Omsingeling van
Madrid
KIJKEN is KOOPEN M CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
BuitenlandscliB politiek
De opmarsch
begonnen
Nieuwe arrestaties
in Rusland
Betooging der rexisten
verboden
Buiienlandsch
Overzicht
DONDERDAG 22 OCTOBER 1936. 80e Jaargang. No. 10093.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Zal Largo Caballero
de stad overgeven?
AZANA NAAR BARCELONA
VERTROKKEN. NAVALCAR-
NERO DOOR DE REGEERINGS-
TROEPEN ONTRUIMD.
Uit Lissabon, waar men in het
algemeen zeer goed is ingelicht,
over de bewegingen der rechtsche
troepen, seint Reuter, dat door den
generalen staf van de nationalisti
sche troepen bevel is gegeven, om
het algemeene offensief op alle fron
ten rond Madrid te openen.
Om één uur gisternamiddag be
gonnen de infanterie en cavalerie na
een hevig voorbereidend bombarde
ment uit het Zuiden, Zuid-Westen,
Westen en N.-Westen in de rich
ting van de hoofdstad op te rukken.
Een groot aantal vliegtuigen van
allerlei type bestrooiden op alle
fronten de volksfront-afdeelingen
met bommen en maakten iedere ac
tiviteit van de roode luchtvloot on
mogelijk.
De voornaamste aanval werd ge
concentreerd op Naval Carnero, dat
thans door de roode miliciens is
ontruimd.
Hiermede is de laatste en tevens
belangrijkste stelling ten Zuidwes
ten van Madrid genomen en staat
de weg over de hoogvlakte voor Ma
drid thans voor de colonnes van
Yague open.
LARGO CABALLERO.
De regeeringstrocpen hebben zich hier met
groote vastberadenheid tegen de opmarsch
der opstandelingen verzet, ja zelfs gingen
zij gistermorgen tot een tegenoffensief in de
richting Valmojado over. Deze aanval werd
echter in mitrailleuvuur gesmoord.
Tenslotte was Navalcarnero onder het
vuur van artillerie en vliegtuigen een ware
hel, waaruit de rooden in wanorde vlucht
ten, achtervolgd door tanks van de tegen
partij, welke op de terugtrekkende regee-
ringstroepén een moorddadig mitrailleur-
vuur onderhielden.
Moeilijkheden in Madrid.
Inmiddels meldt een Uniter Press-telegram
uit Salamanca, dat het volgens aldaar bin
nengekomen berichten voor het ministerie
van oorlog te Madrid tot heftige demonstra
ties tegen de regeering-Caballero is geko
men. Behalve vele vrouwen namen ook mili
ciens, die verbanden droegen, aan de betoo
gingen deel.
Toen Caballero op het balcon verscheen,
werd hij door de menigte met den kreet:
„Verrader!" ontvangen. De menschenmassa
eischte dat hij de stad zou overgeven.
De socialistenleider, Indalecio Prieto, mocht
tenslotte een korte toespraak houden, waar
in hij verklaarde, dat aan de inneming van
Madrid de uitslag van den burgeroorlog niet
mocht worden opgeofferd. Deze verklaring
werd door de menigte met luid applaus ont
vangen, doch ondanks hot dringend verzoek
van Prieto, om rustig uiteen te gaan, deden
zich incidenten voor, waarbij tal van scho
ten werden gelost.
Op denzelfden avond, waarop deze be
toogingen plaats hadden, is het tot ernstige
woordenwisselingen gekomen tusschen de le
den van de volksfront-regeering. Prieto zou
in een kabinetsraad hebben voorgesteld, den
zetel van de regeering naar Barcelona over
te brengen, waar dan de onafhankelijke soci
alistische republiek Catalonië zou worden
Uitgeroepen. Vandaar zou men gemakkelij-
vloog, dat zij den vlieger boven het geraas
van de schroef uit konden hooren schreeu
wen: „Arme zonen van Lenin! Geeft u toch
over, want wij willen u niet dooden!"
Behalve de groote superioriteit van de op
standelingen in de lucht maken zij dit
zal vele militairen verbazen veel gebruik
van cavalerie tegen de zich wel veel lang
zamer bewegende, maar toch met moderne
geweren en mitrailleurs uitgeruste Milicia.
