41 lil
Auto met gas-cylinders
Heeft Mussolini
door trein verpletterd
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Monetair ontwerp
aangenomen
Duitschland maakt
zijn eigen benzine
Chineesch-Japansche
spanning
KIJKEN is KODPEN N CLDECK
Buiienlandsch
Overzicht
groote plannen?
VRIJDAG 2 OCTOBER 1936. 80e Jaargang. No. 10076.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Ernstige botsing
op onbewaakten
overweg»
SNELTREIN AMSTERDAM—GRO
NINGEN OP VRACHTAUTO INGE
REDEN. BESTUURDER GE
DOOD. HET VOERTUIG IN
BRAND GEVLOGEN, EVENALS DE
LOCOMOTIEF EN DE EERSTE
WAGONS. MACHINIST EN STO
KER MET BRANDWONDEN NAAR
HET ZIEKENHUIS VERVOERD.
REIZIGERS ONGEDEERD. STAG
NATIE IN HET TREINVERKEER.
ZWOLLE: Gisterenavond is op
den onbewaakten overweg te Ber-
kum, gemeente Zwollerkerspel, een
zeer ernstig ongeluk gebeurd, dat
groote afmetingen heeft aangenomen.
Omstreeks zeven uur is daar name
lijk een vrachtauto uit Zwolle, die be
laden was met cylinders, gevuld met
buta-gas en op weg was naar Dalf-
sen, gegrepen door den sneltrein Am
sterdamGroningen, welke om 17.08
uur uit de hoofdstad was vertrok
ken en om zeven uur Zwolle had
verlaten.
De gevolgen waren ontzettend.
Terstond na de botsing vlogen na
melijk zoowel de locomotief als de
auto in brand.
De machinist stond temidden der
vlammen, toen hij den trein tot stil
stand moest brengen. Dank zij een
groote mate van tegenwoordigheid
van geest, slaagde hij daar evenwel
in, doch toen waren zijn kleeren en
die van den stoker reeds in brand
geraakt, zoodat beide mannen in een
langs de spoorlijn loopende sloot
moesten springen om hun kleeren te
dooven. Door reizigers zijn zij weer
op het droge gebracht.
Met brandwonden aan hoofd en
handen zijn beide mannen naar het
Sophiaziekenhuis te Zwolle ver
voerd.
De bestuurder van de vrachtauto, die, ter-
ftvijl zijn kleeren brandden, uit de cabine
sverd geslingerd, was op slag dood.
De auto is geheel vernield.
HEVIGE PANIEK ONDER DE
REIZIGERS.
Onder de reizigers brak na de botsing, die
Zeer hevig was, een paniek uit. Deze werd
nog verergerd, doordat door de ontploffende
gascylinders ook de voorste wagons van den
trein in brand waren geraakt.
Dank zij het krachtig optreden van het
treinpersoneel en de reizigers, die hun te
genwoordigheid van geest hadden behou
den, konden allen echter in veiligheid wor
den gebracht.
Met geweldige knallen ontploften nog ge-
ruimen tijd de gascylinders, hetgeen tot ver
jn den omtrek hoorbaar was.
Het treinverkeer was in beide richtingen
gestagneerd.
De laatste wagons van den trein zijn door
een locomotief naar Zwolle teruggebracht,
.waarheen ook de reizigers zijn vervoerd.
Met man en macht ging men aan het werk
om het verkeer in een richting over een lijn
gaande te kunnen houden.
Op den overweg, waar het ongeval gebeur
de, zijn reeds verscheidene ongelukken ge
beurd, o.a. het vorige jaar toen er een auto
met 18 kinderen door een passeerenden trein
werd gegrepen en versplinterd.
Persoonlijke ongelukken hadden toen ech
ter niet plaats.
Chauffeur had waarschuwing niet
gemerkt.
