kvCNHMMII!
ff
Schandaal
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Madrid hevig
Van Zeeland
Opstand in
Griekenland
Engeland is
ontevreden
U leeft m»»r
KIJKEN it WEU hï CLOtCK
SPANJE
onder vuur
Oorlogsschepen in
Mollison is zoek
om Engeland's troon
Buitenlandsch
Overzicht
Roosevelt pleit voor
den vrede
Radio-Centrale H. WILLEMSE
De Russische jeugd paraat
DONDERDAG 3 DECEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10129.
Uitgave der N.V. v.h. Tropman Co. Schagen.
AANVAL DER RECHTSCHEN TOT
STAAN GEBRACHT.
Havas meldt uit Madrid, dat gisteren de
wijken in het Noorden en Noord-Westen van
Madrid opnieuw gebombardeerd zijn. Men
telde een veertigtal buitengewoon hevige
ontploffingen, die de geheele stad deden
trillen. Het geheele bombardement duurde
nauwelijks een kwartier. Er zijn talrijke
slachtoffers gevallen, terwijl de aangerichte
'schade aanzienlijk is.
Rechtsche vliegtuigen hebben eveneens de
iversterkingen van de regeering in de Uni-
.versiteitswijk gebombardeerd. Tal van bom
men vielen neer in de arbeiderswijk Tetuan
de las Victorias, waar ettelijke personen zijn
gedood. In de wijk Cuatro Caminos en in dén
omtrek van het plein van Quevedo zijn vele
huizen beschadigd.
Gisterenavond hebben drie vliegtuigen der
Opstandelingen de stellingen der regeerings-
troepen in het Casa del Campo gebombar
deerd. De nacht was betrekkelijk rustig. De
artillerie der regeering bestookte rechtsche
troepenconcentraties en in het begin van den
middag viel van de fronten voor de hoofd
stad geen enkel belangrijk feit te melden.
Later op den dag versterkten de
rechtsche troepen opnieuw den druk
op sector Pozuelo. Na aanvankelijk
te zijn teruggeslagen, wisten zij tot
het dorpsplein van Pozuelo door te
dringen, doch de regeeringstroepen
verdreven den vijand na een hevigen
tegenaanval.
In de overige sectoren vinden kleine
schermutselingen plaats, o.a. te Villaverde.
Het Madrileensche defensie-comité heeft
vandaag zijn naam veranderd in „Gedele
geerd Comité voor de Verdediging van Ma
drid", teneinde goed te doen uitkomen, dat
het zuiver en alleen een verlengstuk vormt
van de republiek, die voorloopig te Valen-
cia haar zetel heeft gekozen. Het aantal le
den van het comité is beperkt tot tien, on
der voorzitterschap van generaal Miaja.
Volgens belichten uit Bilbao, heeft de pre
sident der Baskische regeering, Aguirre,
een bezoek gebracht aan den sector Alava.
Vergezeld van den generalen staf bezocht
hij de verschillende stellingen en moedigde
de militie aan.
Radio Sevilla speekt een aanval der Roo
iden op Grado tegen en meldt, dat in Astu-
rië en in het bijzonder te Oviedo de toe
stand normaal is.
De Duitschers in Spanje.
Zooals men zicli zal herinneren, berichtte
de „News Chronicle" een dezer dagen dat
2000 man Duitsche troepen te Cadiz aan
land waren gegaan. Hetzelfde blad beweert
nu, dat het hier niet om 2000, doch om 5000
man zou gaan.
Het transportschip zou zijn geëscorteerd
door twee Duitsche torpedoboot jagers.
Voorts meent het blad, te weten, dat de
meeste mannen in burger waren gekleed,
doch dat sommigen uniformen droegen en
militaire laarzen hadden.
De diplomatieke medewerker van de
„Daily Telegraph" zegt te hebben vernomen,
dat de Duitschers, die te Cadiz zouden zijn
geland, S.A.-lieden, mannen uit de arbeids
kampen, en leden van de weermacht zou
den zijn, die als vrijwilligers naar Spanje
zijn gekomen.
De correspondent van de „D- T." te Gi
braltar berichtte, dat zij goed uitgerust
waren en de nieuwste wapens zouden
hebben meegebracht.
Officieele kringen te Berlijn weigerden te
bevestigen of te ontkennen, dat er Duit
schers in Spanje vochten, en een vertegen
woordiger van het departement van buiten-
landsche zaken zeide: ,Of er vrijwilligers
in Spanje zijn, en zoo ja, hoeveel, kunnen
wij niet bepalen."