De lichte Moorsche cavalerie zwenkt om de
roode bastions, heen, brengt mitrailleurs in
stelling en boekt successen door de regee
ringstrocpen terug te drijven in de eenige
richting waaruit niet geschoten wordt.
Lichte tanks hebben bij die soort manoeu
vre aan de zijden der witten ook meerma
len goed werk gedaan.
Het aantal soldaten van de troepen die
op Madrid aanrukken kan heel moeilijk ge
schat worden. De troepen die Toledo inna
men bestonden vrijwel allen uit Mooren en
légionnairs. Op alle fronten worden Moor
sche troepen gebruikt, en men neemt het
generaal Franco zeer kwalijk dat hij hen in
het veld heeft gebracht. De Mooren en de
vrijwilligers uit Navarra hebben de repu
tatie de beste soldaten te zijn. Slechts zeer
weinig garnizoenstroepen in de buurt van
Madrid zijn in actie gekomen. Men krijgt
den indruk dat de campagne van de op
standelingen voornamelijk gevoerd wordt
door beroepssoldaten en vrijwilligers en dan
niet in grooten getale.
Het gebied rond Madrid, waar op het
oogenblik de opmarsch der nationalisten
plaats vindt.
ker, aldus meende Prieto, de campagne tot
herovering van Spanje kunnen organiseeren.
Zal Madrid worden overgegeven?
Na dit voorstel van Prieto moet de woor
denstrijd zóó heftig zijn geworden, dat Ca
ballero zijn collega met een revolverschot
doodde. Weliswaar wordt het bericht omtrent
den dood van Prieto door de Spaansche am
bassade te Parijs formeel tegengesproken,
doch uit mededeelingen van uit Madrid ge
vluchte personen blijkt toch wel, dat deze
zaak nog steeds in het duister ligt.
Hoe het ook zij, eerst des anderen daags
konden de ministerieele besprekingen te
Madrid worden voortgezet, waaraan ook de
sovjet-Russische gezant Rosenberg heeft deel
genomen.
Na nieuwe langdurige discussies
zouden Caballero en Rosenberg toen
het den vorigen dag door Prieto in
gediende voorstel hebben aanvaard.
President Azana naar Barcelona.
Uit Barcelona wordt nog gemeld, dat pre
sident Azana zich gistermorgen naar het
parlementsgebouw heeft begeven, waar hij
zich in zijn bureau geïnstalleerd heeft. In de
naburige vertrekken werd zijn miliair ka
binet gevestigd en het kabinet van den secre
taris van den president. Een wacht van de
republikeinsche garde heeft eveneens onder
dak in het parlementsgebouw gevonden.
De echtgenoote van president Azana ha
rerzijds is per vliegtuig uit Alicante te
Toulouse aangekomen en weldra vandaar
naar Parijs, doorgereisd.
Heftige strijd om Huesca.
Intusschen wordt van het front in Aragon
gemeld, dat daar gistermiddag belangrijke
operatics begonnen zijn tegen Huesca, het
welk de militie uit Barcelona nu reeds zoo
lang aan den vijand tracht te ontrukken. Den
heelen dag hield de artillerie niet op de
stad te beschieten en, naar het van de zijde
der aanvallers heet, met succes. De belang
rijkste strategische posities der rechtsche
troepen zouden daarvan te lijden hebben ge
had, met name de nieuwe kazerne, met het
kruitmagazijn. Dit laatste vloog tegenvolge
van het bombardement in de lucht. Terzelf
der tijd maakten de regeeringstroepen groo
te vorderingen in de richting van de stad.
Tot aan het vallen van den avond werden de
gevechten voortgezet.
Oviedo opnieuw bedreigd?
In het regeeringscommuniqué wordt mede
gedeeld, dat aan het front van Gijon een bloe
dig gevecht is geleverd. De mijnwerkers heb
ben de opstandelingen in de nabijheid van
Oviedo aangevallen en na een gevecht, dat
den geheelen dag duurde, hebben zij de stel
lingen van den vijand genomen. Deze nam
de vlucht met achterlating van 81 dooden;
24 kisten munitie, 62 geweren en een mo
narchistische vlag vielen in handen der mijn
werkers. Door deze overwinning is de ver
binding tusschen de opstandelingen te Ovie
do en de rechtsche hulptroepen verbroken.
De stroom van vluchtelingen uit Oviedo
houdt aan.
De strijd om Madrid.
