De Brabantsche Brief De griep van Dré SN'JDE N... binnenkort aan banden Ulvenhout, 7 December 1936. Amico, Weer 'ns 'nen ïïepl Da's lang gele- jen, zult ge den ken. Allee, da's veul waar. Maar in 't leven is zooveul te verhapstukken, 'dat ge nie altij dat kunt doen, wat ge geren zou doen. Maar deuze week dan weer 'ns 'nen tiep toegevoegd aan den groeien- den optocht van tiepen en tiepekens, die al deur m'n brieven défileerde. D'n Dries. Dries van den Buitendijk. Hij is verlejen maand gestorven én tel kens als ik aan 'm denk, dan zie 'k 'm daar, mee zijn lange, witte haren langs den stroe- ,ven, edelen kop, liggen in z'n gemeniede doodkist, waaraan geen andere versiering was, dan 'n zwart kruiske op den oranjcn deksel. r Want hij was arm, veul arm, den Dries. Armer, dan ie eigens wist Niks, niks heeft ie nagelaten, dan zijnen ijzeren bril. Z'n kleeren waren van 't Huis, in de stad. En z'nen paternoster heeft ie meegenomen in 't graf. Ik heb 'm altij gekend, m'n heele leven. En hij was altij „oud". Veul oud. Dat zat 'm in z'n grijze haren! Ook was ie kolossaal groot. D'n grootste wel, van heel ons dorp. En sterk, sterk lijk 'n peerd! Misschien nog sterker. W-ant den wagel, te zwaar veur 'n peerd, kost d'n Dries uit den modder tillen en op gang brengen. Wij kinders, wij waren 'n bietje bang veur Dries van den Buitendijk. Of bang? Bang is 't goeie woord nie. Want den Dries hield ,van ons! Dikwijls, als wij op den weg aan 't speu- len waren, dat d'n Dries ons floot! Hij stond dan bij 't raam van den snoepwinkel. Rap, zoo rap we kosten loopen, spoeiden we dan naar 'm toe. Tot.op vijf meters afstand ongeveer. Hij was zoo schrikkelijk groot, ziet ge! En als ge dan zoo heel dicht bij 'm stond, moest g' oewen kop zoo erg in oewen nek gooien, om den Dries te kunnen aanzien! En dan gebeurde 't wel, dat ie mee twee zeuvenmijlssprongen op ons afkwam en dat ie mee éenen greep van z'n armen-als-meu- lcnwieken zoo kolesaal, vijf, zes johgens te gelijk „opraapte" en ons dan twee meter van den grond lichtte. Ja, dan waren we toch wel 'n bietje bang als we zoo dicht, zoo van vlakbij in zijn groote, glanzend' oogen keken, diep genoeg om in te kunnen verdrinken. In die mate- looze, blaauwe oogen, onder de zware, harde wenkbrauwen, die alle kanten uitpiekten Als we zoo van vlakkebij de boskes grijze haren uit z'n ooren zagen groeien. En als we zoo, teugen z'n peerdenlijf aangeklemd, zij nen lach voelden dreunen en knoerscn deur ons zielement., ja dan, dan hadden we veur hum alleen meer, veul meer respect, dan veur meneer pastoor, den bovenmeester en den veldwachter bij malkaar! Wat ons veural zoo stil maakte dah: 'dieën mensch lachte nooit. Nooit! Altij ging ie even stroef zijnen weg. 'n Bietje gebogen, lijk lange tiepen dat veul doen, z'n „meulen- wieken" op den rug, beente-n-ie meesten- tijen, mee z'n zeuvenmijlspassen veurbij. Maar zoo gaauw als ie zich mee ons, kinders bemoeide, dan begost zijnen stroeven („defti- gen", vonden wij) kop te lachen en dan kwam daar zo'n groote verandering op dat gezicht, dat wij 't nie begrepen en 'n bietje stom en angstig er naar keken. Pietje Suykerbuyk beweerde: „d'en Dries lijkt sprekend op Onzenlievenheer". Kulleke Grijseels zee: „ge lieget, hij trekt top Simon den Kruisdrager!" En ik lachte huilie allebei uit, want den Dries was grijs! Dus! Afijn. Hij ging dan mee ons naar binnen, lee *t „pak kinders" op de toonbank, na eerst mee zijn tanden 'nen baalzak rijst van die toonbank te hebben op zij gezet en dan zce-t-ie: „zoeken juilie nou allemaal maar 'ns wat lekkers uit!" Als we dan uitgezocht hadden, uit