotte levend en wel het
daglicht te bereiken. Overgelukkig vertelde hii ziin
avontuurlijk wedervaren, doch men geloofde hem
niet en hii werd gearresteerd, omdat men hem als
een indringer in de met prikkeldraad omheinde
stad beschouwde, met de bedoeling haar te plunde
ren. Eerst toen hii er op bleef aandringen naar de
nninhoopen van ziin winkel te worden geleid en hit
daar den door hem met zooveel moeite gegraven uit
weg kon tooncn. geloofde men hom en hii \yord op
vriie voeten gesteld.
Huiverig voor samengaan met het roodfli
front
De radicaal-socialisten, die zich steeds meer be
wust worden van een mogelijke dreiging van de zij
de van het gemeenschappelijk Front van Socialisten
en Communisten, scheiden zich meer en meer af
van den linkervleugel der beweging, welke, onder
leiding van Daladier, aandringt op een samengaan
met socialisten en communisten.
Een groot deel van den rechtervleugel heeft beslo
ten een zoogenaamd „radicaal-front" te vormen,
waartoe evenwel slechts die leden der radicaal-so
cialistische partij zullen worden -toegelaten, die daar
voor geschikt worden geacht.
vele. arbeiders aan, die in ellendige leemen hutten
huizen en thans, nu de grondwerken afgeloopen zijn.
de bitterste armoede lijden, daar niemand hen helpt.
Zij moeten leven van bedelen en rooven. Geweldige
overvallen en op fabriekspersoncel gepleegde moor
den zijn hier dan ook volstrekt geen uitzondering
Nergens ter wereld kan men zulke schreeuwende so
ciale tegenstellingen aanschouwen als hier, in de pi
onniersstad der Sowjct-industrie, waar naar het heel
alle werklieden gelijk zijn. Nergens is de macht van
het geld grooter dan hier. Voor geld kan men alles
krijgen, maar wie het niet heeft, verhongert. Wie
den bouw van Kusnezkstroi heeft medegemaakt, kan
zich niet ontworstelen aan de gedachte, dat deze zeld
zame „pyramide" der Sowjets rust op het gebeente
van het Russische volk.
Volgens onze technische begrippen is er geen sprake
van organisatie, doch alleen van chaos. Tijdens den
bouw moest men soms uren lang door den omgewoel
den kleibodem afleggen, voordat men aan zijn werk
kwam, tevreden dat men onderweg niet aangevallen
was, doch alleen omzwermd door horden bedelende
kinderen. Was men dan doodvermoeid eenmaal ge
arrivcerd, dan bleek dikwijls dat .ie vastgestelde plan
nen eenvoudig waren verdwenen en vervangen doot
andere, van geheel tegenovergest el den aard.
Thans, nu de boel eindelijk min of meer marcheert
zijn defecten, die dreigen het geheele reusachtige ap
paraat stil te leggen, aan de orde van den dag. Vol
gens de 'Sowjetgewoonte is het dar. de Gepoe, die de
zaak weer in orde moet brengen. Gevangenneming,
verbanning, fusilleeren van de leden der directie en
hoogcre beambten zijn niets ongewoons. Vooral na
den aanslag op Kiroff zijn de bewakingsmaatregelen
nog verscherpt. Voor elke kroeg staan posten van de
Gepoe in uniform cn de toegangen tot de werkver-
keerstunnels staan onder strenge bewaking. Water
leiding en eloctrische centrale worden zoo streng ne
waakt, dat men zich reeds blootstelt aan arrestatie,
als men er in de buurt komt zonder speciale vergun
ning.
Toen niet lang geleden brand omstond in een hoop
ouden rommel, rukte de Gepoe uit met 50 man en
begon met een machinegeweer in stelling te brengen
DONDERDAG 15 AUGUSTUS.
HILVERSUM (1875 M.)
AVRO-uitzending. 8.00 Gramofoonplaten: 9.00 En
semble Francis Keth; 10.00, Morgenwijding: 10.15
Gewijde muziek; 10.30 Ensemble Francis Keth: 11-00
Voordracht Jeanne Verstracte; 1.30 Uit het Festapiel-
liaus te Salzburg: Het Weensch Philharmonisch
orkest olv. Arturo Toscanini; 1.20 Omroeporkest olv.
Nico Treep: In de pauze: zang door Ré Koster (so
praan); 3.00 Zang: 3.153.45 Gramofoonplaten: 4.00
Voor zieken en thuiszitenden; 4.30 Gramofoonpl.;
4.45 Voor de kinderen: 5.30 De Octonphonikers oiv.
B. Drukker: 6.30 Sportpraatie door H. Hollander: 7.00
Pianorecital; 7.35 Lezing: 8.00 Berichten: 8.05 Gra
mofoonpl.: 9.00 Onbekend: 9.20 Voordracht Gustav
Czopp; 9.30 Omroeporkest olv. N. Treep; 11.00 Be
richten; 11.10—12.00 De AVRO-Decihels.
HUIZEN (301 M.)
S.00—9.15 KRO., 10.00 NCRV.. 11.00 KRO.. 2.00—11.30
NCRV. 8 00—9.15 en 10.00 Gramofoonplaten: 10.15
Morgendienst: 10.45 Gramofoonplaten; 11.3012.00
Godsd. halfuur; 12.15 Orkestconcert en gramofooiij
platen; 2.00 Idem; 3.00 Vrouwenhalfuur; 3.303.45
Gramofoonpl.; 4.00 Bijbellezing, m.m.v. bariton en
orgel; 5.00 Handenarbeid voor de jeugd: 5.30 Chr.
licderenuurtie door Joh. de Heer: 6.30 Gramofoonpl.;
6.45 Causerie 7.15 Reportage 7.30 Weekoverzicht: 8.00
Berichten; 8.05 Gevarieerde gramofoonmuziek; 10.25
Berichten; 10.30U.30 Gramofoonmuziek.
