Groeiend optimisme in China
Verbetering der tertiaire wegen
Pacificatie in
Abessinië
KIJKEN is KOOPEN bj CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Overeenstemming
mogelijk gebleken
Russische
verontwaardiging
Poolsche
De kerkstrijd in
Duitschland
Buiienlandsch
Overzicht
Dienstplicht in Engeland
De Duitsch-Tsjechische
betrekkingen
DINSDAG 22 DECEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10115.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Na den terugkeer van Soeng.
Soeng, de zwager van Tsjiang Kai sjek,
heeft geen mededeelingen gedaan over zijn
reis naar Sianfoe, waar hij met den maar
schalk heeft gesproken. Men merkt echter in
officieele kringen in Sjanghai een groeiend
Optimisme op. Men gelooft, dat Soeng zich
heden weer naar Sianfoe zal begeven in ge
zelschap van mevrouw Tsjiang Kai sjek. Met
nadruk wordt verklaard, dat Nanking zijn
krachtige houding tegenover Tsjang Sjoe
Liang blijft bewaren en naar omsingeling
van Sianfoe blijft streven, terwijl de familie
van den generalissimus persoonlijk stappen
doet om zijn invrijheidstelling te bewerken.
Gistermiddag is te Tai Joean Foe een de
legatie uit Nanking aangekomen om met
maarschalk Jen Sji sjan de mogelijkheid van
een bemiddeling in Sianfoe te bespreken.
- Na een onderhoud van twee uur werd
maarschalk Tsjang Soe Liang telegrafisch
verzocht een vliegtuig naar Tai Joean Foe te
zenden, om vijf onderhandelaars af te halen,
n.1. drie vertegenwoordigers van de Nanking-
regeering en twee afgevaardigden van Jen
Sji Sjan, om te spreken over de vrijlating
van Tsjang kai Sjek,
Zal Tsjang Sjoe Liang naar het
buitenland vertrekken?
Volgens Chineesche berichten uit Tai-joean
foe zou Tsjang Sjoe-Liang door tusschen-
komst van Jen Sji-sjan Nanking een reeks
nieuwe eischen hebben doen toekomen, waar
bij hij zou hebben laten doorschemeren, voor
nemens te zijn onder waarborgen naar het
buitenland te gaan.
Zijn antwoord aan hoogleeraren.
Tsjang Sjoe Liang heeft in een antwoord
aan de rectores magnifici der hoogescholen
verklaard, dat aan Japan geen verdere con-
r- 'os gedaan mogen worden.
Onderhoud tusschen Kawagoe en
Tsjangtsjoen.
Het agentschap Domei meldt, dat de Japan-
sche ambassadeur in een onderhoud met den
Chineeschen minister van buitenlandsche
zaken uiting gegeven heeft aan de sympa
thie van Japan ten aanzien van de huidige
crisis. Tsjangtjoen bevestigde, dat zijn re
geering vastlsesloten was de rebellie te on
derdrukken. De operaties, zoo zeide hij ver
der, zijn reeds begonnen, maar het is moei
lijk het incident snel te regelen. De toestand
brengt geen wijziging in de houding van
China jegens Japan.
Tegenover de pers verklaarde Kawagoe,
dat hij voldaan was over de houding van
Nanking en dat het noodig was, dat Japan
nieuwe opvattingen ten opzichte van China
kreeg
Russisch oordeel over de houding
der Mongolen?
Met betrekking tot het telegram van Prins
Teh Wang aan de regeering van Nanking
om een einde te maken aan de militaire
operaties, Soei Joean, schrijft de Prawda:
Prins Teh Wang staat in geheel China be
kend als voormalig Japansch agent. De ge-
heele beteekenis van de manoeuvre van
Consulaten in Abessinië
Geen erkenning de jure dooi
Engeland en Frankrijk,
Officieel wordt uit Rome gemeld, dat de
Britsche en Fransche regeering besloten
hebben hun legaties uit Addis Abeba terug
te trekken en te vervangen door consulaten
generaal.
De Britsche regeering heeft hiertoe beslo
ten nu de gebieden in Abessinië, waar
Britsche onderdanen belang hebben, door.
Italië zijn bezet.
