E conomische Kroniek Vijftig menschen in een ruim gestort Als Abessynië slagveld wordt Geldgebrek als oorlogverhoeder. Ernstig ongeluk bij de opening van het Julianakanaal. Café annex boerderij uitgebrand. Gebrekkige medische dienst. De proeven met een post-raket. VIERËtMT De Bilt seint WIE IS DE RIJKSTE MAN TER WERELD? Groeien we naar een nieuwen oorlog? Velen onzer ligt het nog versch in het geheugen, hoe, toen 11 November 1918 zich de blijde boodschap over de aarde verspreidde, dat de wapenen waren neergelegd, dat het weer vrede was geworden, tevens de overtuiging post vatte, dat dit geweest zou zijn dé laatste aller oorlogen. De raderen van den tijd zijn verder gedraaid. De •verschrikkingen van het slagveld, waarvan de mensch in de laatste dagen van 1918 nog vol was, zijn al lengs op den achtergrond gedrongen. Ze hebben plaats gemaakt voor latere, ze zijn vergeten. ITet mensehdom is tot op zekere hoogte uitgerust van den oorlog. En groeit daardoor successievelijk toe naar een volgende. Nog altijd zijn er verstandigen, die de heethoofden en de doordrijvers vermanen, echter, niet steeds met even groot succes. De malaise kweekt onverschilligen. Daarenboven herinneren velen zich de economische bloei, uit de periode 19141918. Wanneer een nieu we oorlog eenzelfde opleving zou te weeg brengen, welnu, dan zoo vinden sommigen moest die maar komen. Inderdaad lijkt het soms of we aardig op weg zijn 'daarheen. Het Italiaansch—Abessynische geschil be gint zich meer en meer toe te spitsen en welkè ge volgen dat voor Europa en een groot deel van de verdere wereld zal hebben, is met geen mogelijkheid le overzien. Inderdaad, het oorlogsspoolc waart over ons werelddeel. De oorlogen worden duurder. r Zoo schijnt het of de blijkbaar nooit verstandig wor dende menschheid met snelle schreden haar onder gang tegemoet gaat, tegemoet wil. Want steeds he viger en verdelgender, sloopender en verwoestender worden de uitbarstingen, steeds geraffineerder de voortbrengselen van den menschelijken geest ge richt op vernietiging. Inderdaad zou het er treurig uitzien, indien niet andere omstandigheden maakten, dat tegenover deze toenemende heftigheid iets anders stond, waardoor ze moeilijker worden gemaakt. Zoo is het trouwens altijd in de wereld. Iedere vooruitgang in een ze kere richting bergt de kiemen van de eigen ondergang in zich. Zooals de beweging van een trillende veer in één richting eerst toeneemt, haar hoogtepunt be reikt, dan afneemt, om ten slotte dood te loopen en om te slaan in een beweging in juist tegenovergestel de richting, zoo ongeveer gaat het met alles. De vernietigende kracht dus van een ooidog neemt in hevigheid toe. Maar daarmee ook en men moet daarover niet te .licht denken! de kosten. Dat de opofferingen, die een land zich moet ge troosten om een oorlog te voeren, in den loop der eeuwen op waarlijk enorme wijze zijn gestegen, wordt op treffende wijze weergegeven door het vol gende staatje, waarin de totale staatsschulden van alle landen ter wereld zijn aangegeven, telkens nadat een groote oorlog, achter den rug was. De cijfers, die 'we al eens vroeger hebben aange haald, werden verscheiden jaren geleden gepubli ceerd door de National City Bank te New York en bedragen, omgerekend in guldens, voor de jaren: Ï713, na den vrede van Utrecht 4 milliard 1793, voor de Napoleontische oorlogen 6 milliard .1816, na de Napoleontische oorlogen 17 milliard 1848, bij het begin van den Krimoorlog 20 milliard 1862, bij het begin der Sécessieoorlogen 32 milliard 1873, na den Fransch-Duitschen oorlog 51 milliard 1897, vóór den Spaansch-Amerikaan- schen ^oorlog 72 milliard 1914, eerste jaar van den wereldoorlog 106 milliard 3920, na-oorlogstijd 612 milliard De betrekkelijkheid