Geen prijsstijging
Dank van
Donderdag 1 October 1S36.
Tweede Blad
van eenige belangrijke
eerste levensmiddelen*
De winkeliers en de val van
den gulden.
Spoorweg door
de Sahara*
H. M. de Koningin
Huismoeders
hamstert niet
De nieuwe monetaire situatie
's GRAVENHAGE, 30 September. Gelijk
ï-eeds werd medegedeeld, is het de bedoe
ling der regeering zoodanige maatregelen te
nemen, dat zekerheid bestaat, dat de prijzen
ivan brood, aardappelen, boter, melk, con-
sumptie-zetmeelen en suiker zich niet zul
len wijzigen als gevolg van de nieuwe mone
taire situatie.
De heffing op b o t e r is daarom met terug
werkende kracht van Maandag 28 September
af verlaagd van f 0.85 op f 0.75, terwijl met
ingang van dien datum de restitutie bij ex
port van boter f 0.75 zal bedragen. De steun
uit het landbouw-crisisfonds op zuivel zal,
in verband met de stijging van de zuivel-
waarde, met ingang van 5 October a.s. wor
den verlaagd.
De prijs van consumptiemelk zal
ten gevolge van een en ander geen verhoo
ging ondergaan.
De restitutie bij export van kaas wordt
iverlaagd voor volvet en 40+ tot 1 cent en
yoor 30+ en 20+ tot Yt cent per kg.
Ten aanzien van tarwe zijn zoodanige
maatregelen getroffen, dat zekerheid bestaat,
dat de bloemprijs en dus de prijs van brood
niet beïnvloed wordt door de monetaire
maatregelen.
Ten einde een ontwrichting van de markt
.van consumptie-aardappelen te
{voorkomen, is de denaturatietoeslag op de
zelfde hoogte gehandhaafd, de toeslag bij
export is echter vervallen, zoodat de aard
appelprijs ongeveer in evenwicht is op het
zelfde peil als in de vorige week.
Voor zoover de suiker betreft zal de
crisisheffing op suiker evenveel worden ver
laagd, als de stijging van de wereldmarkt
prijs bedraagt.
De heffing op de voornaamste zetmee-
len zal met ingang van 30 September a.s.
evenveel worden verlaagd als de wereld
marktprijs gestegen is.
In verband met de stijging van den we
reldmarktprijs van rogge en gerst is met
ingang van 28 September jl. de denaturatie
toeslag op rogge verlaagd van f 3.op f 2.
en de dorschtoeslag op gerst verlaagd van
2.25 tot f 0.75.
In verband met een en ander worden de
monopoliewinsten bij invoer en de restitutie
daarvan bij uitvoer, gehandhaafd op het
zelfde peil als de vorige week, zulks met
uitzondering van eenige technische wijzi
gingen als gevolg van bovengenoemde maat
regelen, zoodat de monopoliewinst van rogge
vastgesteld wordt op f 4.(f 2.monopolie-
Winst op gedenatureerde rogge f 2.de
naturatietoeslag).
Een ministerieele
pommissie.
Door den raad van ministers is, onder lei-
iding van den minister-president, ingesteld
een ministerieele commissie, waarvan ook de
ministers van financiën, van sociale zaken
ivan landbouw en visschei'ij en van handel
nijverheid en scheepvaart deel uitmaken.
Deze commissie heeft tot taak na te gaan
yoor welke goederen, in verband met de ge
wijzigde valutaverhoudingcn, een redelijke
prijsverhooging onvermijdelijk moet worden
geacht. Zij vergadert eiken dag, met uitzon
dering van den Zondag, om 9.15 voormid
dags, aan het departement van koloniën.
Verzoeken van fabrikanten of andere be
langhebbenden moeten intusschen aanhan
gig worden gemaakt bij een der departemen
ten, welke in de commissie vertegenwoor
digd zijn.
Geen brieven aan
minister Colijn.
De minister-president ontvangt vele brie
yen, verband houdende met hier en daar lo
caal optredende prijsverhoogingen.
