Een blik in de keuken
van het eigen bedrijf
V erreschrij f-verbinding
met 76 dagbladen
Donderdag 26 Maart 1936.
SCHAGER COURANT.
Tweede Blad. No. 9943
Voortaan ons eigen
telegraafsysteem
Ideale en snelste wijze
van nieuws-over-
brenging
Langs telefoonlijnen.
In Nederland worden Telex-verbindingen tot stand
-""ht via het gewone telefoonnet. Abonné's, die
DE TRIOMPHALE TOCHT VAN DE „QUEEN MARY". HET TROTSCHE ENGELSCHE ZEEKASTEEL OP DE RIVIER DE CLYDE OP
WEG NAAR DE OPEN ZEE.
De krant, die haar lezers snel en betrouwbaar wil
voorlichten en geen hulpmiddel der techniek onge
bruikt laat om het betrouwbaarste nieuws op de
snelste wijze te verkrijgen, heeft nauwelijks tijd om
haar lezers eens een blik in de keuken van het
eigen bedrijf te gunnen en bovendien is het haar taak,
te schrijven over wat anderen doen en zeggen.
Slechts in bijzondere gevallen vraagt de krant
even aandacht voor zichzelf. Indien zoo'n geval bo
vendien een algemeen belang betreft, is het zelfs
haar plicht, alle bescheidenheid een oogenhlik op zij
te zetten en haar lezers volledig in te lichten.
Als een zeer bijzondere zaak voor het dagbladwe
zen in Nederland en daarom tevens als een algemeen
belang, moet ongetwijfeld beschouwd worden de of
ficieels'indienststelling op 6 April a.s. van liet eigen
Telexnet van het Algemeen Nederlandsch Persbu
reau A.N.P. te Amsterdam en zijn bijkantoor te 's-Gra-
venhage met zoo goed als alle Nederlandsche dag
bladen.
Hierdoor zullen 76 dagbladen direct en permanent
verbonden zijn met het A.N.P., dat al het binnenland-
sche en buitenlandsche nieuws uit de geheele we
reld kan distribueeren op de snelste en meest ideale
manier, die de moderne techniek toelaat. Dank zij
het eigen Telexnet wordt de kopij, die het A.N.P. naar
de bladen seint, op hetzelfde moment in persklaren
.vorm in duidelijk machineschrift op papier van
normale breedte op 76 redactie-bureaux in alle dee-
len van Nederland ontvangen.
De wondermachine.
Het initiatief van het A.N.P. en de medewerking
van het hoofdbestuur van P.T.T. hebben het mogelijk
gemaakt, dat slechts enkele jaren nadat de Telex
of verreschrijver zijn intrede in het particuliere be
drijfsleven heeft gedaan, deze wonderlijke machine
voor het dagbladwezen kan worden toegepast op zoo
groote schaal als nog nergens in Europa het geval
is.
Reeds kort nadat het hoofdbestuur van de P.T.T.
de Telex in Nederland introduceerde, zagen sommige
particuliere ondernemingen het groote belang van de
mogelijkheid, bepaalde mededeelingen niet slechts
telegrafisch, doch terstond schriftelijk te kunnen
overbrengen. De Telex deed dat in precies denzelfden
vorm, als waarin men het geschrevene aan zijn ty
piste dicteerde, en vermeed bovendien den romp
slomp en het tijdverlies van het zenden van tele
grammen. Met de Telex kreeg men practisch zijn
eigen telegraaf in huis, maar dan een telegraaf, die
het nieuws overbrengt in idealen vorm en bovendien
door iedereen kan worden bediend, die het machine-
schrijven machtig is.
Het zend-apparaat immers bedekt onder een stof-
kap weliswaar een zeer ingewikkeld en ingenieus
mechanisme, doch degene, die met een Telex wil
werken, heeft slechts te maken met het toetsenbord
dat op enkele details na niet afwijkt van het toet
senbord van een' gewone schrijfmachine, en verder
met de papierrol, waarop men de aangeslagen letter-
teekens, woorden en zinnen kan aflezen, precies als
op het blad papier, dat in de schrijfmachine wordt
gebruikt.
Het zónd-apparaat is echter tegelijkertijd ontvan
ger. En het is vooral bij het ontvangen, dat men
zich bewust wordt van het wonder, dat voor onze
oogen geschiedt. Want terwijl niemand het apparaat
bedient, en het toetsenbord onberoerd blijft, slaan de
lettertypen der ontvahg-Telex in snel tempo tegen
het papier, verspringt de wagen als de regel vol is
en verschijnt op de papierrol, als door geestenhand
geschreven, woord voor woord, regel na regel, de
tekst, die ergens ver weg de typiste op precies het
zelfde oogenhlik op de zend-Telex tikt.
