Een kwart millioen
KIJKEN is KOOPEN i, CLOECK
Blum
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
menschen op het Domplein
te Milaan
optimistisch
Ernstige vermaning
aan het adres van
Engeland
Vliegramp in Duitschland
Noodweer in Roemenië
Nog 9 Deensche visschers-
booten vermist
Buiienlandsch
Overzicht
MAANDAG 2 NOVEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10102,
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Mussolini houdt
zijn aangekondigde
groote rede
Hongarije „de groote verminkte"
ONTWAPENING IS EEN LEUGEN.
COLLECTIEVE VEILIGHEID BE
STAAT NIET. „WAT ONS BE
TREFT KAN DE VOLKERENBOND
STERVEN."
Ontelbare zwarthemden, gevolgd
door tallooze burgers, trokken gis
teren door de rijk versierde straten
van Milaan om zich naar het plein
voor den Dom te begeven, waar zij
vele uren wachten tot de Duce zijn
groote rede zou houden.
Overal in de stad wappert de Ita-
liaansche vlag en hangen portret
ten van den Duce, terwijl in groote
letters opschriften zijn aangebracht,
waarin de Duce wordt bedankt voor
de stichting van het Imperium.
Een stralende zon staat aan den hemel en
verhoogt nog het enthousiasme van de me
nigte op het plein voor den Dom, welke den
tijd kort met het zingen van fascistische lie
deren.
Bij zijn aankomst wordt de Duce luide toe
gejuicht en als hij het hooge spreekgestoelte
beklimt dat voor den Dom is opgeslagen,
duurt het gejubel van de menigte enkele
minuten.
In zijn rede verklaarde Mussolini, dat hij
de positie van het fascistische Italië uiteen
wil zetten wat betreft de betrekkingen tot
de overige landen in dit zoo verwarde oogep
blik.
Ieder van zijn woorden is weloverwogen,
zoo zeide hij. Op de eerste plaats moet het
internationaal terrein worden gezuiverd van
iedere leugen en illusie van de ideologie van
.Wilson.
Een van deze, de ontwapening, isreeds
verdwenen, niemand wil ontwapenen en een
ontwapening van allen is onmogelijk.
Een andere illusie is de collectieve veilig
heid, die nooit bestaat. Verder moet de on
deelbare vrede worden afgewezen.
Ten aanzien van den Volkenbond
zeide de Dnce, dat deze is gegrond
vest op de belachelijke stelling van
absolute juridische gelijkheid van
alle naties.
De bond moet vernieuwd worden,
of sterven. „Aangezien vernieuwing,
uiterst moeilijk is, kan de Bond,
wat ons betreft, sterven. Wij zullen
nooit de duivelsche economische
blokkade vergeten, welke de Vol
kenbond tegen Italië ontketende. Ita
lië toonde zich hierbij in staat tot
alle opofferingen en verzette zich te
gen de 52 staten, welke aan deze
blokkade deelnamen."
Sprekende over de betrekkingen met
Frankrijk, zeide Mussolini, dat zoolang
Frankrijk een afwachtende houding aan
neemt, Italië niet anders kan handelen.
Hierna ging de Duce over op de verdra
gen met Oostenrijk en Hongarije, na te heb
ben gewezen op de uitstekende verhouding
met Zwitserland.
Hij noemde Hongarije „de groote vermink
te", welke recht moet worden gedaan in het
Donaugebied, opdat hier vrede heersche.
De betrekkingen tot Joego-Slavië, zijn ver
beterd en de grondslagen voor een hechte
vriendschap tusschen beide landen zijn ge
legd.
Ten aanzien van de betrekkingen tot
Duitschland verklaarde de Duce, dat dit
groote land de sympathie geniet van het
Italiaansche volk.
„Op de spil Berlijn-Rome kunnen alle sta
ten van Europa, die van goeden wil zijn, mee
werken. Het anti-bolsjewistisch vaandel is
de oude vaan van het fascisme.
Het bolsjewisme is niets anders meer dan
een wreed super-kapitalisme".
Er moet thans een einde worden gemaakt
aan de tegenstelling tusschen fascisme en
democratie.
Italië opent den weg tot de ware bescha
ving door den arbeid.
