Lapland.
Amerika wenscht
vrede
VARIA
VEEM
le Bilt seint
Roosevelt verklaart, dat de V.S. nooit
verder zullen gaan dan zelfbe
scherming.
„ALS ANDERE LANDEN
ONTWAPENEN
Reuter meldt uit Washington:
Het woord voerend bij het gedenkteeken
voor de gesneuvelden verklaarde Roosevelt,
dat de Vereenigde Staten steeds vreedza
me wegen zullen zoeken en er door hun
voorbeeld naar zullen streven den terug
keer van een goede gezindheid tusschen de
menschen te bevorderen.
De handelsslagboomen noemend als een der oor
zaken van internationale wrijving, verklaarde de
president dat een agressie van de zijde der V. S.
een onmogelijkheid is. Onze politiek, zoo voegde hij
er aan toe, is een voldoende verdediging ter zee en
in de lucht, maar wij zullen onder geen omstandig
heden verder gaan dan zelfbescherming,
Hoe meer andere landen hun bewapening vermin
deren, des te meer zullen wij de onze verminderen.
Het primordiale doel van de V. S. is te voorko
men, in een oorlog te worden meegesleept en er naar
te streven den vrede te bevorderen en den oorlog
tegen te gaan.
De verpletterende meerderheid van de Amerika
nen staat volkomen sympathiek tegenover de po
gingen van andere naties om een eind aan den oor
log te maken. Daarom hebben wij de maatregelen
goedgekeurd, genomen om de oorzaken van een
oorlog weg te nemen en daden van agressie afge
keurd. Wij hebben ten volle deelgenomen aan alle
belangrijke pogingen tot beperking en vermindering
van de bewapening.
Wij noemen oorlog een gev apenden in
val, waarbij menschelijke wezens worden
gedood.
Echter moeten wij tot onze teleurstelling en onze
droefheid erkennen dat de wereld tot dusver in dit
opzicht slechts weinig vorderingen heeft gemaakt.
Den naijver tusschen de landen betreurend alsmede
de vergrooting der bewapeningen en de nationale
ambities en vooral het verdwijnen van het interna
tionale vertrouwen in den heiligen aard der inter
nationale overeenkomsten zeide Roosevelt, dat wij,
daar wij geen muren om ons heen kunnen optrek
ken en onze hoofden niet in het zand kunnen ver
bergen, moeten strijden voor den internationalen
vrede.
Het accoord met Canada citeerend, zeide
Roosevelt: Wij geven het voorbeeld aan de wereld
door het opheffen of verlagen van slagboomen die
vriendschappelijke uitwisselingen belemmeren en hij
bpsloot aldus: Als wij door ons voorbeeld kunnen
bijdragen tot het welzijn en den vrede van de ge
meenschap der naties zullen wij de jaren niet ver
geefs hebben doorgebracht.
Het A.N.P. meldt uit Washington dat in het heele
land de gevallenen in den wereldoorlog werden her-
Het accoord met Canada citeerend (onder de ru-
Roosevelt hield zijn rede op het militaire kerkhof
van Arlington bij Washington. Het was voor de
eerste maal sedert 14 jaar geleden het graf van den
onbekenden soldaat door president Harding plechtig
aan de natie werd overgedragen, dat weder een pre
sident der V.S. op deze plaats uiting gaf aan den
vredeswil van het land. Aan het verslag van het
A.N.P. van de rede van Roosevelt ontleenen wij nog
de volgende zinsnede:
De thans opgroeiende generatie kent de verschrik
kingen van den oorlog niet en weet niet. wat oorlog
bel eekent. De atmosfeer eener munitiefabriek en het
heldendom op de slagvelden schijnt haar een stimu-
leerende en welkome afwisseling na het dorre droef
geestige bestaan, dat de moeilijke tijden van thans
met zich brengen.
Het Amerikaansche volk zal echter aan deze Illu
sie niet ten offer vallen, want het weet, dat op de
geestdrift en de kortstondige welvaart van den oor
logstijd onverbiddelijk de economische en sociale
ineenstorting volgt voor hen, die den oorlog overle
ven. Amerika zal daarom zijn werk voor den wereld
vrede voortzetten, doch natuurlijk tegelijkertijd zorg
dragen voor een voldoende verdediging zijner gren
zen, te land, ter zee en in de lucht.
Brand in krankzinnigengesticht
te Montreal.