Verleden week deelde het ministerie van
buitenlandsche zaken in het Lagerhuis me
de dat deze kwestie door de regeering werd
bestudeerd Het vervangen van de legatie
te Addis Abeba door een consulaat-generaal
houdt niet in dat Engeland deze bezettin;,
van Abessinië de jure erkent, doch is alleen
een practische maatregel tot bescherming
van de Britsche belangen nu er geen onaf
hankelijke regeering in Addis Abeba zetelt.
Welingelichte Britsche kringen verklaren
verder, dat er geen verband bestaat tus
schen deze beslissing van de regeering en
de onderhandelingen welke op het oogienblik
gevoerd worden tusschen Engeland en Ita
lië ten aanzien van de Middellandsche Zee.
Ook de Vereenigde Staten zen-
den een consul.
Van gezaghebbende zijde wordt vernomen
dat de regeering der Vereen. Staten binnen
kort een consul naar Addis Abeba zal zen
den. Dit houdt niet in, dat Abessinië wordt
erkend als een Italiaansche kolonie.
De nieuwe consul zal slechts een gewoon
visum ontvangen en zal niet voorzien zijn
van de noodige patent-brieven om de exe-
quatuur te verkrijgen.
Prins Teh Wang, en waartoe deze klaarblij
kelijk is overgegaan op order van Tokio of
van den generalen staf van het Kwantoeng-
leger, ligt in het niet toestaan eener vreed
zame regeling der gebeurtenissen in Sjensi.
Uit het feit, dat prins Teh Wang en de Ja-
pansche pers zich uitspreken voor een straf
expeditie, blijkt de provocatie. Het zenden
eener strafexpeditie zou de oneenigheid in
China kunnen vergrooten en tegelijkertijd
de verwerkelijking der Japansche plannen
tot bezetting van Binnen-Mongolië verge
makkelijken. De betuigingen van loyaliteit
van prins Teh Wang, kunnen slechts on
voldoende de nieuwe Japansche provocatie
verbergen, waarbij het oude doel wordt na
gestreefd: het aanblazen tot eiken prijs van
den inwendigen strijd in China om er in te
slagen, deelen van dit Rijk te amputeeren.
SPANJE
Aanval op Madrid mislukt. Spaan-
sche kinderen naar Frankrijk.
Men is in Rusland diep verontwaardigd
over het tot zinken brengen van het Russi
sche vrachtschip „Konsomol" dat, zooals wij
gisteren reeds meldden door 'n oorlogsschip
van Franco in brand is gestoken en tot zin
ken gebracht.
Allerlei nerveuse berichten doen de ronde;
zelfs spreekt men van het zenden van een
Russisch eskader naar de Spaansche wateren
Dit tendentieuse bericht wordt echter van
Britsche zijde ten stelligste tegengesproken.
Intusschen heeft de Sovjet-regeering de
Engelsche regeering officieel verzocht, haar
assistentie te verleenen bij het toetsen van
het rapport omtrent het lot van het gezon
ken schip, alsmede bij het onderzoek naar
den toestand der bemanning.
Groot-Brittannië heeft in dit ver
band er in toegestemd inlichtingen
in te winnen, ten einde klaarheid te
brengen in de omstandigheden.
Het is mogelijk, dat wanneer de noodige
opheldering zal zijn verkregen, de Russische
gezant te Londen, Maiski, de zaak ter sprake
zal brengen tijdens de a.s. Woensdag te hou
den vergadering van de noninterventiecom-
missie. Het wordt waarschijnlijk geacht,, al
dus United Press, dat een eventueel voor
stel, Franco's schepen tot zeerooversschepen
tev erklaren, allereerst zal worden gedaan
langs diplomatieke wegen.
Aanval op Madrid mislukt.
De gedelegeerde raad van verdediging der
hoofdstad publiceert een communiqué van
den volgenden inhoud:
Na de totale mislukking van den nieuwen
algemeenen aanval, dien de vijand kortelings
heeft ontketend aan het Madrileensche front,
hebben de regeeringstroepen een tegenaan
val ingezet in de sectoren Boadilla del Mon-
te, Pozuelo en Humera Villa Nueva. Deze
tegenaanval stelde de regeeringstroepen in
staat zich in nieuwe stellingen te nestelen,
welke zij thans versterken. De nationalisten
deden een tegenaanval op het front van
Aranjuez, met het doel de stellingen van
Casa Higuera en Casa Conejos te heroveren.
