De grootste verrassing
in Abessinië.
Bommenwerper op de
lié"
Het onverwachte einde.
Politiek op het sportveld
Vader vermoordde zijn
dochtertje
KIJKEfl is KOOPEn yj CLOECK
Dinsdag 23 Juni 1936.
Postrekening
No. 23330
SGHAGEB
79ste Jaargang. No. 10003
COURANT.
Int Iele!
No. 20
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Vrijdags. Bij inzending tot
rs morgens 8 uur, worden Advertentiën nog zooveel mogelijk in het
eerstuitkomend nummer geplaatst
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden f 1.80. Losse nummers 6 cent. ADVERTEN-
TlëN van 1 tot 5 regels f0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend
ZOO GUNSTIG. ALS DE TOESTAND
VOOR ITALIË WORDT AFGESCHIL
DERD, IS ZIJ ECHTER NOG NIET.
De zucht tot plunderen werd
den Abessijnen noodlottig.
DIRéDAWA. In Mei.
HET allerverrassendste van den oorlog
vol verrassingen in Ethiopië was het
onverwachte einde, waarop niemand
rekende. Nog den lsten Mei meende
men algemeen, dat de strijd nog maanden
zou kunnen duren. Zeer langzaam ging de
opmarsch der Italianen van Dessié naar Adl
dis Abeba en halfweg tussohen deze beide
steden bood het bergterrein met nauwe pas
sen den Ethiopiërs gelegenheid tot een moei
lijk te overwinnen tegenstand. Het regensei
zoen naderde en zou den toestand voor de
Italianen met hun steeds langer wordende
verbindingsliniën uitermate bezwaarlijk kun
nen maken. Indien echter Addis Abeba ge
nomen zou worden door de Italianen, dan kon
door de Ethiopiërs in het westen de strijd
nog worden voortgezet in een voor hen zeer
gunstig terrein, waar-ze vanuit Soedan steeds
konden rekenen op den aanvoer van wape
nen en munitie. In het zuiden was de toe
stand voor de Ethiopiërs volstrekt niet on
gunstig.
Dien len Mei kawm de negus negèstl plotseling
van het noordfront te Addis Abeba aan. Dit ge
schiedde 's morgens in de vroegte. Het eerst reed hij
aan bij het Engelsche gezantschap, waar hij een
urenlang onderhoud had met den Engelschen ge
zant, Daarna bracht de keizer twee-en-een-half uur
biddend door in de kerk St. George. 's Middags had
onder zijn voorzitterschap in het paleis een minis
terraad plaats, doch in dit alles was ten slotte
niets ongewoons, dat tragisohe beslissingen kon doen
.verwachten.
Dien avond van den len Mei, den nationalen Duit-
•schcn feestdag, waren in. het Duitsche gezantschap
alle Duitschers tezamen in vroolijke stemming. Aan
dreigende gevaren of groote veranderingen dacht
niemand. Tegen twaalf uur 's nachts gingen de
meeste feestvierders naar huis, doch enkelen ble
ven nog naplakken. Tegen twee uur 's nachts schijnt
de Duitsche gezant de eerste verontrustende mede
deel ingen te hebben ontvangen.
Ten minste op dat oogenblik raadde hij zijn nog
nagebleven gasten aan met het oog op hun veilig
heid het gezantschap niet meer te verlaten. Onge
veer twee uren later verliet de keizer als vluchteling
zijn hoofdstad en ongeveer vier uur later begon de
plundering van Addis Abeba en de belegering der
gezantschappen. Zelfs de diplomaten te Addis Abe
ba (misschien met uitzondering van den Engel
schen) wisten dus op 1 Mei nog niet wat Ethiopië
boven het hoofd hing.
Het plotselinge (voorloopige?) einde van den oor
log kan men echter moeilijk als een groot militair
succes der Italianen beschouwen. Daarvoor hebben
bij dit einde veraad en omkooping een te groote rol
gespeeld.
De eerste groote nederlaag der Ethiopiërs, die aan
het gelieele verloop van den oorlog geen andere wen
ding gaf, was de slag van Tembiën in Februari,
waar raz Kassa door de Italianen volkomen werd
verslagen. Het waren de Ethiopiërs, die hier als
aanvallers optraden. De eerste linie der Italianen
was bezet met troepen- uit Erythrea, die door afstam
ming en godsdienst als echte Ethiopiërs zijn te be
schouwen. Deze Erythreërs in Italiaanschen dienst
staken bij de nadering der Ethiopiërs de kolven van
hun geweren in de hpogte, ten teefcen, dat zij niet
wenschten te vechten. Van hun zijde viel geen schot.
