Typhonen teisteren de
Philippijnen
Grootc activiteit
op Fort Belvedère
KIJKEN is KDOPEK bj CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
54 plaatsen verwoest
Een geheimzinnig
vliegtuig naar Frankrijk
BuUenlandsch
Overzicht
Japan zet de duim
schroeven aan
WOENSDAG 9 DECEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10131.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Duizenden
dooden
Een geweldige ramp heeft de Philippijnen
getroffen. Opgezweept door een hevige ty
phoon, is het water tot 10 Meter boven het
normale peil gestegen, waardoor de dijken
braken en het water met donderend geweld
zich in de dalen stortte, boerderijen, stadjes
en dorpen vernielend en verwoestend.
Zóó plotseling kwam de ramp, dat de men-
schen zich niet meer in het gebergte in vei
ligheid konden stellen, zoodat vrijwel allen
Omkwamen.
Uit liet overstroomingsgebied Ma
nilla aangekomen legerofficieren
melden, dat de rivier Cagayan dui
zenden dooden naar zee heeft mede-
gesleept. Duizenden personen worden
nog vermist. Men vreest dat cholera
en dysenterie zullen uitbreken.
Deze ramp wordt de grootste in de geschie
denis der Philippijnen genoemd. Niet min
der dan 54 steden staan geheel onder water.
De hulpverleening.
De regeering laat door vliegtuigen de over
stroomde gebieden afzoeken. Daag scheren de
metalen vogels over het kolkende en hef
tig bewogen water op zoek naar menschelijke
wezens.
Hier en daar scholen vrijwel uitgehonger
de overledenen tezamen, die verlangend uit
zien naar hulp en gretig de levensmiddelen
en medicijnen in ontvangst nemen, welke
de vliegtuigen laten vallen. Ook worden met
koortsachtige haast Roode Kruis-colonnes ge
vormd om straks de dalen binnen te dringen
teneinde de zoo hoog noodige hulp te yerlee-
nen.
HUIZEN DRAAIEN OM HUN AS,
SCHEPEN VLIEGEN DOOR DE
LUCHT.
De typhoon heeft dit keer weer een van
die gebieden der Philippijnen geteisterd, die
over het algemeen genomen 't vaakst door
de stormen van den Stillen Oceaan worden
getroffen. Er gaat geen jaar voorbij, zonder
dat uit deze breedten van zware storm
vloeden melding wordt gemaakt, storm
vloeden, die op de kusten van den Pacific
en ook de eilandengroepen onnoemelijke el
lende teweeg brengen, duizenden menschen
een verschrikkelijk einde bereiden en aan
zienlijke financieele verliezen veroorzaken.
Oorzaak van dit alles zijn de wervelstormen
cyclonen, die voornamelijk in den herfsttijd
over den Grooten Oceaan trekken en dezen
tot zeer ver onder de oppervlakte beroeren.
Eerst sinds het oogenblik waarop de mete
orologische wetenschap op grond van on
telbare waarnemingen van zeevaarders de
eigenschappen dier cyclonen heeft vastge
steld, kan men zich eenigszins tijdig ih
veiligheid brengen.
De Tornado's van Noord-Amerika
doen in hevigheid en verwoestende
kracht niet onder voor de wervel
stormen der tropische gebieden, de
cyclonen en typhonen. Terwijl de
doorsnede van een cycloon soms
drie duizend meter bedraagt, over
treft de vernietigende werking van
de Tornado's zelden een radius van
meer dan 500 K.M. Van de welhaast
ongelooflijke hevigheid der wervel
stormen kan de Europeaan zich bij
na geen voorstelling vormen. Zij is
het meest fantastische, wat denk
baar is en de verwoestingen, de
schade aan lijf en goed, die de Tor
nado's, cyclonen en typhonen op
hun tocht aanrichten, zijn niet min
der dan verschrikkelijk. Men zou
zelfs kunnen gelooven, dat een
horde, met bovennaturlijke krach
ten begaafde waanzinnigen haar
dolste ideeën verwezenlijkt had. De
oorzaak is dat het vernietigende ge
weid van den wervelstorm geen ge
volg is van den luchtdruk, zooals bij
de typhoon, maar van een giganti
sche zuigwerking.
