De strijd om dc Soyaboon
Sociaal-democraten
en Communisten
Middensiandszaken
Uit onze Omgeving.
DE MOOISTE FOTO
Een soort tooverboon
geworden
DE HEER ALBARDA GEEFT VOOR
NEDERLAND EEN TEGENSPRAAK
VAN HET BERICHT UIT BELGIfi
OVER EEN DOOR MINISTER VAN-
DERVELDE BEWEERDE VOORBE
REIDING VAN EEN SAMENWER
KING TUSSCHEN SOCIAAL-DEMO
CRATEN EN COMMUNISTEN.
Deze dagen kwam in de N. R. Ct. een bericht voor,
afkomstig van den Brusselschen correspondent, vol
gens welk bericht de socialistische minister van Bel
gië, Emile Vandervelde in een persgesprek verzekerd
zou hebben, dat „de fusie van sociaal-democratische
en communistische partijen in België nog slechts een
kwestie van tijd was".
De heer Vandervelde voegde daarbij, dat zulk een
fusie ook op internationaal terrein zou worden nage
streefd en dat „de mogelijkheid van een soortgelijke
fusie ook in Engeland, Zweden, Nederland, enz.,
waar zij vroeger op een onverzettelijke oppositie
stuitte, door de leiders van de arbeiderspartijen wordt
bestudeerd."
Ir. J. W. Albarda, voorzitter van de Tweede Kamer
fractie, schrijft nu naar aanleiding van dat bericht
aan de N. R. Ct.:
Het is mij niet bekend uit welke bron uw Brus-
selsche correspondent deze mededeelingen heeft ge
put. Op de bureaux van het Belgische socialistische
dagblad „Le Peuple" en van de Belgische socialisti
sche partij wist men dat. zooals bij informatie is ge
bleken, evenmin. De heer Vandervelde bevindt zich
op dit oogenblik niet in België. Het was dus niet
mogelijk hem terstond ophelderingen te vragen.
Voorshands kan ik niet aannemen, dat uw correspon
dent over betrouwbare inlichtingen heeft beschikt.
Mocht echter blijken, dat de heer Vandervelde zich
inderdaad heeft uitgelaten, zooals volgens uw cor
respondent is geschied, dan moge ik bij deze de juist
heid dier uitlatingen met de grootste beslistheid ont
kennen.
Of in België een fusie van de sociaal-democratische
partij en de communisten op komst is, hoewel zelfs
het tot standkomen van een eenheidsfront wat veel
minder dan fusie is nog twijfelachtig moet wor
den genoemd, laat ik nu in het midden.
Met volstrekte stelligheid noem ik echter onjuist
'de voorstelling, alsof in Nederland de mogelijkheid
van een fusie met de de communisten door de lei
ders der S.D.A.P. zou worden bestudeerd, in den zin
van voorbereid. Hiervan is geen woord waarl Nog
kort geleden heeft het partijbestuur der S.D.A.P. een
zooveelste uitnoodiging tot samenwerking met de
communistische partij categorisch afgewezen.
Het P. B. der S.D.A.P. verklaarde op 18 Juli, dat
„in den Strijd tegen het fascisme, die voor de
S.D.A.P. is een strijd voor de democratie als begin
sel, als methode en als doel, een principieel democra
tische partij als de S.D.A.P., allerminst samenwer
ken kan met een principieel anti-democratische partij
als die der communisten." Het P.B. liet daarop vol
gen: „De S.D.A.P. is een partij van democraten, die
niet slechts voor zich zelf, maar voor het gehecle
volk de vrijheden en rechten wil bewaren. Zij heeft
altijd verklaard te zijn een princioieele tegenstand
ster van schrikbewind en dictatuur. Er bestaat voor
haar geen principieel verschil tusschen een dictatuur
naar het voorbeeld van Hitier en een dictatuur naar
het voorbeeld van Stalin. Zij bestrijdt de eene dicta
tuur niet om voor de andere den weg te bereiden.
