Nederland Om het bezit van de hoofdstad KIJKEN ii KOOPEN tij CLOECK Prof* Picard in ons land DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER sluit zich aan Matuska toerekenbaar Buiienlandsch Overzicht Spanning tusschen Duitschland en Rusland Luchtvaart en stratosfeer DINSDAG 24 NOVEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10121. Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen. lYfoiirtmt SPANJE MADRID MOET HUIS VOOR HUIS WORDEN VEROVERD. proletarisch vreemdelingenlegioen" en „zelfmoordsoldaten" strijden met fanatieken moed. Madrid. Maandagochtend even voor ges uur heeft een vliegtuig van de opstan delingen zes of zeven bommen op Madrid geworpen. Een hiervan kwam terecht op een binnenplaats van het ministerie van oor log, waar twee auto's In brand vlogen. Door een andere bom werd een Jongetje gedood. De overige proj'ectielen vielen in het noor delijk deel der stad. Op het eerste gezicht schijnt de schade niet belangrijk en men hoopt dat het aantal slachtoffers niet zoo groot is als bij het bombardement in de eerste dagen van de vorige week. De bijzondere correspondent van Reuter hij de opstandelingen bericht dat de op-, standelingen, die strijden om het bezit van de Universiteitswijk heftigen tegenstand ontmoeten van het „proletarisch vreemden legioen" dat aan de zijde der regeering vecht. Deze mannen worden gedreven door de overtuiging dat zij het „wereld-proleta- riaat" verdedigen tegen het fascisme", en zij strijden met fanatieken moed. Gisteren rukten de opstandelingen hier op, huis voor huis veroverend. Zij moeten zelfs verdieping voor verdieping overmees teren. Natuurlijk zijn de verliezen bij deze wijze van oorlogvoeren zeer groot. De onge oefende troepen van de regeering lijden geweldige verliezen, en de opstandelingen veroverden de universiteit en andere ge bouwen ten koste van de helft hunner mannen. De nieuwe Russische Vickers-tanks, waar van de regeering een vijftigtal zou bezit ten, worden nog geregeld gebruikt, doch blijkbaar niet met het succes, dat men ver wachtte. Mededeeling van het groote hoofdkwartier der opstandelin gen. Salamana. Het groote hoofdkwartier der opstandelingen deelt in een gisteravond om elf uur gepubliceerd communiqué o.m. mede, dat aan het front van Madrid kleine operaties zijn uitgevoerd ter versterking en verbetering der stellingen. Ook volgens Queipo de Llano was het tamelijk stiL Sevilla. Generaal Queipo de Llano heeft per radio medegedeeld, dat de mili taire activiteit zeer beperkt is geworden. De luchtbombardementen op Madrid, met name op het ministerie van oorlog, hebben schade aangericht en hevige branden ver oorzaakt. Hevig kanonvuur in sector van Zarzalejo. Mededeeling van regeeringszijde. Madrid. Een officieel communiqué, dat van het ministerie van oorlog is uitgegeven, vermeldt, dat in den sector van Zarzalejo hevige vuurgevechten zijn geleverd. Gelijk tijdige aanvallen werden afgeslagen, waar bij de vijand groote verliezen leed. Nieuw regeeringsdecreet in Ca- talonië. Eventueel zullen vrouwen kunnen worden gemo biliseerd. Barcelona. Volgens een nieuw decreet, dat voorziet in de opleiding van vrouwen tot mannenarbeid zullen alle Catalaansche vrouwen, indien noodig, kunnen worden ge mobiliseerd. Volgens van het front in Aragon afkom stige berichten zouden de regeeringstroepen in den sector van Vivel del Rio verschei dene kilometers zijn opgerukt. Noorsch schip door opstandelin gen aangehouden. Gibraltar. De gezagvoerder van het Noorsche schip „Lisken" heeft hier rapport uitgebracht over het feit, dat hij, onderweg van Dundee naar Valencia, op 14 November aangehouden is door verscheidene kleine oorlogsschepen der opstandelingen, tusschen Caso Villano en Kaap Finisterra. De opstan delingen dwongen den gezagvoerder koers te zetten naar Vigo. Eerst na zijn heelc la ding gelost te hebben,— welke bestond uit pootaardappelen, kreeg hij verlof zijn reis. voort te zetten. Monetair verbond BIJ HET ENGELSGHAMERI- KAANSCH—FRANSCH MONE TAIR ACCOORD. Volgens een bericht van den regeerings- persdienst