Zij werden met zware verliezen teruggesla
gen. Aan het front van Leon hebben de re
geeringstroepen den spoorweg, welke het
steenkoolbekken met de hoofdstad verbindt,
afgesneden. De roode luchtstrijdkrachten
hebben de stations Badajoz en Merida ge
bombardeerd.
Regeeringsoverwinning bij Boa-
della.
Na een hevig gevecht hebben de regee
ringstroepen .zich gister meester gemaakt
van de stellingen bij Pozuelo en Boadilla,
veroverings-plannen
Scherpe Russische critiék op
expose van Beek.
Moskou 21 December A.N.P. Het Tass-
agentschap meldt, dat de Investia in een
commentaar op het expose over de buiten
landsche ipolitiek van den poolschen minis
ter van buitenlandsche zaken, Beek, zich
verwondert over het feit, dat Beek heeft
kunnen spreken over „het werk, dat teza
men met Rusland bereikt is" en dat hij den
ról van Polen heeft genoemd als weldoener
en als verdediger van de Balaische staten.
Na critiék te hebben uitgeoefend op de re
sultaten voor de Fransch-Poolsche betrek
kingen van hetb ezoek van Smigly Rydz
aan Parijs, verklaart het blad, dat in feite
niets is veranderd in de Poolsche politiek
Het bewijs ligt in de houding van Polen
jegens den Volkenbond. „Volgens Beek zal
de volkenbond ideaal- worden, wanneer hij
zijn leden zal binden en niet hinderen en
hun ten miste dezelfde vrijheid zal laten
tot agressie, als die, waarover de landen be
schikken, die gebroken hebben met den
Volkenbond".
De „Prawda" welk blad eveneens com
mentaar levert op de verklaringen van Beek
schrijft, dat Hongarije ten aanzien van
Duitschland ongeveer dezelfde houding heeft
angenomen als Polen. Het blad voegt hier
aan toe:
„Het is niemand een geheim, dat Duitsch
land een aanval op Tsjecho Slowakije voor
bereidt en het feit, dat Beek stilzwijgend de
Poolsch-Tsjecho Slowakijsche betrekkingen
voorbijgegaan is, bevestigt de veronderstel
ling, dat Polen bereid is bij te dragen tot
de agressieve plannen van het Duitsche fas-,
cisma. Tenslotte heeft Beek de Abessijnsche
kwestie niet vergeten en zijn bezorgdheid
voor de Italiaansche belangen weerspiegelt
niet alleen solidariteit tegen iedere agressie.
Beek stelt Polen voor als een imperialisti
sche mogendheid en onthult de annexion-
nistische aspiraties van Polen",
Dominéé Niemoller weigert sa
menwerking met de nationaal-
socialisten.
Dominéé Niemocller deelde gisteravond
de geloovigen van zijn parochie, Dahlem in
West-Berlijn mede, dat hij categorisch ge
weigerd heeft samen te werken met de evan
gelische rijkskerk-commissie, welke door de
nationaal-socialisten wordt gesteund. Hij
zeide verder, dat na de synode van Breslau
vele dominee's der confessioneele kerk be
reid waren vrede te sluiten met deze com
missie en den voorzitter hiervan, Zoellner,
doch hij, Niemoller, weigerde. Hij wil niet
van den eens gekozen weg afwijken. Velen
in de confessioneele kerk zijn thans van
meening, dat nu Niemoeller zijn standpunt
uiteen heeft gezet, vele van zijn vrienden
onder de predikanten van de confessioneele
kei-k hem zullen verlaten en contact zullen
zoeken met de rijks-commissie.
Internationale complicaties in de
Spaansche geschiedenis
UITBREIDING VAN DE BRIT
SCHE SLAGVLOOT. NANKING
BEGINT OP TE TREDEN.