Omtrent het ernstige ongeluk vernemen
wij nog, dat de auto toebehoorde aan de
firma Buttinger te Groningen, die een fili
aal heeft te Zwolle. Deze firma handelt in
sanitaire artikelen en bouwmaterialen. De
chauffeur van de auto is toen hij den over
weg naderde nog gewaarschuwd door een
wachtenden landbouwer uit Dalfsen, doch
waarschijnlijk heeft hij deze waarschuwing
niet opgemerkt. De auto reed namelijk met
volle vaart door en vervolgens tegen den
met groote snelheid naderenden trein op.
Een hevige slag volgde. Het was het ex-
plodeerende gas uit de cylinders. Verschil
lende ruiten van woningen in den omtrek
zijn door den luchtdruk gesprongen.
De chauffeur van de auto, de 44-jarige
A. de Koning uit Nieuwerhoorn (Z.-H.)
moet op slag dood zijn geweest. Zijn ver
koold lijk is naast de spoorlijn gevonden.
De machinist en de stoker van den trein
hebben zich zeer moedig gedragen. De
eerste wist den trein namelijk niettegen
staande het feit, dat. de locomotief één vuur
zee was, binnen vijftig meter tot stilstand
te brengen. Beiden zijn daarop, zooals ge
zegd in een sloot gesprongen, waaruit zij
even later door reizigers zijn gered. Bij een
nabij wonenden landbouwer zijn de mannen
van droge kleeren voorzien, terwijl hun daar
onmiddellijk de eerste medische hulp is
verleend.
Ontploffingen gevolgd door
hoog opschietende vlammen.
Toen de botsing plaats had, werden in
Zwolle en omgeving eenige doffe knallen
gehoord en zag men hoog opschietende
vlammen.
Eenige minuten later reeds spoedden zich
doktoren, ziekenauto'sen politiemannen
naar de plaats van het ongeluk. Zij troffen
er een geweldigen chaos aan. Brandende
overblijfselen van een auto, in de nabijheid
waarvan het geheel verkoolde lijk van den
nog onbekenden chauffeur lag; een zwaar
gewonden machinist en stoker; een gedeel
telijk brandenden trein en een honderdtal
reizigers, die in paniekstemming verkeerden
Vrouwen gilden, kinderen huilden en man
nen trachtten met verschrikte stemmen de
doktoren en politiemannen in te lichten.
Verschillende reizigers waren door glas
scherven gewond en bedekten hun wonden
met zakdoeken en ander noodverband-mate
riaal.
Het eerst werd het lijk van den chauffeur
naar Zwolle vervoerd, spoedig daarna volg
den de ernstig gewonde machinist en stoker
De verwondingen waren van dien aard, dat
de doktoren afzagen van het verleenen van
eerste hulp ter plaatse.
Van alle kanten kwamen
nieuwsgierigen.
Inmiddels waren honderden nieuwsgieri
gen van alle kanten naar de plaats van de
botsing gekomen en men kon het oprui-
mingswerk eerst beginnen, nadat de plaats
van het onheil in verren omtrek was ont
ruimd mede in verband met het gevaar van
het springen der Buta-gas cylinders.
Nadat het vuur, dat ook eenige personen
wagens vlak achter de locomotief had aan
getast, was gedoofd, werd een locomotief
uit Zwolle gerequireerd en konden de rei
zigers naar Zwolle worden teruggebracht.
Hoewel het ongeluk wat de daarbij be
trokken personen betreft, betrekkelijk gun
stig is afgeloopen is het wat aard en om
vang aangaat, toch wel een der ernstigste
geweest, die de laatste jaren bij Zwolle zijn
voorgekomen.
De locomotief van den trein is ernstig
vernield, terwijl de goederenwagen en een
personenrijtuig zijn uitgebrand. Al deze
treindeelen zijn uit de rails geloopen, waar
door ook het nevenspoor is versperd. De
overige wagons zijn in allerijl van het
brandende gedeelte afgekoppeld. Eenige
treeplanken hadden reeds vlam gevat, maar
men slaagde erin het vuur te dooven. De
brandweer van Zwollerkerspel was spoedig
met de motorspuit ter plaatse en heeft het
vuur in de laatste resten der vernielde
wagons gedoofd.