DROITWICH. (1500 M.)
10.3510.50 Morgenwijding; 11.05 Gramofoonpl.: 11.25
Orgelconcert H. Croudson: 12.05 Het Rutland Suare
en New Victoria orkest; 12.50 Gramofoonplaten; 1.35
Salonorkest; 2.35 Gramofoonpl.; 3.20 Vesper: 4.10
Het Sted. Orkest van Harrogate; 5.05 Orgelspel G.
Mills; 5.35 Dansorkest olv. I-I. Hall; 6.20 Berichten;
6.50 Northern-orkest; 7.35 Alfredo Campoli-trio: 8.20
Svmphonie-orkest: 10.00 Berichten; 10.20 Genshom,
Parkington Kwintet; 11.20 Jac Jackson en ziin-Band.
1
RADIO-PARIS (1648 M.)
7.20 en 8.20 Gramofoonpl.: 9.20 Orkestconcert; 10.50
Vervolg concert; 11.20 Orgelconcert H. Mulet; 12.35
Kamermuziek; 2.35 Zang en declamatie; 3.20 Literair
muzikaal programma; 5.20 Pascal-concert; 7.55 Gra
mofoonplaten; 9.05 Operette; 11.00 Dansmuziek.
KALUNDBORG (1261 MA
12.20—2.20 Strijkorkest; 3.055.05 L. Preil's orkest;
8.20 Omroeporkest: 9.10 Gevar. programma; 10.20
Deensche muziek: 11.1012.50 Dansmuziek.
KEULEN (456 MA
6.50 Orkestconcert; 12.20 Orkestconcert: 2.35 Gram.-
pl.; 4.20 Koorconcert; 5.20 Omroeporkest; 7.35 Viool
en piano; 8.30 Concerten uit Turiin. Oslo cn Kopen
hagen; 11.05 Concert; 11.20 Omroepkoor, -orkest en
solisten.
ROME (421 M.)
9.00 Gevarieerd programma.
BRUSSEL (322 en 484 Ml
322 M.: 10.20 Gramofoonpl.; 11.20 Max Alexys' orkest
12.20 Gramofoonplaten; 1.30—2.20 Salonorkest: 4.20
Reportage; 6.20 en 7.20 Gram.pl.; 8.20 Omroeporkest
10.30 Paul Godwin's orkest; 11.20 Gramofoonmuziek;
484 M.: 10.20 Max Alexvs' orkest; 11.20 Gram.pl.;
12.20 Salonorkest; 1.302.00 Gramofoonpl.: 5.20 Orgel-
en koorconcert; 5.50 Hobo- en klarinptrecital: 6.50
Salonorkest; 7.35 Gramofoonplaten: 8.20 Svmphonie-
concert; 10.3012.20 Gramofoonplaten.
DEUTSCHLAMTV^P.NDER (1571 M)
8.30 Zang door meisjeskoor: 8.50 Gevarieerd concert:
9.05 Hoorspel: 10.20 Berichten; 10.50 Wieler-repor-
tage: 11.05 Weerbericht; 11.20 Concert uit Frankfort.
De regeeringsorganen zijn buitengewoon wantrou
wend, daar zij er rekening mede moeten houden dat
elk oogenblik de onderdrukte haat van het onder
een slavenjuk zuchtende gepijnigde bevolking tot uit
barsting kan komen. In Kusnezkstroi komt daar nog
bij, dat de bevolking uit ongeveer 25 verschillende
nationaliteiten bestaat, die uit alle deelen van het
reusachtige rijk onder min of meer sterken druk
hier te hoop zijn gedreven. Ethnografisch vormen de
Sibirjaken, een slag menschen, dat aanmerkelijk af
wijkt van de Kuropeesche Russen, het hoofdcontin
gent; daarop volgen de Kirgiezen uit het naburige
Mongolië en Georgiërs, eveneens een Aziatisch-Sibe-
rische volksstam. Er zijn slechts ongeveer 2 Euro-
peesche Russen.
Onder het technische personeel bevonden zich tot
voor betrekkelijk korten tijd nog tal van Duitschers,
daar de Duitschers bijna geheel waren belast met
het montage- en projectiewerk, terwijl de Amerikanen
den bouw leidden. In de laatste twee jaar echter werd
de toestand der Duitschers hoe langer hoe slechter,
tengevolge van de stelselmatige ophitsing der plaatse
lijke pers. Het kwam niet zelden tot schermutselin
gen, zoodat op het oogenblik bijna alle Duitsche in
genieurs Kusnezkstroi hebben verlaten.
Ondanks de voor West-Europeesche begrippen bijna
onbegrijpelijke verwarring, die er heerscht, is dit
reusachtige industriecentrum natuurlijk toch van zeer
groote beteekenis voor de Sowjet-maatschappij, en
vooral voor de bewapening van het Roode Leger.
Jaarlijks wordt hier omstreeks 5 millioen ton kolen
gedolven; de helft daarvan gaat meer dan 2000 ki
lometer ver naar den Oeral, naar het hoogovenwerk
Magnitogorsk, terwijl de rest tot cokes wordt ver
werkt en dient voor het smelten van iy2 millioen
ton ijzer.
Zooals wij hierboven reeds zeiden, is het duidelijk
dat dit industriecentrum, gelegen aan de toegangs
poort naar Midden-Azië en China, zeer gunstig is ge
kozen voor de verspreiding van de productie over
een reusachtig gebied. Rusland's pogingen om tot
economische penetratie van Mongolië en China te ge
raken, hebben in Kusnezkstroi een typische belicha
ming gevonden.