heeft de Nederlandsche regeering de volgende verklaringen doen afleggen bij de regeeringen te Parijs, Londen en Was hington. „De Nederlandsche regeering draagt ken nis van de verklaringen, waarbij de regeerin gen van Frankrijk, Engeland en de Vereenig- de Staten van Noord-Amerika haar voorne mens te kennen hebben gegeven met betrek king tot haar monetaire beleid en stemt in met de algemeene beginselen, neergelegd in haar driezijdige verklaring van 25 Septem ber 1936". Aan het bovenstaande kan worden toege voegd, dat het noodige verricht wordt om te geraken tot een technische samenwerking met de monetaire autoriteiten in de ge noemde landen. Verklaringen te Washington en Londen. Minister Morgenthau heeft gisteravond me degedeeld, dat Nederland, België en Zwitser land erin hebben toegestemd tot de Fransch- Britsch-Amerikaansche monetaire overeen komst toe te treden. Tevens verklaarde hij, dat alle zes de landen dezelfde voorrechten zullen genieten. Of ook andere landen tot dezen monetaire overeenkomst zullen wor den toegelaten, zal naar Minister Morgenthau verder mededeelde, uitsluitend worden uitge maakt door de drie landen, welke oorspron kelijk de overeenkomst hebben aangegaan. Officieele verklaring der Engel- sche regeering. In een officieele verklaring aangaande de samenwerking op monetair gebied wordt medegedeeld, dat de regeering met genoe gen heeft kennis genomen van de verkla ringen der regeeringen van Nederland en Zwitserland, gedateerd 23 November, waarin adhaesie wordt betuigd met de in een ver klaring der drie regeeringen van 25 Septem ber neergelegde principes. De Britsche regeering is verder in kennis gesteld van het feit, dat het Amerikaansche ministerie van financiën de regelingen tot technische samenwerking op wisselgebied, waarnaar in een verklaring van 13 October wordt verwezen, heeft uitgebreid tot Bel gië, Nederland en Zwitserland. De regee ring juicht dezen stap toe, die in overeen stemming is met- de reeds tusschen de Ver- eenigde Staten en Engeland en de Vereenig- de Staten en Frankrijk getroffen regeling. Ook is de uitbreiding dezer regelingen in overeenstemming met de algemeene basis van wederzijdsche samenwerking, welke tusschen de Britsche monetaire autoriteiten en die van België, Nederland en Zwitserland bestaat. De bekende monetaire driehoeksver klaring heeft twee facetten. Het eerste bedoelt een kern te scheppen waaromheen het mogelijk zal zijn een sta ten groepeering te vormen, waarbinnen de problemen van handelsbelemmeringen, va luta-moeilijkheden en transfer kunnen wor den opgelost. Als verder verwijderd ideaal kan men dan nog zien de mogelijkheid van den ze genbrengenden vrijhandel. Deze kant van de zaak dient men he laas! niet te hoog aan te slaan. Zij is, vooral door de Fransche regeering, sterk op de voorgrond geplaatst, maar bij criti- sche beschouwing ontkomt men niet aan het gevoel, dat dit ideaal aan den Franschen burger moest worden voorgetooverd om hem de bittere pil der devaluatie te vergul den. Een andere kant van het monetaire ac- coord is de technische samenwerking. Deze lijkt ons vooral eerst van grootere waarde. De samenwerkende staten voegen immers als het ware hun stabilisatiefondsen tezamen, waardoor hun valuta's als een blok weerstand bieden aan de speculatie. Er is daardoor wel geen geldmacht te vinden welke de a'anval zal durven onder nemen. Men begrijpe echter goed dat van een de finitieve stabilisatie geen sprake is en ook, dat de gulden nu definitief in een vaste ver houding aan de dollar of het pond sterling is vastgekoppeld. Hoogstens zou men kunnen zeggen, dat er tusschen de samenwerkende valuta's een voorloopige vrij stabiele onderlinge verhou ding is geschapen. En dit vaste puntje in de kokende en bruisende zee van internationale economi sche betrekkingen is op zich zelf reeds een felicitatie waard. Hij zal binnenkort terechtgesteld worden. Zooals men weet, werd de beruchte Ma tuska, bekend door zijn aanslagen op in ternationale treinen, welke o.m. de ontzet tende ramp bij het