Vijf patiënten gedood en vijf-en-dertig
andere gewond.
Montreal. Zondag is brand ontstaan in den
Oostelijken vleugel van het ongeveer twaalf kilo
meter buiten het centrum der stad gelegen hospi
taal voor mannelijke geesteszieken „St. Joannes de
Deo". In het gesticht worden meer dan vijf duizend
patiënten verzorgd, onder wie zeer gevaarlijke
krankzinnigen. Het reddingswerk werd zeer be
moeilijkt, doordat onder de verpleegden een paniek
uitbrak. Ofschoon de situatie niet zoo gevaarlijk
was, dat men de patiënten niet meer kon bereiken,
werden er toch vijf gedood en vijf en dertig ge
wond, omdat een aantal hunner na in veiligheid te
zijn, zich weer in het brandende gebouw begaf.
De ontwikkeling van het verkeer
in Duitschland.
In twee jaar tijds verdubbeld.
Dr. Tadt, de inspecteur-generaal voor de wegen
ln Duitschland heeft op het congres voor steden
bouw te Munchen o.a. de volgende feiten medege
deeld, aldus de Berlijnsche corr. van de N. R. Ct.
In de laatste twee jaar is het verkeer in Duitsch
land verdubbeld. Voor 1935 moet het aantal auto's,
dat in gebruik is genomen op 170.000 worden be
cijferd. 70.000 auto's zijn uit het verkeer genomen
zoodat er ongeveer 100.000 nieuwe auto's bijgekomen
zijn. Met vrachtauto's werd reeds in 1934 3.4 mil
jard ton goederen vervoerd. Nadat de wegen door
het rijk zijn overgenomen, kunnen de wagens op
den weg 2.5 M. breed zijn en is het draagvermogen
van de bruggen overal op maximaal 25 ton ge
bracht. 40.000 K.M. rijkswegen zijn verbeterd. Op
de trajecten van de rijksautobanen, welke gereed
zijn, is reeds thans 50 tot 75 pet. van het verkeer
overgegaan. Auto's kunnen op deze wijze tot 98 pet.
van de maximumsnelheid rijden. Op de tegen woor-
ge rijkswegen is deze snelheid reeds 69 pet. van het
maximum. Een van de voornaamste problemen is
de aanpassing van de steden aan het toenemend
autoverkeer. Op trajecten, welke door,steden gaan,
vereischt het doorrijden van deze van 35 pet. tot 80
pet. van den heelen rijtijd. In het bijzonder moe
ten de wielrijders, waarvan op het oogenblik in
Duitschland 17 millioen aanwezig zijn, bijzondere
wegen'hebben. Tenslotte is van belang, dat er wet
ten komen tot oprichting van bijzondere stations
voor auto's.
Door SIVERT OHLSEN.
De Lappen zijn zwervers, nimmer zeker van hun
bestaan. Het best zijn ze er aan toe, wanneer ze ge
ëxploiteerd worden door de vreemdelingenindustrie.
Wanneer Amerikanen Lapland beoeken, willen ze
Lappen zien, maar daar de meeste zonen van dit
volk door gebieden trekken, die voor de toeristen
onbereikbaar zijn, zou de kijklustige nagenoeg nooit
een Lap te aanschouwen krijgen, wanneer de reis-
ver^enigingen geen overeenkomst met bepaalde fami
lies hadden getroffen, waarbij de laatste zich ver
plichtten, hun nederzettingen in gemakkelijk te be
reiken streken te vestigen. Zoo is het mogelijk, dat
reeds in Gaelivare de reizigers verwelkomd worden
door rasechte Lappen.
Van wegen heeft men in Lapland geen last. De toe
rist wordt uitgenoodigd, met de wilde noordsche na
tuur kennis te maken. Over wortels en door strui
ken, over beken en door velden moet de eerste-klas-
reizende Amerikaan het Lappenmeisje volgen, dat er
een stil plezier in heeft, de eigenaardige vreemde
lingen de gekste toeren te laten maken (vandaar het
woord toerist).
Het Lappenmeisje, dat als alle vrouwen uit dat
land een witte of groene leeren broek draagt, wipt
over het voortstuwende woudstroompje, maar Miss
Baddebaker uit Manchester blijft niet achter en de
vijftigjarige Mrs. Miller uit Kentucky (Ü.S.A.)tracht
haar zelfs in elegantie te evenaren.
