Beheerscher van de Middellandsche Zee
Minister Colijn
Toon te Rome
gematigder
over devaluatie
of gevangene
Botsing met Engeland vroeg
of laat onvermijdelijk?
Woensdag 25 September 1935.
78ste Jaargang. No. 9815
Postrekening
No. 23330
SCHAGER
COUR
Int. Telef.
No. 20
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Vrijdags. BIJ Inzending tot
's morgens 8 uur, worden Advertentiën nog zooveel mogelijk in het
eerstuitkoinend nummer geplaatst.
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen.
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden fl.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN.
TIëN van 1 tot 5 regels f 0.85, iedere regel meer 15 cent Cbewtjsno.
Inbegrepen. Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
De spil, waarom de fascistische
buitenlandsche politiek draait,
ROME: Inzake de belangrijke kwestie,
waarbij geheel Europa betrokken is, van het
diepgaande geschil tusschen Italië en Enge
land begint het er eenigszins naar uit te zien,
dat men alle hoop op een oplossing, waardoor
het allerergste wordt voorkomen, nog niet
behoeft op te geven. De toon, dien Rome aan
slaat, is althans iets milder geworden; en
al zou het ook te boud gesproken zijn, als
men wilde beweren dat deze aangelegenheid
nu verder wel in vrede en vriendschap zal
worden afgewikkeld, zoo heeft het er toch al
len schijn van, dat de mogelijkheid niet is uit
gesloten, dat de onderhandelingen worden
voortgezet.
Deze veranderde houding is ongetwijfeld toe
te schrijven aan den sterken indruk, dien En-
geland's machtsontwikkeling in de Middel
landsche Zee op Rome heeft gemaakt. Er is
de laatste dagen een opmerkelijke wijziging
gekomen in den staat van zaken: Abessynië,
waardoor de strijd is ontstaan, is op den
achtergrond gekomen: wie zal de Middelland
sche Zee beheerschen Engeland of Italië?
Zal Italië Heerscher oi Gevangene worden?
Wie de fascistische buitenlandsche politiek van
•het begin af heeft gevolgd, en ondanks de verschil
lende koerswijzigingen haar oorspronkelijk doel in het
oog hield, zal zich over deze vraag niet verbazen. Het
voornaamste doel van deze politiek is en is altijd ge
weest: de opperheerschappij over de Middellandsche
Zee; en iemand, die een goeden blik heeft op het
beeld, zooals Mussolini zich dat voorstelt, in zijn gc-
heelen omvang, heeft eens geschreven, dat het he-
dcndaagsche Italië het er met zichzelf over eens is,
dat er slechts twee mogelijkheden bestaan: óf het
moet de Middellandsche Zee beheerschen, óf zich
daarin als gevangene laten opsluiten. Het valt niet
te loochenen dat de sterke zeemacht, die Engeland in
de Middellandsche Zee heeft samengetrokken. Italië
de tweede mogelijkheid op zeer onaangename wijze
voor oogen heeft gesteld.
Mocht Mussolini daaruit de gevolgtrekking maken,
dat het thans toch maar beter is om te onderhandelen
en te trachten, tot een compromis te komen, in weer
wil van de sterke wijze waarop hij zich tot dusver
heeft uitgedrukt, dan meene men daarom niet, dat
hij zijn oorspronkelijke inzichten heeft prijs gegeven.
Hij blijft het oude doel nastreven; oud want het
is niet door het fascisme naar voren gebracht, doch
beheerscht reeds meer dan twee duizend jaar op nood
lottige wijze Italië's politiek. Het is alleen door de
fascistische regeering meer doelbewust en krachtiger
aangepakt, nadat een groot aantal liberale regeerin
gen vóór deze zich er weinig aan had laten gelegen
liggen, bij gebrek aan denkbeelden, waarop een schep
pende politiek kon worden opgebouwd.
Mussolini treedt met open vizier in het
strijdperk.
Het fascisme heeft thans voor de eerste maal open
lijk en brutaalweg zijn doel onthuld: de beheersching
van de Middellandsche Zee. Mussolini kan er niet
over in twijfel hebben verkeerd, dat hij door zijn
toewerpen van den handschoen aan Engeland zich
aan do sterkste en moeilijkst te overwinnen tegen
partij heeft gewaagd. Tot dusver bestond zijn politiek
in aanvallen in de flank en omtrekkende bewegingen.