dezer cijfers. Nu zeggen deze gegevens niet zooveel, als ze schij- ïien te doen. In de eerste plaats zijn het natuurlijk zeer globale ramingen. Daarnaast is een gulden liit 1713 lang niet hetzelfde als een gulden uit 1920 en zulks vooral niet, wijl deze laatste representeert een mengelmoes van allerlei min of meer gedeprecieerde [valuta. Echter, op het oogenblik, dat de leeningen werden gesloten, waren de geldeenheden toch nog meer of minder volwaardig. En al zou men van de 612 milliard een paar honderd milliard moeten aftrek ken, dan blijft altijd de totaal-indruk dezelfde. De laatste oorlog was een wereldoorlog! Zeker, maar waren de Napoleontische oorlogen in dat opzicht zoo iheel veel anders? Bovendien duurden ze veel lan ger, De kosten echter waren, vergeleken bij het eve nement, dat zoovelen van ons hebben meegemaakt, bepaald minimaal te noemen. iWanneer we nu verder nog vaststellen, dat leenen JBeieckent, dat men de beschikking verkrijgt over goe deren, die door anderen zijn geproduceerd, doch die niet. onmiddellijk worden verbruikt, dan is het dui delijk, dat leenen in een omvang, zooals dat is ge schied in de jaren van 1914—1920 slechts mogelijk is in een maatschappij, waar de voortbrenging is ge ïndustrialiseerd, zooals in de onze het geval is. Zonder de moderne vorderingen van de techniek, zou het een uitgesproken onmogelijkheid zijn geweest de beschik king te krijgen over bedragen van honderden mil- liarden, hetgeen dus wil zeggen over de massa goe deren, die daar tegenover staat. De verdwenen rijkdommen van weleer. ïn den laatsten oorlog is het aangaan van deze Teeningen zonder bezwaar gegaan. In den loop van de laatste tientallen van jaren had de wereld reusachtige schatten verzameld. Degenen, die er de beschikking over hadden, die de gevolgen van de krachtsontwik keling, welke op de slagvelden plaats greep, ook niet konden overzien, waren maar al te bereid hun rijk dommen aan een zoo soliede persoonlijkheid als de staat ter beschikking te mogen stellen. Trouwens, degenen, die dit niet wilden, werden er toe gedwon gen. We weten, wat de oorlogvoerenden er mee deden: ze werden aan de vernietiging prijs gegeven. De opge spaarde rijkdommen van de wereld werden verteerd. Nu is het onverschillig of dit tot uitdrukking is ge komen in latere inflaties, in het annuleeren van schulden en dergelijke. De goederen waren vernie tigd en daarmee was de grootte van de schuld die toch niet kon worden terugbetaald denkbeeldig geworden. Berooid en verarmd trad de wereld uit den oorlog te voorschijn. Dat wist ze nauwelijks! Ze rekende zich nog rijk aan geldswaarden, obligaties, rentebewij zen, enz., enz. Maar die dingen waren voor een goed deel slechts scheurpapier. Eerst langzamerhand be gon men den toestand te beseffen. Het productieapparaat functioneert niet. We willen hier geen overzicht geven van wat er alles sedert dien is gebeurd, hoe de menschheid zich in een ander vuur legde, om de verloren gegane schatten terug te verwerven. Vermoedelijk heeft ze dat te vlug willen doen in een soort handomdraaien. Waarbij ze zich te buiten meende te moeten gaan aan allerlei kunstjes: beschermende rechten, deva luatie. enz. enz. Daarbij kwamen allerlei verander do omstandigheden, b.v. sociale maatregelen, veran derde verhoudingen tusschen werkgevers en werk nemers, enz. enz. Het ligt voor de hand dat daardoor alleen het verbruikte niet werd terugverkregen. In plaats van zich met alle krachten te geven aan de productie, kon het apparaat, dat daarvoor moest die nen, slechts ten deele in werking worden gesteld. We aanschouwen dat dagelijks in de alom heerschende werkloosheid. De groei naar den oorlog nog onvoldoende. Zoo staan we dus in een berooide wereld. De oor logen