Men heeft tot nog toe, al is niet altijd de
noodige voorzichtigheid betracht, internatio
nale complicaties in de Spaansche geschie
denis kunnen voorkomen. Duitschland, Italië
en Rusland hebben wel een gevaarlijk spel
gespeeld door hun inmenging in de Spaan
sche aangelegenheid, maar zij wisten toch
altijd nog zoo te praten dat er geen internar
tionale gevolgen van kwamen.
De opstandelingen, Fascisten, heb
ben nu echter een daad gedaan, die
oorzaak kan worden van complica
ties, die men altijd^ gevreesd heeft
in deze onverkwikkelijke geschiedenis
We bedoelen het tot zinken brengen
van een Russisch vrachtschip door
een kruiser van de Spaansche nar
tionalisten. De Sowjet regeering zal
dit feit niet voor kennisgeving aan
nemen, doch schijnt reeds te beraad
slagen over eventueele represaille
maatregelen, zoodat men zich in in
ternationale kringen ongerust maakt
over de gevolgen van deze daad.
Men spreekt van het zenden van Russische
oorlogsschepen naar de Middellandsche zee
om de Russische, handelsschepen te bescher
men, tenzij de regeering te Moskou aan
Engeland en Frankrijk verzoekt haar te
helpen dergelijke daden van zeerooverij in
welke de vorige week verloren gingen. De
aanval begon gisterochtend om zeven uur
onder leiding van enthousiaste jonge offi
cieren. Na zes uur strijd was het. gewensch-
te doel bereikt. Van de overige fronten voor
Madrid valt niets bijzonders te melden.
Uitwisseling van gijzelaars.
De ministers van justitie en financiën der
Easkische regeering, de burgemeester van
Bilbao en andere Baskische gedelegeerden
zijn aan boord van een Amerikaanschen
oorlogsbodem in Frankrijk aangekomen,
waar zij een bespreking met afgevaardig
den van het bewind te Burgos en van het
Roode Kruis zullen hebben over de uitwis
seling der gijzelaars. Men gelooft, dat die
uitwisseling ter gelegenheid van Kerstmis
zal geschieden, anderzijds wordt beweerd,
dat er onderhandelingen zouden worden
gevoerd tusschen de regeering te Bilbao en
de opstandelingen ter beëindiging van den
strijd in Biskaje.
10 pet. van de opbrengst der mo
torrijtuigen en rijwielbelasting
voor deze wegen gereserveerd.
Ingediend is een wetsontwerp tot wijzi
ging van de motorrijtuigenbelastingwet en
wet tot instelling van een verkeersfonds,
inzonderheid met het oog op het belang dei-
tertiaire wegen.
Aan de memorie van toelichting is het
volgende ontleend:
In artikel 3, sub 2e en 3e van de wet tot
instelling van een verkeersfonds is vastge
steld welk deel de opbrengst der motorrij
tuigen- en rijwielbelasting tenminste zal
worden besteed ten behoeve van de bij het
Rijk in beheer en onderhoud zijnde wegen,
voorkomende op het rijkswegenplan of op
een provinciaal wegenplan, en welk deel
van de opbrengst dezer belastingen aan de
provinciën gezanlfenlijk zal worden uitge
keerd.
Aan de bestaande regelingen kleven ver
schillende bezwaren, die het wenschelijk
maken het wegenvraagstuk in zijn geheel
aan een grondige herziening te onderwer
pen,
Daarbij zal tevens de verhouding van het
rijkswegcnplan tot de provinciale plannen
nader onder het oog moeten worden gezien.
Waar de rijkswegen naar verhouding het
kostbaarst zijn, als zijnde primaire wegen,
zijn tal van provinciale wegen reeds afdoen
de verbeterd, terwijl met de verbetering van
verschillende wegen van het rijkswegenplan
nog een aanvang moet worden gemaakt.
Aan dit bezwaar is ten deele tegemoet ge
komen, doordat in de jaren 1935 en 1936
belangrijke bedragen uit het werkfonds
zijn beschikbaar gesteld, doch daardoor is
de ontstane achterstand slechts ten deele
ingehaald.
Verder blijkt de formule, volgens welke de
totale lengte der wegen, voorkomende op
een provinciaal wegenplan, wordt vastge
steld minder juist te zijn.