Aangezien deze brieven ter behandeling
moeten worden doorgegeven, hetzij aan het
departement van handel, nijverheid en
scheepvaart, hetzij aan dat van landbouw
en visscherij of van sociale zaken, verzoekt
de minister-president klachten van dezen
aard voortaan, voor zooveel zulks na de tot
standkoming van de wet tegen prijsopdrij
ving nog noodig, niet meer aan hem te
doen toekomen, doch deze aanhangig te ma
ken, hetzij bij den burgemeester der betref
fende gemeente, hetzij bij de Kamers van
Koophandel, hetzij bij de 3 genoemde depar
tementen rechtstreeks.
I WINTERPRIJZEN BRANDSTOFFEN.
De bond van Ned. Handelaren in Brand
stoffen verzoekt ons opname van het vol
gende:
In verband met het feit, dat op Donder
dag 1 October in de meeste plaatsen van
ons land de winterprijzen van brandstoffen
,van kracht worden, vestigen wij er ten
overvloede de aandacht van het publiek op,
dat deze prijsverhooging hoegenaamd niets
te maken heeft met den huidigen toestand
en daaruit dan ook in geen enkel opzicht
.voortvloeit. De per 1 October ingaande win
terprijzen znij reeds in Mei van dit jaar
vastgesteld.
Slager door het publiek
bedreigd.
Omdat hij den vetprijs wilde
verhoogen.
Amsterdam, 30 Sept. Een slager, die
zijn zaak heeft in de Dotterbloemstraat aan
den overkant van het IJ, heeft Dinsdag
avond aanleiding gegeven tot het requiree-
ren van een politiemacht, aangezien hij had
aangekondigd, dat hij den prijs voor een
pond vet met 5 cent zou verhoogen, omdat
naar hij voorgaf hij zijn leveranciers ook
meer moest betalen.
Het gevolg was, dat hij mede van de zijde
van het publiek een aankondiging ontving,
hierop neerkomend, dat zij hem( als hij zijn
voornemen zou uitvoeren) „een kopje klei
ner zouden maken".
De politie, die ernstige ongeregelmatighe-
den vreesde, trok daarop in de nabijheid
van den winkel een politiemacht samen.
Tot eenig ingrijpen is het echter niet geko
men, omdat de slager, uit vrees voor wraak
neming, besloot, geen gevolg te geven aan
zijn voornemen en den ouden prijs voor vet
handhaafde.
„MIDDENSTANDERS IN EEN ZEER
MOEILIJKE POSITIE GERAAKT"
MEENT EEN BESTUURDER
VAN DE AMSTERDAMSCHE
WINKELIERS VEREENIGING
De Middenstandsbonden hebben zich,
nadat de regeering bekend had gemaakt,
dat zij de gouden standaard moest los
laten, onmiddellijk bereid verklaard ach
ter haar te staan en mede te werken aan
het tegengaan van onredelijke prijsstij
ging.
Aan alle leden van deze bonden is me
dewerking gevraagd.
Omtrent het resultaat van dat verzoek
hebben we ons gewend tot den heer M.
W. Wiewei, administrateur van de alge-
meene winkeliersvereeniging te Amster
dam.
Deze was van meening dat in verband
met de monetaire aangelegenheden er
geen prijsopdrijving is.
Toch meende de heer Wie wel dat de
Middenstand in een zeer moeilijke positie
is geraakt.
Er zijn toch in den handel altijd prijs-
schommelingen. Het aantal factoren, dat
daarvan oorzaak is, is zeer talrijk en
doet thans weinig ter zake, maar om een
fictief geval te nemen:
Een winkelier in schoenen heeft een
partij gekocht tegen vijf gulden, verkoop"
prijs bedraagt zes gulden. Nu krijgt hij
bericht van den fabrikant dat deze schoe
nen in het vervolg zes gulden inkoop
zullen kosten. Deze winkelier zou geen
koopman zijn als hij dan deze schoenen
nog zou verkoopen voor zes gulden Hij
gaat ze verkoopen voor zeven gulden.
Niemand zal daar in gewone omstandig
heden aanstoot aan nemen.
FRANKRIJK LEGT EEN TRANS-
SAHARA-SPOORWEG AAN AFRI
KA ANSCHE TROEVEN TEGEN
AZIATISCHE DUMPING! EEN
CONTINENT MET ENORME TOE
KOMSTMOGELIJKHEDEN WORDT
ONTSLOTEN.