Hierin was niets bijzonders, want gedurende den
oorlog zijn duizenden Erythreërs met pak en zak naai
de Ethiopiërs overgeloopen. Zonder eenigen tegen
stand te ontmoeten passeerden de Ethiopiërs dus
deze eerste linie en drongen onstuimig op naar de
tweede Italiaansche linie, die door Europeesche troe
pen was bezet. Toen hier 't gevecht zich had ontwik
keld openden de Erythreërs plotseling het vuur in
den rug der Ethiopiërs. De overgave der Erythreërs
was slechts een laaghartige comedie geweest en
deze comedie werd de oorzaak van raz Kassa's
nederlaag.
Over de verovering van Dessié der in dienst v. Italië
staande wilde stammen dèr Galla Raja schreef ik
reeds vroeger. De Italianen konden drie dagen later
zonder een schot te lossen deze stad in bezit nemen.
Door de verovering van Dessié was het geheele ver-
üedigingsstelsel der Ethiopiërs in het Noorden ern
stig geschokt. Toen de strijd daar ontbrandde bevond
de Nederlandsche ambulance zich ter plaatse, maar
de heeren der ambulance hebben toch niet kunnen
overzien van welken beslissenden invloed de ge
vechten daar voor het verdere verloop van den
oorlog zouden worden.
In Europeesche bladen, die me in handen kwa
men, heb ik gelezen dat Italië thans een derde deel
(andere bladen spraken zelfs van twee-vijfden) van
Ethiopië heeft bezet. Zoo gunstig is de toestand voor
Italië echter niet. In de macht van Italië bevinden
zich enkele opmarsch wegen, een in het noorden, van
Kakkala over Dessié naar Addis Abeba; een in het
zuiden, van Wal-Wal over Djigdjigga en Harrar naar
Dirédawa en dan de spoorweg van de grens van
Fransch Somaliland naar Addis Abeba. De lengte
dezer wegen tezamen bedraagt tusschen de 2500 en
3000 kilometer. Nemen we aan, dat de macht der
Italianen zich uitstrekt drie kilometer ter weerszij
den dier wegen, dan is dit zeer ruim berekend. Naar
dezen grondslag komen we tot de slotsom, dat Italië
in het geheel 15000 a, 18000 vierkantekilometer van
Ethiopië heeft bezet, dus, aangezien de geheele op
pervlakte van Ethiopië ruim een millioen vierkante
kilometer bedraagt, ongeveer anderhalf ten honderd.
Het is waar, in dit bezette gebied liggen belangrijke
plaatsen, maar ook dit moeten we niet overdrijven,
Djigdjigga en Dessié zijn naar Epropeesche begrip
pen niet meer dan onaanzienlijke dorpen. Harrar is
een stad, maar geen echt Ethiopische. De bewoners
zijn er Hax*rari, de werkelijke Ethiopiërs vormen er
een geringe minderheid. Addis Abeba is een stad,
maar een Europeesche stad met daarbij aangesloten
een Ethiopisch dorp en voor Dirédawa geldt in klei
ner maatstaf hetzelfde. De Ethiopische hoofdstad
heeft bovendien voor het nationale leven niet dezelf
de beteekenis als eenige hoofdstad van Europa.
Herhaaldelijk heb ik er in mijn artikelen op gewe
zen, dat het heil voor Ethiopië slechts kon liggen
in een hardnekkige verdediging, waarbij van de tal-
looze terreinmoeilijkheden een nuttig gebruik moest
worden gemaakt. Huin zeer onvoldoende bewapening
stelde de Ethiopiërs niet in staat tot een aanvallend
optreden, zeer zeker niet tegen bevestigde stellin
gen. Alle zich in Ethiopië bevindende militaire des
kundigen waren dezelfde meening toegedaan, en toch
gingen de Ethiopiërs telkens weder tot den aanval
over, wat mij in den aanvang ten zeerste verwon
derde. Later heb ik begrepen, de verdediging ligt den
Ethiopiërs niet in het bloed. Voor den Ethiopiër be-
teekent oorlog voeren in de allereerste plaats „buit
maken". Bij een zuivere verdediging valt echter geen
buit te veroveren, dus moesten de aanvoerders (dié
daarbij ook bun eigen neiging volgden) telkens tot
den aanval overgaan, daar zij anders door hun man
nen in den steek zouden zijn gelaten. Krijgstucht
bestond er in de Ethiopische weermacht niet, zoo
als er ook alle organisatie ontbrak. Herhaaldelijk is
er in officieele berichten van de Ethiopische regee
ring en in de Europeesche pers gesproken van een
„eerste" een „tweede" en van een „algemeene" mobi
lisatie, maar ook deze mobilisaties kan men niet
vergelijken met mobilisaties in Europa. „Ingeschre
ven" zijn de krijgslieden nimmer geweest. Een „bur
gerlijke stand" bestaat, er in Ethiopië niet. Onder de
wapenen gekomen zijn slechts de krijgslieden die
dit wilden. Gedurende den gekeelen oorlog kon men
overal jonge menschen zien, die er niet aan dachten
naar het front te trekken en die door niemand wer
den lastig gevallen. In ons hotel bij voorbeeld heb
ben we nooit (behalve op de dagen van luchtge-
vaar) gebrek had aan jonge kellners in dienst
plichtigen leeftijd. Ik heb den indruk gekregen, dat
zeer zeker bij lange niet de helft van de beschik
bare mannen onder de wapenen is gekomen. En zoo
als overal: de mannen, die er niet aan dachten hun
leven in. de waagschaal te stellen voer hun land en
de vrijheid, schreeuwden het hardst en toonden zich
het meest onverdraagzaam tegenover alle Euro
peanen.
