De Brabantsche Brief
van Dré
Si. Nicolaas-avond
Japan bereidt zich voor
op de Olympiche spelen
De wereld
wapent zichl
Ulvenhout, 30 November 1936.
Amico,
Het toeval is te
curieus, dat ik 't
zonder 'n woord,
zoo maar kan la
ten passeeren!
't Is drie weken
gele jen, m'n brief
is om zoo te zeg
gen nog nie koud,
da 'k 't opnam
veur den jongen
Kunsten,eer.
'k Heb oe toen
geschreven, hoe
„man" 'm verwijt,
dat ie, op den dag
van nou, nie voortbrengt.
„Men" de z.g. critici!
Én 'k heb toen geschreven aan oe, dat
er geenen boer ter weareld vrucht kan
voortbrengen op 'nen dorren akker.
Terwijl den kunsteneer zijnen akker,
't Menschdom, dor en har is vandaag lijk
'n rotsveld; waarop weinig valt te oogsten,
want 't zaad schiet daarop geen kiem.
Liefdeloosheid en Eigenliefde, Menschen-
haat en Egoïsme, zoo schreef ik oe, hebben
den akker versteend. D'n „boer" die daarvan
vrucht mot halen, is wel te beklagen.
Want, amico, 't is nog altijd lijk geschre
ven staat: „een slechte boom draagt slechte
vruchten", ('t Zelfde geldt veur den dorren
akker toch!) „Plukt men wel druiven van
doornen of van distels vijgen?"
Eigenaardig is, dat déuze zelfde woorden
uit de Schrift veurafgegaan worden deur:
„Wacht u voor de valsche profeten, die tot
u komen in schaapsvacht, maar inwendig
roofzuchtige wolven zijn." (Matth. 7, 15).
Ja, *t grijpt alles eigenaardig in mal
kaar
Want verlejen week, lees ik in oewen
krant 't volgende bericht:
„Berlijn, 27 November. De Minister van
propaganda publiceert thans een verorde
ning waarbij de kunstcritiek in haar be-
staanden vorm verboden wordt.
In de plaats van den kunstcriticus treedt
de kunstredacteur, die iedere bespreking van
een kunstwerk met zijn vollen naam moet
onderteekenen.
Het ambt van kunstredacteur wordt af
hankelijk gemaakt van een speciale ver
gunning, die slechts verleend wordt aan
hen, die een werkelijk voldoende vorming
hebben genoten.
De kunstredacteur moet minstens dertig
jaar zijn."
Ja, 't grijpt alles eigenaardig in mal
kaar...!
't Woord van tweeduizend jaren oud, het
'woord uit de Schrift; mijnen brief van
drie weken gele jen, naar aanleiding van de
veule verwijten die den jongen kunsteneer
gedaan worden; en deuze Duitsche verorde
ning van n' week gelejen, waarover ik
en da's nog 't aller-eigenaardigst nog geen
woordeke com. lentaar gelezen heb
Terwijl, da's toch. nie te loochenen,
anders op alle Duitsche slakskes 'n handsvol
zout gesmeten wordt!
Als ik deus berichtje gelezen had, stak
ik m'n pijp-pp, plaatste m'n klompen op den
voet van de plattebuis, om zoo 't een en an
der 'ns te overpeinzen!
„Als g' op den oogenblik toch niks andtfrs
te doen hebt", zee Trui: „och hou dan deu-
zen knot sjet 'ns op oew polsen, da'k 'm
efkens op kan windelen."
En zoo, op 't afloopen van den wollen
draad over m'n handen, kwam ik aan
wel aan deuzen brief, kan 'k wel zeggen.
„Ge kunt 'n voorwerp, laat ik zeggen 'n ko
per beeldje, vasthouwen, bekijken en toonen
of 't 'n gouwen relelcwie is", schreef ik in
m'nen brief van 9 November.
„Ge kunt 't óók vastpakken of 'tstinkt.
