de Vries Humanitair werk van Engeland Een historische dag DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER Stooktechniek KIJKEN is KOOPEN i GLOECK EDEN OVER DE SPAANSCHE TRAGEDIE Niet-inmengingspolitiek onbevredigend De bewapeningswedloop ter zee Stijgende nood in Duitschland Moderne SPOOR's MOSTERD Spoor s gestampt» Muisjes Vandaag gaan de bruidsdagen in ZATERDAG 19 DECEMBER 1938. 80e Jaargang. No, 10113. U'rtgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen. OPZEGGING VAN DE OVER EENKOMST ZOU OORLOGS GEVAAR VERGROOTEN. GEEN ONMIDDELLIJK RESULTAAT VAN HET BEMIDDELINGS VOORSTEL VERWACHT. LONDEN In den loop van de gisteren in het Engelsche Lager huis gehouden debatten over de buitenlandsche politiek heeft de minister van buitenlandsche zaken Eden een verklaring afgelegd, waar in hij o.m. zeide, dat hij vooral wilde spreken over den toestand in Spanje. In antwoord op verschillende desbetref fende vragen verklaarde Eden, dat hij gaarne zou zien,, dat in Spanje een regee ring aan het bewind kwam, die het Spaan- sche volk zelf wilde. „Wij zijn van oordeel, dat het de plicht is van alle naties buiten den strijd in Spanje te blijven en het Spaansche volk te veroorloven zijn reeds voldoende tragi sche moeilijkheden op eigen wijze te rege len. Wanneer sommigen denken, dat wij de nietinmenging steunen uit sympathie voor de eene of de andere zijde, vergissen zij zich. Ik wil openhartig zijn. De nietinmen ging heeft niet aan onze verwachtingen be antwoord, maar is dat een voldoende re den- om de nietinmenging op te zeggen? Ilc geloof, dat een opzegging de oorlogsgeva ren dichter bij zou brengen voor Europa. Een vergunning voor de Spaansche regee ring om wapentuig in Groot Brittan je te koopen, zou geen enkele uitwerking heb ben op den loop van den strijd. Het alter natief zou zijn een actieve interventiemaat regel van den kant van Groot Brittan je en niemand bepleit dat". „Ik geloof, dat de nietinmenging, ondanks de flagrante schendingen, over het geheel de gevaren voor een Europeeschen oorlog heeft verminderd. Ik zou niet zeggen, dat Blum ongelijk had, toen hij als zijn mee ning te kennen gaf, dat in Augustus j.1. Europa op het pimt stond in oorlog te ge raken en dat de noninterventie Europa ge red heeft. Men kan naar voren brengen, dato ndanks de noninterventie wapenen gele verd zijn door Duitschland, Rusland en Ita lië. Wij weten dat, maar ik zou willen zeg gen, dat het nietinmengingsaccoord de be- teelcenis van deze schendingen verminderd heeft. Wij gelooven dat een getrouwe uitvoering van een zoodanige politiek de meest wijze methode is voor ons zelf en voor Europa en ook een plicht, die wij jegens Spanje op dit oogenblik op ons hebben rusten. Wanneer de voornaamste naties van Euro pa het noninterventie accoord werkelijk doeltreffend wilden maken, zou het een uiterst eenvoudig systeem zijn om te con troleeren, maar wanneer zij dat niet wil den, zou geen enkel controlesysteem voldoen de zijn. Voortgaande legde Eden er den nadruk op, dat de Fransch-Engelsche regeeringen niet verwachten, bij haar eerste poging reeds als resultaat te krijgen, dat de bemid deling, hetzij in Spanje, hetzij in Europa, gunstig wordt ontvangen. Zij zijn echter voornemens deze zaak voort te zetten en misschien zullen haar pogingen tenslotte beloond worden. Wat den humanitairen kant van de aan gelegenheid betreft, zeide Eden, de zeker heid te hebben, dat de Kamer zal toege ven dat de resultaten der Britsche pogingen daarvoor een rechtvaardiging vormen. Ten aanzien van de evacuatie-faciliteiten, zijn belangrijke vorderingen gemaakt en in een enkel deel van Spanje worden we kelijks 200 personen geevacueerd, sinds eenigen tijd. Het zou mij verbazen, aldus Eden, wan neer in totaal het aantal uitgewisselde ge vangenen geen getal van 5 cijfers vormde. Na vervolgens lof te hebben toe gezwaaid aan de humanitaire werk zaamheden van de Britsche consu laire en diplomatieke ambtenaren, zeide Eden, dat een der meest vruchtbare resultaten verkregen is in Noord-Westen van