Een en ander vordert een omvangrijk on
derzoek en zorgvuldig overleg mede ter be
antwoording van de vraag op welke wijze
de verschillende belangen het meest doelma
tig kunnen worden vereenigd. Dit onder
zoek heeft aanmerkelijke vertraging onder
gaan door langdurige ziekte van de hoofd
ambtenaren van den rijkswaterstaat, welke
met deze taak belast, waren, zoodat het niet
mogelijk is om reeds thans een voorstel
tot afdoende regeling van deze materie in
te dienen.
open zee te beletten. Het geval wil n.1. dat
het vrachtschip geen wapenen vervoerde en
ook geen Spaansche haven aan wilde doen.
Het geval is dus wel van ernstigen aard
en wij zien met spanning uit naar de ver
dere ontwikkeling van deze geschiedenis.
Het wordt wat eentonig als we bijna geen
overzicht kunnen schrijven zonder het te
moeten hebben over bewapening. Het is voor
de wapenfabrikanten waarlijk een gouden
tijd en in hun paleizen gnuiven ze over de
ontwikkeling van den wereldtoestand.
De bladen van gisteren brachten een uit
breiding van de slagvloot van Engeland en
de moderniseering van de oudere slagsche
pen.
Het is thans duidelijk, zoo schreef de ma
rine-medewerker van de „Daily Telegraph"
dat de nieuwe 35000 tons slagschepen „Iving
George V" en Prince of Wales", welke begin
Januari op stapel zullen worden gezet, de
eerste eenheden zullen zijn van een nieuw
eskader, dat uiteindelijk uit vijf of zelfs
meer schepen zal bestaan.
Dientengevolge zal de marine van 1940 af
waarschijnlijk over een slagvloot van ten
minste twintig schepen beschikken. Thans
heeft Engeland 12 slagschepen en drie slag
kruisers. Het zal dan mogelijk zijn, de be
staande eskaders te versterken of een nieuw
slageskader te vormen.
Voor het verdrag van Washington van '22
had Engeland een slagvloot van meer dan
veertig „dreadnoughts". Volgens de bepalin
gen van genoemd verdrag werd dit aantal
echter tot twintig teruggebracht en later'
door het vlootverdrag van Londen tot vijf
tien.
Nu de beide verdragen echter afloopen,
zal men in de toekomst geen rekening meer
behoeven te houden met kwantitatieve be
perkingen.
Vermelden we tenslotte nog dat Nanking
besloten heeft om krachtdadig op te treden
tegen de muiters, die Tsjang Kai Tsjek ge
vangen hebben genomen en nog steeds niet
in vrijheid hebben gesteld. De onderhande
lingen zijn tot nog toe mislukt en de centrale
regeering zal nu door geweld trachten Tsjan
Sjoe-liang tot rede te brengen.
Vorderingen der Italianen in het
merengebied.
Terwijl in het uiterste westen van Abes
sinië de militaire operaties uitgevoerd wer
den, die tot de bezetting van dat geheele
land en tot de gevangenneming van Ras
Imroe geleid hebben, hebben de Italiaansche
troepen ook in het merengebied tusschen
den 38sten en den 39sten meridiaan en tus
schen de 6de en 8ste breedtegraad vorde
ringen gemaakt. Aan de operaties in deze
streken is deelgenomen door drie colonnes
en luchtescadrilles. Hoewel het voortrukken
door dit woeste gebied met ontzettende
moeilijkheden gepaard ging, werden de
vijandelijke krijgers overal verslagen en
verspreid. Men kreeg den indruk, dat het
veroverde gebied enorme schatten bevat.
Bij het volk zeer impopulair.
Recruteering van vrijwilligers
blijft echter onvoldoende.
