Onze weerbarstige
gulden
Het „gentlemens
agreement"
KIJKENKOOPEN ui CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Tsjang-Kai-Sjek
in vrijheid
SPANJE
Verrassende aanval
op Madrid
Buiienlandsch
Overzicht
Duifsche oorlogs
schepen naar Bilbao
lYfoiirtml
MAANDAG 28 DECEMBER 1936. 80e Jaargang. No. 10118.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
GROOTE VREUGDE IN CHINA.
ZIJN TEGENSTANDER WAAR
SCHIJNLIJK NAAR EUROPA.
Alles berustte op een
vergissing
Sjanghai, 25 Dec. (A.N.P.):
Maarschalk Tsjang-Kai-Sjek is in
vrijheid gesteld. De generalissimus
is te Loyang aangekomen.
De maarschalk in Nanking aan
gekomen.
Tsjang-Kai-Sjek was bij zijn aankomst in
Loyang in gezelschap van zijn zwager Soeng
en van mevr. Tsjang-Kai-Sjek. Van Sianfoe
naar Loyang was hij geëscorteerd door vier
vliegtuigen.
Eersten Kerstdag is de maarschalk doorge
reisd naar Nanking.
Bij zijn aankomst aldaar tezamen met
Zijn echtgenoote, en den Australiër Donald,
verklaarde Maarschalk Tsjang Kai Sjek:
„Dat ik ben vrijgelaten is grootendeels
aan den moed te danken en de tact van
mijn vrouw".
Groote huldebetooging.
Op het vliegveld werd de maarschalk
ioor 200.000 menschen toegejuicht. Twee
uur na hem kwamen Tsjang Sjoe Liang
en Soeng aan, eveneens per vliegtuig. Zij
begaven zich naar de woning van Soeng.
Tsjang Soe Liang richtte een schrijven aan
Tsjang Kai Sjek, waarin hij zegt:
„Ik ben natuurlijk een ruwe en on
opgevoede boer en daarom heb ik
deze misdaad begaan. Als boetvaar
dige ben ik u thans naar Nanking
gevolgd, teneinde mijn straf voor
mijn misdaad af te wachten. Ik zal
zelfs den dood aanvaarden indien de
ze nuttig is voor mijn land. Laat
geen gevoel van vriendschap u er
van af houden mij te behandelen als
ik verdien".
Vermoedelijk zal .maarschalk Tsjang Kai
Sjek binnenkort een verklaring publicee-
ren, waarin hij wijst op de loyaliteit van
Tsjang Sjoe Liang en Jang Hoe Tsjeng, den
pacificatie-commissaris van Sjensi en waar-
m hij aantoont, dat hun daden niet moeten
worden beschouwd als opstand of muiterij,
Ook zal in de verklaring worden ontkend
dat de kwestie op financieele wijze wordt
geregeld. Generaal Tsjiang To Jun, de mi
nister van binnenlandsche zaken, die tege
lijk met Tsjang Kai Sjek gevangen werd
genomen, is eveneens in vrijheid gesteld.
De staat van beleg in Nanking en de ove
rige Chineesche steden is opgeheven. De Chi-
aeesche pers beschouwt de ontwikkeling
yan den toestanl als een overwinning van
le openbare meening op het militarisme.
Vermoedelijk zal Tsjang Soe Liang te Nan-
sing blijven en men acht dit een bewijs dat
lij geheel verzoend is met Tsjang Kai Sjek.
Tsjang Kai Sjek neemt zelf een
groot gedeelte van de schnld op
zich.
Voor zijn vertrek uit Sianfoe heeft Maar
schalk Tsjang Kai Sjek een brief van 2000
woorden gezonden aan Tsjang Soe Liang
én Jang Hu Tsjeng, waarin hij o.a. zegt:
„Gij werd beinvloed door reactionnairen,
doch zijt bereid uw fout te herstellen. De
verantwoordelijkheid van deze greep naar
de macht draagt gij en aangezien ik uw
opperbevelhebber ben, treft ook mij blaam,
omdat ik de discipline heb laten verslap
pen. Ik bied hiervoor 't land mijn veront
schuldigingen aan.