Italië is een eiland in de Middel-
landsche Zee, verklaarde de Duce
verder, zich richtend tot de Engel-
schen, die hem hoorden, deze Mid-
dellandsche Zee, welke voor Enge
land een weg is om zijn overzeesche
bezitingen te bereiken.
Voor Italië is de Middellandsche Zee
echter het leven. Italië wil dezen
weg noch bedreigen, noch onderbre
ken, doch het wil zijn rechten ge
ëerbiedigd zien, De Engelschen moe
ten zien, dat dit een voldongen feit
is, waaraan niet valt te tornen.
Er is slechts één middel tot een
algeheel oplossing. Indien men Ita
lië in deze zee tracht te verstikken,
zal het geheele Italiaansche volk zich
verheffen.
De leidraad van het 15e jaar van het fas
cisme is vrede met allen, doch een gewapen
de vrede.
Tenslotte verklaarde de Duce, dat Italië
derhalve zijn bewapening ter zee, te land en
in de lucht zal perfectionneeren.
De nationale industrie zal bevorderd wor
den. Zich richtend tot het Milaneesche volk
besloot de Duce, zijn rede met de woorden:
„Gij moet de voorhoede zijn om het impe
rium waardevol te maken, om hiervan in
zoo kort mogelijken tijd een element van
welvaart en voorspoed te maken tot glorie
van het vaderland".
Deze rede van den duce werd herhaalde
malen door luide toejuichingen onderbro
ken. Na zijn rede bleef de Duce nog wel 10
minuten staan kijken naar het imposante
gezicht, dat het plein bood, vol menschen,
die waaiden met Italiaansche vlaggen. Meer
malen dankte de Duce hiervoor door het
brengen van den Romeinschen groet. Het
aantal personen, dat op het plein verzameld
was, wordt op 250.000 geschat.
Op de tribune van de autoriteiten van
Staat en partij werden ook opgemerkt de
leden van de Duitsche delegatie, welke op
het oogenblik Italië bezoekt. Zij werden
door de menigte toegejuicht.
Het Italiaansche volk werd in de gelegen
heid gesteld de rede van den Duce te be
luisteren door middel van luidsprekers,
welke op de pleinen van alle steden en dor
pen waren opgesteld, Het enthousiasme was
hier niet minder dan te Milaan.
Eenige conclusies van Italiaan,
sche zijde.
Havas geeft de volgende beschouwing uit
semi-officieele Romeinsche bron:
De door Mussolini te Milaan uitgesproken
redevoering is, zij het in gematigder ter
men, de bevestiging van de vredesbood
schap, welke de Duce te Bologna tot het
leger heeft gericht.
Hij gaat uit van de constateering, dat de
Europeesche atmosfeer verontrustend is en
geeft de principes aan van de Italiaansche
politiek, waarmede hij beoogt deze atmos
feer op te helderen.
Na het eerste, negatieve deel, waarin
Mussolini terzijde stelt, wat hij de illusies
van de ideologie van Wilson noemt, beziet
de Duce de houding, welke Italië moet in
nemen tegenover zijn buurstaten.
Met name ten gunste van Hongarije her
nieuwt de Duce zijn belijdenis van trouw
aan de revisionisten, welke houding over
enkele dagen op de conferentie van Weenen
een preciesen vorm zal terugvinden.
Drie punten der redevoering zijn bijzonder
belangrijk.
1. Mussolini spreekt niet namens het Ita-
liaansch-Duitsche vriendschapsverbond. Hij
stelt geen Italiaansch-Duitsch plan voor.
Zijn redevoering herneemt de gevolgde richt
lijnen der Italiaansche politiek. Zij zou kun
nen zijn uitgesproken vóór de besprekin
gen te Berlijn.
2. De vredesboodschap is in het bijzon
der gericht tot Groot Brittannië. De poli
tiek van Italië tegenover Groot-Brittannië
wordt duidelijk uiteengezet
Zij eischt, indien men ernstiger gevaren
wil voorkomen, een Italiaansch-Engelsch
bondgenootschap.
3! Mussolini predikt op geen enkele wij
ze een anti-Sowjet-Russischen kruistocht
op de Duitsche manier.
Indruk te Parijs gereserveerd.
De gistermiddag door Mussolini te Milaan
uitgesproken redevoering is te Parijs met
reserve ontvangen.