Of deze nu gericht waren tegen Griekenland, tegen
Joegoslavië, tegen Turkije, bij gelegenheid ook tegen
Frankrijk of Hongarije blij werd gemaakt met het
uitzicht op herziening van het vredesverdrag of
Italië aan den Brenner zijn krachten toonde en zich
opwierp tot kampioen voor het» Donau-pact in den
grond was dit alles toch niets anders dan een logisch
gevolg van de politiek, welke Italiëe met zijn uitge
strekte kustlijn, wel gedwongen is te voeren, om zich
te verzekeren van de heerschappij over de Middel
landsche Zee en de achterlanden daarvan.
De kronkelingen der Italiaansche politiek.
In den eersten tijd ging de strijd vooral om de
Adriatische Zee, door Italië als „zijn" zee beschouwd.
De hoop, Dalmatië als buit uit den wereldoorlog te
kunnen sleepen, was in rook opgegaan. Daaruit ont
stond de scherpe, tegen Joegoslavië dat de andere
kust van de Adriatische Zee beheerscht gerichte
politiek en de poging, om invloed uit te oefenen op
Albanië. De wrijving tusschen Italië en Joegoslavië
heeft jarenlang ook haar schaduwen geworpen op
de naar Midden- en Zuid-Oost-Europa gerichte poli
tiek. Er heeft zelfs af en toe een openlijk conflict ge
dreigd. Eerst in den laatsten tijd is er eenige ver
betering in den toestand gekomen; doch dit zal wel
tijdelijk zijn, omdat Italië thans een ander doel na
streeft. Het is duidelijk, dat de overeenkomst met
Frankrijk, in het begin van dit jaar gesloten, de hui
dige Oost-Afrika-politiek van Italië heeft ingeluid.
Terwille van Frankrijk heeft Italië voorloopig dc
strijdbijl begraven en het geschil met Joegoslavië
overbrugd. Mussolini is er zelfs niet voor terugge
schrikt, zijn houding tegenover Hongarije, dat hij ge
vleid had met de hoop op herziening van het vre
desverdrag, te wijzigen, t eneinde wrijving tegenover
Belgrado tegen te gaan. Bovendien had hij er belang
bij, dat er rust heerschte in den voorsten Balkan, nu
hij Oostenrijk onder zijn bescherming had genomen,
dat een voorpost moet worden van Italië in 't Do-
nau-achterland van de Middellandsche Zee.
Griekenland werd niet ontzien.
Ten aanzien van Griekenland nam de fascistische
buitenlandsche politiek een uitdagende houding aan.
Het wegkapen van de Dodecanesus na den wereld
oorlog heeft aan de trots van Griekenland een ge-
voeligen slag toegebracht. Doch hoe meer Italië zijn
machtspositie in de Egeische Zee en daardoor tevens
in het Oosten van de Middellandsche Zee versterkte,
hoe meer Mussolini zijn best ging doen om bij Grie
kenland weer in het gevlei te komen; het is hem
evenwel nog niet gelukt, den overwegenden Engel-
schen invloed daar te lande te breken.
Van het begin af heeft het fascisme het oog gericht
gehouden op Afrika, welks tegenoverliggende Noord
kust als steunpunt moest dienen voor de heerschappij
over de Middellandsche Zee. De geschillen met
Frankrijk in Noord-Afrika zijn langs minnelijken
weg bijgelegd. Daarop is Italië begonnen met het on
der Engelschen invloed staande Egypte te influen-
ceeren; en over Egypte heen lokte het doel van den
huidigen strijd: Abessynië.
Men moet niet uit het oog verliezen, dat de Itali
aansche Middellandsche Zee-politiek gericht is op
een economische beheersching der randgebieden,
vooral van het Oostelijke gedeelte, en van hun ach
terland. Hierbij is het aan bodemschatten rijke Abes
synië inbegrepen.
In Adoea heeft Italië voor het eerst geprobeerd,
om het aan zich te onderwerpen; en de later geslo
ten verdragen hadden geen ander doel, zij het dan,
dat dit doel niet zoo duidelijk aan den dag kwam.
Nu Italië heeft ingezien, dat het op die manier zijn
doel niet kan bereiken, heeft het zijn toevlucht ge
nomen tot de wapens.