Als de typiste een regelruimte overslaat, als zij
een zin midden op den regel afbreekt om op den
volgenden regel verder te gaan, ook als zij een ver
gissing begaat en een verkeerden letter aanslaat
trouw volgt de ontvangende machine elke beweging
van het zend-apparaat en het panier met den ont
vangen tekst toont precies betzelfde beeld als het
blad, dat de typiste voor zich heeft.
over een Telex beschikken, hebben die geschakeld
op dezelfde verbinding," waarop ook hun telefoon ge
schakeld is. Willen twee Telex-abonné's met elkaar
correspondeeren, dan vragen zij op normale wijze,
als voor een telefoongesprek, het telefoonnummer
vand en ander aan. Zoodra zij de verbinding hebben
en met elkaar kunnen spreken, kunnen zij dan de
mededeeling doen, dat zij met de Telex willen wer
ken, en beide abonné's kunnen nu, door het overha
len van een enkele handle, overschakelen op de Te
lex. Is de correspondentie beëindigd, dan kunnen zij
eventueel, door terug te schakelen, het gewone tele
foongesprek nog hervatten. Natuurlijk kan een Te
lex-bezitter zijn telefoonlijn gedurende den nacht of
bij afwezigheid, op het Telex-apparaat geschakeld la
ten, in welk geval de verreschrijver mededeelingen
van andere Telex-abonné's automatisch noteert wan
neer het telefoonkantoor de verbinding tot stand
brengt, zoodat de abonné den volgenden ochtend of
bij terugkomst alle voor hem bestemde boodschap
pen keurig getikt op de papierrol vindt.
Een eigen net voor het A.N.P.
Het A.N.P. zou van een aldus, door losse telefoni
sche oproepen, toegepaste Telex-verbinding met de
bij dit bureau aangesloten dagbladen weinig nut heb
ben, omdat het niet één, maar ongeveer 80 kranten
van nieuws moet voorzien. Zelfs wanneer één zend-
Links: een automatische zender, daarnaast de gewone
telex, die zoowel voor ontvangst als voor zenden
gebruikt kan worden.
telex alle 76 ontvang-machines tegelijk zou kunnen
bedienen, zou men nog voor de moeilijkheid staan,
hoe al deze verbindingen, waarbij practisch het ge
heele Rijkstelefoonnet betrokken is, tegelijk tot stand
zouden kunnen komen en op welke wijze men zou
kunnen controleeren, dat men met alle geabonneer
de bladen is verbonden, alvorens men het te ver
spreiden bericht gaat „telexen".
Deze moeilijkheid kon worden opgelost dank zij de
zeer groote medewerking van het hoofdbestuur van
de P.T.T., dat op het standpunt stond, door het hel
bladen nu eenmaal moet voorzien, in het geheel niet
naar 80 kranten getelefoneerd kan worden.
Een groote verbetering, die jaren stand heeft, ge
houden, bracht hierin de radio. De draadlooze omroep
maakte het mogelijk, van het persbureau uit den ge-
heelen dag door berichten te dicteeren aan alle bla
den tegelijk, die slechts iemand noodig hadden om
deze berichten op te nemen en uit te werken, zoo
dat zij geschikt waren voor de zetterij.
Natuurlijk kostte dit uitwerken tijd, en om het goe
de opnemen te bevorderen, moest het dicteeren in
langzaam tempo geschieden en liefst tweemaal, waar
door ook al weer tijd verloren ging. Eigennamen, de
meeste aardrijkskundige namen en vreemde woor
den moesten bovendien letter voor letter gespeld wor
den, wat niettemin niet kon voorkomen, dat van tijd
tot tijd misverstanden voorkwamen, die nooit geheel
te vermijden zijn, waar men uitsluitend op het men-
schelijk gehoor is aangewezen. En verder leed de
radio-ontvangst nog dikwijls aan het euvel van lucht-
storingen of storingen van motoren of andere appa
raten in de nabijheid van den ontvanger.
Het grootste bezwaar van de radio-nieuwsversprei-
ding was echter, dat er altijd iemand aan het ont
vangtoestel moest zijn om het nieuws te kunnen op
vangen, en dat na het beëindigen van den zendtijd
dit communicatie-middel niet meer werkte, zoodat
men dan toch was aangewezen op de telefoon indien
er zeer belangrijke berichten waren. Afgezien van
de reeds geschetste daaraan verbonden moeilijkhe
den, doet zich in nog verscheidene gemeenten de
omstandigheid voor, dat de telefoon-kantoren er des
nachts en op vele uren van den Zondag gesloten zijn,
zoodat de daar gevestigde bladen dan geheel geiso-
leerd waren.
Het alarm in den nacht!
De Telex en vooral het Telex-net van het
A.N.P. maakt aan dit alles een einde. In
Amsterdam of op het bijkantoor te Den
Haag wordt de kopij getikt en op 76 re-
dacticbureaux behoeft met het papier slechts
langs den snijliniaal van de rol te scheuren
en het bericht is gereed voor de zetterij. De
redacteuren behoeven niet bij de machine te
blijven zitten, want tijdens hun afwezigheid
wordt alles trouw opgeteekend, zwart op wit,
zoodat misverstanden uitgesloten zijn.