de nistels van drop, spinnekoppen van druiven- suiker, zuurballen, tooverballekes, „onderste doos" (alderhande snoepafval deur mal kaar!) (suikeren brillen en „steentjes" (sui keren grint), dan moesten we nog iets uit zoeken veur ons broers of zuskes en dan dan smeerden wij 'm den weg op, zonder den Dries te bedanken. Maar dan heurden wij 'm uit de verte lachen en dat klonk, zoo wijd weg, dan lijk klokkend water. Thuis wierd weinig over den Dries gespro ken. Dat wil zeggen, als wij, kinders, er bij waren, tenminste! Als we dan thuis kwamen, mee 't snoep goed? en 't verhaal over den sterken Dries, die „zoomaar", mee z'n armen vol jong, 'nen baal rijst opzij zette mee z'n tanden, dan keken vader en moeder malkander 'ns aan. Vader schudde zijnen kop, moeder keek 'n bietje treurig, docht me en d&t viel me veul op: nooit wierd me gevraagd, zooals altij in andere soortgelijke gevallen, dat ge 'ns wat gekregen had: „ge hebt dieën mensch toch netjes en vriendelijk bedankt? Pas op, als ik ooit hoor, dat ge niet beleefd zijt geweest, horre!" Nooit wierd me zooiets gezeed, als ik iets van Dries van den Buitendijk had gekregen. Wat me nóg vriendelijker stemde veur den Dries Want meestal nop-ja, hoe zijn kinders? Net jonge honden! Ze slob beren den vetten hap op en huppelen weg! Als ik omver werd, dan is me een en ander Iets duidelijker geworden. Dan hoorde-n-ik dat ie nie altij alleen was geweest, in z'n huiske. Maar dat z'n vrouw was weggeloopen, nadat den Dries, die zoo angstig sterk was, 'nen kearel in z'n huiske had neergeslagen en toen den weg opgegooid als 'nen vod. D'n vent was er nie meer bovenop ge komen, den Dries was gehaald en enkele 'jaren had z'n huiske leeggestaan» "Nen buur had planken veur de ramen getimmerd en na drie jaren kwam den Dries verom. Grijs. En stroef. „De rechters waren veul mee 'm begaan" wierd me verteld en zoodoende was ie zoo „licht" gestraft. Maar 't heele dorp trok z'n eigen 'n biet je angstig terug, van deuzen witten reus, die sterker was dan 'n peerd. D'n tijd kwam, da'k an 't hoofd van on zen hof kwam staan; mee m'n Truike. Als ik 'nen keer thuiskwam mee den groen- tenwagel, zat m'n wefke in 't weergaren. Ze was pas een-en-twintig, amico, m'n toe- teloeriske!) „Zeg, Dré, dieën schrikkelijken vent is hier komen afzetten, dieën grijzen Dries! Van den middag. Hij is ten goeie weg. Ik ril en beef! 'k Ben gaar van streek. Brrr! Hij kost sjuust onder de deur. En 'n oogen, 'n oogen staan er in dieën vent z'nen kop! 'k Zie ze allemaal nog veur me! 't Wit is rood deurloopen. De kassen zijn zoo groot en zoo dik als m'nen vuist; deer! En hij ziet oe aan als, als 'n peerd, als 'n\ koei, a-a-a-a-als 'n beest oe aanziet. Sjuust zoo zoozoo seerjeus, zoö triestig, dunkt me!" Och, schei uit wefke, dieën mensch doet geen vlieg kwaad! Wat kwam ie doen, daar ben 'k nieuwsgierig naar „Geen vlieg kwaadEn zoo, zoo lichtveerdig praat gij? Gij, die op Ulven hout geboren en getogen zijt? Is jou dan nie bekend dat „Wat kwam ie doen?" „Hij wilde jou spreken. Ik denk veur werk, maar ik zeg oe, Dré, ge haalt dieën vent nie in huis! Enne... enne... hij komt... hij ko-ko-ko-komt trug...!" Ik zee maar niks meer, amico, want zoo jong ik was, ik begreep al lang, teugen zoon vrouw, zoo vol angst en afkeer viel niet te praten. Maar 's avonds, als den Dries verom, kwam, dan heb ik 't toch zoo aangeleed, dat Trui er bij was, bij 't gesprek. Ik begost maar dalijk mee 'm te praten over zooveul jaren (tien, ocherme...!) gele- jen, dat ie me, mee de andere jongens op pakte, naar den snoepwinkel droeg en 'n rondje tooverballen weggaf. We lachten 'ns, rookten 'n sigaar enverduuveld! Trui schonk 'm 'nen bak koffie in. D'n kearel genoot. „Bedankt, Truike" zee-t-ie: „dat zal sma ken! 