Overal echter, waar het, al Is het dan in breede-
ren zin, de randgebieden, van de Middellandsche
Zee betreft, moet Italië noodzakelijkerwijze op En
geland stooten. De strijd ter bereiking van het eind
doel der fascistische buitenlandsche politiek moet.
derhalve, thans of later, gestreden worden tegen het
Britsche rijk.
DE STAKING TE TILBURG.
Overgroote meerderheid der stakers aan
vaardt het bemiddelingsvoorstel.
Donderdag weer aan het werk?
Het voorstel van burgemeester Mr. Vonk
de Both van Tilburg is gisterenavond in een
viertal stakersvergaderingen met overgroote
meerderheid aangenomen.
Het comité kon niet met alle stakers tege
lijk beraadslagen, waarom achtereenvolgens
vier vergaderingen met een gedeelte van hen
werden belegd.
Van de drieduizend stakers verklaarden
zich slechts ongeveer honderd tegen.
Heden zullen de fabrikanten bijeenkomen.
Wanneer deze het voorstel aannemen, zal
het werk Donderdag hervat worden.
Het voorstel van den bemiddelaar.
De tekst van het voorstel van den bemiddelaar in
het stakingsconflict luidt als volgt:
a. de arbeiders aanvaarden het werk met de be
paling, dat de nieuwe loonen zullen ingaan op een
datum in overleg met de vereenigingen St. Lamber-
tus, do Eendracht en Unitas nader vast te stellen,
welke datum niet eerder wordt gesteld dan 14 dagen
na de aanvaarding van het werk, en niet later dan
een maand. Een en ander geschiedt teneinde de leden
van de organisatie gelegenheid te geven met hun be
sturen over deze aangelegenheid van gedachten te
wisselen;
b. de werkgevers betalen 40 van het ingehou
den loon en van hetgeen door de werknemers is ver
diend voor alsnog gepresteerden arbeid en dat van
de drie kermisdagen.
c. partijen verbinden zich geen rancune maatre
gelen van welken aard ook tegen elkaar te zullen
nemen.
Dit voorstel is aan het stakingscomité voorgelegd.
Hedenavond vergadert het comité met de stakers over
het al of niet aannemen daarvan Morgenochtend zul
len de fabrikanten bijeenkomen om over het voor
stel te beraadslagen.
De gevolgen van de devaluatie in België
Felle stijging van de prijzen der levens
middelen.
De correspondent van de N. R. Ct. te Brussel meldt:
Na geruimen tijd, niettegenstaande de devaluatie
van den Belgischen franc, toch nog betrekkelijk laag
te zijn gebleven, beginnen de prijzen van de levens
middelen thans, heel België door, maar het meest
natuurlijk in dc groote centra, met groote snelheid te
stijgen. Sommige bladen, die, tot dusver, de devalua-
tiepolitiek van liet kabinet-van Zeeland hadden goed
gekeurd, laten thans bittere klachten hooren. De In-
dépendance Beige b.v. constateert dat het brood se
dert een paar dagen fr. 1.80 per kgr. kost, terwijl on
der het kabinet-Theunis (vóór de devaluatie) slechts
fr. 1.35 werd betaald. Hier bedraagt de stijging dus
reeds 33 pet. De boter kost nu 24 francs per kgr. in
plaats van 18; het varkensvleesch 28 fr. en 30 fr. in
plaats van 24 fr.; voor kaas moet 10.50 fr. in plaats
van fr. 7.50 worden betaald. Voor sommige conserven
bedraagt de prijsstijging 40 pet.
DRAMA OP ZEE.
EEN REDDINGBOOT MET ZES LIJKEN ER IN
OP DE KUST VAN NIEUW SCHOTLAND
AANGESPOELD.
Aan de kust van Nieuw Schotland Canada
in de buurt van Judique is een reddingsboot
aan komen drijven met aan boord zeven zee
lieden, waarvan er zes reeds gestorven wa
ren. Korten tijd nadat de boot. op land ge
haald was, is ook de zevende overleden.
Volgens de onsamenhangende verhalen van
dezen laatsten zeeman behoorden zij tot de
bemanning van een vrachtschip dat in de
buurt van kaap Breton is vergaan geduren
de een storm die dagen achtereen woedde.