In beië gevallen is 't toch 't zelfde beeldje!
Maar in beië gevallen van „vasthouwen", is
sjuust verschil genoeg, om 'n ander te doen
gelooven, dat 't. óf goud, óf rommel is!
Dat weet den eersten den besten winkelier
al. De manier waarop den dieë 'n flaconneke,
'n jurkslce, 'n pak chocla of wat ook aanpakt
en toont, die manier is veur den klant
meestent ij en deurslaggevend om 't ding te
koopen oif, te verachten.
Nieuwe kunstwerken worden vastgepakt
als vaatdoeken!
En dan weet ge 't wel, amico".
Deuze regels, wat slaan ze sjecuur op de
leste order van die Duitsche wet: „de kunst
redacteur moet minstens dertig jaar zijn."
Want, amico, 't is belachelijk als ge weet,
hoe er op exposities van Kunstschilders,
op Premières van tooneelopvoeringen, hoe
daar dikwijls snotneuzen van 18 en 19 ja
ren worden losgelaten, om de Kunst van
'nen ervaren, levenswijzen, diep-seerjeuzen
mensch te gaan beoordeelen.
Te gaan „vonnissen" dikwijls!
't Fransche spreekwoord mag dan wel zeg
gen: „le journal est un monsieur", vrij ver
taald naar mijn ervaringen: „de krant is
dikwijls 'nen snotneus", veur 't lezende pu
bliek is zoo'n vonnis 't vonnis van de Krant!
Als onder 't artikel" in de Kunstrubriek zou
staan: „Pietje Jansen, gesjeesd H.B.S.'er, 19
jaar, ja dan, dan zou 't publiek Maar
dan stuurde de Kunstredactie's ook geen
„journalisten", die nog gewend zijn strafre
gels te schrijven
En zoo bekeken, ze mogen dan van
Duitschland zeggen wat ze willen, zoo be
keken is die leeftijdsbepaling nog zoo gek
nie!
Als de krant de meeningen mot leiën
(wat zelfs nog 'n groote vraag is!) best!
Maar dan mot zo'n leiding toch uitgaan van
seerjeuze, levenswijze menschen. En nie van
kinders!
Maar dan zijt g' er nog nie!
„Den jongen kunsteneer, die werken mot
uit Liefde, in volle, overgegeven Liefde,
dieën jongen kunsteneer zit te ploeteren om
geven van haat! Van jalouzie! Van egoïsme!'
schreef ik oe. De brieven die 'k er op
kreeg, gaven me gelijk; Teugengesproken is
't nie
„En meestal", schreef ik: „ïs critiek 'n
soortement van (on)geoorloofde concurren
tie". Toen: „amico, ge mot 'ns probeeren
in oew krant te zetten, dat bakker Jansen
z'n koekskes ongenietbaar en schoenmaker
Pietersen z'n schoenen prullig zijn...? Gij
meugt zulke „critiek" alleen zeggen van 'n
kunstwerk, deur oewen collega geschapen!"
De Deutsche wet zegt nou: de kunstcritiek
in haar bestaanden vorm wordt verboden".
In dit verband hard noodig!
Den kunsten eer werkt nie om Pietje Jan
sen. aan 'n artikeltje ad 5 cent per regel te
helpen, of aan de bewondering van zijn
meiske, den kunsteneer werkt veur 5t
groote publiek, veur al z'n evennaasten,
die hij iets te zeggen of te toonen heeft.
En;
„daar wordt veul te weinig ingezien"
schreef ik oe: „dat zulke critiek fout is!
Want de beoordeeling hoort ons nageslacht!'
Den z.g. criticus heeft dus geen recht,
noch reden van bestaan.
Den Duitschen wetgever heeft z'n beroep
dan ook verbojen!
D'n mensch, amico, is veul hardleersch.
Hij mot veul, veul ervaring hebben, veul
levenswijsheid, om 'nen medemensch te
kunnen begrijpen.