Om half elf was het treinverkeer in beide
richtingen nog gestremd.
FRANKRIJK.
Conflict tusschen de beide Ka
mers voorkomen.
Vannacht om 1 uur is het conflict dat tus
schen Kamer en Senaat dreigde te ontstaan,
gelukkig opgelost.
Vele politici en beursmenschen zullen on
getwijfeld een zucht van verlichting hebben
geslaakt, want indien men er niet in was ge
slaagd een compromis te vinden, had dit
ongetwijfeld ernstige politieke gevolgen kun
nen hebben.
Het geschil liep in hoofdzaak over de
vraag, op welke wijze de nadeelige gevolgen
der devaluatie van den franc konden worden
opgevangen en hoe men een gedeelte der
valuta-winsten naar de schatkist kon doen
afvloeien.
Wat de eerste kwestie betreft trachtte re
geering en Kamer voorzieningen te treffen
om door loonbijslagen, opgelegd door de re-
gcering, voor de arbeiders, de bereikte le
vensstandaard te doen handhaven.
De zeer rechts georiënteerde Senaat ge
voelde hier niets voor en bleef zich, onder
aanvoering van Caillaux, tegen een te groote
macht van de regeering verzetten.
Het was duidelijk, dat men de regeering in
deze kwestie niet erg vertrouwde.
De Senaat wilde, dat de devaluatie-gevol
gen door alle Franschen zouden worden ge
dragen en weigerde voor de arbeiders een
uitzonderingspositie te scheppen.
Hoe het gespannen heeft kan blijken uit
het feit, dat de door de Kamer aanvaarde
wetsontwerpen tot viermaal toe aan haar
zijn teruggezonden.
Tenslotte is men het eens geworden over
een compromis voorstel, waarbij de regee
ring de bevoegdheid wordt gegeven om arbi
trage over loonbijslagen dwingend voor te
schrijven.
Over de samenstelling van de verzoenings
commissie waren partijen het tot zeer laat
in den nacht nog niet eens, maar ten slotte
is overeengekomen dat de rechtspraak zal
worden toevertrouwd aan vertegenwoordi
gers van werklieden en werkgevers zelf,
waarbij de mogelijkheid aanwezig blijft dat
een lid der regeering als super-arbiter kan
worden gekozen, als partijen dit wenschen.
Op deze basis is tenslotte de godsvrede tot
stand gekomen.
Wat de tweede kwestie (die der valuta-win
sten) aangaat is tenslotte het voorstel Laf-
fort om 80 procent te heffen door den Se
naat verworpen. Het percentage blijft op
50 bepaald.
VIER NIEUWE GROOTE SYN
THETISCHE BENZINEFABRIE-
KEN IN 1 y2 JAAR GEREED.
Bij de inwijding van de eerste 1000 km.
autowegen, heeft Adolf Hitier in een korte
rede o.a. de sensationeele rnededeeling ge
daan, dat over anderhalf jaar Duitschland
zich volkomen vrij gemaakt zal hebben van
buitenlandsche benzine. Het heeft ons na
tuurlijk geïnteresseerd, aldus de Berlijnsche
correspondent van het „Alg. Handelsbld., na
te gaan, op welke feiten deze verzekering ge
baseerd is en wij kunnen uit betrouwbare
bron mededeelen, dat inderdaad met volle
kracht er aan gewerkt wordt, dit resultaat
te bereiken.
Niet minder dan vier reusachtige
fabrieken elk grooter dan de te
genwoordige toch al geweldige „Leu-
na-Werke" zijn in aanbouw en zul
len over anderhalf of twee jaren alle
hoeveelheden benzine leveren, die
het Duitsche verkeer, de weermacht
enz. noodig hebben, en bovendien
nog de gewenschte reserve. Deze ben
zine wordt gewonnen uit steenkool
en bruinkool, die in Duitschland in
voorloopig onbegrensde hoeveelhe
den voorradig is, en zal vermoedelijk
voor Mk. 0,25 per liter in den han
del gebracht worden.