Het Lappenmeisje uit Kiruna.
In het Lappenland treft men veel honden aan. Zij
zijn bijzonder aan die dieren gehecht. De hond helpt
hen bij de bestrijding van de gemeenschappelijke vij
anden: beer en wolf.
Rendieren zijn eveneens onafscheidelijk van den
Lap. Zij trekken zijn slede, maar zij dienen hem ook
tot voedsel.
Bijzonder gesteld is de Lap op koffie. Daarvan ge
bruikt hij hoeveelheden, die iedere andere Europeaan
in verbazing brengen. Soms blijft een Lap den heelen
nacht op, om zich aan koffie te buiten te kunnen
gaan.
Koifiegenoegens.
De vijftigjarige Mrs. Miller uit Kentucky (U.S.A.)
springt over de boschbeek. Links ziet men Miss
Baddebaker uit Manchester.
De Lappen zijn tegenwoordig Christenen, maar ze
worden door de Finnen meest niet voor vol aange
zien, daar het bijgeloof in hun godsdienst nog een
groote rol speelt. Vermeld dient te worden, dat er be
halve de als nomaden levende Lappen ook gevestigde
Lappen bestaan, waarmee we niet uitsluitend dege
nen bedoelen, die door de reisbureaux betaald wor
den. Maar de gevestigde Lappen hebben voor sen-
satiebezoekende vreemdelingen minder charme dan
de zwervers. De niet-nomaden zijn de zoogenaamdè
Vischlappen, die aan de oevers der meeren en aan
de kust wonen en in hun onderhoud voornamelijk
door middel van de vischvangst voorzien. Zij begin
nen datgene te worden, wat de meeste Europeanen
en Amerikanen een- cultuurvolk noemen.
Zij kunnen gewoonlijk lezen en schrijven en be
bouwen het land. Sommigen hunner 'bezoeken Stock
holm en studeeren daar. Ze onderscheiden zich dan
in weinig meer van andere menschen uit het noor
den en het westen.
Maar de Rendierlappen hebben met dat alles wei
nig van doen. Zij leven volgens oude tradities, en
slechts in hun appreciatie van het geld der toeristen
doen zij aan de inheemsche bevolking van andere ge
bieden der aarde denken.
CRISIS TE MONTE CARLO.
Zorgen van een casino, dat rijn
publiek verloren zag gaan.
Het eens zoo beroemde
Monte Carlo is thans,
tengevolge van de we
reldcrisis een verlaten
oord geworden.
(Van een V.D.-correspondent).
Toen in lang vervlogen dagen in
Nederland nog een bevolkingslaag
voorkwam, waarvoor men geen
goed Hollandsch woord had en die
men derhalve „Upper ten" noemde
behoorde het tot de „bon ton" een
gedeelte van zijn jaarlijksch in
komen naar Monte Carlo te bren
gen, waar 's werelds beroemdste
speelbank haar zetel had. Daar
kwamen de „snobs" uit de geheele
wereld samen en verloren hun mil
lioenen, want gelijk bij de meeste
van dergelijke instituten het geval
is, waren de sprookjesachtige win
sten veel meer legenden, terwijl
de enorme verliezen, die aldaar
geleden werden, tot de werkelijk
heid behoorden.
Tal van romans zijn betreffende
de speelbank geschreven. Gepen-
sionneerde croupiers van de bank
hebben hun mémoires gepubli
ceerd. Filmscenarioschrijvers be
dienden zich bij voorkeur van het
Monte Carlosche milieu, kortom,
dit .paradijs van Europa" was eens
„de" groote mode. Wanneer men
„een man van de wereld" wilde
zijn, dan moest men te Monte
Carlo geweest zijn en aldaar een
klein vermogen verloren hebben.
Maar gelijk met vele dingen in
deze wereld het geval is, is Monte
Carlo uit de mode geraakt. Dit is
minder de schuld van de men
schelijke grilligheid dan wel van
het na-oorlogsche noodlot, waar
van geen land ter wereld ver
schoond is gebleven. Inflatie, mo
netaire crisis, deflatie, deviezen-
controle-maatregelen, beperking
van buitenlandsche reizen, dit al
les waren invloeden, die het casi
no te Monte Carlo slecht verdu
ren kon.
