Burgeroorlog in Spanje
De groote daling der tuinbouwproducten
KIJKEI1 is KOOPEn uj CLOECK
Spaansch Marokko ge
heel door opstandelingen
bezet.
Maandag 20 Juli 1936.
Postrekening
No. 23330
SCHAGER
79ste Jaargang. No. 10022
COURANT.
Int. Telef.
No. 20
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Vrijdags. Bij inzending tot
's morgens 8 uur, worden Advertentiën nog zooveel mogelijk in het
eerstuitkomend nummer geplaatst.
Uitgave der N.V. v.h. P. Trapman Co., Schagen
8 PAGINA'S.
Prijs per 3 maanden fl.80. Losse nummers 6 cent ADVERTEN-
TIëN van 1 tot 5 regels f 0.85, iedere regel meer 15 cent (bewijsno.
inbegrepen). Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Regeeringstroepen trekken
zich om Madrid samen
Nieuwe regeering gevormd
De opstand, welke Zaterdagochtend in Spaansch
Marokko uitbrak en waarvan wij in een deel onzer
oplaag nog melding konden maken, heeft zich in,
voor de regeering ongunstige zin, ontwikkeld, hoe
wel daaraan direct moet worden toegevoegd, dat de
fascistische en monarchistische groepen, welke de
leiding van den opstand in handen schijnen te heb
ben, er nog allerminst in geslaagd zijn vitale deelen
van Spanje te bezetten, daar de resultaten zich be
perken tot de algeheele bezetting van Spaansch Ma
rokko en de Zuidpunt van het Spaansche schier
eiland zelf.
Toch is de toestand voor de syndicalistische Volks-
regeering ernstig genoeg, daar over het geheele land
de rechtsche groepen in opstand komen en daardoor
een gevaar voor de regeeringstroepen vormen.
Dat de toestand nijpt, blijkt wel uit het feit, dat
een nieuwe regeering is gevormd onder leiding van
Giral, nadat een poging was gedaan om de rebellen
tevreden te stellen door een nationaal republikeinsch
afgevaardigde tot Minister te benoemen.
Deze geste had groote ontevredenheid in linksche
kringen veroorzaakt.
De toestand in Marokko.
Inlichtingen uit particuliere bron bevestigen dat
de secretaris-generaal, die te Tetoean als hooge com
missaris optrad, door de rebellen is gearresteerd cn
streng bewaakt wordt. Reizigers, die per auto van
Tanger te Rabat zijn aangekomen, verklaarden, dat
zij de Spaansche zone zonder incidenten konden pas-
seeren, maar dat overal een groote militaire bedrij
vigheid heerscht. Uit een telefoongesprek is komen
vast te staan, dat Larache niet gebombardeerd is.
"VVel heeft een vliegtuig eenige bommen in de om
geving <laten vallen. Gister was het te Larache rus
tig.
Volgens van Oudjda aan de grens van Algerije en
Marokko ontvangen berichten, zijn in Tetouan twee
generaals gedood en dertig officieren gearresteerd.
Te Ceuta bezetten de rebelleerende troepen de voor
naamste strategische punten van de Spaansche zone
ajsmede de wegen en de spoorlijn. De censuur op te
lefoongesprekken wordt streng toegepast. Zaterdag
avond vond een tegenaanval plaats door de regee-
ringselementen. Generaal Franco zou bij Tetouan ge
arresteerd zijn, alsmede verscheidene hooge officieren
Dit bericht wordt echter met groote stelligheid tegen
gesproken. De marine en de luchtmacht weigerden
zich bij de opstandige beweging aan te sluiten.
De speciale correspondent van Havas te Tanger
schat het aantal revolutionairen, deel uitmakende
van het gewone leger en van het vreemdelingenle
gioen op 18.500. Tanger is volkomen van het overige
Marokko geisoleerd Ernstige botsingen vonden plaats
in Zogo, Jemis, Angera en Bebiaros, waar de revo
lutionairen officieren en garden doodden, die de
voornaamste punten verdedigden. Zaterdagavond
trachtten revolutionairen het Spaansche postkantoor
te Tanger stormenderhand te nemen. Zij werden ech
ter afgeslagen. Het juiste aantal slachtoffers, dat
zeer aanzienlijk schijnt te zijn, is niet bekend.
Verschilende Marokkaansche steden ge
bombardeerd.