beloven weliswaar vernietigender te zijn, ze worden vermoedelijk nog steeds duurder. De overvloed echter, waaruit men in 1914 kon putten, is verdwenen. Wanneer Mussolini enkele weken terug door ver schillende financieele maatregelen feitelijk beslag legde op buitenlandsche bezittingen en vorderingen der Italianen, dan kau men daarin slechts een ge tuigenis zien van het feit, dat zijn avontuur in Abes- synië onder geheel andere omstandigheden wordt begonnen dan in 1914 de wereldoorlog. Om oorlog te voeren moet er geld zijn! Om te ver nietigen moet er immers iets zijn, wat men kan ver nietigen. Dat echter is slechts in beperkte hoeveel heden aanwezig. De geest van de menschheid mag uitgerust zijn, mag den vorigen oorlog vergeten hebben, sommigen mogen den bloei uit de periode 19141918 terug wen- schen duiden de hooge prijzen echter niet op ge brek? trots dat alles is de wereld nog niet klaar voor een nieuw treffen. Het is stellig geen ongerijmd heid om aan te nemen, dat het juist de armoede is van deze tijden, die. maakt, dat het nog niet tot een nieuw bloedbad is gekomen. En zoo het niet de eenige factor is, een belangrijke is het stellig. Waaruit men zou mogen besluiten, dat ook ar moede zijn voordeelen heeft. Iets wat overigens stel lig waar is. Door het bezwijken van een dwarsbalk op een Rijnaak - Negen personen lie pen verwondingen op. Bij de opening van het Julianakanaal is gister middag te Maastricht een ernstig ongeluk gebeurd, dat echter, gezien de omstandigheden, nog betrek kelijk gunstig is afgeloopen. Langs de oevers van de Maas hadden zich duizen den menschen opgesteld om het vaartuig Prins Hen drik, aan boord waarvan zich Koningin Wilhelmina en Prinses Juliana bevonden en de volgbooten te zien passeeren. Verscheidene schippers hadden plaat sen op hun vaartuigen tegen betaling voor belang stellenden ter beschikking gesteld. Op een gegeven oogenblik is van een Rijn aak, op welker dek zich vele toeschouwers had opgesteld, een dwarsbalk bezweken, met het gevolg, dat het dek gedeeltelijk inzakte, ongeveer vijftig menschen vielen twee drie meter naar beneden en kwamen in het ijzeren ruim terecht. Dit ongeluk bracht, zooals te begrijpen is, onder de wachtenden groote ontsteltenis te weeg. Degenene, die zich nog op het dek be vonden, haastten zich van hef schip af en in de buurt van de ligplaats ontstond eenige verwarring, zoodat de politie regelend moest optreden. Er was direct geneeskundige hulp aanwezig. Het eerst was Roode Kruispersoneel ter plaatse, waarna spoedig ook de geneeskundige dienst verscheen. Het bleek, toen de consternatie eenigszins bedaard was, dat negen personen verwondingen van vrij emstigen aard hadden opgeloopen. Dezen werden onmiddellijk in het ruim op brancards gelegd, die daarna door middel van een kraan uit het schip werden gehe- schcn en in auto's van den geneeskundigen dienst werden gebracht. Zij werden naar het ziekenhuis Calvarienberg vervoerd. De meeste van hun hadden arm- of beenfracturen opgeloopen. Vier van de patiënten konden echter, na in het ziekenhuis behandeld te zijn, naar hun woning wor den gezonden; vijf bleven in het ziekenhuis. Deze laatsten zijn mevr. Timmers, mevr. Jacobs, 'mej. Mays, mej. Heynen en de heer Huynen uit Heer. Voor geen van hen bestaat eenig levensgevaar. De politie heeft onmiddellijk een onderzoek inge steld in verband met dit ongeluk, en het zal daarbij moeten blijken of de schipper aan het ongeval schuld heeft, doordat hij teveel toeschouwers op het dek van zijn schip heeft toegelaten. Jongen gewond bij het redden van een paard. Gisteravond is te Nutter nabij Ootmarsum het ca fé annex boerderij van den heer H. Kamphuis, door onbekende oorzaak afgebrand. Aangewakkerd door den feilen wind. stond