Troepentransporten over
Straat van Gibraltar.
de
Een opstandelingen troepentransport, ge
ëscorteerd door den kruiser Canarias en
komende uit Ceuta heeft te Algeciras 700
Marokkanen aan land gezet, terwijl tevens
een groote hoeveelheid munitie gelost werd.
Zes gewapende kleine oorlogsschepen pa
trouilleeren in de Straat van Gibraltar, twee
andere liggen voor anker te Algeciras en
bewaken een Spaansch stoomschip, den
Arnabal Mendi, dat levensmiddelen voor
een waarde van vijf millioen peseta's aan
boord heeft en bestemd was naar Valencia
maar dat Zondag Gibraltar binnengevlucht
is.
Geheim verdrag tusschen Largo
Caballero en Sovjet-ambassadeur?
De officieele national-sozialistische partei-
korrespondenz te Berlijn publiceert in sen
sationeel en vorm bijzonderheden omtrent
een geheim verdrag, dat volgens het blad
tot stand zou zijn gekomen tusschen Largo
Caballero en den Sovjet-Russischen ambas
sadeur te Madrid, Rosenberg. Krachtens dit
verdrag zou Moskou zich verbonden heb
ben, de regeeringstroepen te Madrid en in
Catalonië te voorzien van krijgstuig. Hier
tegenover zou Caballero zich verplicht heb
ben 100 millioen peseta's ter beschikking
fran Rosenberg te stellen»
wijst op Engeland's
vriendschap
Versterking van het Belgische
leger.
In de Belgische Kamer zijn de debatten
over het militaire wetsontwerp voortgezet.
Minister-president van Zeeland zeide ac-
coord te kunnen gaan met het door de re-
geeringspartij voorgestelde amendement,
volgens hetwelk de diensttijd van een deel
van het contingent gedurende de periode
van 1937 tot 1941 op 17 maanden wordt vast
gesteld, terwijl de rest 12 maanden dienst
doet. Bij de bestaande Europeesche situatie
is het noodzakelijk, dat men bij een mobi
lisatie van het leger over genoeg manschap
pen beschikt,
VAN ZEELAND
Van Zeeland herinnerde voorts
aan de bekende rede van Koning
Leopold en verzekerde, dat de
woorden van den Koning en de poli
tiek der regeering een geheel vor
men. De buitenlandsche politiek
van België is er een van onafhan
kelijkheid, waarbij de verplichtin
gen natuurlijk worden nagekomen.
Gij kent de resultaten, die wij be
reikt hebben, aldus de minister-pre
sident, en gij weet, wat kort gele
den te Londen gezegd is.
Kamer neemt militair ontwerp
aan.
Met 137 tegen 43 stemmen heeft de Kamer
hQj; militaire wetsontwerp, dat de militaire
dienstplicht voor een deel van de lichting
brengt op 17 maanden, tot 1941, aangeno
men. Acht stemmen werden blanco uitge
bracht. Tegen stemden de Vlaamsche na
tionalisten en de communisten, evenals en
kele Vlaamsche katholieken en socialisten.
De rexisten stemden voor het ontwerp.
Bij de onderhandelingen over nieuwe Lo-
carno-accoorden, in het kader waarvan
thans de voorloopige overeenkomst, in
Maart te Londen gesloten, bestaat, zijn wij
niet van plan Frankrijk en Duitschland den
waarborg te geven, die het accoord van
1925 bevatte, aldus Van Zeeland. Die waar,
borg was toen noodzakelijk en gerechtvaar
digd, maar zou thans gevaarlijk en niet ge
rechtvaardigd zijn.
„Wij bewapenen tegen niemand, maar
wij moeten sterk zijn om te voorkomen,
dat een naburige mogendheid een gemak
kelijke overwinning op ons denkt te be
halen. Wij weten, dat wij niet alleen staan,
dat wij trouwe vrienden hebben. Ter ver
mijding van een catastrofe is het goed, dat
landen als Engeland en Frankrijk een te
genwicht vormen tegen invloeden, die fa
taal kunnen zijn."
Tenslotte zeide Van Zeeland, d*t België
zal medewerken aan de handhaving van
den vrede.
Spaansche wateren
Engeland heeft een sterke macht
geconcentreerd.