Verscheidene correspondenten van Fransclie bla
den in Marokko verzekeren, dat eskaders regeerings-
vlicgtuigen gisteravond Ceuta, Melilla, Larache en
Tetouan hebben gebombardeerd. Vanaf het vliegveld
te Larache werd met machinegeweren op de vlieg
tuigen geschoten, waarvan een in de Fransche zone
is neergekomen. Naar dit toestel wordt thans ijverig
r ?'<ocht.
Oorlogsschepen sluiten zich bij den op
stand aan.
Volgens uit Melilla ontvangen berichten hebben
drie oorlogsschepen, die tegen de opstandelingen
uitgezonden waren, met dezen gemeene zaak ge
maakt. Een vierde sdhip, is voor Larache versche
nen. De opvarenden hebben onderhandelingen aan
geknoopt met de troepen, die zich van de macht
hebben meester gemaakt.
In strijd met zekere geruchten wordt thans ge
meld, dat generaal Franco niet gearresteerd is. Hij
bevindt zich te Melilla, waar hij vannacht en van
morgen de beweging leidde. Hij schijnt meester van
den toestand in de geheele zone en daar de orde te
handhaven.
Drie Spaansche vliegtuigen hebben kans gezien
uit Melilla te ontsnappen tijdens een aanval op het
vliegkamp. Een is te Lyatev geland, daar zijn ben
zine verbruikt was. Een tweede toestel, met aan
boord een officier en een mecanicien is te Taza
aangekomen. Van het derde toestel heeft men nog
niets gehoord.
Voortdurend komen vluchtelingen bij de grenspost
aan. Ontkend wordt, dat Laracha en Melilla uit de
lucht zouden zijn gebombardered. Generaal Franca
GENERAAL FRANCO.
zou steun hebben gekregen van verscheidene gene
raals op het schiereiland en met name van generaal
Quiepo de Llano, commandant van de tweede di
visie te Sevilla. Gistermorgen konden autobussen uit
Rabat vertrekken in de richting van Tanger en de
Spaansche zone passeeren.
De toestand op het Spaansche schier
eiland zelf.
Uit Parijs wordt van officieuse zijde gemeld, dat
het treinverkeer tusschen Frankrijk en Spanje ver
broken zou zijn.
Uit Rabat wordt gemeld, dat generaal Franco per
radio heeft doen mededeelen, dat geheel Andalusië
en de provinciën Valadolid en Burgos voor den
opstand gewonnen zijn.
Geen enkele trein uit Spanje is gisteren in Frank
rijk aangekomen. De tramdienst van San Sebastian
naar Hendaye is stopgezet.
Volgens berichten van particuliere zijde aan de
grens zijn de troebelen op verschillende plaatsen uit
gebroken. Het ernstigst was volgens deze berichten
de toestand in Valencia, Bilbao, Cadiz en Sevilla.
Er zijn geen Spaansche kranten vandaag aan de
grens ontvangen.
Vluchtelingen in Gibraltar.
Tal van Amerikanen en Engelschcn zijn gisteren te
Gibraltar uit Spanje aangekomen: Hun auto's droe
gen vele sporen van kogels. De Britsche autoritei
ten staan de Britsche onderdanen niet toe uit Gi
braltar te vertrekken. Op het oogen-blik bevinden
zich honderden uitgeweken Spanjaarden in Gibral
tar, benevens een aantal Engelsche gezinnen, die
gewoonlijk op Spaansch gebied verblijf houden.
De arbeiders scharen zich achter de re
geering.
De syndicalistische afgevaardigde Angel Pestana
deelde per radio mede aan de leden der syndicalis
tische partij, dat hij den minister van binnenland-
sche zaken en den directeur-generaal der veiligheid
heeft bezocht om den steun der partij tegen de re
actie aan te bieden. Hij wekte de leden op de dis
cipline te handhaven en zich voor een snelle actie
bereid te houden, teneinde te vexhinderen, dat de
„zwarte dictatuur" in Spanje vasten voet krijgt.
Zesduizend Asturische mijnwerkers die zooals de
regeering reeds bekend liad gemaakt, op weg waren
naar Madrid, zijn in de hoofdstad aangekomen.
De algemeenc arbeidersbond deelt mede, dat de al-
gemeene werkstaking slechts zal plaats hebben in
plaatsen, waar door de fascisten de staat van beleg
was afgekondigd.