De voortrazende wervelstorm kenmerkt
zich door een tengevolge van de uiterst snel
le luchtrotaties ontstaan vacuum, dat de
lucht in de omgeving met geweld tot zich
trekt. Daardoor werpt de Tornado, in tegen
stelling met de typhoon, de huizen niet om,
en de in die huizen, aanwezige over-druk
aan lucht, rukt ze uit elkaar en brengt ze
zelfs in zekeren zin tot explosie. De ven
sters, de wanden vliegen naar buiten en
bedekken de straten met puin, en dit be
moeilijkt het reddingswerk bij dergelijke
rampen aanzienlijk. De daken worden naar
boven gedrukt, los gerukt van hun veran
kering en dikwijls ver weg geslingerd.
Wanneer de wervelstorm een huis treft en
er een aangrijpingspunt vindt, draait hij
het om zijn as, waardoor het van zijn fun
damenten wordt losgerukt. En twintig se
conden later staat het huis soms precies om
gekeerd in de straat. Het is duidelijk, dat
dergelijke huizen niet vergeleken mogen
worden met wolkenkrabbers of de gewone
hooge stadshuizen, dié wij kennen. In den
regel zijn het gebouwen van een tot twee
verdiepingen, zooals die b.v. in de kleine ste
den in het midden van de Vereenigde Sta
ten zeer veel voorkomen. Maar geen enkel
gebouw, dat binnen het bereik van den
storm stond, ontspringt den dans. Het is
zelfs voorgekomen, dat booten een paar
honderd meter werden weggeslingerd en
dan verpletterd werden teruggevonden.
Overal waar de typhoon het vaste land
passeert, pleegt hij, ook op het land, alles
wat niet onwrikbaar vast zit, los te rukken.
De lichte Chineesche huizen zijn voor den
storm al even min een hindernis als de uit
gestrekte wouden, die dikwijls over grooten
afstand weggemaaid worden. Storm en re
gen lossen de specie van de muren der hui
zen op, firmaborden vallen omlaag, glas
versplinterd, hout kraakt. Ergens anders
neemt de storm het dak van een auto mee,
en tenslotte wordt het verwoestingswerk door
den regen voltooid. Dergelijke catastrofen
zijn, blijkens uit Manila ontvangen berichten
ook thans weer in het noordelijk deel van
de Philippijnen voorgekomen.
Even plotseling als de typhoon begonnen
is, is hij ten einde. Wanneer hij zijn hoog
tepunt bereikt heeft nemen de windstooten
in kracht af, de regen vermindert en houdt
spoedig geheel op. Even plotseling kalmee-
ren ook de opgejaagde stroomen.
Bankdirecteuren, die zelf
geld gingen maken
Opzienbarende arrestaties te
Yokohama.
Het D.N.B. seint uit Tokio:
Vijf leden van een internationale valsch-
muntersbende zijn te Yokohama onder op
zienbarende omstandigheden gearresteerd.
Tot deze bende behoorden twee vroegere Ja
pansche bankdirecteuren, die tevoren ook
functies in het hofminïsterie hadden be
kleed. Bovendien werden een bij de Fran-
sche ambassade te Tokio aangestelde advo
caat benevens twee Deensche onderdanen ge
arresteerd.
Volgens Domei staan de arrestanten in
verbinding met leidende persoonlijkheden
van de bankwereld in China;
Naar Domei verder meldt, bevindt zich de
centrale der bende te Shanghai. Het onder
zoek heeft aan het licht gebracht, dat ook
Amerikaansche, Fransche en Russische emi
granten, behalve de reeds gearresteerde De
nen en Japanners, aan de valschmunterij
hebben deelgenomen.
Domei meldt tenslotte nog, dat de machi
nes voor de vervaardiging van blijkbaar
15.000.000 Chineesche dollars der Chineesche
centrale bank door de bende waren aangge-
schaft.
De Engelsche crisis
Den geheelen avond zijn gisteren belang
rijke besprekingen gehouden op Fort Bel
vedère.