viaduct van Bia-Forba- gy ten gevolge hadden, na zijn straf in Oostenrijk te hebben uitgezeten, aan Hon garije uitgeleverd en daar ter dood veroor deeld. Het door den verdediger tegen dit vonnis aangeteekende verzet op grond van het feit dat Matuska zenuwziek en ontoerekenbaar zou zijn, is thans door het hof verworpen, zoodat de uitvoering van het vonnis bin nenkort verwacht kan worden. FRANSCH WATERVLIEGTUIG BIJ CAP SERRAT VERGAAN De commandant van de luchtmacht te Tunis deelt mede, dat nabij Cap Serrat een Fransch watervliegtuig is verongelukt. De geheele bemanning is om het leven geko men. Een proces dat niet bevorderlijk is voor de verbetering in de ver houding. Rusland weert zich tegenover Japan. Japan wa pent zich. We hebben in ons overzicht van gisteren kunnen wijzen op een lichtpunt in de in ternationale politiek, n.1. op de krachtiger houding van Engeland ten opzichte van zijn verplichtingen tegenover het vaste land van Europa, of liever tegenover de staten waar mee het zich verbonden heeft, of wil verbin den. Deze nieuwe houding van Engeland kan niet anders dan gunstig zijn voor den vrede van Europa, omdat een goed gewapend en een ernstig willend Engeland voor al te brutale landen toch nog een sterke rem is voor avontuur. Vandaag zijn er minder optimistische klan ken voor ons overzicht. Daar is allereerst het proces te Nowisibirsk, waarvan wij in ons nummer van gisteren den uitslag heb ben gemeld en waarin behalve acht Russen, één Duitscher, de ingenieur Stickling ter dood veroordeeld werd, wegens het plegen van sabotage met politieke bedoelingen. Dit proces zal zeker de verhouding tusschen Duitschland en Rusland, die den laatsten tijd toch al zoo slecht was, niet verbeteren. Er wordt reeds gesproken over een af breken van de diplomatieke betrekkin gen tusschen Berlijn en Moskou. Geen Duitsch belang bij Sabotage POGINGEN OM STICKLING TE REDDEN. De Duitsche diplomatisch-politische Kor- respondent schrijft aangaande het vonnis van Novosibirsk' o.a.: Heel erg verschrik kelijk schijnt het evenwel, dat den Duitsche beschuldigde de „onthulling" werd opge drongen dat niet alleen binnenlandsche Duit sche officieele instanties doch ook leden van de officieele consulaire vertegenwoordi ging van het Rijk bij de acties tegen den Sovjet-staat betrokken zijn. Zulke verwijten zijn juist tegenover Duitsche instanties des te absurder daar van Duitsche zijde steeds de nadruk is gelegd op het principe en ook steeds in acht is genomen, dat iedere poli tieke inmenging, van welken aard dan ook, in de aangelegenheden van andere staten achterwege moet blijven. Even onzinnig is de veronderstelling van een eventueel Duitsch belang bij oeconomi- sche daden van sabotage, te meer, daar zooals bekend, het oeconomisch ruilverkeer tusschen Duitschland en de Sovjet-Unie tot nu toe nog niet is onderbroken. Uit dit alles blijkt, aldus de „Deutsche diplomatisch-po- Berlijn toch zal protesteeren tegen de uit -spraak en pogingen aanwenden om gratie voor Stickling te verwerven. De Nw. Rott. Crt. schrijft daarover in haar nr. van gisterenavond: De positie van Berlijn is in dezen niet weinig lastig. Van Duitsche zijde is er toe zicht uitgeoefend bij het proces. Een Duitsch ambtenaar heeft de openbare zittingen bij gewoond. Heeft Stickling, waaraan nauwe lijks te twijfelen valt, bekend, dan heeft hij daarmede toegegeven een daad te hebben begaan, die in Duitschland niet minder streng gestraft zou worden. Wij zouden niet veel geven voor het leven van den Russi- schen communist, die bekennen zou, een aan slag op de veiligheid van het Duitsche Rijk te hebben gepleegd, door, met communisti sche bedoelingen, pogingen tot sabotage te hebben gedaan in een vitale, Duitsche on derneming. Op twijfel aan de waarde van de bekentenis kan Berlijn zijn actie moei lijk steunen. Er is nog meer dan deze nieuwe wrijving tusschen Berlijn en Moskou en dat is het feit van de Russische rancune maatregelen tegenover Japan, tengevolge van zijn anti communistisch verbond met Duitschland. Rusland heeft geweigerd