e 1*1*011
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Staatsgreep
in Irak
Jim Mollison is
Duitschlaodwenscht
koloniën
op Croydon geland
De incidenten te Formosa.
Minister Salengro
geen deserteur
Belangrijke rede van
Buifenlandsch
Overzicht
Göring's schrale troost voor
het Duitsche volk
Avondkleeding
ZATERDAG 31 OCTOBER 1936. 80e Jaargang. No. 10101.
Uitgoye der N.V. v.k Tropmon Co. Schogen.
Zonder bloed
vergieten ver-
loopen
C a r o, 30 Oct. (A.N.P.)Het ge
rucht doet hier de ronde, dat te Bag
dad een militaire staatsgreep is on
dernomen. Het gerucht schijnt door
later ontvangen berichten te worden
bevestigd, doch bijzonderheden ont
breken nog.
Regeeringsgebouwen gebombar
deerd. Minister-president af
getreden.
L o n d e n, 30 October (A.N.P.)Thans
ssijn ook hier berichten binnengekomen om
trent een staatsgreep, die zich gisteren te
Bagdad heeft afgespeeld.
Volgens deze berichten is de minister-pre
sident onder druk van het leger afgetreden,
en is reeds een nieuwe regeering gevormd.
Se staatsgreep zou zonder bloedvergieten in
zijn werk gegaan zijn, en te Bagdad moet het
rustig zijn.
Uit Cairo wordt gemeld, dat volgens daar
oratvangen berichten vliegtuigen gisteren bo
ven Bagdad strooibiljetten hebben uitgewor
pen, waarin werd geëischt, dat de regeering
zou aftreden. Twee uur later keerden de
vliegtuigen terug en gingen zij over tot het
bombardeeren der regeeringsgebouwen. De
minister-president diende hierop zijn ontslag
in.
26 Personen gewond.
Uit Bagdad wordt door Reuter nader ge
meld, dat door het aftreden van het kabinet-
Haejimi voorkomen is, dat de troepen naar
Bagdad oprukten. De troepen waren te
Quaraghan, 110 kilometer ten noordoosten
van de hoofdstad, geconcentreerd voor het
houden der jaarlijksche manoeuvres In de
pamfletten, die door vliegtuigen boven de
stad werden uitgeworpen, werd gezegd, dat
het leger zijn geduld had verloren door het
optreden van het kabinet.
De bommen, die later in de omgeving der
ministeries werden geworpen, richtten wei
nig materieele schade aan, maar 26 perso
nen moesten naar een ziekenhuis gebracht
worden. Alle winkels zijn gesloten; de stad
is echter rustig.
Men meent te Londen, dat de nieuwe re
geering een soepeler houding tegenover het
leg-er zal aannemen, zoodat men zelfs in ze
keren zin zou kunnen spreken van een
soort militaire dictatuur. Niettemin meent
men, dat Irak niet agressief tegen andere
mogendheden zal optreden; de nieuwe .re
geering heeft reeds den wensch uitgespro
ken, de bestaande vriendschappelijke be
trekkingen met Engeland te handhaven.
Het staat wel bijna vast, dat Bekr Sindki de
Acfor intellectures van de revolte is.
Groote betoogingen in het Ber-
lijnsche Sportpaleis. Redevoe
ring van dr. Goebbels.
Ter gelegenheid van het tienjarig be
staan van den Gouw Berlijn heeft de N.S.
D.A.P. gisterenavond in het Sportpaleis een
groote betooging gehouden, waarin de leider
van den Gouw, Rijksminister dr. Goebbels
in een redevoering o.m. heeft gezegd, dat van
Augustus 1932 tot begin 1933 ieder oogenblik
de beslissing kon vallen of Duitschland de
finitief tot het bolsjewisme zou vervallen,
of dat het in de nationaal socialistische be
weging en door haar staatsleiding een nieu
we mogelijkheid zou kunnen vinden tot orga
nisch en staatspolitiek leven. De Rijksdag
brand was de laatste fase in den strijd. Wij
hebben, aldus Goebbels, de regeeringen van
de anarchie ter zijde gesteld. In het buiten
land, vooral in de landen welke zelf door het
bolsjewisme bedreigd worden, heeft men dat
veelal niet begrepen. De geest van den na
tionaal socialistischen wil tot opbouw kan
het buitenland niet begrijpen, omdat het
van het nationaal socialisme vaak slechts
den buitenkant en niet den kern «et.