Hij mot veul, veul zwaren arbeid hebbben
verricht, om 'n ander zijnen arbeid te kun
nen waardeeren!
Als ik in den trein zit en de akkers
draaien langs m'n coupé-raamke, dan heb
ik rap geschoten, dat er veur arbeid is ge
daan, om die onafzienbare vorens zoo recht
en gèèf geploegd te krijgen.
Wat er gewied, gesappeld is, om zo'n
veld patatten zoo schoon, zoo proper, zoo
frisch veur den dag te brengen.
Wat er geploeterd en gezweeten is, om
zo'nen uitgestrekten bietenakker zoo pront
en nuttig vol te zetten mee deus zware
vruch.
En dan kan ik, in dieën trein, die voort
snelt deur wildvreemde streken en gewes
ten, dan kan ik eerbied hebben veur den
boer, wiens taal ik misschien nog nie eens
versta!
Maarr.. op mijn pootcn zitten dan ook
de korsten eelt van 'n halve eeuw van
soortgelijken zwaren landarbeid.
Dus ik weet: dieën eelt zit óók in de
handen van dieën boer, dien 'k nie ken. die
daar zijn land zoo schoon geploegd heeft;
die daar zo'n gèèf veld eerpel heeft staan;
die daar zo'nen pracht van 'nen bieten-
akker heeft liggen!
Ja, ge mot eigens veul, heel veul zwa
ren arbeid hebben verzet, om den dieën
van 'n ander te kunnen respecteeren!
Ge mot „mensch" geworden zijn, op de
harde leerschool van 't lange leven! Ge mot
er „wijs" geworden zijn!
Dan pas, en geenen tel eerder, hebt ge
de gave om 'n ander zijnen arbeid even lief
te hebben, als oewen eigen.
Kunt ge waardeering hebben veur 'n knap
stuk timmerwerk en... veur den timmer
man ook!
Kunt ge waardeering hebben veur den
solieden zakenman!
Leert ge zelfs 't sjuuste onderscheid tus-
schen 'nen halfgai'cn generaal en 'nen
punctueelen onderofficier. En kunt ge den
punctueelen onderofficier even hoog achten
als den plichtsgetrouwen overste.
Ik wil maar zeggen: mee de wijsheid op
gedaan in 't harde leven, zijt ge pas in staat
anderen dan alleen oew eigen en 'n paar
kameraads te waardeeren! Ja zelfs; om
oewen teugenvoeter te begrijpen.
Maar daar is veul, heel yeul wijsheid,
heel veul „rijpheid" veur noodig.
Maar dan ook is 't leven van 'n oordeel
zóó ontstaan, ontstaan uit gerijpte wijsheid,
dan ook is 't lezen van zo'nen mensch zijn
oordeel een genieting, een verfrissching
veur oewen geest, 'n teug koel nat veur
oew zoekend zielcment. Maar er zijn wei
nigen zoo!
Want uit den loujer van 't heete vuur
van 't moeilijke leven, uit dieën louter blijft
weinig puur goud van wijsheid over!
't Meeste vergaat tot den asch, die ver
waait in 't groote luchtruim, 't Meeste ver
gaat tot den smoor en den smook, die
wegwolkt in 't onendige Niks.
Ja, daar is veul, veul noodig, om te oor-
deelcn; om mee de woorden van de gou
wen schaal te wikken en te wegen 't ziele-
ment van den evennaaste; want 't is daar
uit, dat z'n kunst opbloeit.
Daar is ontzaggelijke wijsheid veur noo
dig!
En... wijsheid?
In deuze weareld van vandaag!
„Wijze" weareld, die heur eigen naar den
bliksem helpt..!
„Wijze" weareld, die alles zonder God
af kan.
„Wijze" weareld. die den Christus be
schouwt als de reus-figuur uit sproken!