De eerste indruk van de essentieele pas
sages uit de toespraak van het hoofd der
Italiaansche regeering is, dat deze minder
betrekking hebben op de Fransch-Italiaan-
sche verhouding dan op de buitenlandsche
politiek, welke de Duce voortaan zal vol
gen. Men verheelt niet de moeilijkheden,
welke het algemeene standpunt van Rome
bij de voorbereidende onderhandelingen
voor de Locarno-conferentie en zekere ver
klaringen van den Duce aangaande pro
blemen van Centraal Europa en de Middel
landsche Zee zouden kunnen doen rijzen.
In ieder geval is men van meening, dat
deze redevoering om de belangrijkheid der
kwesties, welke zij opwerpt, nauwkeurig
moet worden bestudeerd, aleer het mogelijk
zal zijn een gezaghebbend oordeel uit te
spreken.
Groote voldoening in Hongarije.
Hongaarsche politieke kringen hebben de
rede van Mussolini te Milaan met groote
voldoening ontvangen. Het is de eerste
maal, dat Mussolini zoo uitgesproken stel
ling neemt ten gunste van het Hongaarsche
revisionisme. Men merkt op, dat het cijfer
van 4 millioen Hongaren die buiten de
grenzen van Hongarij wonen, aanzienlijk
hooger is dan de tot nu toe gemaakte schat
tingen. In Hongaarsche statistieken schat
men de Hongaarsche minderheden op 3 mil
lioen 400.000. De aanstaande plechtige er
kenning der rechten van Hongarije, die door
den Dnce werd aangekondigd, zal naac men
meent, geschieden ter gelegenheid van de
bijeenkomst der drie ministers van buiten
landsche Zaken te Weenen.
Uit het feit, dat Mussolini in dezelfde re
de sympathieke woorden heeft gewijd aan
Joego Slavië, leidt men te Boedapest af,
dat dit land geen moeilijkheden aan zekere
Hongaarsche eischen in den weg zou leggen
Wij kunnen bij de beoordeeling van deze
belangrijke rede zéér kort zijn.
Dat Italië een overwegende positie in de
Middellandsche Zee opeischt was reeds lang
bekend.
Ook het standpunt ten aanzien van Vol
kerenbond, ontwapening en collectieve vei
ligheid zal weinig verbazing wekken, hoe
wel het de idéé van „Vrede op aarde" ver
der doet schijnen als ooit te voren.
Van grooter belang is echter Mussolini's
positieve uitlating over het herstel van
Hongarije.
Opvallend is dat bijna gelijktijdig daar
mede de groeiende vriendschap met Joego-
10 dooden
Het vliegtuig van de lijn op Frank
fort a. d. Main is gistermiddag in
het Thuringer woud tijdens den dik
ken mist verongelukt, nadat het met
den grond in aanraking was geko
men. Het toestel werd vernield.
De drie leden der bemanning en
zeven passagiers kwamen bij de
ramp om het leven, terwijl drie pas
sagiers gewond werden.
Slavië ter sprake kwam.
Het ziet er naar uit of de fascistische sta
ten bezig zijn een wig te drijven tusschen
de leden der Kleine Entente, waarbij Tsjecho-
Slowakije en Roemenië als slachtoffers zou
den moeten dienen van de landhonger van
Hongarije en Duitschland terwijl aan Joego-
Slavië dan misschien gelegenheid zal worden
gegeven een graantje mede te pikken.
Is dit de gemeenschappelijke DuitschIta
liaansche geheime politiek?
Het is wel een groote toevalligheid dat Ko
ning Carol juist dezer dagen een diploma
tiek bezoek bracht aan Praag en daar nieu
we vriendschapsbanden aanknoopte.
Hadden de bedreigden reeds de lucht van
de versterking van het Hongaarsche revisi
onisme waarachter Mussolini zich thans
openlijk heeft geplaatst?
Slachtoffers te betreuren. Groote
schade.
Aanhoudende regenval heeft in Walachije
overstroomingen veroorzaakt, welke een cata-
strophalen omvang hebben aangenomen.
De rivier Jiu (een zijrivier van de Donau)
is buiten haar oevers getreden en heeft
eenige plaatsen onder water gezet en groote
verwoestingen aangericht.
Eenige menschenlevens zijn te betreuren,
doch hun aantal is nog niet bekend.
De materieele schade is buitengewoon groot.