Het was een sisyphusarbeid, welke wij
hebben gepresteerd. Rijksminister Goeb
bels wees nog op de noodzakelijkheid voor
Duitschland van een sterke weermacht. Hij
zeide, dat deze weermacht niet is opge
bouwd om oorlog te voeren, maar om den
vrede te bewaren. Versailles is dood. De
ketenen zijn gebroken. Duitschland is weer
een groote mogendheid gewoi'den.
Na gewezen te hebben op het be
lang van 't vierjarig plan voor de
grondstoffenvoorziening, zeide
Goebbels dat „wij onzen strijd om
onze koloniën evenmin zullen opge
ven". „Wanneer wij geen grondstof
fen hebben, moet men ons deel laten
hebben aan de schatten der wereld.
Men klaagt, dat de crises ter wereld toe
nemen, maar zij nemen toe, omdat men,
aldus dr. Goebbels, niet bereid is er de
oorzaken van weg te nemen. Wij hebben
geen gedachte van revanche."
De Engelsche matrozen waren niet
dronken.
Naar aanleiding van de Japansche be
richten over de incidenten bij het Britsche
vlootbezoek aan Formosa wordt er te Lon
den de aandacht op gevestigd, dat uit een
door vlootautoriteiten ingesteld onderzoek
is gebleken, dat de drie matrozen, die we
gens dronkenschap naar een politiebureau
werden gebracht, volkomen nuchter waren.
Mén voegt hieraan toe, dat er geen be
zwaar tegen het instellen van een uitvoe
rig onderzoek en tegen het opleggen van
straf, indien bewezen wordt, dat een Britsch
onderdaan zich aan een overtreding heeft
schuldig gemaakt. De Britsche regeering
heeft er Tokio op gewezen, dat drie ma
trozen slecht door de politie zijn behandeld.
En de laatste twee jaar zijn meer klachten
over de wijze van optreden der Japansche
politie gehoord.
De tekst van het lange procesverbaal der
commissie welke belast was met het onder
zoek van het militaire dossier van minister
Salengro, is thans gepubliceerd. Het proces
verbaal eindigt met de mededeeling, dat uit
het onderzoek der stukken gebleken is, dat
de soldaat Salengro bij vonnis, bij verstek
geveld door den krijgsraad der 51ste divisie
op 20 Januari 1916, welk vonnis 'n definitief
karakter draagt, werd vrijgesproken. Het
proces-verbaal is onderteekend door twee
vertegenwoordigers der oud-strijders.
Gelijk men weet, heeft dit onderzoek
plaats gehad naar aanleiding van de beschul
diging' door het blad „Grlngoire" geuit, als
zou minister Salengro tijdens den wereld
oorlog wegens desertie door den krijgsraad
ter dood zijn veroordeeld. (Red.)
Het proces-verbaal is vergezeld van een be
geleidend schrijven van den chef van den
generalen staf, Gamelin, aan den minister
van oorlog, waarin hij dezen mededeelt zijn
taak in deze kwestie hiermede als geëindigd
te beschouwen.
Een diplomatieke zending?
Lord Londonderry, de vriend van
von Ribbentrop, bij Hitier.
Rijkskanselier Hitier heeft den vroegeren
Britschen minister van luchtvaart Lord Lon
donderry en diens echtgenoote ontvangen.
Tevoren hadden de gasten een bezoek ge
bracht aan Goering.
Lord Londonderry in Parijs.
Lord Londonderry, voormalig Engelsch mi
nister van luchtvaart, is gisteren per vlieg
tuig uit Berlijn te Parijs aangekomen.
Mussolini verwacht
In welingelichte politieke kringen verze
kert men, dat de rede, (li eMussolini mor
gen te Milaan zal uitspreken, van groote
internationale beteekenis zal zijn. Men ge
looft, dat het vraagstuk van de bestrijding
van het communisme het belangrijkste deel
der rede zal zijn.