't Is lang gelejen dat 'n vrouw veur mij 'n tas koffie gereed maakte". En z'n groote koeienoogen staarden wijd, wijd weg 'nen weg van twintig jaren op. Ja 't was over werk, dat ie praten kwam. Ik zee: .volgende week gaan we hooien. Kunt ge Maandag komen, Dries?" „Bedankt, Dré. Ja". „D'n Dries komt morgen", zee Trui: „dan kan is den hooizolder alvast ruimen en zoo" „Ja Dries?" vroeg ik. „Geren, mcnschen!" Ja amico, zoo zijn die wefkes. Als ze eenmaal omslaan, dan afijn! En zoo is den Dries veul op onzen hof gekomen, 'k Had in die dagen meer volk noodig, dan teugenwoordig, ook in 't boe renbedrijf concurreerde de machine den mensch naar den steun en in drukke tijen, alle, dan kwam 't op éénen arbeider méér nie aan. (wel op ecnen minder!) D'n Dries was nou vijfenveertig jaren omtrent. Als ie in 't hooiland stond, 't boezeroen los, daarboven 'nen nek als 'nen pileer, die 'nen kop droeg, wijs als. van tachtig jaren levenservaring, scherp en bruin als gegoten uit brons, waarlangs 'nen golf van witte manen viel, als d'n reus daar dan z'n zeis mee breeje, regelmatige, als machinale slagen deur 't gewas sloeg, dan stond daar 'n levend geworden stand beeld, amico' waar g'oew oogen op uitkeek. De mouwen omhoog gestroopt en weer was 't gebeeldhouwd en gegoten brons wat ge aan armen zag die mee de regelmaat van stalen machinestangen den knuppel van de zeis deur den broeiheeten dag sloe gen, van 's morgens vier, tot 's avonds ne gen uren. Niemand sprak teugen 'rri. En hij, hij dee geen oogenblik moeite om anderen te la ten spreken. Hij ging zijnen eenzamen _zwa- ren gang en lachte wel 'ns teugen kinde ren. Ook kost ie 'n peerd staan aankijken op den schoeft kloppen en veurzichtig stree len. Maar verder gingen z'n vriendelijkhe den nie. 't Volk haatte 'm. Nie, omdat ie 'ns „gezeten" had. Icdor, den lompsten kever zelfs, weet genoeg: 't is geen misdaad sterk te zijn en in edelen drift 'n ongeluk te begaan! Neee, dat was 't nie! Maar den Dries, ja hoe zal 'k 't zeg gen? Hij was te... te sterk in eiken zin, in elke beteekenis! Hij kost langer werken, dan wie ook? Hij kost beter werken, dan wie ook? Hij was ijveriger, dan wie ook? Punctueeler, sjccuurder, gewetensvoller in zijnen arbeid, allee, ge verstaat! Hij dee z'nen arbeid goed, beter dan ieder ander enhij ging zijnen eigen, eenza men gang. Hij moeide zich mee 'n ander nie Had geenen raad noodig! Geen hulp noo dig. Hij werkte en werkte veul en goed!^ Praat ging langs z'n kouwe kleeren. 'n Opmerking van den baas nam ie ter harte. Zee: „jawel" en dee 't zoo, als den baas 'm vroeg. Achter z'n huiske had ie nog n lapke bouwgrond. Dat bebouwde-n-ie veur z'n eigen „huishouwen". Dus den boer had aan hum geenen bedeleer, geenen kearel, die nou eeuwig en altij van alles gebruiken kost en... dus nie zoo sjecuur te vertrouwen is. Maar.daar waren ook boeren, waar den Driek evenmin voldoen kost, als bij 't per soneel! Want, amico, 't klinkt gek, maar... daar zijn „bazen", die nie houwen van 'nen knecht, waarop nooit iets te zeggen valt! Daar zijn zeuns van bazen ook, die nie geren veurbeeld nemen aan 'nen knecht! Daar zijn kortom, van die „meerderen" die dikwijls de minderen zijn, van huilie minderen! En zo'nen mindere, onder zo'nen „meer dere" is dan weinig te benijen. 