De neiging tot „buit maken" heeft voor de Ethio
piërs eenige malen zeer noodlottige gevolgen gehad.
In het zuiden, waar de Turksche generaal Weheb
pasja de verdediging uitstekend had georganiseerd,
heeft op zekeren dag de Ethiopische aanvoerder raz
Makonnen met al zijn troepen de hem aangewezen
stellingen verlaten om de Italianen op te gaan zoe
ken. Alle bevelen en smeekbeden van den Turkschen
generaal Weheb pasja konden hem hiervan niet te
rughouden. Veertien dagen later bestond het leger
van raz Makonnen niet meer. Het had gebrek aan
munitie gekregen en was door de Italianen uit el
kander geslagen. Raz Makonnen heeft toen met
slechts weinige mannen de Ethiopische stellingen
nog weten te bereiken,
In Januari, toen ook in het noorden de toestand
voor de Ethiopiërs nog gunstig was, deed raz Kassa
met zijn leger een onverwachten aanval, die al dade
lijk met groot succes werd bekroond. Hij veroverde
een Italiaansch kamp, waarbij duizenden Italianen
het leven lieten. De weg naar het noorden lag voor
de Ethiopiërs open, maar de Ethiopische krijgs
lieden wilden niet verder rukken, daar ze eerst het
veroverde kamp grondig wenschten te plunderen.
Daarmede ging een dag verloren. Intusschen kon
den de Italianen hun maatregelen nemen en een
nieuwen tegenstand organiseeren. Na de plundering
waren alle Ethiopische krijgslieden zwaar beladen
met buit van allerlei soort, bussen levensmiddelen,
wapenen, kleederen, horloges, munitie en deze krijgs
lieden dachten er niet aan verder voor hun vader
land te strijden alvorens ze hun buit in veiligheid
hadden gebracht.
Een schitterend succes, dat den geheelen oorlog
een ander aanzien had kunnen geven, werd hierbij
verspeeld.
J. K. BREDERODE.
HET TOESTEL STORTTE
ÉET VOORSCHIP NEER
OP
Reuter seint uit Londen Toen het van
New York komende luxe-mailschip Nor-
mandiezich ter hoogte van het eiland
Wight bevond is een Britsch bombardements
vliegtuig, dat in de marinevlieghaven Gos-
port thuis hoorde, op het voorschip neer
gestort.
Verschillende watervliegtuigen cirkel
den rond het schip en een hiervan, dat be
stuurd werd door luitenant Horsen, kwam
in aanraking met een auto, die juist op het
schip werd geladen.
Tengevolge van de botsing viel de auto
neer op het schansdekHet vliegtuig schoof
eenige tienlallen nieters voort en maakte
daarbij een slag rond.
Volgens een ooggetuige viel het toestel zoo,
dat het een goede landing scheen te hebben ge
maakt.
De piloot, die geenerlei letsel opliep, verliet
bijna onmiddellijk na het ongeval weer het
schip, om aan zijn overheden verslag te gaan
uitbrengen over zijn wedervaren.
Aan de neergestorte auto werd geenerlei
schade aangericht, evenmin als aan het hek van
de „Normandië".
Kort na het vliegongeval vertrok het schip
naar LeHavre met aan boord 't verongelukte toe
stel, waarvan de onderbouw ernstig beschadigd
Aardverschuivingen in
Brazilië
Vele huizen verwoest. 12 dooden. 12
gewonden.
Reuter seint uit Recife (Brazilië):
Wolkbreuken hebben een sterken was der rivie
ren en in verband daarmede verscheidene aardver
schuivingen ten gevolge gehad waardoor tal van
huizen zijn ingestort. Gemeld wordt, dat twaalf per
sonen in de omgeving van Recife gedood zijn en
twaalf ernstig gewond.
Ernstige anti-Italiaansche betoogingen bij
een voetbalmatch. Socialisten en nazi's
roeren zich.