De rede zal in het Duitsch worden heruit
gezonden door Oostenrijksche en wellicht
ook door Duitsche stations.
Op het oogenblik wordt overwogen, of ook
een Fransehe en Engelsche vertaling per
radio verspreid zal worden.
EEN KAMPIOENKIP.
De wereldkampioen in het eierleggen is
gebleken een witte leghorn te zijn in het
staatshoenderpark Acmori in Japan. De kip
heeft nl. het recordaantal van 360 eieren in
een jaar gelegd. De kampioenhen is het
eigendom van een boer in de prefectuur
Yamagata, die haar had ingezonden naar
het staatshoenderpark, waar een „legwed-
strijd" georganiseerd was.
Record verbeterd. In 10 uur
van kust tot kust. Direct door
naar Kaapstad?
Jfcn Mollison is gisterochtend 9.56
uur op het Londensche vliegveld
Croydon geland.
Hij verbeterde op zijn vlucht het
record van Merrill en Richman, dat
18 uur bedroeg, met 5 uur.
Na Mollison's geslaagde oceaan-
vlucht. „Drommels vermoeid
whiskey-soda en rust".
Bij zijn aankomst op Croydon werd Molli
son in uitgeputten toestand uit zijn machine
geheschen. Hij leunde zwaar op den vleu
gel van het toestel, toen hij de gebruikelijke
vragen van den douanebeambte beantwoord
de, waarop hij waggelend zijn weg zocht door
de menigte, die „good old Jim" schreeuwde.
Mollison deelde nog mede, dat hij in tien
uur van kust tot kust was gevlogen. Mid
den op den Oceaan had hij een uur lang in
een cirkel gevlogen, om te trachten het ijs,
dat zich op de vleugels had afgezet, kwijt
te raken.
Naar hij voorts mededeelde, zal hij mis
schien binnen een dag vérder vliegen naar
Kaapstad.
Ik ben, zoo zeide de vlieger overigens nog,
drommels vermoeid en het eenige wat ik wil
is een whiskey-soda en rust. Hij weigerde
over zijn vrouw te spreken.
Mollison heeft meestentijds op een hoogte
van 5.000 meter gevlogen. Voor het vertrek
van New Foundland verklaarde hij zich
hoogst znuwachtig te voelen „alleen om
dat de weerprofeten zoo pessimistisch wa
ren".
UITVOER VAN VARKENS UIT LITAUEN.
De vereeniging van slachterijen „Maistas"
deelt mede, dat in den loop van de vorige
week 113.000 kg. bacon en 20 kisten vleesch-
oonserven naar Klaipeda zijn verstuurd met
bestemming Engeland. Eveneens werden in
dezelfde week 338 vette varkens naar Rus
land en 1663 vette varkens naar Duitschland
afgestuurd.
Is de „Sch. 179" vergaan?
Nog steeds geen zekerheid. Op
zoek naar het wrak. Vergeef,
sche reis van de „Bresveertien".
Een gure herfstmorgen, een koude, natte
wind scheert over het pas zoo onstuimige
water van de buitenhaven van IJmuiden,
alles., vervaagt door den mist, die over
het water hangt. Maar toch gaat de „Bree
veertien" een dienstboot van de N.V. A. Vol-
ker's Aannemingsmaatschappij van open
bare werken, voor dit doel welwillend door
deze firma beschikbaar gesteld, naar bui
ten om een onderzoek in te stellen naar 't
wrak, dat nu al eenige dagen voor de ha
ven van IJmuiden drijft. Men zal trachten
de angstige geheimzinnigheid, die dit wrak
omhult te ontsluieren. Men hoopt een einde
te kunnen maken aan de onzekerheid, die
nu al eenige dagen leeft in de harten van
zoovele Scheveningers, wier verwanten zijn
uitgevaren met de „Sch. 179".
Is het het wrak van de „Sch. 179"? Of is
er nog een ander vaartuig dicht bij de ha
ven van IJmuiden verongelukt?
Men hoopt hierop spoedig een antwoord
te kunnen geven.