de overeenkomst met Japan over de Japansche visscherij in de noordelijke Russische wateren te onder- teekenen. Deze overeenkomst is van groot belang voor het, bij gebrek aan landbouw- terrein, voor zijn dierlijk voedsel zoo zeer van de zee afhankelijk Japan. En als we dan tenslotte vermelden dat de Japansche uitgaven voor de defensie wor den geraamd op bijna iy2 milliard yen, dan zal men wederom moeten erkennen dat er nog geen reden tot optimisme is. litische korrespondenz", dat hetgeen in het proces en bij de bekentenis is beweerd, on mogelijk kan zijn uitgegaan van eenige Duitsche instantie. Stickling verzoekt om gratie. De speciale correspondent te Moskou van de Petit Parisien schrijft met betrekking tot het vonnis van Novo Sibirsk: volgens het Sovjet Russische wetboek moet het von nis binnen drie maal 24 uur ten uitvoer worden gelegd. Stickling, daarbij geholpen door den Duitschen consul te Novo Sibirsk heeft zijn verzoek om gratie onmiddellijk na de publicatie van het vonnis ingediend. In diplomatieke en journalistieke krin gen verwacht men algemeen, dat het dood vonnis van Stickling en waarschijnlijk ook van eenige Russen in gevangenisstraf zal worden veranderd. De Duitsche autori teiten te Moskou trachten het leven van Stickling te redden. EEN VOORDRACHT OVER ZIJN ERVARINGEN OPGEDAAN BIJ ZIJN TOCHTEN NAAR DE STRA TOSFEER. 's-Gra venhage, 23 Nov. Voor het Kon. Instituut van Ingenieurs heeft de be kende stratosfeer-onderzoeker prof. A. Picard gistermiddag een voordracht gehouden over het onderwerp: „Luchtvaart en Stratosfeer". Prof. P i c c a r d, die met applaus werd be groet, vestigde er de aandacht op, dat hij zijn opstijgingen had ondernomen niet als lucht vaartkundig ingenieur, maar als physicus, die nieuwsgierig was naar wat zich in de bo venste luchtlagen afspeelde. Het is niet voldoende, aldus prof. Picard, dat men zorgt voor een goede temperatuur en voor een voeldoende hoeveelheid zuur stof, maar de voornaamste factor, die zeer onaangenaam en soms zelfs noodlottig op het menschelijk lichaam inwerkt, is de ver minderde druk, die de atmosfeer uitoefent. Op 5300 meter hoogte is de druk van de bui tenlucht reeds verminderd tot atmosfeer, op 16.000 meter slechts tot 0,1 atmosfeer. Spr. bespreekt de gevolgen van het zuur stofgebrek op groote hoogte onder geringe druk van het menschelijk organisme en de inwerking op de geest en het denkvermo gen. Hij komt tot de conclusie, dat onder be paalde zuurstofinvloeden de „homo sapiens" een „homme bete" wordt. Men maakt fouten die men onder normale omstandigheden ze ker zou vermijden en men denkt op groote hoogte niet aan eenvoudige zaken, die men normaal zeker niet zou vergeten. PROF. PICARD. Spr. trekt hieruit de conclusie, dat vlieg tuigbestuurders op groote hoogte hun werk zullen moeten verrichten onder normalen druk, en dus hermetisch gesloten cabines voor stratosfeervliegtuigen noodzakelijk rijn. Spr. heeft den ballon gekozen omdat hij daarmee vertrouwd was en in staat was er een te laten construeeren die voor zijn doel einden geschikt was. Hij gebruikte een gesloten gondel om ook de vliegtuigconstructeurs ervan te overtui gen, dat men met een gesloten cabine in de stratosfeer kan leven, mits onder normalen druk. Waarom moeten vliegtuigen in de stra tosfeer opstijgen? Omdat zij op groote hoog te minder luchtweerstand ontmoete nen op een hoogte van 16.000 meter dus ca. 3 maal zoo hard vliegen, mits echter ook de motor 3 maal zoo snel draait, d.w.z. dat de motor dus 3 maal zooveel brandstof zal gebrui ken, maar dat dan ook een drie maal zoo grootere afstand wordt afgelegd, zoodat het gebruik per K.M. niet toeneemt. Het is echter niet zoo, dat een vliegtuig, dat op het oogenblik op normale hoogte 500 K.M. per uur haalt, in de stratosfeer een snelheid krijgt van 1500 K.M. per uur. Dé aërodynamische werking van den schroef wind blijkt haar grootste rendement te heb ben bij snelheden van 600 800 K.M. Maar zelfs een snelheid van 700 K.M. zou betee- kenen, dat men binnen 20 uur van Neder land naar