Parijs, September 1936
DE aanleg van den trans- Sahara-
Spoorweg, waarover reeds jaren
lang gesproken is, staat op het
oogenblik vast. Een technische sensatie
beteekent hij zeer zeker niet meer De
eerste Pacifïc-Express, die New York
met San Francisco verbindt, is 5200
km. en leidt over een rotsgebergte van
2000 m. hoogte. De van 1892 tot 1903
aangelegde trans-Siberische spoorweg
is zelfs 8000 km. lang. De eveneens door
Rusland aangelegde, in 1885 gereed ge
komen trans-Kaspische spoorweg, die
bij een lengte van 1900 km. de Kaspi
sche Zee met de grens van Chineesch-
Toerkestan verbindt, leidt door woestij
nen van hetzelfde karakter als de Saha
ra. Evenzoo is het met de 1464 km.
langen trans-Arabischen spoorweg van
Damascus naar den Hedzjas. In Zuid-
Amerika leidt de trans-Andus-spoorweg
over de 3190 m. hooge Cordilleras.
Maar nu? Maakt den winkelier zach
thans schuldig aan prijsopdrijving? De
ze prijsverhooging was een gevolg van
den groothandelprijs in schoenen. Een
redelijke prijsverhooging mag dan ook
niet veroordeeld worden als deze geheel
onafhankelijk is van de monetaire maat
regelen. Echter het publiek zal daar ver
moedelijk anders op reageeren. Dit zal
in elke prijsverhooging een onredelijk
heid zien en den winkelier brandmerken
als een afzetter.
Mét de zoogenaamde merkartikelen
staat het anders. De winkeliers hebben
de prijzen daarvan niet in de hand. Zij
worden vastgesteld door den fabrikant
of den importeur. Wanneer straks deze
laatsten de prijzen zouden verhoogen,
dan moet de winkelier daaraan voldoen.
Wanneer dat inderdaad van eenig
belang zou zijn, gaat dan de fabrikant of
de importeur vrij uit? Een vraag die nog
niet beantwoord is. In het algemeen toch
kan gezegd worden dat de winkelier af
hankelijk is van de groothandelprijzen.
Evenwel kan geconstateerd worden dat
het publiek weinig of niet gereageerd
heeft op de monetaire omstandigheden.
Alleen in het confectie-bedrijf is meer
drukte waar te nemen Echter valt dat
ook niet samen met de omstandigheden
van de laatste dagen? En zal men nu
vandaag niet koopen wat men van plan
was de volgende week te doen. Het is een
verschijnsel onder het publiek dat te be
grijpen is.
De heer Wiewei legde er den nadruk
op dat men vooral niet moet verwarren
een prijsstijging met een prijsopdrijving.
Aan dit laatste gelooft hij dat de win
kelier in h«t algemeen gesproken niet
zal doen.
DE MARGARINE-INDUSTRIE EX
PORTEERT KATOENTJES
Het Unilever-concern verschaft
werk aan onze textiel-industrie.
Men schrijft ons uit Den Haag
In de textielindustrie is weer werk aan
den winkel.
In dezen tijd een zoo verheugend feit,
dat er de aandacht wel eens extra op ge-
vestig mag worden.
Het blijkt ons, dat eenige textielfabrie
ken hier te lande, zoowel weverijen als
drukkerijen, ten zeerste gebaat zijn met
belangrijke orders, welke afkomstig zijn
van een van de belangrijkste dochter
maatschappijen der Unilever, de United
Africa co. Ltd., een onderneming die de
grondstoffen voor de margarine-, olie-,
en zeepbereiding in de tropische gewes
ten, speciaal in Afrika, koopt en daarte
genover tal van Europeesche en in het
bijzonder Nederlandsche goederen in die
gewesten verkoopt.
Het afzetgebied van deze Unilever-
dochtermaatschappij is enorm en spe
ciaal ook aan katoentjes neemt de olie-
vruchfenleverende bevolking groote hoe
veelheden op.
Dit komt dan weer aan onze industrie
ten goede en vermeerdert de werkgele
genheid hier te lande. Zoo moet het
gaan.