Volgens een D.N.B. bericht deelt de „Sun-
day Pictorial" mede, dat begin 1937 in Enge
land de algemeene dienstplicht zal worden
ingevoerd. De algemeene dienstplicht zou in
Engeland komen, zoo schrijft het blad, indien
de eerste maanden van 1937 geen aanzien
lijke vermeerdering van het aantal recruten
zouden brengen. Het moet voorts zoo goed
als zeker zijn, dat de deskundigen reeds een
wetsontwerp gereed hebben, ofschoon het mi
nisterie van oorlog voorloopig nog geen di-
Er is evenwel één onderdeel van het vraag
stuk der wegenfinanciering, dat zoo spoe
dig mogelijk voorziening vereischt. Mede
doordat de provinciale wegennetten moes
ten worden beperkt, vorderen de „tertiaire
wegen" waaronder verstaan worden we
gen met een ©enigszins belangrijk motor-
verkeer, niet voorkomende op het rijkswe
genplan of op een provinciaal wegenplan
steeds^hooger wordende kosten voor on
derhoud. Het komt billijk en noodzakelijk
voor. dat een deel van de opbrengst der
motorrijtuigen- en rijwielbelasting ten be
hoeve van deze wegen wordt beschikbaar
gesteld.
De vereeniging „het Nederlandsche wegen
congres" heeft een commissie ingesteld ter
bestudeering van de financiering van de
verbetering van de tertiare wegen, welke
in Augustus 1934 haar apport heeft uitge
bracht. Met deze commissie zijn de minis
ters van waterstaat en financien van oor
deel, dat het aanbeveling verdient om 10
pet. der opbrengst van de motorrijtuigen
en rijwielbelasting, na aftrek van de in
1935 ingevoerde verhooging van eerstge
noemde belasting, voor de tertiaire wegen
te bestemmen, en deze bijdrage voor de
helft in mindering te brengen van de uit-
keeringen aan de provinciën en voor de
helft in mindering van het rijksaandeel,
recte beslissing wil nemen. De oppositie te
gen de invoering van den algemeenen dienst
plicht wordt echter, gezien de toenemende
sterkte van de „fascistische" landen, steeds
kleiner, aldus het blad.
Indien dit bericht waarheid bevat, moet
de regeering Baldwin zich wel zeer sterk ge
voelen, daar conscriptie in Engeland een he
vig verzet uit alle kringen der bevolking
zou ontketenen.
Intusschen kan niet verheeld worden, dat
de geweldige uitbreiding der Britsche weer
macht ook vergrooting van het aantal sol
daten en meerderen eischt.
Pogingen tot verbetering Benesj
houdt zijn Kerstrede ook in het
Duitsch.
De Praagsche corr. van de N.R.Crt. zegt
dat de redevoeringen van Hodza en Krofta
in Duitschland op prijs zijn gesteld in
zooverre zij zekere concessie tegenover de
Sudeten-Duitschers bevatten, maar dat deze
concessies in Duitschland nog niet als vol
doende werden beschouwd. Bijzondere ge
noegdoening wekt het nu, dat Benesj op
Kerstavond een redevoering in de radio zal
houden voor alle Tsjechoslowaaksche zen
ders, eerst in het Tsjechisch en daarna in
het Duitsch. Zoo iets is nog nooit voorge
komen. Von Mastny, de Tsjechische gezant
te Berlijn moet ook doende zijn een verbe
tering, zoowel in politieke als in de cultu-
reele betrekkingen tusschen Duitschland en
Tsjechoslowakije in te leiden.
Moeilijkheden bij de
Belgische socialisten
De jeugdbonden willen fusie met
de communisten.
De corr. van het Hdbld. meldt uit Brus
sel, dat de algemeene raad van de Belgische
Arbeiderspartij Woensdag bijeen komt om
het antwoord van de socialistische jeugdor
ganisaties op het manifest van het dage
lij ksch bestuur der partij inzake een even
tueele fusie met de communistische jeugd-
verecnigingen te bespreken. Men weet dat de
socialistische partij verklaard heeft een der
gelijke fusie nimmer te zullen goedkeuren.
De socialistische jeugdorganisaties, die
deze kwestie aan de orde van hun Kerst
congres hebben gebracht, blijken zich daar
bij niet te willen neerleggen. In hun ant
woord aan het partijbestuur beweren zij dat
de fusie feitelijk reeds bestaat en dan ook
niet meer,zonder groot gevaar voor de partij
zelf, ongedaan kan worden gemaakt. Ook de
socialistische studenten-organisatie heeft, in
denzelfden zin, aan het partijbestuur ge
schreven. Van hun unitaire positie wenschen
zij in geen geval af te zien.