Spanje, waar tengevolge van een reeks overeen komsten anzienlijk minder bitter heid heerscht tusschen Burgos en de Baskische regeering dan tus schen Burgos en de Spaansche re geering. Op grond van het in dezen verrichte werk zijn verscheidene honderden burgers reeds uitgewisseld en spr. hoopt dat binnen- EDEN, kort nog weer 4000 personen op Britsche schepen zullen kunnen worden uitgewis seld. Er is alle hoop, dat met geduld en vol harding de plaatselijke autoriteiten in de andere deelen van Spanje zullen kunnen worden overtuigd gebruik te maken van het Engelsche aanbod deze uitwisseling van gevangenen ten uitvoer te leggen, overal waar dat mogelijk is, zonder rekening te houden met de politieke sympathieën der betrokkenen. „Wij hechten, aldus spr. een zeer groot belang aan dit werk, niet alleen omdat daardoor levens gered worden, maar op grond van het effect, dat het misschien zal hebben door de bitterheid van den strijd te verminderen en door de bemiddelingsmo gelijkheden te vergemakkelijken". „Wij hopen, dat het mogelijk zal zijn de humanitaire werkzaamhe den op groote schaal te organiseeren en met dat doel hebben wij een bij eenkomst gevraagd van de internati onale hulpunie, terwijl Cranborne te Geneve een beroep heeft gedaan op de coördinatie van het desbetref fende internationale streven en voorgesteld heeft den secretaris ge-, neraal van den Volkenbond machti ging te verleenen technische hulp aan Spanje te geven. De Britsche regeering is eveneens bereid de werk zaamheden en ieder particuliere or ganisatie te vergemakkelijken. Niets belet particuliere organisaties gas maskers aan Madrid te leveren. Eden herhaalde, dat Britsche schepen in geen enkel opzicht lastig gevallen zijn. Ten aanzien van de kwestie der Engelsche vrijwilligers verklaarde Eden, dat er geen sprake van is, dat de Britsche regeering tracht een wetsontwerp in dezen in te die nen. Tenslotte ging Eden over op den algemee- nen toestand, zeggende, dat hij niet gaarne zou zien, dat het huis op Kerstreces ging in een sombere stemming over den internatio nalen toestand, want, ofschoon de toestand moeilijk is en de problemen nog scherp zijn, zijn zij geenszins onoplosbaar. Spr. is van meening, dat de Britsche positie in Europa beter is dan een jaar geleden en dat is niet zonder belang voor het behoud van den vrede. Een andere factor, die niet uit het oog verloren moet worden, aldus Eden, is de groote hartelijkheid van de Fransch-Engel sche betrekkingen, welke te belangrijker is, daar zij niet exclusief is en omdat wij dui delijk te verstaan hebben gegeven, dat ons doel is en blijft een Europeesche regeling tot stand te brengen. Ik troost mij een weinig, zoo zeide Eden, met t feit, dat semi-officieele Duitsche nieuwsagentschap twee dagen geleden ge zegd heeft, dat men niet zou kunnen ontken nen, dat de redevoeringen van Blum en mij- zelve een eerlijke poging vormden een uit weg te vinden uit de huidige moeilijkheden en het begin van een oprecht wederopbouw- werk. Ik zal de laatste zijn de moeilijkheden kleiner voor" te stellen, maar ik heb hoop, omdat geen enkel werk onmogelijk is voor staatslieden, die het •vertrouwen hebben om op te treden en den moed om te volharden. Amerika houdt 59000 ton torpe dojagers in dienst Washington, 18 Dec. (Reuter-ANP) Het Amerikaansche ministerie van marine deel de mede, dat het voornemens is 59.000 ton aan torpedojagers boven het bij verdrag vastgesteld tonnage in dienst te houden. Eenigen tijd geleden was reeds aangekon digd, dat 40.000 ton in dienst zou worden gehouden en de overige 19.000 ton zullen in dienst worden gehouden in verband met het kruiser-tonnage dat Engeland in dienst houdt. Geen bezwaar tegen handhaving vijf Engelsche kruisers. Japansche vlootkringen deelen mede, dat de Japansche regeering Londen er van in kennis heeft gesteld, dat zij geen bezwaar maakt tegen het besluit van Groot-Brittan- nië vijf Engelsche kruisers, die de leeftijds grens gepasseerd zijn, te behouden. Daarte genover zou Japan besloten heben 15000 ton duikbooten