„Wijze" weareld van „groote", alleen
maar „groote menschen", die... duuzenden,
duuzenden guldens neertellen om veur 'n
koningssproo te zién: voorbijgaan.
„Wijze" weareld van hup-roepers, veur jon
gens en meiskes die sport bedrijven.
„Wijze" weareld,'die.ja, die den zwaren
arbeid verleerde.
Die 't gemak zoekt.
't Gemak van de critiek, want: 1'Art est
difficile, mais la Critique est facile! De
kunst is moeilijk, maar de critiek is ge
makkelijk!
Toen had Trui den bol sajet opgewon
den en toen wierd 't tijd veur 't rozen:
hoeike en den avondpap.
Maar deus gedachten wentelden mee, met
't afwentelen van Trui 'ren knot wol langs
m'n polsen, als ik dat bericht had gelezen
in oewen krant, dat bericht: „geen kunstcri
tiek in Duitschland".
D'n mensch heeft weinig noodig om aan
't peinzen te gaan! 't Berichtje was twaalf
regels. Deuzen brief wel driehonderd be-
kans.
Veul groeten van Trui en als al tij geen
haarke minder van oewen t. a. v.
DRé.
EEN „TYFOON" VAN GEESTDRIFT
WAART DOOR HET LAND.
Krijgen de Spelen een typisch
Japansch karakter?
Uit Tokio schrijft onze V.P.B.-correspon-
dent:
Wanneer men op het oogenblik de Japan-
sche couranten leest, moet men tot de over
tuiging komen, dat de Olympische Spelen te
Tokio nog in den loop van dit jaar worden
gehouden. Indien daarbij dezelfde Japan-
sche pers maar zeer karig is met haar lof
voor de organisatie der Spelen te Amster
dam Los Angeles en Berlijn en zich hoofd
zakelijk beperkt tot de registratie van de
verschillende wedstrijden, behoeft men
zulks niet al te tragisch te nemen: de .Ta
panner is nu eenmaal een eerzuchtig
mensch, die niet gemakkelijk de prestaties
van een ander erkent en het niet kan ver
kroppen, indien iemand anders iets beter
doet dan hij zelf. En daar Japan er boven
dien op gerekend had. bij de laatste Spelen
een beter figuur te slaan dan te Los Ange
les, behoeft men er zich niet al te zeer over'
te verwonderen, dat men de vroegere Olym
pische Spelen zoo'n beetje doodzwijgt. Want
de kern van alle Olympische beschouwin
gen en debatten wordt gevormd door dit
groote vraagstuk: „Hoe kan Tokio in het
jaar 1940 Amsterdam, Los Angeles en Ber
lijn overtreffen?" Deze houding is intus-
schen volkomen begrijpelijk, indien men
bedenkt, dat de Olympische Spelen in 1940
voor de eerste maal in Azië zullen wor
den gehouden en daarmede eindelijk de
wensch van de Japanners ook op sportge-
Ived als een groote mogendheid te worden
erkend, in vervulling is gegaan...
Speciale trambiljetten,
Toen het besluit van het, Olympisch Co
mité. de eerstvolgende Spelen in Tokio te
doen houden, bekend werd, barstte er een
„tyfoon" van geestdrift en vreugde los, die
niet grooter had kunnen zijn, indien Japan
alle eerste prijzen te Berlijn had wegge
sleept. En daar de Japanners geen gele
genheid voorbij laen gaan, om iedere, zij
het nog zoo onbeteekenende gebeurtenis,
door middel van een speciale postzegel
serie, poststempel of bij hun voorliefde
voor typografische kunstwerken door de
speciale uitgaven van dagbladen, trambil
jetten of briefcouverts te vieren, gaven
de omnibussen en tramlijnen op den beslis-
senden dag „herinneringsbiljetten" uit, die
met de vijf Olympische ringen versierd
waren.