Zij bestrijdt elke dictatuur, omdat zij voor het ge-
heele volk de geestelijke vrijheid wenscht te eerbie
digen en te verdedigen."
Dit standpunt sluit bereidwilligheid tot eenheids
front en fusie met de communisten ten ecnenmale
uit. Op dit standpunt blijven wij „onverzettelijk".
Ik moet dus de aan den heer Vandervelde terecht
of ten onrechte, toegeschreven uitlating volstrekt on
juist noemen. Naar mijn overtuiging is zij even on
juist voor wat betreft de sociaal-democratische par
tijen van Engeland en de Scandinavische landen, met
wie de Nederlandsche S.D.A-P- steeds homogeen is.
Het is ook uitgesloten, dat de heer Vandervelde
zou beschikken over gegevens, die mij verborgen zou
den zijn gebleven. Zooals bekend is, maakt de lieer
Vandervelde reeds sedcit Februari 1935 geen deel
meer uit van het böstuur der Socialistische Interna
tionale. Hij kon dus ook niet spreken in eenige quali-
teit, waaraan zijn woorden in deze gezag zouden
kunnen ontleenen.
De N. R. Ct. voegt hier nog aan toe:
Het bericht van onzen Brusselschen correspondent
was ontleend aan de Antwerpsche Matin van Maan
dag j.1., waaruit wij nu in verband met de onze
kerheid, waarin de heer Albarda over de bron van
het bericht verkeert, het volgende vertalen:
„Op internationaal terrein bereidt men de fusie van
de Tweede en de Derde Internationale voor. Een
Parijsche redacteur van het Bostonsche blad de
Christian Science Monitor" (men ziet: het is een
eenigszins lange omweg, maar dit Amerikaansche
blad heeft een goede reputatie. Red. N.R.C.) „signa
leert de pogingen, welke met het oog op een fusie
van de beide Internationales worden ondernomen.
„Deze confrère heeft vragen gesteld aan den heer
Vandervelde, raadsman van den Koning. De heer
Vandervelde heeft bevestigd, dat de fusie van de
twee partijen de socialistische en de communisti-
schen op nationaal en op internationaal gebied
wordt nagestreefd" (.poussée"). „En de minister van
volksgezondheid vestigt er de aandacht op, dat de ar
beidersleiders in België, in Engeland, in Scandinavië
en in Nederland alle landen waar het plan vroeger
op besliste tegenkanting stuitte tegenwoordig de
voorstellen van Moskou met sympathie bestudeeren.
De Fransche' en de Spaansche Marxisten zijn, minst
genomen, zoo zeide de heer Vandervelde, een fusie
„in beginsel" reeds gunstig gezind. Aan den ande
ren kant hebben de Zwitsersche socialisten er zich
hevig tegen verzet.
„Wat hem zelf betreft, heb ik van den heer Van
dervelde begrepen, dat hij op geenerlei wijze gekant
was tegen de vereeniging van de beide Internatio
nales, maar hij legde er nadruk op, dat de ware fuste
slechts stap voor stap zou kunnen tot stand komen,
slechts door een trapsgewijze te bereiken overeen
stemming van de denkbeelden en doeleinden, nadat
langdurige en netelige onderhandelingen in elk land
de tegemoetkomingen van weerszijden, die op het
oogenblik buitengewoon groot schijnen, zullen heb
ben te weeg gebracht.
„Wij zullen, weldra, in België (aldus besluit de
schrijver in de Antwerpsche Matin) „den heer Jacque-
motte" fleider van de comm. partij) „de leiding van
de vereenigde socialistische en communistische par
tijen zien nemen."
DISTRIBUTIE VAN VOLKSVET.
Waarschijnlijk buiten den Middenstand
om.