en 11.000 ton torpedojagers in dienst te houden. Ook zou Japan geen be zwaar maken tegen een beroep op de clau sule, die in staat stelt te ontkomen aan het Londensche vlootverdrag voor zoo ver de Vereenigde Saten betreft tèn aanzien van de vermindering van de tonnage van duikboo ten» Amerika stelt beslissing omtrent kruiserbouw tot Januari uit. De Amerikaansche minister van marine, Swanson, heeft na afloop van den minister raad medegedeeld, dat de beslissing omtrent den bouw van twee nieuwe kruisers tot. na den eersten Januari wordt uitgesteld. Strengere deviezenbepalingen voor het grensverkeer. Met het oog op den deviezentoestand in Duitschland is het deviezenverkeer in de grensstreken bij verordening nog meer be perkt. De bewoners der grensstreken mogen zich voortaan nog slechts over de grens be geven met drie mark aan klein geld per dag. Tot dusverre was dat bedrag op tien mark gesteld. Een deviezen paspoort is ingesteld. Met ingang van 1 Februari moeten grens bewoners, die in het buitenland werken, Vol-Automatische Oliestookinstallaties Vol-Automatische Koleostookinstallaties Vraagt uitvoerige offerte bij: "W TTTECHN. BUREAU ALKMAAR KONINGSTRAAT 6 - TELEFOON 2197-3897 - QDITOP'5 SPECERIJEN wrVJV/l\ in STRooiausjis SpOOr*SZwi t sVr s 6 h'e*K aas twee derden van hun tractement in deviezen op de rijksbank deponeeren, indien zij in buitenlandsch geld betaald worden. Buiten landers, die in de grensstreek werken en in Duitsch geld betaald worden, kunnen hun marken slechts in buitenlandsche deviezen omwisselen tot een bedrag van 200 mark per maand in plaats van 300 mark zooals tot dusverre het geval was. POOLSCH STADHUIS DOOR WERKLOOZEN GEPLUNDERD. Het stadhuis van Chiezo is door een vijf tienhonderdtal werkloozen aangevallen en geplunderd. De werkloozen eischten werk- loozensteun. De onder-burgemeester werd af geranseld. De politie herstelde de orde. Het belooft een grandioze gebeurtenis te worden DE RESIDENTIE IN HET GROEN, IN DE VLAGGEN EN IN FEEST VERLICHTING. Onze Haagsche correspondent schrijft ons: Over enkele dagen doet weer alom het schoone lied: „Uren, dagen, maanden, jaren, vlieden als een scha duw heen opgeld, doch reeds in de pas achter ons liggende periode hebben wij nog eens extra kunnen er- waren, hoe die „schaduw" met ijzing wekkende vaart voortrent, men al- minder kans heeft, den tijd „bij te houden";.... Toen in Herfstmaand de blijde mare door het land vloog: „Prinses Juliana verloofd!" en natuurlijk me de hier in de Residentie dadelijk het enthousiasme hoog oplaaide, en toen men eenige weken later vernam, dat de huwelijksplechtigheid „pas" in Januari zou plaats vinden, toen meende men eigenlijk nog ,,'n zee van tijd" te hebben ter voorbereiding van de grootsche, historische en ons al ler hart vervullende gebeurtenis. Maar jawel... als men eenmaal aan het plannen-beramen slaat, dan valt alles toch weer tegen. De moeilijkheden stapelen zich op, men moet niet vergeten, dat er wat voor noodig is om een groote stad zoo heele- maal in het groen, in de vlaggen, in de feest verlichting te steken! Natuurlijk wilde iedere wijk, ja iedere straat „iets aparts" hebben, wat het Statenkwartier deed, kon weer niet door het Bezuidenhout worden ondernomen, en in de binnenstad zat men nog meer met de problemen, want hier moest men straat- aan-straat een geheel van elkaar onafhanke lijke versiering ontwerpen. Een vlotte, hech te samenwerking tusschen alle instanties was noodig. en men begrijpt wel, dat men geneigd diende te zijn tot overleg en tot toe geven, als verschillende comité's of buurtver- eenigingen een gelijk plan hadden bedacht. Ik noemde o.a. het Statenkwartier, Daar heeft men een schitterende Kerstversie ring ontworpen, een kilometerlange winkel promenade wordt opgeluisterd door een dub bele rij Kerstboomen met oranje en roode, witte en blauwe lampjes, een schitterend, boeiend schouwspel, waarop ongetwijfeld an dere wijken „jaloersch" zullen wezen. Maar toch heeft men de buurt geen „concurrentie" aangedaan, de andere stadsgedeelten