Inderdaad: spoorwegen tramlijnen en
autobussen zijn reeds met de voorbereiding
van de Spelen van 1940 begonnen, terwijl
men in Berlijn nog druk aan het loopen,
zwemmen, voetballen, enz. enz. was. En
mag men de mededeelingen van de groote
hotels gelooven. dan moet men reeds thans
voor het jaar 1940 kamers reserveeren.
daar de Amerikanen reeds vele plaatsen
zouden hebben besproken. Dit riekt intus-
schen sterk naar de hyper-verameri
kaanschte Japansche reclame, waarin de
eilandenhewoners hun vroegere leermees
ters reeds hebben overtroffen.
Overigens verwacht men in Tokio
100.000 bezoekers, die niet slechts
aangevoerd maar ook ondergebracht
moeten worden. Voor dit doel hebben
de Japansche scheepvaartmaat
schappijen reeds aanzienlijke bedra
gen voor den bouw van eenige
20.000-tonsschepen ter beschikking
gesteld, terwijl men bovendien den
Mantsjoerijschen spoorweg zal ver
beteren om de uit Europa over land
komende bezoekers een gemakkelijk
reizen te garandeeren. Als novum in
de geschiedenis van de Olympische
Spelen zullen alle verkeersmidde
len in Japan van radiotoestellen
worden voorzien, om de reizigers
voortdurend van don loop der wed
strijden op de hoogte te houden.
En Tokio zelf?
Tokio zelf zal volgens de reeds uitgewerkte
plannen geheel veranderd worden. Men zal
een bedrag van ongeveer twee millioen gul
den uitgeven om den ondergrondschen
spoorweg van de stad naar het sportveld
door te trekken, de kanalen van de stad te
verbeteren en nieuwe hotels te bouwen. De
oudo amusementsgelegenheden zullen daa'r-
entegen gesloten worden, want men is van
meening. dat de geisha-bedrijven niet ge
schikt zijn, om den buitenlanders een „juist"
beeld van Japan te schenken.
Dat de autoriteiten de jacht op autogram
men energiek te lijf willen gaan, is een
maatregel, die zeker bij alle sportmenschen
in goede aarde zal vallen, die echter, bij de
ware verzamelwoede van de Japanners, zeer
moeilijk uitvoerbaar zal zijn.
Ook op andere gebieden zal alles gedaan
worden, om den vreemdeling het verblijf in
het land zoo aangenaam mogelijk te maken.
Reeds thans houdt een ieder zich fanatiek
met de studie van dc Engelsche taal bezig.
Gidsen voor vreemdelingen worden opgeleid
en verkoopsters, die een of andere vreemde
taal spreken, zijn reeds thans sterk gevraagd
kortom, men zal alles doen, om de tot
nog toe in Europa en Amerika gehouden
Spelen te overvleugelen.
Of men daarin slagen zal, is een andere
vraag. Er schijnen op het oogenblik twee
„richtingen" met elkaar in strijd te zijn. De
een zou de Spelen geheel naar Europeesch
voorbeeld willen organiseeren, wijl in alle
uiterlijke dingen Europa nog steeds troef is
en men dit werelddeel bij iedere gelegenheid
wil bewijzen, dat men den leertijd achter den
rug en den leermeester overtroffen heeft. De
andere „richting" ziet echter terecht in dit
streven weinig goeds en wenscht aan de
Spelen een „typisch Japansch karakter" te
geven. Deze idee ligt te meer voor de hand,
wijl in het jaar 1940 de regeerende dynastie
haar 2600-jarig bestaan viert, wat natuurlijk
aanleiding tot een groot nationaal feest. is.
En men kan de Olympische Spelen moeilijk
in 't kader van dit feest inlasschen, indien
zij geheel Europeesch worden georganiseerd.
Bovendien is de Europeaan in het geheel
niet zoo .nuchter" en .zakelijk" als de Ja
panner denkt; hij beeft nog voldoende zin
voor romantiek en het ware zonde, indien
de Japanners daarmede geen rekening zou
den houden,
Sinterklaas-avond, ik ken U nog
Van vroeger.