Sir Samuel Hoare heeft in het Lagerhuis
op een vraag van Bellinger (Labour) geant
woord, dat het aantal Duitsche oorlogsbo
dems in de Spanasche wateren op 't oogen-
blik acht bedraagt: twee kruisers en zes
torpedobootjagers. De Italianen hebben er op
het oogenblik een kruiser, twee torpedoboot
jagers en een flottieljeleider. Groot-Brittan-
nië heeft in het Spaansche deel van de Mid-
dellandsche zee thans een slagschip, een
kruiser, een depotschip, zeven torpedoboot
jagers. Drie torpedobootjagers en een kruiser
bevinden zich in de buurt van Gibraltar en
Tanger. Drie andere torpedobootjagers zijn
te St. Jean de Luz en nog een is met vluch
telingen aan boord op weg naar Marseille.
Het laatst hj] Kaap Agulhas
waargenomen.
Er is natuurlijk nog niet de minste reden
om zich ongerust te maken, maar het is
vreemd, dat men, na een melding van
den vuurtorenwachter op Kaap Agulhas, dat
was omstreeks 3.30 (G.M.T.), niet meer van
dé recordvliegers vernomen heeft.
Toch is er blijkbaar wel iets bekend: dat
is, dat Mollison, om wélke reden dan ook,
niet minder dan 200 mijlen van zijn route is
afgeweken en dat verbetering van het re
cord practisch niet meer mogelijk was.
Ook liepen er in Kaapstad aldus seint
Reuter geruchten, dat Mollison wegens
slecht weer een noodlanding zou hebben
moeten maken. Maar aan geruchten ont
breekt het gemeenlijk niet bij dergelijke
recordvluchten.
Strenge censuur ingevoerd.
Athene, 2 Dec. (Reuter—A.N.P.): De
autoriteiten hebben hier een strenge cen
suur ingevoerd. Men zegt, dat een aantal
oud-ministers gearresteerd en naar den
Egeeschen Archipel verbannen zijn. Zij zou
den tezamen met officieren een complot heb
ben gesmeed om de regeering omver te wer
pen.
Particuliere leven van Koning
Edward een gevaar voor de
stemming in de dominions.
Mogelijk conflict tusschen
vorst en ministers
Koning Eduard heeft gisteren
Baldwin ontvangen. Het bezoek
duurde vrij lang en heeft in politie
ke kringen de aandacht getrokken
vooral ook omdat dit nu al de twee
de keer is, dat de eerste minister
deze week bij den koning komt.
De Londensche correspondent van de N.
R. Crt. meldt hierover o.a.
De reeds lang in omloop zijnde geruchten
over moeilijkheden tusschen den koning en
zijn ministers vinden bevestiging in een
lang hoofdartikel van de Times, waarin het
blad de koning op discrete wijze herinnert
aan de verplichtingen van zijn hooge po
sitie. Deze waarschuwing is een direct ge
volg van de rede van den bisschop van
Bradford, die twee dagen geleden, over de
kroning sprekend, verklaarde te hopen „dat
de koning wat meer positieve teckenen zou
geven zich bewust te zijn van de noodzaak
van goddelijke leiding".
De provinciale pers heeft deze verras
sende uitlating in de hoofdartikelen van gis
teren algemeen ondersteund en het gevolg
hiervan is nu het eerder genoemde hoofdar
tikel van de Times. Daarmede is om het op
populaire wijze uit te drukken, de kat uit
den zak.
KONING EDWARD.
Het was inmiddels iedereen al
lang bekend, dat er tusschen den
koning en zijn ministers moeilijkhe
den waren gerezen, evenals men
wist van welken aard deze moeilijk
heden waren. In Engeland zelf is
daarvan tot nu toe met geen woord
in de pers gerept. Wel echter in
Amerika, waar de meer sensatio-
neele bladen niet hebben geschroomd
op zeer indiscrete wijze over 's ko-
nings particuliere leven te schrijven
en met name over zijn vriendschap
met een Amerikaansche dame, die
voor eenige maanden in Engeland
een echtscheidingsvonnis heeft ver
kregen.
Het is geen geheim, dat deze vriendschap,
waar de koning zelf geen doekjes om heeft
gewonden, bij zijn ministers met het oog op
DE TOESTAND IN EUROPA
DONKER GESCHILDERD.