bleven geheel „zichzelf"! In Scheveningen b.v. kon men een voor onze „achtste wijk" zeer toepasselijke op luistering bedenken en wel een kolonnade, gevormd door eindelooze rijen vischnetten. De Keizerstraat verkrijgt op die manier een hoogst-origineel beeld, het staat vast, dat nie mand wil verzuimen, dit symbool van liefde ook voor de edele vischvangst te aan schouwen. Het is natuurlijk ondoenlijk in dit bestek minitieus te gaan beschrijven, hoe men ten slotte het gansche versierings-probleem heeft opgelost. Maar zeker mag worden ge noemd, dat om hier eens een gebruike lijk woord te bezigen! „kosten noch moeiten werden gespaard". Dag en nacht klonken vooral in de binnenstad hamersla gen, flitsten de lichten, ronkten dc motoren der vrachtwagens, die ongelooflijk veel groen en palen en touw en draad aanvoer den In regen en wind, in „nacht en ontij" klommen de wakkere arbeiders meest werkloozen, die op deze manier een aardig extra duitje verdienden! op lad ders en stellages naar boven, om, vechtend tegen heftige windstooten, en vaak doornat door den neergutsenden regen, of „beko geld" door venijnig neerstriemenden hagel, de groene slingers en de eerepoorten aan de huizen te bevestigen Ontzaglijke kluwen draad voor de electrische verlichting moesten worden ontward duizenden en duizenden op allerhande wijze gekleurde lampjes wachtten op het moment, dat ze in de fittings zouden worden gedraaid Oranjebalonnetjes in oneindig grooten getale gingen de hoogte in, trossen vormend tus schen het frissche dennengroen. De stralende versiering van het Ko ninklijk Paleis trok vanzelfsprekend de meeste attentie van de me groote belangstel ling naar alle toebereidselen kijkende stad- genooten, de menschen dromden samen en men kan gerust aannemen, dat er heel wat onder hen te vinden waren, die zoowaar de neiging voelden opkomen om nu maar ver der op die plek voor het Paleis te blijven „kampeeren", totdat de dag aanbreekt, waarop onze geliefde Prinses met haar reeds zoo populairen Prins Bernhard naar het Stadhuis en naar de Kerk zal rijden. Want degenen, die straks bij en tegenover het Paleis een plaatsje zullen bemachtigen wor den natuurlijk gerekend tot de geluksvo gels des levens, tot de „boffers", die bepaald onder een bijzonder stralend gesternte ge boren zijn! Ons gemeentebestuur heeft wie twijfelt daaraan? alle denkbare medewerking vsdleend voor het welslagen van de drie- weelcsche feestelijkheden. Vooral van be lang was de verstrekking van goedkoop elec- trisch licht, voor de illuminaties. De stad- genooten zijn dan ook kwistig geweest met het doen aanbrengen van lichtversiering, zoodat zelfs de grandioze Amsterdamschc lichtweek, destijds aan Edison gewijd, ge heel in de „schaduw" zal worden gesteld Ter afwisseling en tot vermaak van dege nen, die belust zijn op moppige bijzonder heden over de dwaze sprongen van St. Bu- reaucratius, wil ik in dit verband een eigenlijk heel vermakelijk „grapje" memo- reeren, waarom de bewoners van den In- dischen Archipel zich genoeglijk amuseeren. Men wete dan, dat de bewoners van ge noemde wijk evenzeer alles hebben gedaan om zoo goed mogelijk voor den dag te ko men, temeer, daar de Prinselijke Bruids stoet zich door de Archipelsche straten zal bewegen. Welnu, men wenschte ook 't anders nogal donkere Banka-plein „in het zonnetje" te zetten door een grooten en daardoor in den wijden omtrek zichtbaren (op bedoeld plein monden namelijk vier breede straten uit) lichtmast te plaatsen. Een bezwaar was, dat juist in het midden, in een plantsoen, zich een gemeentelijke electrische klok bevindt, maar geen nood, de fraaie, door veel ornamenten omgeven lichtmast zou dan óm de klok heen wor den opgetrokken echter: de wijzerplaat moest zichtbaar blijven. Goed, daarvoor werd gezorgd, maar., opeens kwam men op de gedachte, dat, waar onze gemeente lijke klokken om bezuinigingsredenen al sinds jaren 's avonds niet meer verlicht zijn, de klok bij deze gelegenheid toch moeilijk een herinnering zou kunnen blij ven aan onze financieele