Tenslotte verzoekt Tsjang Kai Sjek, Jang
Hu Tsjeng en Tsjang Soe Liang zich bij de
regeering te melden om gestraft te worden,
Hij belooft hen tevens te hunnen gunste
zijn invloed aan te wenden, omdat zij hun
daad oprecht betreuren.
Sjoe in Nanking.
Een uur na Tsjang-Kai-Sjek kwam, zoo
als hierboven gemeld, ook Tsjang-Sjoe-Liang
op het vliegveld van Nanking aan, waaruit
men de gevolgtrekking maakt, dat Tsjang-
Sjoe-Liang waarborgen voor zijn persoonlijke
veiligheid heeft verkregen. Met Tsjang-Kai-
Sjek kwamen ook zijn vrouw en zijn zwa
ger Soeng. Verscheidene vliegtuigen waren
het toestel van den bevrijden generalissimus
tegemoet gevlogen. In geheel China worden
betoogingen van blijdschap gehouden over de
bevrijding van Tsjang-Kai-Sjek.
„Het was slechts een misver
stand."
Tsjang-Sjoe-Liang heeft uitgelegd, dat de
opstand het gevolg was van een thans ver
dwenen misverstand.Naar hij verklaart heeft
hij de verkeerde gedachte gehad, dat Tsjang-
Kai-Sjek hem wilde ontheffen uit zijn func
tie en zijn troepen afdanken.
Daarom heeft hij om zichzelf te bescher
men, Tsjang-Kai-Sjek gevangen genomen.
Tsjang-Sjoe-Liang voegde hieraan toe, dat
Nanking zijn troepen niet altijd soldij heeft
uitbet«»'<h doeh dat, nu 4s komen vast ta
Tsjang Kai Sjek.
staan, dat een zijner onderbevelhebbers zich
voor dat doel ontvangen gelden, heeft toege-
eigend.
Sjang-Sjoe-Liang heeft niet gezegd, dat
politieke kwesties in het spel waren.
Men verwacht een krachtigen druk van
Japansche zijde, teneinde de communistische
elementen in China te verwijderen.
Komt Tsjang-Sjoe-Liang naar
Europa?
Parijs, 27 Dec. (Havas—A.N.P.)De
„Petit Parisien" verneemt uit Sjanghai, dat
volgens de verwachtingen daar Tsjang-Sjoe-
Liang verbannen zal worden en binnenkort
zich naar Europa zal inschepen. Zijn leger
zou dan onder bevel van Jen-Si-Tsjan ge
plaatst worden.
Er doen geruchten de ronde, die
willen weten van een hervorming
der Chineesche regeering. Tsjang-
Kai-Sjek, die zeer vermoeid is, zou
eenigen tijd rust gaan nemen in het
dorp Fanghau in de provincie.
Het Japansche ministerie van
oorlog verontrust door de ont
wikkeling van den toestand in
China.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van oorlog verklaarde ongerust te
zijn ten aanzien van de overeenkomst tus-
schen Maarschalk Tsjahg-Soe-Liang en de
Nanking-regeering. Hij zeide verder, dat het
Japansche leger bereid is maatregelen te ne
men om het hoofd te bieden aan den thans
geschapen toestand.
Treedt Tsjang Kai Sjek af?
Nanking, 27 Dec. Hardnekkige geruch
ten doen de ronde volgens welke T. V.
Soeng maarschalk Tsjang Kai Sjek zou op
volgen als eerste minister.
Soeng, die een krachtigen weerstand te
gen Japan bepleit heeft, toen Japan zich
meester maakte van Jehol, geniet een groo
te populariteit in kringen, die voorstander
zijn van een energieker buitenlandsche po
litiek.
Tsjang Sjoe in zijn rang her
steld?
Sjanghai, 27 Dec. (A.N.P.). Volgens in
lichtingen uit goeden bron zou Tsjang
Sjoe Liang binnenkort naar Sianfoe terugkee
ren, teneinde weer het bevel zijner troepen
op zich te nemen, zulks in overeenstemming
met de aanbevelingen van Tsjang Kai Sjek,
die indulgentie bepleit.
Daadwerkelijke Italiaansche in
menging? Franco roept nieu
we lichtingen op.
Na gedurende de beide Kerstdagen
een vrijwel volmaakte rust te heb
ben behouden, zijn de troepen van
generaal Franco gisterenochtend tot
een hevige aanval in het Caso del
Campo overgegaan.