In de N. R. Crt. verhaalL een bijzondere
correspondent van de Times over de verdedi
ging van de hoofdstad:
Na er op te hebben gewezen, dat aan dis
cipline en leiding bij de regeeringstroepen
vrijwel alles ontbreekt, merkt hij op, dat
de rechtschen ook veel moderner en beter
zijn toegerust met alles, van tanks af tot
veldtelefoons toe.
Hun van onder met staal bepantserde
Caproni-bombardementsvliegtuigen, durven
veel te wagen, daar zij weten dat het weini
ge luchtafweergeschut dat de regeeringstroe
pen bezitten, geconcentreerd is bij de vlieg
velden. Onlangs vertelde een militie-offi
cier dat een Caproni zóó dicht over hem en
zijn mannen in hun schuilplaatsen heen-
BRUSSEL. De Belgische regee-
ring heeft besloten, de bijeenkomst
van rexisten, die voor Zondag was
georganiseerd, te verbieden.
De zitting van den Kabinetsraad.
Brussel, 22 October. In een com
muniqué, dat na afloop van den kabinets
raad, die gisteravond gehouden is, is ge
publiceerd, wordt o.a. met betrekking tot
het verbod van de rexistische betooging
medegedeeld, dat de regeering van mee
ning is, dat in de tegenwoordige periode van
economisch herstel iedere betooging van
dezen aard bezwax-en en risico's met zich
medebrengt, waarvoor het land gespai
moet worden.
De kabinetsraad heeft in deze zitting voorts
zijn goedkeuring gehecht aan het antwoord
van België op het Britsche memorandum
aan de Locarnostaten van 17 September.
Van Zeeland spreekt hedenavond
voor de radio.
De Brusselsche federatie van socialisti
sche vakvereenigingen heeft besloten, zich
te verzetten tegen den opmarsch naar Brus
sel. die de rexisten voor Zondag a.s. heb
ben georganiseerd.
Minister-president van Zeeland zal he
denavond voor de radio spreken.
MAARSCHALK BLüCHER CON
TRA MOSKOU. MUITERIJ
AAN BOORD VAN KRUISER.
Het D.N.B. meldt uit Warschau:
Naar verluidt zijn ook in het Ver
re Oosten van Sowjet-Rusland tal
rijke hoogwaardigheidsbekleders
uit leger, partij en regeering gear
resteerd.
Onder hen moeten zich alle districts-se-
cretarissen van de partij bevinden, verder
hooge ambtenai*en van den Amoer-Spoor-
weg, de voox'zitter der komosols in het Ver
re Oosten Kogan, de directeuren van ver
scheidene scheepvaartlijnen en een aantal
aanhangers van maarschalk Blücher.
Maarschalk Blücher.
Laatstgenoemde, wiens toenemende zelfstan
digheid steeds grootere ongerustheid
Moskou zou hebben gewekt zou men tot
dusverre nog niet hebben durven aanpak
ken, ofschoon in Moskou vex*teld wordt,
dat zekere teekenen er op wijzen dat Blü
cher van plan zou zijn den regeerders in
het Kreml gehoorzaamheid te weigeren.
Blücher moet alle garnizoenen in het Veree
Oosten op zijn hand hebben.
Ten slotte wordt nog gemeld, dat de be
manning van den kruiser „Gilak" eergiste
ren gemuit heeft. Het is echter gelukt dit
vei-zet neer te slaan en de muiters, die
werden aangevoerd, door een ouden com
munist, genaamd Sjimonajev, te arrestee
ren.
Het Italiaansche bezoek
aan Berlijn*
GEEN AL TE
WACHTINGEN.
GROOTE VER-
GEWELDIGE BRAND TE SAN DIEGO.
New York Te San Diego in Californic
heeft een geweldige brand in de zakenwijk
een geheel blok huizen vernield.
Volgens schatting van de deskundigen
bedi*aagt de schade meer dan twee milli-
oen dollar.
Delbos legt verklaringen af voor
de Kamercommissie. België
blijft trouw aan zijn verbinte
nissen. Beteekenis van het
pact met Rusland.
De Spaansche aangelegenheid
Havas seint uit Parijs:
In de Kamercommissie voor buiten-
landsche zaken heeft de minister
van buitenlandsche zaken. Yvon Del-
bos, mededeelingen gedaan betreffen
de Spaansche aangelegenheden en
de verklaring der Belgische regee-
ring.