moeilijkheden. Men belde dus gemeentewerken op, met het verzoek, gedurende de feestweken de klok te verlichten. Edoch... dat werd geheel in strijd geacht met het gevallen gemeente raadsbesluit; de klok mocht niet worden verlicht. De buurtbewoners hebben hier na tuurlijk eens hartelijk om gelachen, want deze consequentie doet buitengewoon dol aan in dagen, dat de stad door, mag men gerust zeggen, honderdduizenden extra lichtpunten wordt overstraald.. Dat ééne lampje in die ééne klok kon er niet af! De^ Archipel-bewoners zullen nu „geheel op eigen kosten" het simpele gloeibolletje in Vader Tijd's apparaat doen ontbranden! Dit dwaze gebeuren staat gelukkig geheel op zich zelf. want, zooals ik reeds opmerkte, de gemeentelijke bureaux, steunen de plannen zooveel als zij kunnen, doch de vermaardee consequentie...! Dezen dag werd het officieel feestpro gramma gepubliceerd en het was een „lijst" die er zijn mag. Nu heden de bruidsdagen zijn ingetreden, het meest-geliefde Bruids paar des lands „onder de geboden" staat, breekt het enthousiasme eerst recht los en wapperen de nationale kleuren schier van alle kanten. Nog nooit heeft hier de handel in dundoe ken, wimpels, nationale emblemen, ko kardes, strikjes en sjerpen zoo'n omzet ge had als in deze dagen! Door de straten trek ken vele, vele kooplieden met door vlaggen versierde wagens, die luide hun vlaggen- materiaal aan den man trachten te bren gen. Of men komt in de straten der welge- stelden of meer eenvoudigen, overal ziet men nieuw aangebrachte vlaggenhouders of -stokken, die het vroolijk dundoek doen wapperen! Een gebeurtenis als de huidige is schit terend in staat om met één slag een eindo te maken aan een tekort aan vlaggen, dat zich in het verleden soms wel eens hin derlijk deed gevoelen. De Nederlanders zijn nu eenmaal soms vreemde menschen, zij zijn warmer Koningsgezind dan menig an der volk, doch men uitte dat te vaak op maar al te bescheiden manier! Doch dio tijd ligt achter ons, de „standaardvlag" is populair geworden, het kost maar enkele guldens om zich een fraai exemplaar te kunnen aanschaffen Heel opmerkelijk intusschen is het te zien, hoe vele particulieren van de versie ring van hun huis iets heel bijzonders heb ben gemaakt. Ik zag buitengewoon mooie, zelfs kunstzinnige verfraaiingen, soms rij kelijk geïllumineerd, dan weer kwistig met kunstbloemen versierd. Hedenavond zal in de binnenstad voor het eerst de grootsche feestverlichting worden ontstoken, de vreugdevuren (machtige gas vlammen!) zullen het donkere hemelge welf in rossen gloed doen opgloren, de alou de St. Jacobstoren zal omspoeld worden door een zee van licht, via krachtige schijn werpers rondom. Wie de feestdag van den buitenkant af naderen, moest zich toch eens de moeite getroosten om onzen hoogsten heuveltop te beklimmen, bij St. Petit Hubert, in het Waalsdorpkwartier, wijl men vandaag een wijdsch gezicht heeft over de Residentie. Wat zal dat een wonderlijk schouwspel zijn, vanuit de verte, die flitsende lichtstralen, dat droombeeld van zachte kleuren tegen het geheimzinnige donker der hooge luch ten... Het spreekt vanzelf, dat ieder hoopt op goed weer tijdens de komende weken. In de laatste dagen stormde het nogal, maar toch kwam het zonnetje ons telkens even goedendag zeggenHopen en bidden wij nu maar, dat de periode van nattigheid en mist een poosje achter ons blijft liggen, en dat de naaste toekomst niets dan zonne schijn en een zoelig windje zal opleveren. Want zonder medewerking der weergoden zullen wij het in deze dagen moeilijk kun nen stellen, doch een troost is in elk geval de zekerheid, dat ook de mistigste dagen, met regen, hagel of sneeuw (u ziet, ik durf zoo wat te veronderstellen!) onzen geest drift niet ziillen vermogen te temperen. Hoe de weerhaan ook moge staan, uit welken guren hoek de wind ook moge bla zen, het blijde „Oranje Boven!" doet ons elk leed vergeten en wekt ons op tot het meevieren der grandioze gebeurtenis

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1936 | | pagina 1