Aan boord van de „Breeveertien" bevinden
zich de heeren J. Seyffert, rijkshavenmees
ter van IJmuiden, A. van Wijngaarden, di
recteur van de firma Volker en ook de heer
G. Blok, uit Scheveningen, een magazijn
bediende van de firma Frank Vrolijk, de
reeder van de „Sch. 179", die zal onder
zoeken of zich aan de wrakstukken herken-
ningste'ekens bevinden. De heer Blok is met
alle onderdeelen van de schepen van de
reederij bekend. En licht vindt men iets,
dat hem in staat zal stellen Ja of neen te
zeggen. De storm is gaan liggen, maar er
staat nog een felle bries en de buitenhaven
is nog vol deining.
Een honderd meter van de Noor-
derpier stopt de „Breeveertien" even.
Daar ligt de „Soh. 68", een mast, een
stuk van een gaffel, een stag, en
daar omheen flarden van de vleet,
dat te alles, wat er van de „Scb
68" te zien is.
Wij gaan de haven uit, de zee is verre
van kalm en de „Breeveertien" danst on
rustig op de golven. Nu en dan verdwijnt
de kop onder water en komt een golf over
het schip. Boven het gestamp van de ma
chine uit, klinkt het eentonige geloei van
den misthoorn, die den schepeling den weg
naar de veilige haven moet wijzen.
Maar geen schip is er te zien. Een log
ger, die voor ons uit de haven verliet, is
spoedig in den mist verdwenen. Nog slechts
enkele minuten is de „Breeveertien" buiten
of om haar heen is niets meer te zien, dan
de woelige golven, die hooger worden,
naarmate we verder op zee komen. Steeds
weer boort de „Breeveertien" haar steven
in de witte kruinen.
Zoo gaan we een half uur lang zeewaarts
springend en danzend over de golven. Ka
pitein Heiemig laat de machine stoppen,
vele paren oogen turen over de zee, maar
zoover het oog reikt, is er niets te zien
Dit is trouwens niet heel ver, want de
mist blijft hangen en op een paar honderd
meter van ons af vervaagt alles in den
nevel.
Een logger vaart dicht langs ons, haven-
waarts. Slechts even blijft hij zichtbaar.
Een tijd lang laat de kapitein de machine
stoppen en blijven allen rondkijken, maar
noch de brulboei, noch het wrak, dat ge
zocht wordt, is te zien.
Het is hopeloos werk. Het geluk moet ons
dienen, willen wij succes hebben. Maar dit
laat ons in den steek. Een half uur lang
blijft de „Breeveertien" ronddobberen in de
buurt, waar de brulboei ongeveer moet lig
gen, maar er is niets te zien.
Jammer voor de moeite, jammer voor den
heer Blok en voor allen, die met belang
stelling het resultaat van dit onderzoek
hebben afgewacht.
De onzekerheid blijft voortduren. De ont
knooping van het drama laat nog op zich
wachten
De „Breeveertien" keert terug, nu voort
gestuwd ■Kloor de landwaarts loopende zeeën
Het valt niet mee de pieren terug te vin
den. Zekerheidshalve wordt er nog even
gelood. Wij zijn op zes vaam water.
Als dan eindelijk de loodsboot uit den
nevel opdoemt, komt ook spoedig de Zui-
DE ECONOMISCHE TOESTAND
SLECHT. TERUGKEER TOT DE
PERIODE VAN DEN GROOTEN
OORLOG.
Zooals we de vorige week in een overzicht
schreven heeft Hitier, Göring de opdracht
gegeven, om in den tijd van vier jaar,
Duitschland economisch onafhankelijk te
maken van het buitenland. Het zal geen ge
makkelijke taak zijn en bovendien een taak,
die alleen te volbrengen is door een figuur,
die de sympathie heeft van het volk. ,Want",
zeiden we, van het Duitsche volk zulen veel
en zware offers gevraagd worden, om het
door Hitier gestelde doel te bereiken."