Het Ned. Weekblad voor Kruidenierswaren meldt,
dat de distributie van de 6000 ton volksvet, door de
regeering toegezegd bij de verhooging van den olie-
en vetaccijns zeer waarschijnlijk buiten den midden
stand om zal geschieden.
DE SPECULAAS WORDT DUURDER.
Overeenkomst tusschen fabrikanten.
Naar het Ned. Weekblad voor Kruidenierswaren
verneemt is een overeenkomst tot stand gekomen
tusschen de fabrikanten Vhn speculaas om dit arti
kel tot geen lageren grossiersprijs dan 47 cent per
K.G. netto in den handel te brengen.
Tot dit oogenblik wenscht nog één fabrikant een
eenigszins afwijkend standpunt in te nemen, door
zich slechts aan de overeenkomst te willen houden,
voorzoover het nieuwe relaties betreft. Het moet nog
worden afgewacht of de overige fabrikanten met deze
restrictie genoegen zullen nemen.
In elk geval staat vast, dat iedere niet gesanction-
neerde afwijking zal worden gestraft met een volle-
digen boycot door den bond van meelhandelaren
voor wat betreft de levering van Zeeuwsche bloem.
De Ned. meelcentrale heeft voor het tot standko
men dezer overeenkomst haar intermediair verleend.
NIEUWE N I E DO RP
Algemcene vergadering van de Middenstandsver-
eeniging in de Prins Maurits alhier.
Aanwezig 9 leden.
Voorzitter do heer Ph. Komen opent met welkom,
zijn teleurstelling uitsprekende over de zoo zeer ge
ringe belangstelling.
De notulen worden gelezen en goedgekeurd.
Hierna volgen uitgebreide besprekingen ter zake
attractie tijdens de a.s. Floraliafeesten. De mede
werking van de winkeliers is in deze als uiterst mi
niem te beschouwen, waardoor het vermoeden wordt
uitgesproken, dat het Bestuur der Floralia wel eens
zou kunnen besluiten in deri vervolge hun inkoopen
niet meer bij de plaatselijke neringdoenden te be
werkstelligen.
Getracht zal worden de winkeliers te bewerken
wel mede te doen aan een eventueel te houden eta
lagewedstrijd en hun hiervoor persoonlijk op te zoe
ken. De vraag wordt gesteld of ook niet-leden moe
ten worden aangezocht. Na het voor en tegen hiervan
te hebben overwogen, en hoewel verschillende moei
lijkheden hieromtrent naar voren komen, wordt toch
besloten ook de nietleden te animeeren tot meedoen.
Do heeren K. Toornstra en In. Kater stellen zich
disponibel voor bedoelde rondgang bij alle winke
liers.
Dan volgt behandeling van het al of niet lid blij
ven van den Bond.
Medegedeeld wordt dat wanneer de vereeniging
lid blijft, zulks onherroepelijk een ledencontributie-
verhooging zal inhouden. Genoemd lidmaatschap
brengt nog al wat kosten mede en als tegen contri-
butieverhooging van de leden der vereeniging be
zwaren bestaan, kan de vereeniging geen lid van
den Bond blijven.
Gemeend wordt dat het lidmaatschap meer doel
treft voor groote plaatsen en groote zaken. Voor
kleine vereenigingen geeft de Bond dat voordeel niet.
Opgemerkt wordt dat voor de kosten die gepaard
gaan met het lidmaatschap van den Bond, met deze
gelden heel veel andere dingen gedaan kunnen wor
den, waar meer profijt van getrokken kan worden.
Uit de verschillende gevoerde discussies komt een
voorstel ter tafel, de Middenstandsvereeniging te
ontbinden en een nieuwe vereeniging op te richten
en deze den naam te geven van b.v. Winkeliers-,
Nering- en Vakverecniging en dan deze vereeniging
op een geheel anderen grondslag voort te zetten.
Ten slotte spreekt de vergadering zich algemeen
voor genoemd voorstel uit en wordt besloten na af
loop der Floraliafeesten een vergadering te beleg
gen en de noodige maatregelen te dien opzicht© te
treffen.