Wat ook de tijd verloren deed gaan,
Wat ook vergleed in een wiss'lend bestaan,
Nog zie ik we-r die herinnering aan,
Van vroeger....!|
Een lichtje, dat stil in de kamer brandt,
Met schuivende schaduwen langs den wand!
Ti den noek een portret met zwarte lijst,
Een vinger, die strak naar dè" kamerdeur wijst!
Een rits'lend geluid en een wijkende kier,
Een bewegende hand en het kinderplejier
Van zingende, groote uitbundigheid....
En een moeder, die lachend haar armen breidt!
Danvader! De kamer vol levend licht,
En de blijde lach op een kindergezicht.
Een kreet van verrassing, een spoortrein, die ging,
Een spel met ruiters, een glinster-ding
Van kralen, vol levenden schitter-schijn,
Die altijd opnieuw weer een wonder zijn!
En dan de liedjes met frisch geluid,
Met vaders stem boven alles uit!
Een troepje, dat zingend naar bed werd gebracht.
Een handje, dat tastte .heel stil in den nacht,
Met een heerlijk gevoel en een zalige pret,
Naar een schkt, op een stoel voor zijn bedje gezet!
Sinterklaas-avond, ik ken U nog
Van vroeger....!!
Al zijn er dan jaren voorbijgegaan,
Nog steeds ziet me Uwe herinnering aan
Met een blik zóó zacht en een blik zóó goed,
Die me nu nog in stilte danken doet
Voor alles, wat gij me eens geven wou
Aan liefde, aan vreugde, aan rijke trouw
Van vadervan moeder,van jaren her,
En al lijkt Uw verleden zoo verzoo ver,
Tóch Sinterklaas-avond, ik ken U nog
Van vroeger....!!
St. Nicolaas 1936.
(Nadruk verboden.)'
KROES.
De Tsjechische ijzer- en staal
industrie heeft het druk.
Bij de indiening van de Tsjechische be
grooting en in den loop harer behandeling
werd er zoowel van regeeringszijde als
door de rapporteurs op gewezen, dat dc ver
betering in don economischen toestand en
de steeds dalende werkloosheid in de eerste
plaats gevolgen zijn van de groote activi
teit in de wapenindustrie, zoodat men hier
met een zuiver conjunctuurverschijnsel te
doen heeft.
Daar de wapenindustrie met een
goed doel van de zoogennamdo
zware industrie samenvalt, is het
niet oninteressant, eens een over
zicht te geven van de zeer groote
activiteit, die er op het oogenblik
in dezo industrie valt waar te ne
men. Zoo heeft een van do grootste
mijnbouwmaatschappijcn haar he
stelling van Zweedsche ertsen voor
het komende jaar van 110.000 ton
tot 240.000 ton verhoogd. Dit is dus
een verhooging ter waarde van 50
millioen kronen, indien men reke
ning houdt met de devaluatie van
den Tsjechischen kroon.
In alle fabrieken van het Skodaconcern
werken op het oogenblik tezamen 21.000 ar
beiders en ongeveer 4000 beambten. In de
grootste fabriek te Pilsen werken alleen
reeds 14.000 arbeiders. Het- Polkiconcern
werkt in haar fabriek te Komotao op volle
capaciteit en te Kladno voor 90% Binnen-
en buitenlandsche opdrachten stellen het
concern in staat om tot minstens midden
1937 op deze capaciteit te blijven werken.
Van de productie van deze onderneming
blijft op het ooeenblik 45%. in het binnen
land, terwijl 55% naar het buitenland
gaat: vroeger voerde zij twee derde gedeelte
van haar productie uit, terwijl een derde
in het binnenland bleef.
De Praagsclie Uzerindustrie tenslotte is
van plan in het komende jaar niet min
der clan 20 millioen kronen te investeeren.