Voor den oorolg maakten de
bewoners van Monte Carlo een
gouden tijd mee en daarmee ook
de gezamenlijke bewoners van de
Staat Monaco. Belasting behoef
den zij niet te betalen, doch daar
tegenover stond, dat zij ook geen
stuiver naar de speelbank moch
ten brengen.
In de nabijheid van het casino,
aan de sprookjesachtige kust,
woonden de Nabobs en Croesussen
der wereld in prachtige paleizen.
Wie de wereld uit deze gezichts
hoek bekeek, kwam tot de conclu
sie, dat er geen armoede of ellen
de bestond, want te Monte Carlo
straalde de wereld in al zijn heer
lijkheid. Iedere dag feesten, iede
re dag muziek en dans, alle dagen
champagne en caviaar, iedere dag
was een Zondag!
Doch niet alleen de speelbank is
thans leeg, ook de paleizen der
rijkaards liggen thans verlaten,
daar hun bezitters in vele gevallen
het slachtoffer van de economi
sche crisis zijn geworden. De pa
leizen geraakten in verval, een
treurig beeld in deze wereld van
eeuwige zoneschijn en lente.
Ook de inkomsten van de speel
bank werden ieder jaar minder.
In de jaren van voor den oorlog
bedroeg de netto winst gemiddeld
dertig millioen goudfrank. De eer
ste gevoelige stoot kreeg de bank
tijdens den oorlog. De jaren 1927/
'28 gaven een kleine opleving te
zien. De inkomsten bewogen zich
wederom in stijgende lijn, of
schoon nog lang niet op het ni
veau van voor den oorlogMaar de
aandeelhouders schepten weer
nieuwe moed. Sinds 1928 zijn de
inkomsten voortdurend terugge
loopen. Terwijl deze in 1928 nog
149.99 millioen francs bedroegen,
waren ze in 1934 gedaald tot 6
millioen francs. Gestadig experi
menteert men om de bank weer tot
nieuwe bloei te brengen, doch de
groote hotels blijven leeg. De mu
ziek in de café's speelt voor leege
tafeltjes, de kellners, kamermeis
jes, knechten en kruiers loopen
elkaar in den weg of staren droe
vig over de diepblauwe zee, waar
in het zonlicht weerkaatst. Voor
het groote casino heerscht een
doodsche stilte. Zelden raast een
auto voorbij en nog veel zeldzamer
is het, wanneer een auto voor het
casino stil houdt. Een schrale
troost voor Monte Carlo is het,
dat de speelbanken in de nabij
heid, te Nice, Cannes of San Re-
mo er niet bteer voor staan.
Met het kwijnen van het casino
is natuurlijk het aantal avontu
riers en beroepsspelers, dat een
gloot gedeelte van het jaar te
Monte Carlo placht te verblijven,
sterk afgenomen. Monte Carlo is
solide geworden. Daar, waar men
vroeger van de nacht een
maakte, is het thans na zonson
dergang ijzig stil.
Slechts één ding is onverganke
lijk, zelfs wanneer het casino een
ruine geworden zal zijn en dat is
het sprookje van de Rivièra, dat
de natuur getooverd heeft. De na
tuur zal nimmer bankroet gaan en
misschien beleven wij het nog wel
eens, dat de nabobs en snobs weer
eens naar Monte Carlo zullen ko
men, doch dan als eenvoudige na-
tuurgenieters.
Verwachting: Toenemende Zuidelijke tot Zuid*
westelijken wind, half tot zwaar bewolkt of
betrokken, aanvankelijk weinig of geen re*
gen, later toenemende kans op regen, zelfde
temperatuur.
Verdere vooruitzichten: Toenemende re*
genkans.
Hierboven
BAROMETERSTAND VAN HEDENMORGEN
8 UUR: 758.
Het dunne pijltje geeft den vorigen stand aan
TEMPERATUUR: 6 gr. C. 42 gr. F.
SUBLIMAATPASTILLES!!
voor het ontsmetten van aardappelen tegen zeefl
lagen prijs, verkrijgbaar in TERLEP'S DROGIS
TERIJ, Apothekers-assistenten, Hoogzijde 103,
Schagen.
Zij looien hun huiden, hebben hun eigen methodei
om garen te maken (namelijk uit de spieren van rem
dieren), weven dekens, breien handschoenen en zijn]
zeer bekwaam in het timmeren en naaien. Niet aJ-
leen kleine gereedschappen maken ze zelf, maar ook'
hun booten en sleden. Bovendien koopen ze nooiti
kleeren, daar ze die tevens eveneens „in eigen ate»
liers" vervaardigen.