Gemeend wordt dat de heeren Toornstra en Kater
genoemde aangelegenheid met alle winkeliers en
vooral ook de nietleden kunnen bespreken, waarna
men veronderstelt grootere kans tot aller medewer
king te hebben, aangezien den naam MiddenstandSr
vereeniging niet ieders volle sympathie heeft.
De heer Toornstra vraagt welk soort attractie men
denkt uil te voeren.
Naast een te houden Etalagewedstrijd, wordt be
sloten hieraan te verbinden, dat bij aankoop van
een zeker bedrag bonnen zullen worden afgegeven
door de betreffende winkeliers, Avelke bonnen zijn in
te wisselen op de Floraliatentoonstelling, hetzij voor
entree of gebruikmaking van elke attractie die do
tentoonstelling biedt, voor zoover de waarde van do
bonnen hierop recht geeft.
De bonnen zijn dus alleen geldig op de twee dagen
van de tentoonstelling, en zullen ongeveer 10 dagen
voor de tentoonstelling reeds kunnen worden afge
geven.
De uitspraak van den étalagcwcdstrijd zal door het
publick worden gedaan.
Hierna sluiting.
Z I J P E:
ST.-MAARTENSVLOTBRUG.
Uitslag van de verschillende wedstrijden, die. ge
houden werden ter gelegenheid van de fancy-faic
alhier.
Dagprijzen Zaterdag:
Kegelspel: 1> A. Eriks; 2. W. Jongsma; 3. A. Jongs-
ma; 4. W. Brommer.
Sjoelbak: 1. B. \V. Vis; 2. J. Hoogland; 3. A. Kees*
man; 4. Grietje Pook
Speerwerpen: 1. K. HaJin; 2. J. Molenaar; 3. A. Ho-
man; 4. W. Jongsma.
Vlotbrug o. h. biljart: A. I-Ioman.
Dagprijzen Zondag:
Kegelspel: 1. A. Keesman; 2. Maric Rondhout; 3.
C. Schuijt; 4. D. Wijn.
Sjoelbak: 1. Grietje Pool; 2. K. Haan; 3. Jb. Boon-t
ij es; 4. K. Haan.
Speerwerpen: 1. Jb. de Beurs; 2. Mej. A. Keesmaat
3. Jb. Eriks; 4. A. Brak.
Vlotbrug o. h. biljart: S. Iloudewind.
De hoofdprijs, een rijwiel, werd gewonnen door derf
heer P. Kooij.
De pop, genaamd Annie, geboren 18 Augs.. werd
gewonnen door R. Stammes met Annie, geb. 16 Augs.
ST.MAARTENSBRUG.
Men deelde ons mede, dat de heer G. Veuger Gz.
alhier, op de Arnhemsche School voor Schriftelijk
Onderwijs, te Arnhem, met zeer gunstig gevolg
(eindcijfer 9) examen heeft afgelegd voor Makelaar
in onroerende goederen, assurantiën en hypotheken,
WIERINGERMEER
Kinderfeesten op 31 Aug.
In een Donderdagavond in het Dorpshuis te Mid
den meer gehouden vergadering, onder auspeciën der
Chr. Oranje-vereeniging en Personeel der drie W.
meer-scholcn, werd besloten, staande de vergadering
ook dit jaar op 31 Aug. een Kinderfeest te organi-
seeren. Een werkcomité werd benoemd, waarin ook
diverse dames der onderscheidene dorpen zullen zit
ting nemen. Dit comité zal nadere richtlijnen ont
werpen, terwijl tevens lijsten zullen worden aange
boden, ter inteekening bij de burgerij. Of de feesten
voor elk dorp afzonderlijk, dan wel gezamenlijk zul
len worden gehouden, hangt voor een zeer belangrijk
deel af van de binnenkomende baten. A.s. Woens
dagavond denkt de commissie te Sloot dorp opnieuw
te vergaderen, teneinde alsdan definitieve plannen
vast te leggen aangaande de organisatie der feesten.