Bovendien zal deze benzine nog het voor
deel bieden, onvermengd te zijn (dus niet
als de tegenwoordige benzine met 10 spi
ritus ten behoeve van het surplus aan
aardappelen bij den landbouw aange
lengd) wat den motoren natuurlijk zeer ten
goede zal komen. Deze vier fabrieken worden
(geheel of gedeeltelijk) gefinancierd uit de
belasting op den invoer van buitenlandsche
benzine, die zoo hoog is dat, gelijk bekend
dè benzine in Duitschland op het oogenblik
tot zelfs M. 0.39 per liter (voor het mengsel
benzine-benzol-spiritus) moet opbrengen.
Door dezen maatregel moet natuurlijk de
fiscus van de opbrengst dezer belasting tij
delijk afstand doen.
De belangrijkste verlaging van den ben
zineprijs over lYz tot 2 jaren is bovendien
gedacht in samenhang met het op de markt
brengen van de, haast zouden wij schrijven:
beruchte „volksauto". Dit goedkoope wa
gentje, dat niet meer dan 1000 M. kosten
mag en niet meer dan 100 M. per maand
mag verbruiken, is een der persoonlijke
wenschen van Adolf Hitier. Hij heeft reeds
in 1934 de industrie dringend verzocht, de
ze kleine auto op de markt te brengen, maar
de auto-industrie voelde weinig voor dit
plan, waarin het een gevaar voor den afzet
van duurdere en meer winstbrengende wa
gens zag (en zeker heden nóg ziet), en
stond bovendien op het standpunt, dat het,
gezien vooral de hooge benzinekosten, prac-
tisch onmogelijk zou blijken, de maande-
lijksche lasten op een zoo laag peil te bren
gen. En dat ondanks de afschaffing van de
auto-belasting.
Althans: op de show van 1935 ontbrak de
volksauto evenzeer als op die van 1936.
Groote fabrieksplannen bleven in de voor
bereiding steken, maar de Rijksbond der
Duitsche auto-industrie zag zich toch ge
drongen, iets te doen, legdeeen bedrag
van pl.m. 1.250.000 mk. in de voorbereidin
gen vast, construeerde een „volksauto" en
is reeds geruimen tijd bezig met het pro-
beeren van enkele proefwagens.
Ben ik goed ingelicht, dan gaat het hier
om een vierpersoons gesloten autotje, met
een z.g. „tweetact"-2 cyl. motor van Ó.8 liter
inhoud, aangebracht op de achteras.
Van de eigenschappen op den weg heb
ben wij nog niets naders kunnen vernemen.
Intusschen heeft naar wij in vak
kringen hoorden, Hitier aan de wei
felende houding van de industrie 'n
einde gemaakt door het bevel uit te
vaardigen, dat op de Berlijnsche
auto-show in het voorjaar van 1938
de „volksauto" tot verkoop in het
groot gereed moet zijn, en dat het
Rijk de daartoe noodige financiering
op zich heeft te nemen.
Het zal nu nog een kwestie van organisa
tie zijn, dit rijksinitiatief met het reeds be
gonnen werk der industrie harmonisch te
vereenigen.
Interessant is in verband met deze plan
nen, dat de bekende Opel-fabriek haar
goedkoopste auto's reeds voor M. 1450 aan
biedt en naar wij vernemen dezen prijs bin
nenkort zelfs op M. 1250 zal terugbrengen.
Daarmee is dan ruim twee jaren vóór het
verschijnen van de „volksauto" reeds een
wagen op de markt gebracht, die zeker aan
dezelfde eischen voldoet en een normale
machine heeft.
Het geduld der Chineezen is ten
einde.