Ook in de eenzaamheid van den nacht, als
vele redactiebureaux duister en verlaten zul
len zijn, zal ergens in 'n hoek van een der ka
mers het geratel klinken der spookachtige ma
chine, die trouw opteekent wat duizenden
gecompliceerde elecirische stroom-impulsen,
bestuurd door de rusteloozen zend-machine
in het verwijderde Amsterdam, haar dictee
ren.
Hieronder:
Een hoekje van de A.N.P.-telexkamer. De typiste
zit voor den telex-zender. Links van haar, met de
lange papierstrook, de automatische zender, en daar
naast een controle-ontvanger, die eveneens als zen
der gebruikt kan worden.
pen van de pers een algemeen belang en in dit ge
val zelfs een nationale zaak te dienen. De Minister
van binnenlandsche zaken, Mr. J. A. de Wilde en de
directeur-generaal van de P.T.T., Ir. M. H. Damme,
hebben het mogelijk gemaakt dit standpunt te ver
werkelijken.
Aangezien de moderne telefoonkabels zooveel lij
nen bevatten, dat men over een ruime reserve be
schikt, stelde de P. T.T. voor het Telex-net van het
A.N.P. een aantal lijnen beschikbaar, met een totale
lengte van meer dan 1-400 kilometer, die uitsluitend
voor dit doel gereserveerd zijn en buiten het gewone
telefoonverkeer vallen. Derhalve behoeven de verbin
dingen tusschen het A.N.P. en de aangesloten dag
bladen niet incidenteel tot stand te worden gebracht,
maar staan de ontvang-machines bij de dagblad-
bureaux permanent op het A.N.P.-net geschakeld en
kan het A.N.P. op elk willekeurig uur van
den dag of den nacht zonder tusschenkomst
van wie dan ook terstond elk bericht over
de Telex verzenden,
dat dan op hetzelfde oogenblik op de ontvang-machine
wordt getypt, ook als op het betrokken redactie
bureau niemand aanwezig is.
Na 6 April a.s. is dus in Nederland de unieke toe
stand ontstaan, dat het centrale persbureau en 76
dagbladen practisch gesproken de beschikking heb
ben over een eigen, geheel afzonderlijk Telex-tele-
graafnet, waardoor de snelste en meest ideale vorm
van nieuws-overbrenging gewaarborgd is.
De strijd om snelheid.
Wat dat beteekent kan ieder beseffen, die eenig
idéé heeft van den strijd om snelheid, dien het dag
bladbedrijf sëdert zijn ontstaan heeft gevoerd; De mo
derne techniek heeft het mogelijk gemaakt, dat het
nieuws, als het eenmaal binnen was, op de snelste
wijze voor de pers gereed kon worden gemaakt, dank
zij de moderne zetmachine en de moderne rotatie
pers. De eerste, die zelf de letters giet en als een
denkend wezen met haar grooten grijparm de letter-
matrijsjes weer „terug-distribueert" in de vakjes
waar zij thuishooren en de tweede, waar aan den
eenen kant de rol onbedrukt krantenpapier door
loopt met een snelheid van eenige tientallen kilome
ters per uur, terwijl aan den anderen kant de gedruk
te kranten er gevouwen en geteld, gereed voor de
expeditie uitkomen, slaan den leek nog altijd met
verbazing.
Het verkrijgen van het nieuws bracht tot nog toe
altijd nog het grootste oponthoud, waar vooral de
bladen buiten de hoofdstad van weten mee te pra
ten. 's Avonds laat, lang voor het verschijnen van
de krant, kon het persbureau nog wel eens volstaan
met het zenden van een „perspakje", een enveloppe
met kopij, die als snel vervoer per trein werd ver
zonden. Bij aankomst van het pakje zat men dan
vaak met een hoeveelheid kopij tegelijk, die de zet
terij nauwelijks meer voor het ter perse gaan van de
krant kon verwerken.
De telefoon was natuurlijk een veel gebruikt hulp
middel, doch kon door het persbureau nauwelijks als
een oplossing worden beschouwd. Het aanvragen van
ongeveer 80 verbindingen voor een belangrijk bericht
brengt, zelfs indien de aanvrager over verscheidene
telefoonlijnen beschikt, enorme moeilijkheden en
groot tijdverlies met zich mee, terwijl de dagelijksche
stroom van minder sensationeele, maar toch onont
beerlijke berichten, waarvan een persbureau de dag-
Mocht bij deze nachtelijke berichten een zijn van
zóó groote beteekenis, dat het noodig kan zijn, dat
een der verantwoordelijke redactie-leden van elk der
aangesloten bladen terstond gewaarschuwd wordt,
dan beschikt het A.N.P. ook daartoe over de noodige
middelen. Elke krant kan n.1. een redacteur aan
wijzen, in wiens woning een alarmschei is aange
bracht, die bij het sluiten van de redactie-bureaux
wordt ingeschakeld. Bij belangrijke gebeurtenissen