Roosevelt heeft, zooals men in ons nummer
van gisteren gelezen heeft, de pan-Ameri-
kaansche conferentie te Buenos-Aires ge
opend met een rede, waarin hij ook gespro
ken heeft over den toestand in Europa, een
toestand, die hij zwart geschilderd heeft. Nu
is er op het oogenblik ook waarlijk niet veel
goeds van Europa te zeggen, we hebben daar
telkens op moeten wijzen en het argument
van Roosevelt, dat de dictators spoediger
tot het besluit van een oorlog komen dan de
democratische, constitutioneele regeeringen,
onderschrijven wij van harte. De voorbeelden
zijn er om dit feit te staven.
Want het volk wil vrede en een enquete
zon in dit opzicht overduidelijk kunnen
bewijzen dat de groote massa den oorlog
verfoeit. Het zijn altijd maar de enkelingen
die den oorlog veroorzaken en naarmate
het volk dus minder zeggenschap heeft in
het staatkundige leven en de beslissingen
door één man genomen kunnen worden, naar
die mate is het gevaar van een oorlog grooter.
Roosevelt ziet den oorlog als een donkere
dreiging boven Europa hangen. Hij ziet de
continenten verscheurd door oude gevoelens
van haat en nieuw fanatisme.
Roosevelt heeft, zooals men in het
uittreksel uit zijn rede heeft kunnen
lezen, het streven naar autarkie ge-
geeseld. Hij is een voorstander van
den vrijhandel. Het is geen toeval, zoo
heeft hij gezegd, dat de staten die het
verst gaan in de autarkie, tevsn de
staten zijn, die het luidruchtigst de
noodzakelijkheid van den oorlog be
pleiten. Het is ook geen toeval, zoo
heeft hij voorts gezegd, dat in deze
staten het levenspeil der bevolking
het diepst gezonken is.
De Nw. Rott. Crt. schrijft naar aanleiding
van deze felle aanklacht van Amerika's pre
sident o.m.:
Men zou daar tegenover kunnen opmerken,
dat de betrekkingen tuschen oorzaak en ge
volg iets anders zijn dan hij ze formuleert,
dat ellende en wanhoop mede verantwoorde
lijk zijn voor de afdwalingen, en dat men
ten hoogste kan zeggen, dat de afdwalingen
bezig zijn, naast nieuwe ellende, ook een
nieuwen, noodlottigen loop der dingen te
bewerken. Maar in hoofdzaak had hij gelijk:
De menschheid is zeer op den verkeerden
weg.
Roosevelt sprak van collectieve veiligheid.
Hij dacht daarbij niet aan Genève. Daarvoor
vindt hij de gemeenschap met het verscheur
de Europa te gevaarlijk. Amerika moest
Europa dienen, door het zegenrijk afsteken
der resultaten van het democratisch stelsel
bij die van de onvrijheid. Zal Roosevelt Zuid-
Amerika van zijn epidemieën van staatsgre
pen en revoluties kunnen genezen vraagt
het blad.
Want nu is Zuid-Amerika nog ver van het
geven van het goede voorbeeld der democrar
tie verwijderd. Daarvoor zouden diep in de
zeden der landen ingrijpende veranderingen
noodig zijn.
over de toepassing van de non
interventie-overeenkomst.
Alle 27 staten, die het besluit tot non-in
terventie in den Spaanschen burgeroorlog
geteekend hebben, waren gisteren op de ver
gadering van de commissie onder Lord Ply-
mouth's voorzitterschap vertegenwoordigd.
Lord Plymouth zeide, dat de Engel-
sche regeering niet te spreken was
over de toepassing van het besluit en
spr. hoopte, dat alle regeeringen het
zelfde verbod zouden uitvaardigen
als de Engelsche regeering had ge
daan, n.1. om het vervoer van oorlogs
materiaal naar Spaansche havens
ook in hun schepen te verbieden.
De commissie heeft daarop een voorstel
uitgewerkt, dat aan alle regeeringen en aan
de regeeringen te Valencia en Burgos zal
worden meegedeeld waarbij de invoer van
oorlogstuig in alle Spaansche havens wordt
verboden.
Lord Plymouth en andere sprekers
toonden zich evenzeer ontevreden
over het steeds groeiend aantal bui
de komende kroning veel zorg heeft gewekt
Vooral over het effect van deze zeer de
licate aangelegenheid op de stemming in
de dominions maakte men zich zeer on
gerust.
Het feit, dat Baldwin vandaag twee au
diënties bij den Koning heeft gehad, wijst
erop dat de moeilijkheden nu in een acuut
stadium zijn gekomen.