het oerceel spoedig in lichter laaie, zoodat aan redding niet viel te denken. De bewoners konden zich in al lerijl in veiligheid stellen. Een paard en twee kal veren kwamen in de vlammen om. De geheel e in boedel, alsmede een groot deel van den oogst ver brandde. De brandweer van Ootmarsum kon door gebrek aan bluschwater niet veel uitrichten. Alles was verzekerd. Een buurjongen, zekere Veldschoten. wilde trach- fcn het paard te redden. Hij kwaim daarbij in aan raking met een draad van het electrisch net en verd tegen den grond geslagen. Pogingen hem van le draad af te halen faalden. Tenslotte zijn de dra len met een bijl doorgehakt. De jongen, die toen reeds geruimen tijd bewusteloos was. is na het toe- Dassen van kunstmatige ademhaling weer bii kennis gekomen. Hij heeft aan beide beenen ernstige brand wonden bekomen. Later maakte hij het vrij goed. „De toestand der gewonden op het strijdtoo- neel zon alle beschrijving tarten." Reuter meldt uit Londen: Over de gruwelijkheden van een slagveld in Abes synië schrijft dr. John Melly ontstellende dingen in het Britsche tijdschrift Xancet'. Dr. John Melly is chirurg, en in die hoedanigheid verleent hij zijnd iensten bij het organiseeren van een Britsohen ambulance-dienst voor het Abessyni sche leger. JDe toestand van de gewonden op het slagveld zou alle beschrijving te boven gaan," verklaart dr. Melly „Het geheele land is overstroomd met hyena's en jakhalzen, afgezien van de grootere wilde dieren, en er valt niet aan te twijfelen, dat de gewonden, die bij het invallen van den nacht niet geborgen zijn, ten prooi vallen aan deze beesten. De inlandsohe artsen hebben geen opleiding geno ten in de Europeesche beteekenis van het woord De geheimen van hun geneesmiddelen worden angst vallig bewaakt en gaan over van vader op zoon. Ongetwijfeld bezitten zij goede, aan planten ont trokken, medicijnen, maar deze worden steeds ver keerd gebruikt en doen dikwijls meer kwaad dan goed. Te Addis Abeba heeft de negus uit eigen mid delen een klein hospitaal laten bouwen met een moderne operatiekamer en inrichting voor X-stralen behandeling. In totaal echter zijn er in het land hoogstens 500 ziekenbedden beschikbaar voor de be volking van tien millioen menschen. De meest verspreide ziekte is typhus-koorts. In 't laagland komt veel malaria voor en de volwassenen lijden vaak aan lintworm wegens het eten van rauw vleesch. Te Addis Abeba sterven 50 percent van het aantal kinderen beneden 1 jaar. Het Abessynische leger is geheel verstoken van een medischen dienst. Het personeel van het thans opgerichte Roode Kruis bestaat uit een of twee art sen, die moeilijk in de ziekenhuizen gemist kunnen worden, alsmede ut een tiental Ethiopische meisjes, die voor verpleegster opgeleid zijn. Uit menschelijk oogpunt en zonder politieke bedoeling wordt daar om een ambulance-dienst voor Ethiopië georgani seerd. Het internationale Roode Kruis-comité te Ge- nève is herhaaldelijk geraadpleegd." Bij Calais verboden. De Parijsche corr. van de N.R.Crt. meldt: Voordat de politie aan het strand bij Calais onzen landgenooten op last van den Franschen minister van binnenlandsche zaken verbood, de bekende proe ven met 'n raket te nemen, welke zonder incidenten in Nederland, België en Luxemburg hun beslag zou den hebben gekregen, en wel met het oog op gevaar, dat kan ontstaan, als het toestel op een vaartuig neerkomt, had de heer Thoolen den correspondent van de Petit Parisien gezegd, journalist en met den uitvinder meegekomen te zijn, om diens experiment te volgen. De heer Roberti is de afstammeling van een Poolsche familie, die zich tegen 1660 in Neder land gevestigd moet hebben. Na bet door de politie uitgesproken verbod is onder protest het materiaal men was