Nederlandsch-Indië zou kunnen vliegen. De Fransche vliegtuigbouwer Bréguet is trouwens tot de conclusie gekomen, dat de beste vlieghoogte in de stratosfeer ca. 8000 meter zal zijn, omdat voor grootere hoogten de motor zoo zwaar moet worden, dat men te weinig nuttige last kan meenemen. Uitvoerig bespreekt prof. Picard den in vloed van de zonnewarmte op groote hoog te. Uit onderzoekingen met ballons is ge bleken, dat de temperatuur op grootere hoogte voortdurend afneemt, tot zij op een hoogte van 12 K.M. 55 graden Celcius heeft bereikt. Stijgt men hooger, dan blijft deze temperatuur verder vrijwel constant. Binnen deze hoogte van 12 K.M. worden geen verticale luchtstroomingen waarge nomen en heerscht er een evenwichtige toe stand en bestaan er hoogstens nog horizon tale stroomingen. Vandaar de naam stra tosfeer. In de warme tropenlanden ligt deze grens wel eens hooger, tot op 16 K.M. Er is in de stratosfeer nog slechts een zeer geringe verticale strooming door het opstijgen der lichtere gassoorten Monsters hebben bij analyse aangetoond, dat bij gas op 'n hoogte van 20 K.M. het lichte waterstofgas een belangrijke plaats in de samenstelling van de lucht inneemt. Voor de commercieele luchtvaart is het van belang, dat men in de stratosfeer dus geen last heeft van remousstooten, dus rustig vliegt en er geen wolken aantreft. In tegenstelling tot wat men zou verwach ten, is de vochtigheidsgraad zeer hoog. Voor condensatie van waterdamp in de lucht is n.1. niet alleen afkoeling noodig, maar in de eerste plaats stofdeeltjes, waaromheen de droppels zich kunnen condenseeren. Waar in de hooge luchtlagen de opstij gende vochtige lucht alle stofdeeltjes ver liest, stijgt deze lucht in onverzadigden vochtigheidstoestand in de stratosfeer. De stofdeeltjes, die prof. Picards ballon losliet waren dan ook voldoende voor het veroorza ken van vrij sterke condensatie. Wanneer er dan ook stofwolken m de stratosfeer komen vormen zich daar ter stond wolken. Iets dergelijks is waargeno men, bij de uitbarsting van de Krakatau, toen de vulkanische stof tot in de stra tosfeer werd geworpen. Voor stratosfeervliegtuigen beteekent de ze vochtigheid van de lucht in overzadigde toestand bij lage temperatuur echter het gevaar van ijsafzetting. Het vliegtuig moet dus snel door de gevaarlijke zone heenstij gen tot een hoogte van 15 a 16 km. waar voor echter een groote reserve van motor kracht noodig is. In het laatste gedeelte van zijn rede heeft prof. Picard nog verschillende interessante ervaringen meegedeeld van zijn beide bal lonopstijgingen in de stratosfeer. O. a. de veiligheidsmaatregelen om in de cabine een mangat aan te brengen waaruit men met behulp van een parachute kon ontsnap pen mits zich an gondel zelf eveneens eeni ge valschermen bevinden om te voorkomen dat bij het springen van den ballon de volledige gondel niet in draaiende bewe ging komt. Overigens acht prof Picard bij ballonopstijgingen een minimum aan ge vaar aanwezig. Behalve administratieve moeilijkheden zijn er natuurlijk ook financieele bezwa ren. Voor een opstijging tot een hoogte van 30 km. is naar schatting van prof. Picard een bedrag van ca. 2 millioen Belgische francs noodig, waarvoor hij. zooals hij met humor opmerkte, gaarne een passagier zou meenemen, die dit bedrag er voor over heeft. Aan het slot van zijn inleiding vertoonde prof; Picard een serie lichtbeelden van zijn opstijgingen, die hij op geestige wijze toe lichtte. Het laatste beeld toonde een bezich tiging van zijn ballon door koningin Eliza- beth en wijlen koning Albert van Belgie, waaraan prof. Picard de dankbare herinne ring verbond aan de daadwerkelijke steun die hij van koning Albert bij zijn weten schappelijke onderzoekingen had ondervon den, terwijl hij eindigde met het uitspreken van de beste wenschen voor onze Prinses en haar aanstaande gemaal. Prof. van Royen dankte prof. Picard in hartelijke bewoordingen voor zijn komst naar den Haag en voor zijn interessante voordracht.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1936 | | pagina 1