't Vrouwvolk had ie ook teugen. Want den Dries keek de wijven nie meer aan! En... dat laat 't vrouwvolk z'n eigen nie welgevallen van 'nen.. knappen kearel! Dat alles wier dan ook den groot-en strijd van dieën monujnentalen Dries, die Dat wil zeggen: Inhalen, terwijl uit tegengestelde richting ver keer nadert en de weg te smal is voor drie auto's naast elkaar, 'n Manoeuvre, die bijna zeker naar hospitaal of huis-van-be- waring voert! nou eenmaal nie anders werken kost, dan die werkte: puik, ijverig, onvermoeid en vol plichtsgevoel! Als den Dries bij mij werkte, had ik meer dan anders last mee m'n volk. Ik spreek dus uit ervaring. Zoo heeft deuzen mensch gewerkt en ge leefd tot z'n tachtigste jaar! Eenzaam, vlij tig, verbéten. Toen ging ie, mee 'n paar overgespaarde centen naar 't „Huis". Waar ie vijf jaren later, verlejen maand, stierf. Stillekes, in den slaap. Geen poeierke geen pilleke hoefde aan hun gespendeerd te worden. Achter den zwagel ging één gerij. Mee eenen mensch, die 'm eer bewees op zijnen lesten gang. Eenen ouwen „baas", die den Dries waardeerde boven al z'n andere per soneel en tóch den Driest in lossen dienst moest houwen. Dries van den Buitendijk die te sterk was, om gelukkig te zijn! Bij de veule zwakkelingen op deuze weareld is Dries v. d. Buitendijk wel 'n uitzondering. Maar amico daar zijn toch meer van deu ze tiepen, dat ge denkt! Daar wordt weinig van gesproken! Wie des. De zwakkelingen spreken nie geren van „den Dries" in hufjiën kring. En als ze van 'm spreken dan is 't over dat ongeluk, dat is 't dat ie„gezeten heeft. „Heer, ik dank U, dat ik niet ben, als hij". Weet ge wel, amico? Da's 't verhaal van Dries van den Bui tendijk, die nou mee zijnen paternoster bij 'm, daar in z'n gemeniede kist ligt, in 'n graf dat niemand weet aan te wijzen. Waar ik 'm gebrocht heb op 'nen vroegen donkeren Novembermorgen, toen den ha gel op de kist kletterde. Da's 't verhaal van deuzen tiep dan. Veul groeten van Trui en als altij geen haarke minder van oewen. t.a.v. De geleerden staan op het punt de ziekte ongevaarlijk te maken Zürich, December 1936. Het is nog niet zoo heel lang geleden, dat het demenschheid gelukt is, door in enting met serum en ante-toxinet de ver breiding van epidemieën te voorkomen Hoe ver de wetenschap hierin reeds gevorderd is, bleek wel het best tijdens den wereld oorlog. Zoo werden b.v. de klonische kram pen welke ziekte in vroegere oorlog on der de gewonden honderdduizenden slacht offers maakte met succes bestreden door middel van het tctanusserum. Desondanks dook juist in de laatste oorlogsjaren een ziekte op, die men vroeger uit andere lan den kende en die met enorme snelheid on der de verzwakte menschheid om zich heen greep: de griep. Tegen deze ziekte, die men tot op dat oogenblik voor onschuldig gehou den had, kende men geen geneesmiddel en de dood had een rijke oogst. In dezen nood herinnerde men zich de ontdekking van professor Pfeiffer, die reeds in 1892 de in- fluenzabacil gevonden had, een bac bij alle grieplijders gevonden werd. dat deze bacil weliswaar bij zieken, die on getwijfeld aan influenza leden, ge^ werd, maar en dat was het telc lende ook bij andere soorten ziekten op trad. Deze ontdekking werd de groote hin dernis en tegelijkertijd ook de groote aan sporing in den strijd tegen den griepplaag. In den loop der jaren heeft nu de bekende professor Waldmann de veelomstreden ont dekking van de influenza van 1892 verder uitgewerkt. Het gaat erom. de geheimen dezer griepbacil waarvan 't aanwezig zijn niet steeds griep beteekent, op te helderen Het nuchtere verstand was echter niet vol doende om het geheim op te lossen; daartoe was een verfijning van het microscopische. ZONDAG 13 DECEMBER» -d c bi) -o HILVERSUM H. -O a .d ■o O Orkest Concerten VARA Groot orkest 10.30 VARA Groot orkest U.30 Omroeporkest AVRO 12.35 Omroeporkest AVRO 10.30 Nieuwsberichten A.N.P. 8.00 11.00 Gramofoonmuziek. 