Chineesche en Japansche diplomatieke
kringen te Nanking zijn van meening, dat de
huidige Japansch-Chineesche crisis van bui
tengewoon ernstigen aard is. Het optreden
van Japan heeft de houding van China
standvastiger doen worden. De .Chineesche
bladen zijn eenstemmig van oordeel, dat het
geduld thans de grens heeft bereikt. China
zal ingeval van nieuwe eischen niet voor de
verdediging zijner rechten terugdeinzen.
Tsjang Kai Sjek is intusschen van Kanton
naar de badplaats Koeling gevlogen, waar hij
voortdurend over den toestand op de hoogte
wordt gehouden. Een ontmoeting tusschen
hem en Kawagoe, den Japanschen ambas
sadeur, wordt hier niet uitgesloten geacht.
Japan heeft geen eischen ge
steld tot bijlegging van geschil.
Het agentschap Domei meldt, dat Gai-
moesjo, de woordvoerder van de Japansche
regeering, formeel het uit buitenlandsche
bron afkomstige bericht heeft tegengespro
ken, dat Japan tot China eenige eischen zou
hebben gericht tot regeling der Japansch-
Chineesche geschillen.
Chineesche troepenbewegingen.
Felle politiek tegen Japan.
Slechts Tsjang Kai-sjek kan de
kwesties oplossen.
De berichten, welke uit Sjanghai te To
kio inzake de verhouding JapanChina,
zijn met elkaar in tegenspraak. De correspon
dent van de „Hochi Sjimbun" te Sjanghai
bericht, dat volgens zijn meening in offi-
cieele Chineesche kringen een politiek wordt
gevoerd, waardoor een oorlog met Japan
wordt geriskeerd en dat in dat geval inter
ventie van Engeland en Sovjet-Rusland zal
worden gevraagd.
De correspondent van „Asahi Sjimbun" te
Nanking daarentegen is meer optimistisch
gestemd. Hij wijst op de onderhandelingen
welke worden gevoerd tusschen de vertegen
woordigers van Japan en China te Nanking,
teneinde een einde te maken aan de im
passe, waarin de besprekingen zijn geraakt.
Wel geeft hij toe, dat in Chineesche offi-
cieele kringen een felle politiek tegen Ja
pan wordt gevoerd, en dat niemand dan
Tsjang Kai-sjek in staat is de kwestie tot een
goed einde te brengen.
De correspondent van den „Asahi Sjim
bun" maakt melding van Chineesche troe
penbeweging vooral op de Lunghai en
Pinghan spoorwegen. Ook is de militaire
luchtvaart van het Chineesche leger te Nan
king zeer actief.
Geen devaluatie van
den schilling
Weenen. De Oostenrijksche bondsmi-
nister van financien, Dr. Draxler, en de pre
sident der nationale bank, Dr. Kienboeck,
hebben door het officieele persbureau de
volgende verklaring doen publkeeren.
Na zorgvuldige bestudeering van
de financieele en economische posi
tie van Oostenrijk en de mogelijke
gevolgen der in het buitenland op
het gebied der valutapolitiek netrof-
fen maatregelen voor de binnen-
landsche economische belangen zijn
wij tot de slotsom gekomen, dat het
denkbeeld eener devaluatie van den
schilling met beslistheid van de
hand moet worden gewezen.
TROEPENBEWEGING IN BINNEN-
MONGOLIE'.
Peiping. Wederom wordt melding ge
maakt van troepenbeweging in Binnen-Mon-
golië. De onahankelijke staat schijnt voor
nemens een aanval te doen op de provincie
Sui Yuan.
Verder wordt medegedeeld, dat Japansche
officiersposten zijn doorgedrongen tot Ed-
singol en tot de grens van de provincies
Ning Hsia en Kansoe, zoodat Japan een
wig heeft gedrongen tusschen Buiten-Mon-
golie, dat onder invloed staat van Sovjet-
Rusland en de Chineesche Noordwestelijke
provincies, tot ver in de richting van Sin-
kiang.
Het Fransche devaluatie ont
werp. Be kans op goedkeuring
groot.