De meeste belangstellenden verschijnen 's zomers,
Dan wonen de Lappen in tenten. Maar 's winters vem
blijven ze in hutten van sneeuw, die bovendien me<
rendiervellen bekleed zijn.
VOOR HET STAMPPOT-SEIZOEN.
De stamppot behoort tot den winterdienst ln
onze voeding: geen wonder, want de in één schaal
met elkaar opgediende bestanddeelen van het mid*
dagmaal bieden een veel gunstiger kans op lang*»
warm-blijven dan dezelfde onderdeelen, ieder a£*
zonderlijk opgeschept.
In één schaal opgediend maar ook in één paxï
gekookt; dat is tenminste de oud-Hollandsche op«
vatting, die nog stamt uit den tijd, toen 't fornuis
ver was te zoeken en de ijzeren pot aan een ketting 1
boven het open vuur den geheelen maaltijd tege- j
lijk moest bevatten: het vleesch, de groente en
aardappelen.
Heel veel huisvrouwen volgen, niettegenstaande j
kolenfornuis, gas en electriciteit de bereidingsmo*
gelijkheden sterk hebben verruimd, toch nog de
oorspronkelijke methode en dat wel met veel succes,
Anderen echter hebben een kleine wijziging aan* I
gebracht: zij houden nog wel vast aan het sameii
koken van groente en aardappelen, maar ze zetten,
het vleesch op in een afzonderlijke pan som^
omdat ze den sterk uitkomenden rooksmaak (van
spek en worst b.v.) minder apprecieeren; som^
omdat het vette vleesch tijdens het koken het ge
recht te „machtig" maakt. In die gevallen wordt
dan het vleesch apart gekookt en kan men b.v. de
op het kooknat drijvende vetlaag gemakkelijk na'
bekoeling er af scheppen en later in een ander ge«
recht te pas brengen.
Voor die methode valt wel iets te zeggen.
Aan het bezwaar, dat de smaak van het gerecHI
aan „pittigheid" verliest, wordt gemakkelijk tege
moet gekomen door de toevoeging van wat Maggi'*»
Aroma.
Hier volgen eenige voorbeelden van zeer smake
lijke stamppotten, waarbij het vleesch niet in de
bereiding is begrepen, maar óf afzonderlijk wordt
gekookt óf wei bestaat uit een stuk gebraden
vleesch wellicht een restje van den vorigen dag.
Stamppot van savoyekool (4 personen),
1 middelmatig groote kool (ongeveer 11/3
K.G.), 2 K.. aardappelen, ongeveer 1 afge-
streken eetlepel zout, 80 Kg (4 afgestreken
eetlepels) vet of boter), 4 theelepels Mag-
gi's Aroma, 1/4 L. melk.
Maak de kool schoon en schaaf of snipper zB
fijn; zet ze op met een bodempje water en breng
ze aan de kook. Leg er dan de geschilde aardappe-
len op, strooi er het zout over en laat alles samert
gaar worden, (1/2 a,3/4 uur), nu en dan onderzoo- j
kende, of de bodem der pan nog voldoende vocht
bevat. Giet er ten slotte de melk in en laat die aan
de kook komen; stamp de kool met de aardappe
len en het vet of de boter door elkaar en maak hel
gerecht op smaak af met Maggi's Aroma en mis*
schien nog wat zout.
Hutspot (4 personen).
11/2 K.G. winterwortelen, 250 G. (1K2
pond) uien, 2 K.G. aardappelen, ongeveer I
afgestreken eetlepel zout, 80 G. (4 afgestr*» i
ken eetlepels) vet of boter, 1/4 L. melk, 4
theelepels Maggi's Aroma.
Schil de wortelen en snipper ze; breng ze aan
kook met een bodempje water en leg er dan da.
stukgesneden uien en de geschilde aardappelen op,
Strooi er het zout over en laat alles samen op eert
zacht vuur gaar en bijna droog koken (ongeveer 3/4
uur). Giet er dan de melk bij, laat die even aan da
kook komen en stamp (of roer) alles doorelkaar me*!
het vet of de boter. Maak het gerecht op smaak sri
met de Maggi's Aroma en misschien nog wat zouft