Algeciras in handen der opstandelingen.
Een kanonneerboot der opstandelingen is tusschen
het strand van Algeciras en de linea dwars voor an
ker gaan liggen. Met een eerste salvo van vijf ka
nonschoten werd don regeeringstroepen duidelijk ge
maakt. dat zij zich moesten overgeven aan de Ma
rokkaansche troepen. Bij het tiende schot werden
op alle kazernes en openbare gebouwen van Alge
ciras de witte vlag geheschen. In de geheele streek
ten Noorden van Gibraltar heeft men zich aan de
rebellen overgegeven.
Auto te den Haag rijdt
op trottoir
5 Personen gewond.
Zaterdagavond wilde een bestuurder van een auto
in de Fahrenheitstraat, toen hij twee fietsers, die
voor zijn wagen reden, wilde ontwijken, iets naar
rechts uithalen.
Vermoedelijk drukte hij daarbij op liet gaspedaal,
want met volle vaart reed de wagen het trottoir op
en verder tegen den pui van den bakkerswinkel der
firma Stevers, welke geheel vernield werd.
In zijn vaart had de auto een lSjarig meisje M.
van D. dat daar met een jonger zusje en een broer
tje wandelde meegesleurd en in de etalage gewor
pen. Met een verbrijzeld onderbeen, dat vermoede
lijk geamputeerd zal moeten worden, is het meisje
naar het Roomsch katholieke ziekenhuis gebracht.
Ook beide andere kinderen werden door de auto
getroffen, gelukkig echter minder ernstig. Het 16-ja-
rig dochtertje kreeg een kneuzing aan den rechter
enkel en schaafwonden, terwijl het 9-jarig zoontje
een gapende hoofdwonde had.
De moeder der kinderen, die het ongeluk zag ge
beuren, geraakte geheel overstuur en is eveneens
naar het ziekenhuis gebracht. Verder werden nog
getroffen de 40-jarige mevrouw van R. L. uit de
Fahrenheitstraat, die niet ernstig werd verwond en
de 67-jarige mevr. M. A. J. K., van het Koningsplein,
die een bloeduitstorting in een der beenen kreeg.
Nader vernemen wij, dat de bestuurder geen rij
bevoegdheid bezat. Het was een 16-jarige jongen, die
onder toezicht van zijn vader reed. Hiermede is
reeds een strafbaar feit gepleegd, aangezien men
volgens de wet ook voor het onder toezicht rijden
den 18-jarigen leeftijd moet hebben bereikt.
De familie van D., waarvan het oudste meisje zoo
ongelukkig getroffen werd, woont in Schiedam, doch
logeerde tijdelijk in een woning in de Begoniastraat
te 's-Gravenhage.
De S.D.A.P. antwoordt de
Communisten
Geen samenwerking met anti-democrati
sche groepen.
Naar aanleiding van het door de C.P.N. aan de
pers verstrekte communiqué, deelt het partijbestuur
van de S.D.A.P. ons het volgende mede:
Het Partijbestuur der S.D.A.P. heeft van het be
stuur van de Communistische Partij in Nederland
de uitnood iging ontvangen om samen te werken bij
de eerst volgende verkiezingen voor de Tweede Ka
mer en die samenwerking zelfs zoover uit te strek
ken, dat gemeenschappelijke candidatenlijsten zou
den worden ingediend.
Het Partijbestuur der S.D.A.P. is niet voornemens
samenwerking met de C.P.N. aan het congres der
S.D.A.P. voor te stellen.
Het bestuur der C.P.N. meent, dat die samenwer
king noodzakelijk is, daar in 1937 voor het eerst de
fascistische N.S.B. aan de verkiezingen voor de Twee
de Kamer zal deelnemen.
Het Partijbestuur der S.D.A.P. meent, dat het op
treden van het fascisme in den verkiezingsstrijd sa
menwerking van de S.D.A.P. met de Communistische
Partij minder dan ooit mogelijk maakt. Immers de
strijd tegen het fascisme, is de strijd vóór de de
mocratie, als beginsel, als methode en als doel. In
dien strijd kan een principieel democratische partij
als de S.D.A.P. allerminst samenwerken met een
principieel anti-democratische partij als die der com
munisten. Wel zegt de communistische partij in haar
brief, dat een nieuwe strijdformatie vereischt is „van
alle partijen die de democratische en grondwettelijke
rechten des volks willen behouden", maar het par
tijbestuur der S.D.A.P. rekent voorshands de com
munistische partij niet tot die partijen.