Portret-Atelier JAC. DE BOER
Keizerstraat DEN HELDER
JAPAN EN AMERIKA BEGINNEN
EEN NIEUWEN ECONOMISCHEN
OORLOG. DE ONAANZIENLIJ-
KE SOYABOON GAAT ZICH SCHA
REN IN DE RIJ VAN GOUD, KA
TOEN EN DE OLIE.
Ford gaat van Soyaboonen
automobielen maken
Na de katoen, na het goud, na de olie de
soyaboon als de nieuwste inzet voor een
economischen oorlog Deze economische
oorlog draagt de kiemen in zich van een mi
litairen oorlog, naar de geschiedenis bewijst.
De katoen speelde een belangrijke rol in den
oorlog van 1812 tusschen Engeland en de
Vereenigde Staten. Om de katoen hield En
geland Britsch-Indië in een ijzeren greep. Om
het goud veroverde Engeland Zuid-Afrika.
Om de olie is al menige oorlog verklaard, zij
het dan onder andere voorwendsels, dan olie-
belangen, aldus schrijft C.H. in de „Msb."
En nu is het de onooglijke en In het Westen bijna
onbekende soyaboon, waarom heen twee landen een
exportorganisatie zijn aan het opbouwen, van de
grootste beteekenis voor beider welzijn. Japan heeft
Mandsjoerije veroverd, o.a. om wille van de soya
boon en de daaruit gemaakte soyaolie. Amerika is
bezig, zich van zijn overproductie aan graan te ont
doen door steeds meer soya te gaan verbouwen. En
heel zijn voortreffelijke mechanische outillage stelt
het in dienst van het nieuwe exportartikel, dat thans
reeds een wereldproduct is. En dit wereldproduct is
bereids dc oorzaak van veel onrust. Voorloopig ech
ter nog maar op de beurs.
Enkele maanden geleden weeklonk in de Mandsjoc-
rijschc metropool Charbin, waar een bevolking huist,
bestaande uit alle volken en rassen van Azië, een
donderslag bij helderen hemel. Het was een bericht
uit Londen, dat aldaar ter beurze Amerika soyaboo
nen vijf dollar per ton goedkooper aanbood dan Ja
pan. En de kwaliteit van deze boonen was beter.
Kort daarop kwamen er telegrammen binnen van
twee groote handelshuizen Messrs Dreyfus Co. en
de East Asiatic Campany, waarbij orders voor tien
duizend ton Mandsjoerijsche soyaboonen geannuleerd
werden. Het Japansche bankiershuis, de Yokohama
and Specie Bank, dat een der grootste financiers is
van den export, kwam er dra achter dat Londen groo
te bestellingen in Amerika had gedaan.
Mandsjoerije produceert jaarlijks vier milliocn tón
soyaboonen. En Japan is er sinds de verovering met
mannenmacht op uit geweest, die productie te ver-
hoögen. Millioenen Chineesche boeren zwoegen op 't
land, uitgerust met gebrekkige werktuigen, zonder
loodsen en zonder moderne transportmiddelen. Maai
de Chineesche koelie is goedkoop. En Japan meende
tot voor kort in dit artikel geen concurrentie te be
hoeven te vreezen. Sinds menschenheugenis en zulks
bcteekent enkele duizenden jaren, is Mandsjoerije
het land van de soyaboon geweest. Soya was en is
het volksvoodscl in de deelen van Azië, waar de rijst
minder overvloedig voorhanden is.
Tot op den dag van heden exporteerde Japan
nog slechts acht procent van do soyaproductie van
Mandsjoekwo. Deze acht procent vormen echter een
economischen factor van beteekenis. En Japan was
er van overtuigd, dat zijn product, boon zoowel als
olie, niet geëvenaard kon worden. Amerika's supre
matie ten aanzien van graan en katoen werd vol
mondig erkend, tegelijkertijd echter gewezen op de
eigen suprematie met de soya.