Zij slaagden er in de Manzanarcs
over te trekken en bedreigden d<
stellingen van de regeeringstroeper
Na de eerste oogenblikken van ver
róssing herstelden de regeeringstroe
pen zich en hun artillerie verhindei
de de aanvals golven van den vijand
op te rukken terwijl ook mortieren
en mitrailleurs levendig vuurden.
De aanval'werd tot staan gebracht
doch de strijd woedt voort.
Bij hun herhaalde aanvallen leden de op
standelingen aanzienlijke verliezen, terwijl
ook de regeeringstroepen zware verliezen
leden door het welonderhouden vuur van de
artillerie der opstandelingen op de loop
graven der regeeringsstellingen.
Vervolgens deden de regeeringstroepen te
genaanvallen om het verloren terrein te
herwinnen, doch zij werden ontvangen met
een welgericht mortier- en. mitrailleurvuur.
Den geheelen dag werd overal aan het
front voor Madrid fel gestreden. In het Zui
den openden de regeeringstroepen een of
fensief, in het Westen vielen de opstandelin
gen aan. Het gedonder van de kanonnen
was niet van de lucht, sedert het begin van
het beleg van Madrid is het geschutvuur
nog niet zoo hevig geweest.
Tanks in actie.
Bij den aanval van gisteren in het Casa
del Campo trachtten de opstandelingen zes
tanks over de bruggen, welke het Casa del
Campo verhinden met het Campo del Moro,
te voeren. De infanterie volgde achter deze
strijdwagens. Het vuur van de regeerings
troepen dreef de opstandelingen snel naar
het Casa del Campo terug. Gedurende den
terugtocht vielen twee tanks in de Manza-
nares. De regeeringstroepen dreven vervol
gens de opstandelingen uit hun stellingen
achter den muur van het Casa del Campo
en dwongen hen zich verder terug te trek
ken.
Italiaansche duikboot in actie?
Uit Tarragona wordt gemeld, dat een
duikboot getracht heeft, het schip „Manga 1-
lenes" tot zinken te brengen toen het zich
gereed maakte om de haven te verlaten. De
afgeschoten torpedo's werden op het strand
teruggevonden. Zij waren zeven meter lang
en afkomstig uit een Italiaansche fabriek.
Een andere duikboot heeft vergeefs gepro
beerd, bij Barcelona een met oorlogstuig ge
laden schip in den grond te boren. Ook hier
bleek de opgevischte torpedo van Italiaansch
maaksel te zijn.
Men neemt in regeeringskringen aan, dat
Een gouden tijd staat voor de
deur.
Reeds een maand geleden, wezen wij op
de neiging van onzen gulden om te stijgen,
ja zelfs zóó hoog te stijgen, dat de gedachte
voordeelen van de devaluatie teloor dreig
den te gaan.
Dit gevaar is niet verminderd; integen
deel blijkt meer en meer, dat de werkelijke
waarde van onze munt zeer hoog ligt en
het niet ondenkbaar is dat hij weder tot
het goudpunt zou stijgen, indien men hem
aan de vrije werking van de markt zou
overlaten.
En wij zien daarom thans het
zonderlinge beeld, dat dezelfde re
geering. die nog slechts enkele
maanden geleden alles deed om de
goudwaarde van onzen gulden te
handhaven, thans zich beijvert om
met allerlei manupilaties door mid
del van het egalisatiefonds de koers
van onze munt te drukken.
Reeds is dit fonds bijna geheel verbruikt
teneinde de koers op ongeveer 20 pet. be
den de normale goudwaarde te houden,
maar onze weerbarstig gulden blijft steeds
maar druk uitoefenen.
Hij wil naar boven!
Zooveel moeite andere regeeringen heb.
ben om hun munt tegen al te sterke in
zinking te vrijwaren, zooveel moeite heb
ben onze finantieele kopstukken om den
gulden naar de laagte te houden.
Beter brevet van bekwaamheid kan men
Minister Colijn en de zijnen zeker niet ge
ven!