Hare Majesteit de Koningin, zeer
getroffen door de buitengewoon
groote belangstelling en het mede
leven ter gelegenheid van de verlo
ving van H.K.H. Prinses Juliana der
Nederlanden met Prins Bernhard
van Lippe-Biesterfeld wenscht langs
dezen weg aan alle colleges, corpo
raties, instellingen, vereenigingen
en particuliere personen, hoogstder-
zelver oprechten dank te betuigen,
aangezien het onnoemelijk groot
aantal gelukwenschen het Hare Ma
jesteit niet mogelijk maakt om een
ieder afzonderlijk te bedanken.
De Particulier Secretaris van H.M.
van Heemstra.
Hieronder een verzameling van de mun
ten en geldswaardige papieren, die een
deel van hun goudwaar de hebben inge
boet Rechts boven vóór en achterzij
de van de Fransche franc; daaronder de
beide zijden van de Zwitsersche franc;
links onder vóór en achterzijde Holland-
sche gulden en daarboven de dito zijden
van de Belga, de Belgische muntéênheid.
In het midden het Engelsche Pond-biljet
(boven) en het Amerikaansche Dollar
biljet (beneden).
Nederlandsche vereeniging van
Huisvrouwen spoort aan tot
kalmte.
Wij ontvingen het volgende schrijven, on-
derteekend door mevrouw C Eerdnians-de
Holl, presidente en mevrouw D. Oppenhei-
mer-Belinfante, secretaresse, van de Neder
landsche Vereeniging voor Huisvrouwen:
Het hoofdbestuur der Nederlandsche Ver
eeniging van Huisvrouwen meent goed te
doen, zich langs dezen weg tot de Nederland
sche huisvrouwen in het algemeen en tot de
leden der vereeniging in het bijzonder te
richten, om haar, in verband met de tijds
omstandigheden tot het betrachten van de
noodige kalmet aan te sporen.
Minister Colijn heeft het zoo uitdrukkelijk
gezegd, dat het van groot belang is, de ge
wone levenswijze niet te veranderen, geen
overmatige inkoopen te doen of te hamste
ren. Plotselinge groote vermeerdering van
vraag lokt prijsopdrijving uit en doet daar
door de levenskosten stijgen. Dit moet steeds
en thans in het bijzonder worden vermeden.
Geeft daarom gehoor aan de raadgevingen
van den voorzitter van den ministerraad en
voorziet in de behoeften van uw huishou
den op de wijze, die gij gewoon zijt geweest
te volgen. Gij helpt daardoor maatschappe
lijke ontwrichting te voorkomen en maaki
het mogelijk, dat het economische leven zich
verder zonder hinderlijke schokken ontwik
kelen kan.
Het hoofdbestuur vertrouwt, dat elke huis
vrouw zich van haar plicht bewust zal zijn.
KOSTBARE HOND TE AMSTERDAM
GESTOLEN
Onbekenden hebben zich toegang ver
schaft tot een leegstaand perceel aan de
Jan Pieter Heyestraat. Een samojeden
hond die ter bewaking in het huis was
achtergelaten, is meegenomen. Het dier
vertegenwoordigt een waarde van 200
gulden.
MEER DAN 2 MILLIARD FRANCS
AANLEGKOSTEN
Het argument van de technische on
mogelijkheid, dat de tegenstanders van
het object naar voren brachten hield
dus geen steek. Ook het kostenvraagstuk
beteekent geen onoverkomelijke hinder
nis. De spoorweg begint bij Djelfa in
Zuid-Algiers, kruist het Ouled-Nailge
bergte, leidt over Laghouat en Sjardaia
door de westelijke Sahara en verder over
de hoogvlakte van Tademait, doet Tane-
zrouft aan en eindigt bij Bamba aan
den Niger. De aanlegkosten van dezen
ongeveer 2000 km. langen spoorweg wor
den in een rapport van den inspecteur-
generaal van openbare werken, Maitre-
Devallon, in totaal op 2600 millioen
francs becijferd. Deze som vormt geen
onoverkomelijke hindernis. Anders stond
het echter met de vraag, of de door een
zoo dunbevolkt gebied leidende spoor
weg rendabel en de watervoorziening in
dit volkomen waterlooze gebied wel
mogelijk zou zijn. De laatste vraag is
reeds opgelost. De trans Sahara spoor
weg zal met dieselmotor-tractoren wor
den uitgerust en daarom slechts mini
male hoeveelheden water behoeven, die
in groote reservoirs medegenomen kun
nen worden.