Met 30 opvarenden aan boord.
De Deensche Noordzee-Visscherij heeft in
de afgeloopen week tengevolge van het
stormweer ernstige verliezen geleden.
Negen visschersbooten uit Esjberg, met in
het geheel 30 man aan boord, worden nog
vermist.
Het onderzoek, dat met vliegtuigen, in
spectie- en reddingsvaartuigen was ingesteld,
is gestaakt, daar het vergeefs is gebleken.
Van twee kotters zijn reeds wrakstukken op-
gevischt.
Hij gelooft in de duurzaamheid der
Volksfrontregeeringen Commu
nisten en Radicalen zullen hun
woord gestand blijven.
Minister-President Leon Blum heeft gis
ter in een toespraak aan het banket der
socialistische pers verklaard te gelooven
aan de duurzaamheid van zijn regeering,
want, aldus Blum, „men heeft ons voor
speld, dat wij den 15de Juli niet zouden
halen, daarna, dat het den 15den Augus
tus met ons gedaan zou zijn, dat wij de
monetaire aanpassing niet zouden door
staan en tenslotte dat Vincent Auriol zijn
begrooting niet zal kunnen in dienen.
Nog vanochtend las ik in de bladen, dat
de eergisteren door onzen kameraad Tho-
rez uitgesproken redevoering ons den dood
steek heeft toegebracht.
Ik herhaal, aldus Blum, dat de re
geering van het Volksfront haar re
den van bestaan zal verliezen op
den dag, dat een der partijen het
organische pact, dat de basis van
onze regeering vormt, zou opzeg
gen.
Maar ik ben er van overtuigd,
dat wij deze hinderpalen zullen
voorbijgaan, zooals wij de vroegere
zijn voorbijgegaan en dat de commu
nistische partij ons haar onvoor-
waardelijken steun, welke zij ons
plechtig heeft beloofd geenszins zal
onttrekken.
In ben geheel optimistiesch, geef mijzelf
er toch rekenschap van, dat de bestaans-
duur der regeering de socialistische pers
in een toestand plaatst, welke niet zonder
LEON BLUM.
moeilijkheid is. De socialistische pers moet
in feite tegenover de regeering alle vrij
heid behouden.
Ons program kan niet dat van onze par
tij zijn.
Het is dat van het Volksfront, maar al
dus Blum. „wij zijn socialisten en zullen
het blijven zoolang onze regeering zal be
staan".
Thorez over de noodzakelijkheid
van handhaving volksfront. Wenscht
Spaansche regeering ravitailleeren.
De algemeene secretaris van de commu
nistische partij, Thorez, heeft Zaterdag
avond een redevoering uitgesproken, waar
in hij het name wees op de noodzakelijk
heid het volksfront te handhaven. Hij
vroeg de Spaansche republiek te ravitail
leeren.
Spr. haalde voorts eenige passages uit
(Hitler's) Mein Kampf" aan en herinnerde
aan zijn eenige weken geleden te Metz uit
gesproken woorden.
OOK JAPAN WAPENT ZICH. DE
GEEST VAN HET VOLK SPREEKT
UIT EEN VERJAARSCADEAU AAN
ZIJN LEIDER.
De bewapeningswaanzin, die de wereld
heeft aangetast, heeft ook China niet onbe
roerd gelaten. Waarom ook? Duitschland
ontzegt zich de noodige gebruiksmiddelen,
om kanonnen en vliegtuigen te bouwen.
Italië geeft zich arm aan bommen en gra
naten. Frankrijk bouwt forten, die milliar-
den kosten. In de wapenfabrieken van
Engeland wordt dag en nacht door duizen
den gewerkt voor den nieuwbouw en zullen
we Rusland noemen en Amerika, Japan of
...Australië? Alles is aangetast door de be
wapeningskoorts, door den angst van een
gewapende botsing, waarbij men vreest in
de minderheid te zijn.
Ook ons land heeft zijn militair
budget verhoogd. „We moeten", zei
ons dezer dagen een autoriteit op
maritiem gebied. „We moeten, om
ons eigen behoud, al is de wereld-
waanzinnig."