Het is toevallig dat we vandaag alweer
Italië aan de kop van ons overzicht moe
ten zetten. De handelingen van Italië
kunnen op het wereldgebeuren van groo
te beteekenis zijn en waar Mussolini,
volgens de Morning Post, groote plan
nen heeft, is het wenschelijk daar even
bij stil te staan. Volgens het Engelsche
blad, dat heusch niet tot de sensatiebla
den behoort zou Mussolini opeens alle
groote kwesties tegelijk aan de orde wil
len stellen. Men weet, van dictators is
alles te verwachten en wat hun ook ver
weten mag worden, zeker niet dat zij
met geen radicale voorstellen durven te
komen en die, zoo noodig, uit te voeren.
We hebben daar de laatste maanden
nogal eens een voorbeeld van gehad
Mussolini dan zou willendat in
behandeling werd genomen: le een
accoord voor de Middellandsche zee
tusschen Engeland en Italië; 2e be
sprekingen tusschqn de vijf mogend
heden voor een nieuw Locarno Onze
voorspelling dat Italië daar zeker
niet veel meer voor zou voelenin
ons overzicht van gisteren gedaan
zou dus door dit bericht teniet ge
daan worden. Wij hopen het! Voorts
zou Italië voorstellen een wereld
conferentie voor een monetaire
stbilisatie verder een hervorming
van den Volkenbond en de terug
keer van Buitscliland te Genève;
5e internationale regelingen op
economisch gebied ten opzichte
van de tarieven en voor uitwisse
ling van grondstoffen; 6e het slui
ten van een verdrag van vier groote
mogendheden in Europa.
Ziezoo daar staat het lijstje. Men
ziet, het is geen kleinigheid en als er
maar de helft van waar is, dan is het
toch altijd nog de moeite waard om in
bespreking te komen.
De Nw. Rott. Crt. zegt: Het program
ma lijkt teveel opeens te omvatten,
maar het behoeft daarom nog niet ge
fingeerd te zijn. Karakteristiek voor
de twee dictatoren in Europa is een
onstuimige aandrang om veel tot stand
te brengen, als zij in beweging komen.
Hun revolutionaire wezen drijft hen er
toe liefst alles op eens recht te zet
ten.
Laat ons dus hopen dat de plannen
van Mussolini niet bij plannen blijven
en dat, wanneer ze voor het forum van
de publieke belangstelling komen, ze
resultaat mogen opleveren.
De Fransche devaluatie, die de indi
recte oorzaak is van het loslaten van
den gouden stndaard in ons land heeft
ook heel wat stof doen opwaaien en
reden gegeven tot scherpe critiek op het
regeeringsbeleid. Algemeen wordt even
wel verwacht dat de Fransche regee
ring haar devaluatie-ontwerp, wel
goedgekeurd zal krijgen We hebben in
ons nummer van gisteren de argumen
tatie en verdediging van Blum, van het
regeeringsontwerp opgenomen.
De Fransche Kamer, beangst voor
vallen van de franc, heeft uit het ont
werp de glijdende schaal weggenomen,
zoodat, wanneer het compromis tus
schen Kamer en Senaat tot stand komt
men voorloopig weet waar men met
Frankrijk monetair aan toe is
VERPLICHTE MILITAIRE HULPDIENST
IN POLEN.
MATROZEN VAN DE „PRESIDENT
ROOSEVELT" HERVATTEN HET WERK
New-York. De stakers onder de zee
lieden van het mailschip „President Roo-
sevelt" hebben zich gistermiddag bereid
verklaard het werk te hervatten. Het schip
zal thans zoo spoedig mogelijk vertrekken.
Warschau. Op het oogenblik wordt de
invoering overwegen van 'n verplichte mili
taire hulpdienst.
Volgens de „Gazeta Polska" zullen hier
onder vallen personen van beider kunnen,
die geen militairen dienst hebben gedaan, en
die krachtens de onlangs uitgevaardigde de
creten ingeval van oorlog gemobiliseerd
kunnen worden. In vredestijd zullen zij te
werk gesteld worden in het belang van de
landsverdediging.