In het communiqué in zake de zitting
der commissie wordt o.a. vei'klaard: De
minister gaf een zeer uitvoei'ige uiteenzet
ting van de werkzaamheden van de non-
interventie-commisie in de Spaansche aan
gelegenheden. Hij bracht de omstandighe
den in herinnering, waaronder de commis
sie werd gevormd n.1. op Fransch initiatief.
Hij zeide o.a.: De complicaties door een
waren wedloop ten opzichte der interven
tie te verhinderen. De volgende bijeenkom
sten moeten het mogelijk maken tot een ac-
coord te komen, waarbij de non-interventie
practisch wordt verzekerd.
Dank zij het optreden onzer diplomatieke
en consulaire vertegenwoordigers aldus
Delbos en in het bijzonder van onzen
zaakgelastigde te Madrid, zijn alle Fran-
schen, die den wensch daartoe te kennen
gaven, uit Spanje geëvacueerd.
In antwoord op vex-scheidene desbetreffen
de vragen verklaarde de minister voorts, dat
de Fransche regcering besloten is het sta
tuut van Marokko ten volle te handhaven.
In den loop van zijn uiteenzetting herin
nerde Delbos nog aan het standpunt, door
de Fransche regeering ingenomen ten aan
zien van dc Spaansche aangelegenheden en
wees hij er op dat hij geenszins voornemens
is daarin wijziging te brengen.
Een der leden van de commissie vroeg of
het Fransch-Russisch pact in werking zou
moeten treden in het geval dat Rusland af
gezien zou hebben vaix zijn neutraliteit en
openlijk tusschenbeide zou zijn gekomen
Het bezoek dat Hitier indertijd aan Mus-
solini gebx*acht heeft, heeft niet veel resul-
taat opgelevei'd. De beide dictators schenen
elkaar niet al te best te verstaan en naar
men, van achter de scermen meedeelt,
scheen Mussolini overdonderd te zijn door
de welsprekendheid van Hitier. En Mus
solini is toch ook niet op z'n mondje ge
vallen, zooals men weet.
Nu brengt Italië een bezoek aan Duitsch
land, in den persoon van Ciano, Mussolini's
schoonzoon, die de opvolger van den Ducc
wordt genoemd. De vex*moedens omtx*ent
het doel van de reis omvatten alle moge
lijkheden. Slechts het sluiten van een ver
bond tusschen Duitschland en Italië blijft
erbuiten. Overschei'pzinnige gissers zullen
misschien opperen, dat juist daarom kan
sen bestaan op een dergelijke verx-assing.
Immers, Hitier zoowel als Mussolini hou
den ervan de wereld te oveiTompelen!" zegt
de Nw. Rott. in een artikel in haar nurxx-
mer van gisteren. Maar er is niet veel re
den om te twijfelen aan de oprechtheid
van bex-ichten in de Italiaansche, en vooral
ook in de Duitsche pers, die duidelijk ten
doel hebben, te voorkomen, dat het natio
nale publiek met te hooge verwachtingen
de resultaten van de ontmoeting tegemoet
ziet Tuschen Duitschland en Italië zijn er
veel punten van tegenstelling. Wij hoeven
slechts den naam van Oosteni-ijk te noe
men. Daar zou een vergelijk moeten wor
den gevonden tusschen Hitler's oudste en
diepstwortelende, nationale indeaal, dat hij
reeds lang als allesbehalve onverwezenlij le
baar mag beschouwen, en Mussolini's ele
mentairste eisch voor de veiligheid, en
voor de mogelijkheden van economische
expansie in Europa, van zijn land.
Dat is slechts het Oostenrijksche pro
bleem dat immers al zooveel spanning tus
schen Duitschland en Italië gebracht heeft
en waarop we hier meermalen hebben ge
wezen. Maar er is nog meer. De kleine En
tente, die vroeger geheel op Frankrijk ge
oriënteerd was raakt meer en meer geneigd
uit zelfbehoud, de vriendschap van Italië,
niet te versmaden. Vooral het zich in heel
benarde positie voelende Tsjecho-Slowakije,
dat onder al zijn vrienden, het felst tegen
over het fascistisch Italië stond, is dit Ita
lië met heel andere oogen gaan bekijken.