met behulp van arbeiders bezig in de duinen een stellage te bouwen tot plaatsing van het „kanon" weer ingepakt en zijn beiden naar ons lad teruggekeerd. IETS KOUDER, Verwachting: Stormachtige tot krachtige, Zui delijke tot Westelijken wind, betrokken tot zwaar bewolkt, later opklarend, regenbuien, iets okuder. Verdere vooruitzichten: afnemende wind. Hierboven BAROMETERSTAND VAN HEDENMORGEN 8 UUR: 742. Het dunne pijltje geeft den vorigen stand aan TEMPERATUUR 14.5 gr. C. 58 gr. F. UW BRIL STUK? Opticien TERLEP repareert ze vlug, goed en goedkoop. TERLEP'S DROGISTERIJ, Hoogzijde 103, Schagen. MACHINIST KRANKZINNIG GEWORDEN. ERNSfflG ARBEIDSONGEVAL. Gistermorgen kwart over tien heeft in de in aan bouw zijnde kabelloods van het Provinciaal Elcc- ti'iciteitsbedrijf Noord-Holland te Zandvoort, gelegen aan het einde van de spoorbaan, een ernstig onge luk plaats gehad. Door tot dusver onopgehelderde oorzaak is de 25-jarige schilder A. van Duyn van 4 meter hoog gevallen en op den betonnen vloer te rechtgekomen. De man is met groote hoofdwonden en een hersenschudding per politiebrancard naar de ouderlijke woning vervoerd. Reed door alle seinen, Warschau. 16 Sept. In de nabijheid van Stanis- lau (Polen) is een treinmachinist tijdens de reis krankzinnig geworden. Zonder op seinen te letten liet hij den trein met steeds grooler snelheid voort razen. Gelukkig slaagde de stoker er in den machi nist te overweldigen en zoolang in bedwang te bou de tot hij den trein tot staan had gebracht. 469e STAATSLOTERIJ 'Niet officieel) 5de kla^e, 1ste Ijjst Trekking van Maandag 16 September 1935 Hooge Prjjzen f 400.- 3242 19211 20503 f 200.- 16070 16221 17579 20203 f 100— 2527 4372 5125 Prijzen van 70. 87 272 314 390 406 468 814 907 1309 1466 1602 1654 1818 1872 1990 2022 2185 2193 2248 2261 2327 2355 2391 2394 2404 2796 3231 3395 3435 3612 4085 4093 4170 4358 4432 4747 4863 5262 5299 5322 5327 5393 5535 5541 5684 5743 5751 5786 5806 5877 5992 6108 6109 6198 6335 6396 6426 6533 6594 6605 6777 6977 7098 7141 7157 7230 7257 7336 7592 7797 7829 7843 8105 8185 8193 8213 8388 8529 8531 8515 8744 8972 9053 9160 9269 9351 9505 9585 9724 9739 9861 10386 10573 10669 10757 10384 11061 11167 11230 11305 11317 11319 11490 11539 11690 11752 11964 12141 12160 12177 12796 12351 13245 13251 13471 13636 13728 13766 13783 13963 23994 14246 14269 14324 14542 14785 14787 153S0 15521 15642 16063 16101 16228 16309 16311 16330 16473 16529 165S9 16654 16761 16867 16997 17026 17477 17494 17835 18032 18179 18779 18844 18890 18901 19304 19469 19665 19707 19909 19959 20007 20126 20341 20413 20431 20439 20452 20680 20820 20827 20919 20955 20996 NIET FORD, MAAR OOK NIET ROCKEFELLER. In tegenstelling tot de algemeene opinie, dat in Amerika de rijkste mannen wo nen, moet men de geldkoningen in Japan zoeken en wel onder de leden van het huis Mitsoei. Sedert onze jeugd zijn wij gewend de Amerikaan- sche multi-millionairs Rockefeller, Ford en Morgan te beschouwen als de incarnaties van macht en rijk dom. De Amerikanen zelf hebben alle mogelijke moei te gedaan de nimbus van hun geldkoningen te ver- grooten en het geloof aan hun onoverwinnelijkheid te versterken. Gedurende langen tijd is misschien ook wel de faam van dit drietal te rechtvaardigen ge weest. Wie de geweldige fabrieksstad van Henry Ford te Detroit met zijn leger van 200.000 arbeiders ge zien heeft, wie de wereldomvattende macht van het. Rockefeller-concern heeft leeren kennen, wie de over weldigende invloed van het huis Morgan op de poli tieke en economische wereld erkend heeft, zal zijn respect voor genoemde heeren niet onder stoelen of banken kunnen steken. Op de ranglijst der kapitalis ten van Amerika staat de oude John D. Rockefeller nog steeds op de