HOE STAAT HET MET DE
RENTABILITEIT?
Veel moeilijker is het probleem van
de rentabiliteit. De weinige woestijnbe
woners zijn zwakke producenten en nog
zwakkere verbruikers. Daarentegen heeft
het eindpunt van den spoorweg. de
streek aan den Nigerbocht, zich in den
laatsten tijd verwonderlijk snel ontwik
keld De bevolking vermeerderde zich
hier in de laatste tien jaren met onge
veer 15% en ook productie en consump
tie stijgen snel. Groenten, katoen, sisal,
kapok, hennep, rubber, huiden, wol en
rijst, die het moederland gebruikt en
hier in groote hoeveelheden geprodu
ceerd worden, garandeeren den spoor
weg een rendabel goederentransport en
ook de veeteelt is op het oogenblik reeds
aanzienlijk groot dan het eigenverbruik
Daarbij komt de immense oliewinning,
die met de voortschrijdende populari
seering van de ruwe-oliemotoren binnen
afzienbaren tijd van groote beteekenis
zal worden. De afgevaardigde van Réu-
nion en vroegere gouverneur-generaal
van den Soedan. A. Bru net heeft daar
om in zijn rapport de rentabiliteit van
den spoorweg als buiten allen twijfel
stande betiteld Even optimistisch laat
de schepper van den Parijschen Métro,
Berthelot, zich met het oog op het pas-
sagiersverkeer uit en 'n groote Fransche
spoorwegmaatschappij heeft zich reeds
bereid verklaard tegenover een conces
sie voor den tijd van 99 jaren den aan
leg uit eigen middelen te bekostigen.
TEGEN JAPAN GERICHT
Daarbij komt de overweging, dat de
trans-Sahara-spoorweg slechts het be
ginstuk van den grooten toekomstigen
transafrikaansche spoorweg vormt, die
een gebied van 92 millioen inwoners
(Noord-Afrika, Senegal, WestSoedan,
Kameroen, AequatoriaalAfrika, Con-
go, Kenya, Tanganyika en Mozambique)
met een jaarlijkschen handelsomzet van
52 milliard francs zal ontsluiten. Er
wordt reeds beraadslaagd over de des
betreffende F ranschBelgischEngel
sche samenwerking en de voortschrijden
de industrialiseering van Azië met de
daaruit resulteerende overstrooming van
den aardbol met goedkoope Japansche
waarde geeft haar de noodigen prikkel
Frankrijk, België en Engeland zijn het
er in principe over eens, dat de twin
tigste eeuw niet de eeuw van Azië, maar
van Afrika zijn economische ontwik
keling en zijn nauwe samenwerking met
Europa moet zijn. Hier wachten nieu
we grondstofbronnen en afzetmarkten,
hier zijn vele arbeidsmogelijkheden en
de voortschrijdende civilisatie ml de
koopkracht en de consumptie behoefte
enorm doen stijgen.
HET WERK BEGINT!
Het eerste plan in plaats van een
spoorweg, autowegen aan te leggen,
heeft men snel laten varen. Deze wegen
zouden even veel kosten als een spoor
weg: de kosten van onderhoudt, uitgaven
voor meer personeel, enz. zouden ech
ter aanzienlijk hooger zijn. Een beslist
onpartijdig deskundige, de kortgele
den gestorven president van de trans-
SaharaAutomobielclub generaal Es-
tienne, heetf in zijn rapport uitgerekend,
dat het transport per vrachtauto on ge
ver 8 a 10 maal zoo duur zou zijn dan
per spoorweg.
De debatten zijn beëindigd; het
gigantische project, dat reeds in 1933
door den Oppersten Raad der Natio
nale Verdediging warm aanbevolen was
zal in het kader van het groote werk
verschaffingsprogramma van de regee
ringBlum ten uitvoer worden gebracht
en twee continenten binnen afzienba
ren tijd een aanmerkelijk stuk dichter
bij elkaar brengen. (v.p.b.)