8,55 5.30 6.45 Lichte Muze Chansons AVRO 9.00 Godsdienstige Uitz. Rem. kerkdienst VPRO 7.00 Dansmuziek AVRO-dansorkest 4.30 AVRO-dansorkest 11.10 Lezingen Tuinbou wpraat j e VARA 9.05 Causerie VARA 9.20 Natuurhist. lezing VARA 10.15 Van Staat en Maat schappij VARA 11.15 Boekbespreking AVRO 12.10 Gesprekken met luis teraars VPRO 5.00 Causerie VPRO 6.30 Causerie AVRO 9.30 So!isten-concc rt Concertgeb.orkest met solist AVRO 2.30 Omroeporkest en solist AVRO 9.40 Sport Sportnieuws VARA 9.00 Sportnieuws ANP AVRO 4.55 Sportpraatje VARA 6.00 Sportnieuws ANP VARA 6.15 O rgelbes pelingen Orgelconcert AVRO 12.00 Diversen De VPRO zendt uit naar Holl. en Indië 1.45 Televisiepraatje AVRO 2.15 Gemengd koor Zang- lust AVRO 4.00 Radiotooneel AVRO 8.15 Radiojournaal AVRO 10.15 HILVERSUM I. Orkest Concerten KRO-orkest KRO-symphonie-ork. Nieuwsberichten A.N.P. Gramofoonmuziek Godsdienstige Uitz. Morgenwijding NCRV Ned. Herv. kerkdienst NCRV Ziekenlof KRO Geref. kerkdienst NCRV Epiloog KRO Lezingen Boekbespreking KRO Vragenhalfuur KRO Causerie KRO Esperanto lezing KRO Sport Sportnieuws KRO Orgelbespelingen Orgelspel NCRV Radiotooneel met mu ziek AVRO R.K mannenkoor KRO 8.30 10.30 12.15 2.30 4.15 5.50 1.00 2.00 8.10 10.30 7.50 11.00 MAANDAG 14 DECEMBER HILVERSUM I. -O a O ba 03 •o a HILVERSUM H. ■o O) bi _cö •o a Si TJ O 2 o Orkest-concerten. O S Nieuwsberichten A.N.P. O 8.00 Gron. orkestvereen. 10.00 AVRO 12.30 Gramofoonmuziek 8.15 12.15 10.35 Nieuwsberichten A.N.P. 8.00 11.30 1.30 11.00 3.30 5.00 G raiuof oonmuziek 8.00 4.00 11.30 Godsdienstige Uitz. 5,30 10.30 11.45 11.00 Schriftlezing NCRV 8.00 Lichte Muze Lyra- trio AVRO Jetty Cantor AVRO De Violiers AVRO 2.00 Morgendienst NCRV Chr. Lectuur NCRV Bijbellezing NCRV 10.30 11.09 4.00 5.30 Schriftlezing NCRV 11.20 De Violiers AVRO 6.35 Lezingen Godsdienstige Uitz. Vragenuur NCRV 6.30 Causerie NCRV 7.15 Morgenwijding .AVRO 10.00 Dansmuziek Solister-ci ncert AVRO-dansorkest 11.10 Pianorecital NCRV 5.45 Lezingen Causerie AVRO 7.00 Voor de jeugd Voor de Scholen Solisten-concerten NCRV 2.00 Omroeporkest en so listen AVRO 9.30 Orgelbespelingen Orkest Concerten Orgelspel NCRV 12.15 Orgelconcert AVRO 10.30 Diversen Diversen Opwekking tot de Muzikale causerie 4.30 Ned. Schooljeugd AVRO NCRV 5.20 Opwekking tot de Uitz. v. 't Com. voor Ned. schooljeugd Bijz. Nooden NCRV 8.10 AVRO 6.20 Koorzang NCRV 9.15 Frieseh halfuur AVRO 7.25 Uitz. ten bate v. 't Com. voor Bijzond. Nooden AVRO 8.10 apparaat noodzakelijk. Want het gelukte, een stof, waaiwan de bestanddeelen nog veel kleiner zijn dan een bacil, en die tot nog toe als doode materie met schadelijke chemische eigenschappen beschouwd was, zichtbaar te maken. En dat is de virus. De grootste verrassing bij deze sensatio neele ontdekking was, dat deze z.g. levens iooze stof toch typische levensverschijnselen vertoonde. Waldmann trok nu de volgende conclusie:: De ontdekking van 1892 is on volledig geweest. De bacil alleen kan niet beslissend voor het ontstaan van de griep- zickte zijn. Een chemische „bemiddelaar", de virus, is noodig om het lichaam te scha den. Het is nu gelukt, verschillende virus soorten in reageerbuisjes te dooden. Daar entegen is het nog niet gelukt de virus in levende organismen te vernietigen. Maar men zoekt en zoekt in de medische wereld en misschien is men reeds binnenkort zoo ver, dat de griep niet langer gevaarlijk voor. de mensclilieid zal zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1936 | | pagina 11