Goring heeft zijn taak meteen aangepakt
en in ons nummer van gisteren heeft men
kunnen lezen, hoe hij zich gericht heeft tot
het Duitsche volk en begonnen is met het
voor te bereiden op de eerste offers, terwijl
hij daarbij tevens naar voren heeft gebracht
dat hij, en Hitier, geen boter meer gebruikt,
want „vet maakt den buik dik", zoo drukte
Göring het realistisch uit en „kanonnen ma
ken het land sterk."
In het „Hbl. van gisterenavond vinden we
een beschouwend artikel, gewijd aan de
boodschap van Goring Wij ontleenen hieron
der daaraan het een en ander.
Op 1 Februari 1933 heeft Hitier voor de
radio aan het Duitsche volk een proclamatie
voorgelezen, waarin hij niet minder dan twee
viex-jaarsplannen tegelijketijd heeft ont
vouwd, zegt het blad. Het eene behelsde: red
ding van den Duitschen boer voor het behoud
van de voedselvoorzieining en zoodoende
van de levensvatbaarheid van het volk; het
andere: redding van den Duitschen arbeider,
door een geweldigen en breed opgezetten aan
val op de werkloosheid. Binnen vier jaar
moet de Duitsche boer, luidde het program,
aan den ondergang onttrokken zijn. Binnen
vier jaar moet de werkloosheid definitief
overwonnen zijn. De vier jaren zijn nog niet
om, er scheiden ons nog drie maanden van
het eind van dit tijdvak, maar er kan niets
Het non-interventie ver
drag geschonden
Echter ten gunste van beide partijen.
Nadat nog verscheidene andere sprekers
in het Engelsche Lagerhuis het woord had
den gevoerd verklaarde de leider van de
Labour, Attlee, dat zijn partij tot de slot
som was gekomen, dat de niet-inmenging
was mislukt en derhalve moet worden op
gegeven.
Namens de regeering antwoordde
Baldwin, dat het moeilijk is een
juist beeld te krijgen van de feiten,
doch de regeering heeft den indruk
dat het verdrag weliswaar is ge-
schonden, doch ten gunste van beide
partijen en niet in ernstige mate.
De regeering acht een wijziging van
de Britsche politiek niet gerecht
vaardigd.
derpier in zicht, even later de Noorderpier
En dan is de „Breeveertien" weer binnen,
na een vergeefsche reis
Het bij Castricum waar
genomen wrak
De „Neeltje Jacoba" onverrich-
terzake teruggekeerd.
De motorreddingboot „Neeltje Ja
coba", welke gisterochtend om kwart
voor tien is uitgevaren om een on
derzoek in te stellen naar een wrak,
dat in de buurt van Castricum zou
zijn gesignaleerd, is gisteravond om
half zeven onverrichterzake teIJmui
den teruggekeerd.
Men heeft de geheele omgeving af
gezocht, doch er is niets gevonden.
Het zoeken werd bemoeilijkt door
het mistige weer.
Nader uit IJmuiden:
De pogingen om zekerheid te krijgen over
het wrak, dat vier mijl uit de kust bewes
ten Castricum in zee is gesignaleerd, met de
kiel naar boven en dat derhalve gevaar
lijk voor de scheepvaart zou zijn, zijn nog
niet opgegeven.
Nadat de „Neeltje Jacoba" de te IJmuiden
gestationneerde motorreddingboot van de
Noord- en Zuidhollandsche reddingmaat
schappij gister den geheelen dag tusschen
IJmuiden en Camperduin de zee had afge
zocht, en onverrichterzake huistoe moest
gaan, is besloten, dat deze reddingboot ook
heden Zaterdag, zee zal kiezen, om hetzelf
de gebied af te zoeken, terwijl de motorred-
dingboot „Dorus Rijkers" van den Helder
tot Camperduin naar het werk zal speuren.
Men heeft medewerking gekregen van den
marine vliegdienst, waarvan eenige water
vliegtuigen uit het kamp „De MoS" assis
tentie zullen verleenen bij het afzoeken van
de zee, om, wanneer zij iets ontdekt hebben,
daarvan aan de reddingbooten kennis te
geven;
tegen zijn, reeds thans de voorloopige balans
op te maken.