Zoolang de „communistische partij" een commu
nistische partij is, zich richtend naar de tegenwoor
dige beginselen van de communistische internatio
nale van Moscou, is haar doel de dictatuur, d.w.z. de
vernietiging der „democratische en grondwettelijke
rechten des volks". Zij moge in Nederland die rechten
willen behouden, zoolang ze zelf zwak is en gevaar
loopt van haar vrijheid van actie te worden beroofd
als zij zelf de macht krijgt, zal zij die macht on
middellijk gebruiken om alle rechten en vrijheden
aan anderen dan communisten te ontnemen.
De S.D.A.P. is een partij, van democraten, die niet
slechts voor zichzelf, maar voor het geheele volk
de vrijheden en rechten wil bewaren. Zij heeft altijd
verklaard te zijn een principieele tegenstandster
van schrikbewind en dictatuur Er bestaat voor haar
geen principieel verschil tusschen een dictatuur
naar het voorbeeld van Hitier en een naar
het voorbeeld van Stalin. Zij bestrijdt de eene
dictatuur niet om voor de andere den weg te berei
den. Zij bestrijdt elke dictatuur* omdat zij de geeste
lijke vrijheid voor het geheele volk wenscht te eer
biedigen en te verdedigen.
De C.P.N. moge ook bedenken, dat het de S.D.
A.P. niet aan eergevoel ontbreekt. Zoolang de com
munistische partij in Nederland bestaat, heeft zij
en hebben al haar sprekers en schrijvers de S.D.
A.P. voortdurend met de grootste beleedigingen en
met de sluwste verdachtmakingen vervolgd. De
communistische partij moge nu vleiende gebaren ma
ken jegens de S.D.A.P.. die zij steeds heeft belaagd
de S.D.A.P. kan niet gclooven aan de eerlijkheid
van die toenaderingspogingen.
Als de S.D.A.P. een verrader van de hoogste belan
gen der Nederlandsche arbeiders is. zooals de com
munisten jarenlang hebben verkondigd, moeten de
communisten met dien verrader niet willen samen
werken. Als de S.D.A.P. geen verrader van de
idealen der arbeidersklasse is, hadden de commu
nisten haar niet jaren lang moeten belasteren.
Industrialisatie een gevaar
voor den tuinder
De regeering stelt de
tuinbouw achter
Naar aanleiding van de belangrijke prijsdaling,
welke de afgeloopen week voor de tuinbouwpro
ducten is ingetreden, heeft een redacteur van het
A. N. P. zich om inlichtingen gewend tot Mr. Nie-
moller, den secretaris van het Centraal Bureau voor
de tuinbouwveilingen. Hij verklaarde, dat inderdaad
in de afgeloopen week de prijzen in den tuinbouw
over de geheel lijn zijn ineengestort. Enorme hoe
veelheden op de veilingen zijn onverkocht geble
ven.
Zulk een catastrofe, aldus mr Niemöl-
ler, was te verwachten, gezien de volkomen
onvoldoende betalingscontingenten voor on
ze groenten naar Duitschland,
Deze contingenten, over het tweede en derde
kwartaal tezamen, zijn wederom, belangrijk lager
dan verleden jaar, toen zij toch slechts de helft
bedroegen Van de normale uitvoerwaarde.
Tot dusver had de afzet van onze groenten een
iets beter verloop gehad dan verleden jaar, als ge
volg van de groote vraag uit Engeland en ook door
een betere verdeeling der beschikbare contingenten
over de onderscheidene maanden, waardoor dit jaar
in het tweede kwartaal voor export naar Duitsch
land meer beschikbaar was dan verleden jaar.
Nu Engeland weer zelf voldoende heeft en vooral
nu, wegens gebrek aan Genehmigungen door Duitsch
fand niet kan worden gekocht, is het geheele prijs
peil plotseling totaal ineengezakt. Voor de kweekers
is dit een ramp, welke volgens Mr. Niemöller des te
meer te betreuren is. omdat zij gedeeltelijk, althans
in dezen omvang, had kunnen worden voorkomen.