De boot had sindsdien beschadigd als een
speelbal van de golven heen en weer gedre
ven. De ontberingen die de mannen hebben
moeten doorstaan zijn vreeselijk geweest.
Met weet niet of deze boot de eenige red
dingboot van het verongelukte schip was. of
dat meerdere booten nog op zee drijven.
Nader wordt gemeld, dat zich niet zeven, doch zes
zeelieden in de eerste boot bevonden. Het vergane
schip was een graanboot. Het schip heette Hurryon.
Korten tijd nadat de eerste boot was aangespoeld,
werd ook een tweede boot met zes andere opvaren
den van de Hurryon aan land gespoeld. Alle zes
dezer mannen waren volkomen uitgeput, zij had-
denden bovendien zeer te lijden gehad van de kou
de.
De ontvangst der Italiaansche
besluiten in Engeland.
Engeland voor het betrekken van de
Assemblée in belangrijke beslissingen?
GENEVE: In Engelsche kringen te Ge-
nève, en naar uit de Britsche hoofdstad ge
meld wordt ook te Londen, verklaart men
naar aanleiding van het communiqué van den
Italiaanschen ministerraad, dat de toon te Ro
me gematigder is geworden, doch dat er geen
aanleiding is, te hopen op een wijziging in de
feitelijke houding van Italië. Uit den toon van
de Italiaansche opmerkingen ten aanzien van
de voorstellen van de Commissie van Vijf
moet men afleiden, dat men niet met Italiaan
sche tegenvoorstellen, doch met zuiver nega
tieve critiek heeft te maken.
In Engelsche kringen is men in den huidigen toe
stand vastbesloten, alle noodige beslissingen binnen
het raam van den Volkenbond zonder overhaasting
doch ook zonder verdere aarzeling, ten uitvoer te
brengen. Men acht het uitgesloten, dat de Engelsche
regeering zich met diplomatieke onderhandelingen
buiten Genève om, dus met een soort nieuwe confe
rentie van Stresa of iets dergelijks, zou inlaten.
Wordt artikel 15 thans toegepast.
'Er bestaat thans in Volkenbondskringen
geen tw'jfel meer, dat artikel 15 van het
Volkenbondsverdrag op het Italiaansch-
Abessijnsch geschil zal worden togepast, nu
het communiqué, over de zitting van den Ita
liaanschen ministerraad gistermiddag duide
lijk had gemaakt dat tegenvoorstellen van de
Italiaansche regeering niet te verwachten zijn.
Op deze wijze zou nog deze week, indien Abessynië
snel nogmaals haar aanneming van de voorstellen
van den Raad zou bekend maken, de toestand bereikt
kunnen worden, dat Italië, als lid van den Volken
bond, overeenkomstig artikel 15 par. 6, verplicht is,
zich van iedere oorlogsdaad tegen Abessinië te ont
houden, op gevaar af, dat anders artikel 16 tegen
Italië zal worden aangewend, het bekende artikel
over de sancties tegen den staat-aanvaller.
Ingeval de toepassing van artikel 16 noodzakelijk
zou blijken, zou men de beslissing daaromtrent aan
de Volkenbondsvergadering willen overlaten, aange
zien men van meening is, dat de Volkenbondsraad
alleen de verantwoordelijkheid voor zoo belangrijke
maatregelen niet op zich kan nemen.
Voor meer dan een millioen gestolen.
Door een Parijsch juweelenmakelaar.
Parijs. Men zoekt op 't spoor te komen van een
makelaar in juweelen, die met meer dan een milli
oen francs aan edelgesteenten is verdwenen, welke
verschillende Parijsche juweliers hem hadden toe
vertrouwd:
De autoriteiten in de havenplaatsen en aan de
grenzen zijn gewaarschuwd en hebben een signale
ment ontvangen van den vluchteling.