Wat het boeren vraagstuk betreft
strijdt Darré, de minister van land-
bouwt nog steeds 'n moeilijken strijd
met den Duitschen landbouw jT om
hem te dwingen in het economisch
gareel te gaan, dat Hitier voor hem
heeft uitgedacht; dit probleem is nog
onopgelost, al kan Darré ook op een
gedeeltelijk succes wijzen. Wat de
redding van den Duitschen arbeider
betreft, Hitier heeft weliswaar bij
decreet de werkloosheid opgeheven,
hoofdzakelijk door het inrichten van
werkkampen en het doen uitvoeren
van militaire werken, maar of hij
daarmee den Duitschen arbeider
heeft gered, zal de toekomst nog
moeten leeren. Er blijven hier vraag-
teekens.
Göring heeft bij de openbare propaganda-
distische introductie van zijn vier jaar plan,
kernachtig geillustreerd, wat er aan de red
ding van den Duitschen arbeider nog ont
breekt.
Hij heeft openlijk toegegeven, dat de
economische toestand van het land
slecht is, nog slechter dan men aan
nam. Hij heeft het in het vooruit
zicht gesteld, dat het zich nog vier
Jaar lang zal moeten otnhouden, van N
de luxe van boter en vleesch, waar
aan reeds sedert lang gebrek heerscht.
H-at eindresultaat zal ook hier eerst kun
nen bewijzen, dat het rooskleurig verschiet,
dat Göring het Duitsche volk opent, inder
daad geprezen mag worden. Twijfel is ech
ter gerechtvaardigd, omdat Hitler's uitgangs
punt is, niet een gezonde economie, die op
een vrij ruilverkeer is gericht, maar op
autarkie, die in de eerste plaats de mili
taire behoeften van den staat tot uitgangs
punt kiest.
Duitschland verkeert thans offici
eel weer in de periode van den
grooten oorlog toen, „durchhungern"
het parool was. Het Duitsche volk
heeft toen ontzaglijke offers ge
bracht, tot het niet meer kon. Tot
welke hoogte zal het thans moeten
offeren, en in staat zijn te offeren?
Het blad meent dan ook terecht, dat de
troost, die in de boodschap van Göring
tot het Duitsche volk uitgaat, voorloopig
schraal is.
Ten aanzien van de beschuldiging
tegen Italië inzake de balearen
verklaarde Baldwin, dat de regee
ring dit onwaar acht.
Tenslotte zeide Baldwin, dat iedere
maand, gewonnen voor den vrede, gewon
nen is voor een goede zaak.
De zitting werd opgeheven, zonder dat
over de debatten werd gestemd.
KIJKEI
IJ
OOPE
II tij C
LOECK
Moderne foto's en
vergrootingen
VAN BUITENGEWONE KWALITEIT.
Geopend behalve 's Maandags dagelijks,
ook 's Zondags tot n.m. 8 uur.
Het is zeer gewenscht, bestellingen
BESTEMD VOOR SINT NICOLAAS
ZOO SPOEDIG MOGELIJK
op te geven. Geen verhoogde prijzen.
Fotogr. Atelier Arpad Moldovan
NIEUWE N I E D O R P
OPNIEUW STAKINGEN IN FRANKRIJK.
Fabrieken en werkplaatsen bezet.
De bootwerkers, kraandrijvers en kantoor
bedienden van een bedrijf in de Parijsche
haven Austerlitz zijn in staking gegaan en
hebben de werkplaatsen bezet
Verder staakt het personeel van ongeveer
40 parapluiefabrieken. Tenslotte deelt de
„Petite Gironde" mee, dat te Lavelanet,
Ariege en drie andere plaatsen het perso
neel van textiel-fabrieken in staking is ge
gaan. Hierbij zijn ongeveer 2000 werklieden
betrokken.
Groote staking in de automobiel
industrie.
Tengevolge van het ontslag van een ar
beider is het personeel van de fabrieken
van Renault, Peugeot en Citroën gisteren
in staking gegaan.
SMOKING, JACKET,
naai maat gemaakt, vanaf t 37.—,
Moderne snit.
Herman Nijpels'
Kledingmagazijnen
DEN HELDER.