Duitschland heeft namelijk aan onze producten
grootelijks behoefte, terwijl hier de producten bijna
waardeloos zijn en de kweekers slechts de, door de
regeering gestelde zeer lage minimumprijzen ontvan
gen, worden in Duitschland de tuinbouwproducten
met goud betaald. De tomaten deden thans op de
veiling te Venlo vier cents per kilogram en een
half uur verder, in het Duitsche Straelen, dertig
cents per kilogram. Boonen en andere producten
toonen eveneens enorme prijsverschillen. De hooge
prijzen, in Duitschland gemaakt, scheppen voor ons
het gevaar, dat de cultuur in Duitschland zich voort
durend uitbreidt en de drang naar protectie ginds
steeds sterker zal worden.
Mr. Niemöller merkte op, dat de regeering den
tuinbouw wel twaalf millioen gulden steun verleent,
maar de oorzaak van de noodzakelijkheid dezer
steunverleening niet wegneemt. Immers, vervolgde
hij, er is de laatste jaren totaal niets bereikt ter
verruiming van het afzetgebied van onze groenten.
Integendeel, onze export wordt nog voortdurend op
nieuw door do maatregelen van het buitenland aan
getast. Nog deze week heeft Zweden, het eenige af
zetgebied. voor onze vroege kaskomkommers, het
invoerrecht op dit product zoodanig verhoogd, dat
export niet meer mogelijk is.
Noch bij het handelsverdrag, met België, noch bij
de verdragen met Polen, Tsjecho-Slowakije en de
Verecnigde Staten, zijn voor onze tuinbouwproduc
ten ook maar eenigszins beteekenende resultaten
bereikt.
Voor andere Nederlandsche bedrijfstakken en in
het bijzonder voor Indië, zijn wel, en vaak zeer be
langrijke, concessies verkregen.
En het meest schrijnende is, dat deze concessies
vaak juist ten koste van den Nederlandschen tuin
bouw zijn bereikt. Zoo bijvoorbeeld in het verdrag
met Amerika, waarbij de halveering van het monopo-
lierecht voor het enorme kwantum Amerikaansche
appelen en peren de voornaamste troef was in de
handen van de Nederlandsche delegatie, en in het bij
zonder voor Indische tabak zeer belangrijke voordee-
len zijn bereikt. De gunstige resultaten van de ta-
baksverkoopingen zijn niet in de laatste plaats te dan
ken aan het nieuw geopende afzetgebied in Amerika.
De tuinbouw, vervolgde hij, gunt den kolonialen
belanghebbenden gaarne de verkregen voordeelen en
ziet heel goed in, dat de regeering alle belangen
moet behartigen. Maar de tuinbouw heeft niet de
overtuiging, dat de regeering voor de tuinbouwbelan-
gen even krachtig op de bres staat, wanneer deze
op het spel staan.
Met name heeft het in den tuinbouw
kwaad bloed gezet, dat, terwijl Indië reeds
bij het verdrag met Amerika er betrekke
lijk goed is afgekomen, het ook bij het clea-
ringverdrag met Duitschland zijn volle portie
krijgt.
Duitschland is het voornaamste afzetgebied voor
onze groenten en ons fruit. Wij zijn practisch op de
Duitsche markt aangewezen, en, wat meer zegt,
Duitschland heeft onze producten ook noodig, en
toch, aldus Mr. Niemöller, de regeering heeft aan
den tuinbouw geen voorkeursplaats op de clearing
ingeruimd.
De tuinbouw meent, recht te hebben op een voor
keursplaats in de verdragen met Duitschland, om
dat de regeering bij verdragen met landen in Zuid-
Europa en Oost-Europa en buiten Europa in het ge
heel niets voor den tuinbouw behoeft te doen, en
daarbij dus de belangen van alle andere bedrijfstak
ken kan doen gelden.
Ook maakt de tuinbouw zich zeer bezorgd over het
steeds grooter wordende tekort op de Nederlandsch—
Duitsche clearing, omdat daarvan verdere inperking
van onzen export het gevolg moet zijn.
De tuinbouw vreest, dat de voortdurend
nieuwe en scherpere contingenteeringsmaat-
regelen ten behoeve van onze industrie oor
zaak zijn van het terngloopen van den Duit-
schen invoer. Wat de regeering, zoo besloot
Mr. Niemöller, aan den eenen kant wellicht
wint aan werkgelegenheid voor onze industrie,
verliest zij dubbel en dwars aan onzen tuin
bouw, die ook een industrie mag heeten en
wel een geweldige arbeidsintensieve industrie.