Baldwin had zich daarheen begeven na-
dringend door den Koning te zijn ontboden.
Ook de hertogen van York en Kent wa
ren aanwezig.
De conferentie duurde vier volle uren.
De hertogen van York en van Kent heb
ben, evenals mr. Baldwin, met den koning
gedineerd.
Ook andere vooraanstaande personen
zouden gisteravond aan de besprekingen
hebben deelgenomen.
Men meent in meestal goed ingelichte
kringen dat de gehouden bespreking van
groote beteekenis is geweest en tot een de
finitief besluit heeft geleid.
Algemeen verwacht men heden
een beslissing van de crisis, hoewel
van officieele zijde het meest vol
maakte stilzwijgen wordt bewaard.
Nieuwe vragen van Attlee in
het Lagerhuis.
In het Lagerhuis heeft Attlee gistermid
dag gevraagd of de regeering nog soms
iets kon toevoegen aan de gisteren door den
premier afgelegde verklaring?
Minister Simon antwoordde dat de pre
mier spr. had verzocht zijn leedwezen uit
te spreken dat hij niet bij de zitting tegen
woordig kon zijn om zelf vragen in ver
band met de crisis te beantwoorden. Op het
oogenblik kon spr. echter niets nieuws mee-
deelen.
Attlee vroeg daarop, kan de minister
dan misschien zeggen wanneer het Huis
een nadere verklaring tegemoet mag zien?
Simon: Ook dat is op het oogenblik on
mogelijk te zeggen.
In de dominions.
Savage de premier van Nieuw-Zeeland
heeft de leider der oppositiepartijen ver
zocht om naar Wellington te komen ten
einde de constitutioneele crisis met hem
te bespreken.
De Australische premier. Lyons heeft gis
teren verklaard, dat wanneer geen defini
tieve inlichtingen te Canberra ontvangen
werden het parlement Woensdag en van
dag tot dag vardaagd zou worden. Lyons
voegde hieraan toe, dat hij het parlement
uit voorzorg bijeengeroepen had, opdat al
le afgevaardigden te Canberra zouden zijn
teneinde de noodige wetten in zoo kort
mogelijken tijd af te doen.
Een geheimzinnig vliegtuig.
Van Croydon is een vliegtuig met drie
passagiers naar Frankrijk vertrokken,
waarvan de namen der passgiers streng
geheim worden gehouden. Het is niet, zoo-
Is algemeen venvacht scheen te worden
naar Cannes doorgevlogen maar op het
gewone vliegveld van Marseillë geland. Er
waren maatregelen getroffen dat de drie
passagiers het terrein onbemerkt hebben
kunnen verlaten.
Sommige berichten zeggen, dat deze pas
sagiers onmiddellijk na de landing in snel
le vaart per auto naar Marseille zijn ge
reden. De Evening News wist in zijn laat
ste editie van gisteravond te melden, dat
Hieronder:
Een foto van Koning Edward en mrs.
Simpson die dit jaar tijdens een vacantie-
reis in de Karntnerstrasze te Weenen ge
nomen werd.
Het conflict rondom den
Engelschen troon
NOG GEEN OPLOSSING, AL IS
ER EENIGE ONTSPANNING.
PRO EN CONTRA DEN KONING
Het conflict in Engeland dat rondom den
troon ontstaan is, door de huwelijksplannen
van koning Edward, heeft nog steeds geen
oplossing gevonden. Men volgt de ontwikke
ling met spanning en vooral onze lezeressen
zijn uiterst benieuwd wat de koning zal be
sluiten. Zal hij den wil van de regeering
trotseeren en mrs. Simpson huwen of zal hij
zich buigen voor de traditie en zijn liefde
verloochenen?