De hoofd-officier die we spraken, had kort
geleden Engeland bezocht en daar was men
bezig duizenden meisjes voor te bereiden
voor den aanbouw van vliegtuigen naar een
bepaald model, omdat men er op rekent, dat
bij de eerst volgende botsing, in den tijd van
een maand alle vliegtuigen en vliegers,
vernield en gedood zullen zijn. Is de wereld
bezeten of niet?
Doch laat ons terzake komen. Tsjang Kai-
Sjek, de Chineesche leider heeft van zijn
volk, ter gelegenheid van zijn 50sten vei>
jaardag, een luchtvloot van zegge en schrijve
meer dan 70 moderne gevechts- en bombar
dementsvliegtuigen gekregen uit een fonds,
waartoe alle bevolkingsklassen hebben bij
gedragen.
Het Hdbld. zegt hiervan zeer terecht: Dit
geschenk legt wellicht welsprekender dan
woorden getuigenis af van den geest, waar
mede het Chineesche volk is bezield. Het is
een manifestatie van de groote vereering,
die 't Chineesche volk voor zijn leidsman
koestert, het is tevens een demonstratie van
den geest, waarvan het is bezield. Het geeft
aldus den maarschalk een blijk van vertrou
wen, van groote verknochtheid, het geeft al
dus tevens blijk van groeiende nationale be
wustwording, van het verlangen en den wil
om in de naaste toekomst zijn erfdeel tegen
inbreuken van buiten te beveiligen.
Tsjang Kai-Sjek vereenigt in zich de
groote kwaliteiten van krijgsman en staats
man, hij bezit het krijgskundig talent, dat
in staat is een bruikbaar leger te scheppen,
hij bezit het staatkundig inzicht, dat hem
behoedt voor onbezonnen handelingen en da
den, die het toekomstig resultaat van de
krijgskunde bij voorbaat zouden kunnen
vernietigen. Hij had de zware taak, de
groeiende ontstemming, het steeds agres
siever wordende ongeduld van de jong-
Chineesche beweging tegen het veel eischen-
de buitenland, eerst Engeland, later Japan,
te beteugelen, zoolang de eenheid van het
Chineesche volk niet een feit was, zoolang
China niet de beschikking had over een
leger, in staat in grooten stijl slag te leveren-
Het Chineesche volk begint zich ervan
bewust te worden, dat het niet meer machte
loos staat tegenover Japan en geeft blijk
te verlangen naar den dag, waarop het
daarvan openlijk zal kunnen doen blijken.
Tsjang Kai-Sjek houdt de teugels nog altijd
strak, totdat hij zijn tijd gekomen acht.
Het is Tsjangs persoonlijke verdienste, dat
China langzamerhand een militair-politieke
factor wordt in de krachten verhouding op
het Aziatisch vaste land in het verre Oos
ten.
Verkiezings-campagne in
Amerika
Roosevelt spreekt een ontzagge
lijke menschenmenigte toe.
President Rooseveldt heeft Zaterdagavond
met een rede, die door een ontzaggelijke
menschenmenigte werd bijgewoond, de ver
kiezingscampagne besloten.
Hij verklaarde, te zullen streven naar ver
mindering van arbeidstijd, verhooging van
loonen, verbod van kinderarbeid en naar
wederkeerigheid in het internationale han
delsverkeer en verbetering in het lot der
boeren.
Er is, zoo besloot Roosevelt, oorlog en er
doen oorlogsgeruchten de ronde. Wij willen
hier niets van weten, doch wij zullen onze
grenzen tegen iedere oorlogsbêdreiging be
veiligen. Wij zullen doorgaan met een ein
de te maken aan iedere oorzaak van on
rust en meeningsverschil, waardoor ons
volk een gemakkelijke prooi zou kunnen
worden van hen, voor wie de oorlog een
bron van voordeelen is.
Landon hekelt de New Deal.
De republikeinsche candidaat voor het
Presidentschap, Landon, heeft in een Za
terdagavond te St. Louis gehouden rede ver.
klaard, dat de New Deal en de reeks niet
nagekomen beloften een werkelijke ople
ving hebben verhinderd, omdat 'het. volk
geen vertrouwen in de toekomst kan hebben
wanneer het niet weet wat het te wachten
staat. Landon gaf nog eens een samenvat
ting van zijn eigen programma voor vrij
initiatief en een constitutioneele regeering
en zeide, dat „het Amerikaansche volk a.s!
Dinsdag een principieele keuze zal doen,"