Japan beheerschte de wereldmarkt met zijn soya.
Het beheerscht haar nog. En het hoopt steeds meer
te kunnen exporteeren. De soyaboon is voor tal van
doeleinden geschikt. Er kan letterlijk alles van ge
maakt worden. En landen, die tot voor kort geen
soya invoerden, denken thans ernstig over een ver
bruik op groote schaal. Zie bijvoorbeeld Duitschland.
De directeur van de Duitsche Reichsbank, de for
midabele financieelc dictator, Dr. Hjalmar Schacht,
heeft kort geleden mot Japan een soyatransartie af
gesloten. Duitschland heeft geen contant geld en
Schacht kwam met de Mandsjoerijsche exporteurs
overeen, dat hij honderd milliocn yuan soyaboonen
zou afnemen, waartegenover hij voor een zelfde
waarde aan landbouwmachines leveren zou.
Nu Amerika als mededinger belooft te gaan optre
den, zullen in de toekomst dergelijke sova-transacties
niet zoo gemakkelijk meer plaats kunnen vinden.
Uiteraard zal Duitschland dan meer voelen voor het
goedkooperc en betere Amerikaansche product, voor
al wanneer het eventueel niet meer tot wat Schacht
noemde „barbaarschcn ruilhandel" gedwonccn zal
zijn. Amerika, dat over een geperfectionneerd export
apparaat beschikt, blijft natuurlijk niet stil zitten.
Het zal trachten, Japan ook elders den voet dwars te
zetten. Zijn productiemogelijkheden zijn al even on
begrensd als die van Mandsjoerije. En Amerika
heeft het geweldige voordcel van zijn mechanisatie.
Momenteel wordt de soyaboon cr bereids machinaal
geoogst, met een bijna volkomen uitschakeling van
de dure arbeidskracht van den mcnsch. In hoeverre
dit voor het Amerikaansche volk uiteindelijk voor-
deelig zal zijn, is oen tweede. Zeker is, dat Amerika
als exporteur van soya een macht is en nog meer
wordt, waarmede Japan terdege rekening zal moeten
houden. En beide landen zullen natuurlijk hun maat
regelen nemen, maatregelen, die wellicht binnen
afzienbaren tijd tot conflicten zullen leiden, hopelijk
slechts economische.
Zoo is de onaanzienlijke soyaboon zich in de rij
gaan scharen van het goud, de katoen en dc olie.
En niet alleen Amerika interesseert zich voor haar.
Ook in Canada is men zich ernstig op de teelt gaan
toeleggen cn wat Europa aangaat, in een jaar tijds
heeft Roemenië zijn productie vervijfvoudigd en het
is van plan, op denzelfden weg voort te gaan.
In Amerika is het nieuwe product van den bodem
als het ware uit den hemel komen vallen. De far
mers in het dal van den Mississippi, die zoo lang
geteisterd zijn geworden door de overproductie van
het graan cn daarna door diverse misoogsten, zijn
enkele jaren geleden hier cn daar begonnen met op
hun land soyagewas te gaan verbouwen, dat er
eenigszins uitziet als de tabaksplant. Dc teelt bleek
zoo eenvoudig te zijn, zoo weinig moeite te kosten,
en tevens zoo loonend te zijn, dat de soya een ware
rage werd. Tot voor enkele maanden was er echter
nog geen boontje uit Amerika geëxporteerd. De eer
ste aanvoeren op de Londensche markt waren een
geweldige verrassing. Thans produceeren dc Ver
eenigde Staten een millioen ton per jaar, dat is
ongeveer een kwart van de productie van Mand
sjoerije of Mandsjoekwo. Overigens is Noord China
nog een belangrijke producent.