eerste plaats en zijn vermogen wordt ondanks de schade, die het door de crisis ge leden heeft, op ruim een milliard dollar geschat. En toch heeft zich in den laatsten tijd in het rijk van het goud een buitengewoon groote verandering voltrokken. John. D. Rockefeller is lang niet meer de rijkste man ter wereld. Sedert men op het „gele ge vaar" attent geworden is, sedert de paleizen der In dische vorsten toegang verleenen aan den Europeaan, heeft de voorstelling van de rijkdom en macht der ongekroonde heerschers der wereld zich veranderd Er bestaat een man, die over een vermogen be schikt, waarbij dat der Amerikaansche magnaten in het niet zinkt. De rijkdom van den Nizzam van Haidarabad wordt door ingewijden op het tienvoudige f van Rockefellers kapitaal geschat. Vooral de sprook j jesachtige juweelen stempelen dezen Tndischen vorst i in de ware zin des woords tot een Nabob. Door de i eeuwen heen hebben de voorvaderen van den J Nizzam de prachtigste goudschatten en edelgesteen ten van Engelsch-Indic opgehoopt. In onderaardsche gewelven, die grootendeels zoo zijn aangelegd, dat behalve de vorst slechts een paar vertrouwelingen den ingang kennen, liggen ongelooflijke waarden opgesta peld. Zij zouden hun eigenaar zonder meer in de ge legenheid stellen half Europa te koopen. Sommigen achten den maharadja van Bhopal nog rijker dan den nizzam van Haidarabad. Zeker is wel dat de vorstin van Bhopal dc rijkste vrouw ter wereld is. Haar behooren namelijk acht en dertig diamant mijnen, die in het land liggen. Zoo groot is het vermogen van de maharani, dat zij er van afziet de schatten der mijnen uit te huiten. Alleen wanneer zij een groot aantal edelsleenen voor een of ander doel noodig heeft, wordt er in een der mijnen gewerkt. Zulks was 't geval naar aanleiding van het jubileum van koning George van Engeland. Indertijd bracht het vorstenpaar naast andere ge schenken een diamant van onschatbare waarde naar Londen. Maar ook de sprookjesachtige rijkdommen der maharadaia's verzinken in het niet. vergeleken bii do macht en de rijkdom van de Japanscho familie Mitsoei. De chef van het huis Mitsoei, Baron Tala- kimi, geldt als de ongekroonde koning van het Verre Oosten. De familie Mitsoei is een wereldmacht, waarmee geen Rockefeller of Ford zich kan meten. Haar ondernemingen vormen een concern, dat let terlijk de geheele aardbol omspant. Van New-York en Londen, van Berlijn en Parijs, van Buenos-Aires en Kaapstad uit leiden de filialen van het huis Mitsoei die geweldige, economische veldtochten, die langza merhand de geheele wereldmarkt onder Japansche invloed brengen. Onder de controle van het kuis Mitsoei staan banken en warenhuizen, plantages en mijnen, wapenfabrieken en textielindustrieën. Het heeft in zijn handen een groot deel van de katoen- handel en beschikt in iedere belangrijke stad van de wereld over vertegenwoordigers en vertrouwens lieden. Men zou denken, dat de overweldigende positie van een dergelijke financieele macht geen plaats meer liet aan concurrentie. En toch vindt men nog in Japan een tweede geldmac* t, de firma Mitsoe- bisji, die de invloed van het huis Mitsoei op de we reldmarkt tracht te beknotten. De Japansche politiek in de laatste jaren wordt niet voor het geringste deel door deze kapitalisten bepaald. Terwijl Mitsoe- bisji, die de banken controleert, in de bres springt voor een voorzichtige en verzoeningsgezinde politiek, eischen de Mitsoeis. op zoek naar nieuwe grondstof- gebieden, dc radicale politiek der nationalisten. Het ïuis Mitsoei ondersteunt ook do militaire partij. Tot nu toe heeft het nog steeds gewonnen. Het blijft de grootste en invloedrijkste geldmacht ter wereld.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1935 | | pagina 2