Er openen zich vooral ook daardoovooruit
zichten voor Rome, juist in de Balkan, die
het in geen geval prijs zal geven vooi'-eenig
accoord met Bexlijn.
Men ziet dus dat er nogal punten zijn, die
veel moeilijkheden bij een regeling zullen
geven. Toch schijnt er de ernstige wil bij
beide partijen om tot overeenstemming té
komen.
Een modus vivendi ten opzichte van Oos
tenrijk, die aan iedere toenadering moet
voorafgaan, moet, mits op basis van tijde
lijkheid, gemakkelijk te vinden zijn, meent
de Nw. Rott. Crt. Ten opzichte van Span
je, waar de beide landen een overeenkomst
beleid, waarschijnlijk echter niet met over-
eenkomstige doeleinden, hebben gevolgd,
moet, nu het doel haast bereikt lijkt, bei
der houding worden geregeld. Voox-al ook
voor het geval van een desperate poging
tot hulp, op het laatste oogenblik, van
Russischen kant. Hier hebben zij wel de
gelijk een gemeenschappelijke taak tegen
over Moskou. Italië wenscht de mogelijk
heid te behouden de Duitsche kaart in het
spel tegenover Engeland te kunnen uitspe
len, en die eigenaardige betrekking te re
gelen. Duitschland heeft overeenkomstige
belangen. Beide landen kunnen, zonder
zich te ver te wagen, tot een zekere mate
van diplomatieke samenwerking besluiten.
We wachten de resultaten af.
MINISTER DELBOS.
ten gunste van de regeexing van Madrid of
Barcelona en er een conflict zou ontstaan
tusschen Rusland en een mogendheid van
het vasteland. Delbos wees er op, dat het
Fransch-Russische pact uitdrukkelijk be
paalt, dat het pact alleen in werking zal
treden in het geval dat zich een agressie
zou voordoen op het eigen gebied van een
der twee contracteerende paitijen, een mo
gelijkheid die men wel niet onder de oogen
zal behoeven te zien. De minister deed voorts
uitkomen, dat elk der contracteerende par
tijen de vrijheid van bcooi-deeling behoudt
betreffende de hoedanigheid van aanvaller.
Een eventueele bijstand heeft dus niets auto
matisch, zooals uiteengezet en erkend werd
bij de x*atificatie van het pact door het par-
lement.
Velen der aanwezigen gaven uiting aan
hun ongei'ustheid omtrent hetgeen zou kun
nen geschieden in geval van een succes en
eveneens van een echec der regeering te
Madrid. Zij vooi'zagen o.a. de eventualiteit
van een verzoek om hulp door Katalonië
aan de Fransche regeering.
Delbos gaf te kennen, dat hij niets zou
doen zonder overleg te plegen met Groot-
Brittannië en de andere in de non-interven
tie-commissie vertegenwoordigde landen.
In het gedeelte van zijn exposé be
treffende de verklaring van den ko
ning van België wees Delbos nog op
de handhaving van alle door België
aangegane verplichtingen. De pre
mier Van Zeeland had hem hierom
trent telefonisch zeer positieve ver
zekeringen gegeven op denzelfden
DE ONLUSTEN TE BOMBAY.
Bombay Alle voorzorgmaatregelen
van de politie hebben niet kunnen verhiix-
dei-en dat nog in drie gevallen werd ge
tracht brand te stichten.
De politie is uitgerust met gewei'en en
de streken, welke nog door ongeregeldhe
den worden geteistei'd, zijn omsingeld. Bij
huiszoeking zijn talrijke wapenen in beslag
genomen en reeds zijn 200 personen tot
stokslagen veroordeeld.
dag, waarop de besluiten van den mi
nisterraad bekend werden. Niet al
leen werd het woord „neutralitéit"
niet genoemd, maar de Belgische re
geering stelde er ook prijs op te ver-
klaren, dat zij trouw bleef en sterk
gehecht aan het pact van Locarna,
aan den Volkenbond en aan het ac
coord van Londen. Niets is gewijzigd
in de overeenkomsten tusschen de
generale staven.
België heeft overigens meermalen de gele
genheid gehad bij monde van zijn staats'ie
den te verzekeren, dat het voornemens was
de defensie van zijn eigen grondgebied op
zich te nemen.
De voorzitter der commissie, Misler, dankte
den minister voor zijn heldere uiteenzettin
gen.