Al leeft de wereld met de gebeurtenissen
in Engeland mee, het Engelsche volk zelf
staat onder hoogspanning en wacht met on
geduld op de beslissing van den koning. De
sympathiën zijn sterk' verdeeld. Er is een
heel groote groep die achter de regeering
staat en tegen het huwelijk van den koning
is, omdat men de verhouding beschouwt als
in strijd met de hooge waardigheid van het
koninklijke ambt. Men ziet graag tegen zijn
koning op en weet zijn goede eigenschap
pen op hoogen prijs te stellen. Het is daar
om zoo'n diepe teleurstelling voor het groot
ste deel van het volk, dat het zijn koning
door deze verhouding van het voetstuk zag
vallen. In de oogen der Engelschen was ko
ning Edward immers nog altijd, Prince
Charming.
Het Engelsche volk duldt geen
huwelijk dat het land geen koningin,
maar de koning slechts een echtge-
noote schenkt. Dit beschouwt men
als het verlagen van den huwelijks
band en dat is in strijd met de tra
ditie van het Engelsche volk.
Maar tegenover dien grooten stroom, die
fel gekant is tegen het huwelijk van koning
Edward met mrs. Simpson, staat een groep
jonge conservatieven die aan den kant van
den koning staan en het initiatief van Chur-
chill, om het voor den koning op te nemen,
hartelijk hebben toegejuicht. Zij zijn de
groep die met de bestaande traditie willen
breken en naast hen staan de velen, die uit
sympathie voor den koning zijn zijde geko
zen hebben. t
Men voelt, deze moreele en Intellectueel®
conflicten, kunnen tot onaangename gevol
gen voor Engeland leiden.
De Nw. Rott Crt schreef gisterenavond in
een hoofdartikel wat mogelijk is in dit con
flict. Het blad zegt dan:
De Koning houdt aan zijn plan van een
huwelijk vast; zij het ook als morganatisch
huwelijk. De regeering aanvaardt dit niet en
treedt of. Er ontstaat een onoplosbare paj>
le mentaire crisis, die zich voortplant naar
de parlementen van de andere deelen van
het Rijk, of die parlementen eveneens, als de
regeering van Baldwin, in conflict met den
Koning brengt. De Koning doet een beroep
op het volk, gesteund door getrouwen, „mo
dern gezinden en eerzuchtigen. Verder
zullen wij het geval maar niet ontwikkelen.
Of wol dit: De Koning besluit het huwelijk
door te zetten, maar doet, met of zonder
verbittering tegenover de regeering, afstand
van den troon. Nu echter krijgt hij een aan
hang in het volk. Er ontstaat een, zeer sterk
sociaal en geestelijk getinte partij van Ed-
wardisten, die scheuring veroorzaakt in alle
partijen. Zooals Spanje zijn Carlisten heeft,
zooals Engeland waarlijk nog zijn aanhan
gers der Stuarts bezit, zoo zou Engeland
dan een nieuwe legitimistische beweging
krijgen, die gevaarlijk zou zijn omdat revo
lutionaire, maar nu nog politiek vrij onscha
delijke bewegingen gelijk die van Mosley,
ervan zouden profiteeren. Men schijnt ech
ter op het gezond verstand en den goeden
wil van den Koning te mogen rekenen, om
dit te voorkomen.
de drie inzittenden ambtenaren van het
ministerie van binnenlandsche zaken waren
maar dit werd door dit ministerie catego
risch tegengesproken. Mevr. Simpson be
klaagt zich in de villa Lou Vlieï nog im
mer over de hinderlijke waakzaamheden
der verslaggevers. Het gerucht liep ook
gisteravond dat mevrouw Simpson naar
Rome zal gaan om haar intrek te nemen
in de villa van Lord Berkeley. Dit prach
tige verblijf ligt op een der schilderachtig
ste plaatsen van Rome. Lady Berkeley een
Amerikaansche, is een vriendin van mevr.
Simpson.
Staat van beleg te Tsingfao
Nog meer Japansche mariniers
gedebarkeerd.
De toestand te Tsingtao in de provincie
Sjangtoeng, waar de Chineesche autoritei
ten den staat van beleg hebben afgekondigd,
nadat de Japansche mariniers de stad wa
ren binnengetrokken, is nog verscherpt aan
gezien van tien Japansche oorlogsschepen
nog 600 man troepen aan land zijn gezet,
die trachtten het gemeentelijk waterreser
voir te bezetten. Dit was echter bijna geheel
omgeven door het stedelijke verdedigings
corps, en toen aan den buitenkant van de
stad nog 3000 man Sjantoeng troepen aan
kwamen, trokken de Japanners terug.