De „Daily Telegraph" deelt mede, dat het eergis-
steren en gisteren in Weenen tot demonstraties van
nazi's1 en socialisten is gekomen, welke tegen de re-
geering gericht waren. Ze waren eeensdeels uitge
lokt, doordat de regeering de propaganda der Habs-
burgers aanmoedigt en andersdeels door haar pro-
Italiaansche politiek.
Bij den voetbalwedstrijd, welke Zondagmiddag tus
schen Weenen en Rome werd gespeeld en waarin
Italië met 41 werd geslagen,n am de menigte van
het oogenblik af, dat de Italianen den fascistengroet
brachten, een zeer vijandige houding aan. Van alle
kanten van het stadion klonken kreten als: „Schan
de" en „Weg met het fascisme!" en deze werden ge
durende de geheele match herhaald.
Tijdens de rust ontplofte een bom en werden dui
zenden kleine hakenkruizen over het veld uitge
strooid.
De socialisten beantwoordden den fascistischen
groet aan het einde met een gehoon, dat voortduur
de tot de politie ingreep en een groot aantal ar
restaties verrichtte.
Het water in een zwembad in één der voorsteden
van Weenen was door een chemisch preparaat dat
er waarschijnlijk door socialisten was ingegooid,
donkerrood gekleurd.
Optreden van een Belgische
Burgemeester
ZOU DE HAVENARBEIDERS
VAN TERNEÜZEN HEBBEN
AANGESPOORD OM OOK IN
STAKING TE GAAN.
's-Gravenhage Het tweede kamerlid Boon
heeft aan den minister van binnenlandsche za
ken de volgende schriftelijke vragen gesteld:
1. is het juist, dat de burgemeester der Belgi
sche gemeente Selzaete, de heer Schalmette, o.a.
op 10 en 11 Juni in Ter neuzen is geweest, waar
hij de Nederlandsche havenarbeiders heeft aan
gespoord om te staken uit solidairiteit met de
havenarbeiders te Antwerpen.
2. indien vraag 1 in bevestigenden zin wordt
beantwoord, is de minister dan niet van oordeel
dat een dergelijke actie van buitenlanders niet
geduld kan worden en wil de minister na
overleg met zijn ambtgenoot van Justitie de
burgemeesters instrueeren, dat een vreemdeling
die zich aan dergelijke handelingen schuldig
maakt, onmiddellijk over de grens moet worden
gezet.
AFSCHUWELIJK MISDRIJF OP
WIERINGEN NA EEN JAAR OP-
GEHELDERD.
Dader legt een volledige
bekentenis af
(Van onzen correspondent.)
DEN OEVER (Wieringen), 22 Juni.
Op 30 Mei 1935 is, oogenschijnlijk onder nor
male omstandigheden, het circa 1-jarig doch
tertje Sytske nit het gezin K. alhier overleden
en op de begraafplaats te Westerland ter aar
de besteld. Thans heeft de vader bekend dat
hij zijn kind heeft vermoord.
De wederzijdsche betrekkingen tusschen
man en vrouw nit het gezin K. waren niet
gelukkig. Het eenige uit het huwelijk voort
gekomen dochtertje was ongelukkig en leed
aan een rnggemergziekte, welke haar onher
roepelijk ten grave zou sleepen. De vader
heeft, nu ruim een jaar geleden het proces
willen verhaasten, onder welke motieven is
nog niet bekend, en heeft zijn ongelukkig
kindje den verstikkingsdood doen sterven
door het den mond met stukken brood vol
te proppen en daarna over den mond een
kussen te binden. Waar het bekend was dat
het kindje ongeneeslijk ziek was bestond er
geen aanleiding argwaan te koesteren en is
als doodsoorzaak de ziekte van het kind vast
gesteld.
Veertien dagen na zijn afschuwelijken daad
is de echtgenoote van K. van haar man weg-
geloopen en K. zelf vertoeft momenteel in
de strafgevangenis te Leeuwarden, waar
hij, waarschijnlijk uit wroeging, zijn daad te
genover een mede-gedetineerde heeft verteld.
Als gevolg hiervan kwam de justitie achter
het misdrijf. Zij heeft gisterochtend het lijk
je doen opgraven, waarop door Dr. Hulst
sectie is verricht.
K. heeft een volledige bekentenis afgelegd.
Mijngas=ontploffïng in Spanje
12 dooden, 4 gewonden.
Sevilla. In een mijn te Villa Nueva de la Nias
heeft een buitengewoon hevige mijngasontploffing
plaats gehad, Er zijn twaalf dooden te betreuren,
terwijl 4 personen zwaar gewond werden.
EEN OUD GEBRUIK IN ENGELAND
Op den weg tusschen Brighton en Londen wordt
elk jaar in Engeland een merkwaardige mara
thon verreden, n.l. de marathon der postkoetsen
Hierboven ziet men een der deelnemers van
dit typisch oud gébruik met zijn vierspcm de
Hammersmith-brug passeeren.