DEN HAAG: In antwoord op een vraag
van den heer Aalberse of het voorgestelde
wetsontwerp inzake de vaste lasten en het
bezuinigingsontwerp voldoende zekerheid ge
ven, worden ze aangenomen, dat devaluatie
niet noodig zal zijn, heeft Minister Colijn
gister in de Kamer geantwoord, dat veel af
hangt van den wil tot aanpassing bij de Ka
mer en het volk. Devaluatie is ondanks den
vasten wil der regeering om dc muntpariteit
te handhaven, moeilijk te voorkomen indien
het Nederlandsche publiek met zijn geld gaat
vluchten in buitenlandsche valuta. Gebeurt
dat niet, blijft men ondanks politieke onze
kerheid rustig, dan meent de regeering, dat
devaluatie bij de gevoerde regeeringspolitiek
niet te voorziene omstandigheden uitgesloten
zal kunnen uitblijven.
(Men zie ook het volledig verslag van de Kamerzit
ting elders in dit nummer.)
HEVIGE REGENVAL IN JAPAN.
40.000 huizen onder water.
Het A.N.P. meldt uit Tokio:
De diensten der spoorwegen, telefoon en
telegraaf in de districten Sjikokoe en Ki-
oesjuióe zijn gestaakt wegens den sedert gis
terochtend aangehouden regenval. Men vreest
dat ernstige materieele schade is aangericht,
speciaal aan de te velde staande gewassen.
Te Tokio zijn 40.000 huizen onder water gezet,
terwijl men voorts een verschrikkelijken tai
foen verwacht in Kioesjioe.
Het Amerikaansche stoomschip „Seattle",
haast zich, om hulp te bieden aan het Chi-
neesche vrachtschip „Loehsjing", dat noodsei
nen heeft uitgezonden.
Inbraak te Hilversum.
In het Christelijk Lyceum.
In den nacht van Maandafr op Dinsdag is inge
broken in het Christelijk Lyceum aan den Lagen
Naardenveg te Hilversum. De ongenoode gasten, die
zich toegang hebben verschaft door inklimming in
het gymnastieklokaal, hebben alle gelegenheid ge
had het geheele gebouw op grondige wijze te door
zoeken. Men heeft dan ook in alle lokalen en ka
mers een onderzoek ingesteld, met het volgende re
sultaat: uit een kamer van een der leeraren zijn
drie bankbiljetten van 50 gulden gestolen, welke in
een bureau waren opgeborgen; uit de kamer van
den conciërge verdwenen negen nieuwe vulpenhou
ders en een groot aantal nostzegels en in de kamer
van den amanuentis is eenig geld ten bedrage van
ongeveer tien gulden alsook een serie kleine allu-
minium-gewichten bemachtigd. Ten slotte zijn uit
het laboratorium eenige instrumenten gestolen. De
dieven hebben voorts vele kasten opengebroken,
doch hebben blijkbaar daar niets meer van hun ga
ding kunnen vinden.
Nog steeds onrust onder de boeren
in Litauen.
Nieuwe botsingen met de politie. Een
communistisch agitator gearresteerd.
Uit verscheidene plaatsen in Litauen worden den
laatsten tijd weer berichten ontvangen over onlus
ten. Te Grasziski in het district Wilkawitsjki heeft
gisteren een schietpartij tusschen politie en boeren
plaats gehad, waarbij drieb oeren ernstig werden ge
wond, een van hen is op weg naar het ziekenhuis
overleden.
Een dag daarvoor wilde de politie een aantal rad
draaiers arresteeren, die de boeren aanspoorden weer
te staken; de boeren verzetten zich tegen de arres
tatie en de politie moest onverrichter zake aftrek
ken. De politie keerde evenwel terug met verster
king, waarop de boeren op de politie schoten; de po
litie beantwoordde het vuur en arresteerde 30 per
sonen.
Ook uit andere plaatsen worden onlusten gemeld,
o.a. uit het district Sjaki, waar de boeren met ge
weld verhinderen, dat een regeeringsambtenaar het
woord tot hen richtte.
Een aantal communistische agitatoren is onder
weg om de boeren aan te sporen te staken, de poli
tie heeft reeds een aantal van deze rondtrekkende
oproerstokers gearresteerd.
12 Auto's overvallen in Palestina.
Hoffelijke bandieten.
Op den terugweg van Haifa naar Bevrouth zijn
gistermiddag 12 automobielen door bandieten over
vallen en de inzittenden beroofd. De bandieten, die
tot de bende van den beruchten Foead el Alami be
hoorden, en buitengewoon hoffelijke omgangsvor
men aan den dag legden, konden met een buit ter
waarde van 2000 pond sterling ontsnappen.