De burgemeester van Tsingtao, admiraal
Sjen-Koeng-lieh, heeft medegedeeld, dat de
Japanners hem een nieuwe reeks van 12
eischen hadden voorgelegd, welke het ge
meentebestuur als onredelijk en fantastisch
heeft verworpen. Bij het afkondigen van
den staat van beleg, heeft de burgemeester
troepen gedirigeerd naar strategische pun
ten rondom de stad. Vanuit Dairen en de
Zuid-Chineesche wateren zijn nog meer Ja
pansche oorlogsschepen naar Tsingtao on
derweg. Een vaartuig heeft het an
ker uitgeworpen recht tegenover het raad
huis. In antwoord op de maatregelen van
verzet der gemeentelijke autoriteiten zijn
36.000 arbeiders van onder Japansch beheer
staande fabrieken uitgesloten.
Regeling getroffen. Chinee.
sche autoriteiten zouden Japan,
sche eischen hebben aanvaard-
Uit Tsingtao wordt gemeld, dat het Chi-
neesch-Japansche incident geregeld is. De
1 Chineesche autoriteiten zouden de Japansche
I eischen o.m. ten aanzien van de sluiting van
het Kwomintang-bureau, hebben aanvaard.
De Japansche marine-soldaten zijn met de
evacuatie begonnen. De Japansche katoenfa-
hrieken staan gereed het werk te hervatten.
Meer dan 300 dooden
te Adana
Tengevolge van de ontzettend®
overstroomingen.
Ankara (Turkije)Het aantal
slachtoffers van de overstrooming te
Adana is thans gestegen tot 300 doo
den, eenige duizenden gewonden en
omstreeks 50.000 dakloozen.
Een duizendtal huizen is vernield,
terwijl tevens groote schade is aange
richt aan de katoen- en sinaasappel
plantages.
De spoorwegen hebben eveneens
ernstig geleden, zoodat het verkeer
zeer ongeregeld is.
Offensief van het
Vatikaan
Tegen bolsjewisme, nieuw-heiden-
dom en ongodsdienstigheid.
Weenen: Naar verluidt bereidt het
Vatikaan een offensief voor tegen het bolsje
wisme, het nieuw-heidendom en alle vormen
van ongodsdienstigheid. De Romeinsche cor
respondent van de „Reichspost" meent te we
ten, dat de paus, op initiatief van kardinaal
Pacelli, aan alle nuntiaturen heeft verzocht
aan het Vatikaan een rapport te zenden
over de toepassing in hun gebied van de
richtlijnen, vervat in de encycliek „Quadra-
gesimo anno" over de sociale rechtvaardig
heid.
Wanneer deze rapporten zullen zijn ont
vangen, zou het Vatikaan aan alle katho
lieken van de geheele wereld instructie ge
ven inzake de organisatie v.an de systemati
sche bestrijding van het materialisme, het
communisme, het nieuw-heidendom en de
religieuse onverschilligheid. Er zou hier
sprake zijn van een uitgebreide actie welke
georganiseerd wordt volgens Amerikaansche
methoden, welke kardinaal Pacelli ter plaat
se heeft bestudeerd.
DE AUTOMOBIELPRODUCTIE IN
AMERIKA.
Washington: Volgens het bureau
voor de statistiek van het ministerie van
handel, bedroeg de automobiel-productie in
1935 meer dan het dubbele van die van 1933,
waardoor de werkgelegenheid aanzienlijk
werd verruimd.
BELGISCH VLIEGTUIG ZOEK.
Een Belgisch vliegtuig, van de Sabena, dat
uit Brazzaville (Fransch equatoriaal Afrika)
op weg was naar Brussel en tegen een uur
gistermiddag te Oran verwacht werd, is niet
aangekomen en men heeft er ook niets meer
van gehoord. In de provincie Oran heerscht
een noodweer. De wind heeft er de kracht
van een orkaan.