Maar tenslotte is de ietwat potsierlijke
situatie toch ook niet geheel van gevaren
Een vaste munt heeft nu eenmaal de
eigenschap kapitaal aan te trekken, zoodat
het gevluchte geld weer naar Nederland
zal terugstroomen en daarmede de toestand
nog maar verergeren.
Het is duidelijk, dat onze finantieele
machthebbers door die halsstarrige gulden
in een lastig parket zijn gebracht.
Onze handel heeft zie hingesteld op een
depreciatie van ongeveer 20 pet.
Weet men die toestand niet te hand
haven, dan moet de regeering weer
de weg der deflatie, der bezuiniging
en aanpassing inslaan. En dat vlak
voor de verkiezingen!'Om te rillen.
Maar blijft het egalisatiefonds bui
tenlandsche valuta's koopen en dus
kunstmatig de koers drukken dan
ontstaat hier te lande een schijnwel
vaart, die ook weer groote gevaren
met zich brengt.
Men zal een hausse in 't zakenleven
zien ontstaan, welke niet gebaseerd
is op een normaal herstel, maar op
een in wezen ongezonde muntpoli-
tiek.
En de ervaring heeft ons wel ge
leerd om met dergelijke experimen
ten uiterst voorzichtig te zijn.
In wezen komt deze politiek
immers neer op inflatie en hoewel
een pietsje van dat vergif in de hui
dige situatie niet zoo erg gevaarlijk
lijkt, blijft het toch een zeer schade
lijk geeesmiddel, dat met groote voor
zichtigheid en in uiterst kleine hoe
veelheden moet worden toegediend.
Wij kunnen natuurlijk niet weten op
welke wijze de knappe koppen, die onze
monetaire politiek leiden een oplossing zul
len .zoeken voor de moeilijkheden, maar wij
moeten toch constateeren, dat alle sympto-
nen wijzen op de komst van een gouden
tijd, van stijgende loonen en prijzen.
Een periode van groote welvaart schijnt
voor de deur te staan.
Jammer slechts dat zij gebaseerd is op
drijfzand en na korter of langer tijd door een
scherpe Wmking «al worden gevolgd-.
AFWENDING VAN DREIGEND
GEVAAR IN HET VERRE OOS
TEN TSJANG SLOE-LIANG
BEZINT ZICH OP HET LAAT
STE OOGENBLIK ONRUST
WEKKEND BERICHT UIT
SPANJE
Tsjang Sjoe-Liang, de muitende generaal,
die verantwoordelijk gesteld moet worden
voor de gevangenneming van Tsjang Kai-
Sjek, heeft zich op het laatste oogenblik be
zonnen en Tsjiang Kai-Sjek in vrijheid ge
steld, nadat de opperbevelhebber van de re
geeringstroepen hem een ultimatum gesteld
had, dat wanneer hij den gevangen generaal
niet vrij zou laten vóór 25 December, de
luchtmacht en het leger bevel zouden krij
gen, onverbiddelijk alle verzet te breken en
den vijand te vernietigen.
Tsjang, de muiter, heeft de consequen
ties van zijn daad gelukkig niet aangedurfd
en vijf uur vóór het verstrijken van het ul
timatum, Tsjang Kai Sjek in vrijheid ge
steld.
Deze vrijlating mag wel in hoofdzaak toe
geschreven worden, zooals door Tsjang Kai
Sjek ook zelf erkend werd, aan den moed
en de tact van zijn vrouw.
De eerste daad van den vrijgelaten gene
raal was, bevel tot staking der vijandelijk
heden en het ontruimen van Sjensi, door de
regeeringstroepen. Deze daad getuigt dat
Tsjang Kai Sjek niet zoekt naar het ne
men van rancune-maatregelen, maar dat
hij zijn doel: de eenheid van China, in de
eerste plaats blijft nastreven, met ten ach
terstelling van eigen persoonlijke belangen
De grootheid van zijn geest getuigt ook
hierdoor, dat hij zelf de schuld van het on
aangename incident op zich geladen heeft,
omdat hij, als opperbevelhebber de disci
pline had laten verslappen, waardoor zijn
arrestatie mogelijk was geworden.
Tsjang-Sjoe-Liang, een figuur van heel wat
mindere grootte, dan Tsjang-Kai-Sjek, heeft
zijn verontschuldigingen aangeboden over de
door hem begane misdaad. Hij zal natuur
lijk zijn straf niet ontgaan, al zal Tsjang-
Kai-Sjek, door zijn grootmoedig standpunt,
deze straf niet zwaar doen zijn.