Daarop duiden ook de vermanende woor
den van de Times, welk blad klaarblijkelijk
het oogenblik gekomen acht om, de publie
ke opinie, die tot nu toe in onwetendheid
is gelaten, haar invloed op den Koning te
doen uitoefenen.
De correspondent van het Hsbl. weet hier
aan nog toe te voegen dat hierbij een belang
rijke factor is de diepgewortelde overtui
ging bij het Engelsche volk, dat de koning
van het Britsche wereldrijk het niet zoo
ver behoort te laten komen, dat een ver
standhouding met een buitenlandsche- en
eenige malen gescheiden vrouw, die niet van
een zoo hooge afkomst is, dat de mogelijk
heid van een huwelijk overwogen kan wor
den, bij hem zwaarder gaat wegen dan de
plichten van zijn koningschap.
Het was een publiek geheim, dat de ver
standhouding tusschen den Koning en zijn
ministers, in het bijzonder met den minister
president Baldwin, op deze punten te wen-
schen overliet. De tamelijk ostentatieve reis
van den Koning door de noodlijdende ge
bieden, terwijl dat zeer belangrijke, maar
tevens ook zeer delicate onderwerp in het
Parlement juist aanhangig was en het
voorwerp was van heftigen parlementairen
strijd, was op zijn zachtstgezegd onvoorzich
tig, al was de persoonlijke belangstelling,
die de Koning altijd voor het werkloosheids
vraagstuk heeft getoond op zich zelf zeer
prijzenswaardig.
De verhouding tusschen den Koning en
zijn kabinet werd er echter nog meer door
toegespitst en toen Vrijdag j.1. een spoedver
gadering van het kabinet bijeen geroepen
werd. waarvan al spoedig uitlekte, dat het
„persoonlijk optreden" van den Koning het
onderwerp van gesprek uitmaakte, kon men
er alleen nog maar aan twijfelen of dit
tenlandsche vrijwilligers dat aan den
Spaanschen oorlog deelnam. Dit on
derwerp lag echter strikt genomen
buiten de machtsbevoegdheid van
de commissie, maar op de volgende
vergadering van de sub-commissie,
die Vrijdag gehouden wordt, zal des
ondanks nader over dit verschijnsel
gesproken worden, in de hoop dat
de commissie ook hiervoor een op
lossing zal kunnen vinden.
Neem toch een aansluiting bij
de Radio-Centrale voor 50 cent
per week.
W. v. Beyerenstraat C 41 - Schagen
Moskou, 2 Dec. (A.N.P.). De communis
tische jeugdbonden hebben tezamen met de
Ossoaviakhim, 1.727.000 schutters en 60.000
scherpschutters en instructeurs opgeleid. Op
het gebied der luchtafweerverdediging en de
verdediging tegen den chemischen oorlog
worden 4.600.000 personen ingewijd. 54000
jeugdige personen bezoeken de militaire
scholen.
Verder werden dit jaar 10.000 parachutis
ten opgeleid en 15000 zweefvliegers, die de
lessen gevolgd hebben, zonder hun beroeps
bezigheden te onderbreken. Ook de 167 lucht-
vaartscholen hebben dit jaar een aantal pi
loten opgeleid, die eveneens de lessen ge
volgd hebben zonder dat zij hun werkzaam
heden in den steek behoefden te laten.
„persoonlijk optreden" doelt op de reis van
den Koning door de Depresses rea's of op
zijn particulier leven.
Crisis op komst Ultimatum
van Baldwin.
Men weet nu, dat de crisis zich zooda
nig heeft verscherpt, dat er sprake van is,
dat Baldwin een alternatief heeft opgesteld:
eenerzijds wordt de eisch gesteld, dat de
Koning zich meer voegt naar het advies
van zijn ministère, anderzijds, dat het ka
binet bij voortdurende halsstarrigheid van
den koning, zich gedwongen zou zien zijn
ontslag in te dienen.
Een politieke crisis van de eerste groot
te dus, waarvan op het oogenblik nog niet
te voorzien is hoe zij zich ontwikkelen zal.
Volgens de laatste geruchten zou een on
middellijk dreigend gevaar geweken zijn,
doordat de koning geweigerd zou hebben het
ontslag van het kabinet te aanvaarden. Het
is echter niet bekend, of de koning geheel
tegemoet is gekomen aan de wenschen van
zijn minister-president, maar daarover zal
nog gedelibereerd kunnen worden.