In de Vereenigde Staten hebben experts tevergeefs
gewaarschuwd tegen .optimisme ten aanzien van de
soyaboon. Ze waren bang, dat er spoedig overpro
ductie zou komen en de farmers dus voor niets
zouden werken, met alle gevolgen van dien. Maai
de farmers stonden niet alleen. In de laboratoria
werd op bestelling van groote handelsmaatschappij
en met de soyaboon geëxperimenteerd. Voorloopig
heeft men al kunnen vaststellen, dat er uit kunnen
vervaardigd worden reukpoeders, lijm, zeep, kaas,
slaolie, verf, suiker, drukinkt, mest, diverse ingre
diënten voor het banketbakkersbedrijf, verschillende
meelsoorten, geschikt voor de in de Staten zoo go-
liefde „ccreals", havermout en soortgelijke bij het
ontbijt genuttigde meel ge rechten, linoleum, kippen
voer en een stof, die zich uitnemend leent voor de
fabricage van stuurwielen cn tal van andere onder
deden voor automobielen en tevens voor meubelen.
Men ziet, het is nogal iets. En I-Ienry Ford heeft
al heel wat in de soyaboonen opgemerkt. Hij heeft,
zooais bekend, eigen, groote farms. Op een dezer
farms, die in de buurt van zijn woonplaats Dearbom
is gelegen en 65.000 acres groot is, kweekt bij sinds
geruime» tijd soyaboonen, waaruit ook nog kunst*
rubber kan worden vervaardigd.
En de Fordfabriek River Rouge levert automobie
len af, waarvan de ovornaamste onderdeelen, afge
zien natuurlijk van den motor, geperst zijn uit een
materiaal, dat de soyaboon als grondstof heeft. Niet
de gewone soyaboon uit Mandsjoerije, die Mandsjoe,
Ito San, Mandarin, of Mikado heet. maar de „Illini*,
een wonder van dc landbouvvsdeskundigen, door
Ford ter verbetering en veredeling van de soyaboon
geëngageerd. Zij hebben hem aan een superieure
soyaboon geholpen.
Een millioen Fordjes zijn geverfd met verf van de
sovaboon. Vijf honderd veertig duizend gallons
„illini-olie" werden benut voor de glycerine, noodig
voor de schokbrekors dezer Fordjes. Talrijke onder
deelen komen eveneens van de farm. Natuurlijk is
de soya-boerderij van Ford de grootste in de wereld.
Het proces, tot dusver in Azië gevolgd, om de olie
uit de boonen te persen, heeft men in Amerika als
te verkwistend op zijde geschoven. Men gebruikt
daar geen persen, maar werkt met bepaalde gassen,
die telkens weer gebruikt kunnen worden en de olie
prachtig afscheiden. Ongevaarlijk is dit proces niet.
Kort geleden ontstond er een ontploffing in een (a/-
briek te Chicago, die aan elf arbeiders het leven,
kostte. Vijf en veertig werden cr zwaar gewond.
Men vervaardigde daar uit soyaboonen bepaalde
essences.
De soyaboon is in Amerika thans een soort tooveiv
boon geworden. Van Texas tot Maine wordt ze ver
bouwd. In Texas op groote schaal. En elders, tot in
Canada toe, produceert men haar in het klein. En
vele kleintjes... beteekenen een productie van een
millioen ton, die de neiging heeft, elk jaar te ver
dubbelen.
Aldus doemt aan den horizon een nieuwe econo
mische oorlog op. Men heeft haar op deTLondensche
beurs reeds ingezet. En in Japan ziet men de toe
komst met zorg tegemoet. Van dien kant bad men
wel het allerminst concurrentie verwacht. Het zal ep
nu op uit moeten zijn, zijn productie te mechanisee-
ren. Dit voert uiteraard tot een scherpere concurren
tie. En scherpe concurrenties op de wereldmarkt zijn
gevaarlijk.
Daar komt het boontje altijd om z'n loontje