Wij mogen het incident dus zoo
goed als gesloten beschouwen. Dat
doet men in Japan evenwel niet.
Men gelooft daar n.1. dat Tjang-
Kai-Sjek onvoorwaardelijk in vrij
heid is gesteld, maar dat er compro
mis-voorstellen zijn gedaan, die voor
Tsjang-Sjoe-Liang zeer aannemelijk
moeten zijn geweest.
De toekomst zal moeten uitwijzen in hoe
verre deze veronderstelling juist is, al kun
nen wij ons er op het oogenblik over ver
heugen, dat dit incident zoo goed is afge-
loopen.
Voor de tweede maal heeft de Spaansche
regeering nu, in korten tijd, een schip van
een vreemde mogendheid in beslag genomen
en wel het Duitsche s.s. Palos, dat buiten
de territoriale grens is aangehouden en
naar Bilbao overgebracht.
Reeds de vorige keer, toen het een Rus
sisch schip gold, heeft men de mogelijkheid
van zeer ernstige gevolgen voorzien en de
Duitsche regeering schijnt het er ook niet
bij te laten zitten, want, zoo werd bericht,
Duitsche oorlogsschepen zijn met volle vaart
naar Bilbao gedirigeerd. Mogelijk zal de
Spaansche regeering de verstandigste partij
kiezen en het schip vrijgeven, met onge
schonden lading en met de drie passagiers
aan boord, voordat de Duitschers geweld
zullen gebruiken.
Laat ons hopen dat het zoo zal gaan, want
het gevaar dat de Spaansche burgeroorlog
tot internationale verwikkelingen leidt, blijft
dreigend.
de torpedo's door Italiaansche duikbooten
zijn afgevuurd. Bewijzen kan men echter
niet aanvoeren.
Nieuwe lichting onder de wa
penen.
Franco heeft de dienstplichtigen van
de lichting 1936, die geboren zijn het twee
de of het derde kwartaal van 1915, alsme
de degenen, die geboren zijn in het eerste
kwartaal van 1910 en deel uitmaken van de
lichting 1931, onder de wapenen geroepen.
De opgeroepen groepen hebben de sterkte
van een geheele lichting.
Vrijdag heeft Franco in gezelschap van
Mola een onverwacht bezoek aan het front
in de Siërra gebracht. Hij deelde onder de
soldaten versnaperingen uit Des avonds
keerde hij terug naar Salamanca.
Opnieuw schip door de opstan
delingen tot zinken gebracht.
Bayonne 26 December (Havas A.N.P.)
Van de zijde der opstandelingen wordt me
degedeeld, dat de kruiser Cervera op 80 mijl
van Santander een schip heeft aangehouden,
dat op weg was van Balbao naar Engeland
De nationaliteit van hets chip is niet bekend
Naar verluidt zou het schip tot zinken zijn
gebracht, nadat de bemanning door den
kruiser aan boord was genomen.
Wegens het opbrengen van een
Duitsch stoomschip.
Naar men meent zijn Duitsche
oorlogsschepen op volle kracht onder
weg naar Bilbao. Deze gevolgtrek
king maken Duitsche waarnemers
uit een communiqué, waarin wordt
verklaard, dat de noodzakelijke maat
regelen getroffen zijn voor de bevrij
ding van het Duitsche stoomschip
„Palos", dat door oorlogsschepen der
Spaansche regeering nabij Bilbao
buiten de grens der territoriale wa
teren in beslag is genomen en naar
Bilbao gebracht. Het communiqué
voegde hier aan toe, dat zich drie
passagiers aan boord van de „Palos"
bevonden, die volgens geloofwaar
dige verklaringen geen oorlogsmate
riaal vervoerde, noch direct, noch
indirect.
Nu Duitschland oorlogsschepen naar de
Spaansche wateren stuurt om zijn handelsbe
langen te beschermen is een zeer gevaarlijke
situatie geschapen.
Naar van gezaghebbende zijde te Berlijn
wordt verzekerd, zou men op een vreedzame
regeling van het „Palos"-geschil kunnen
hopen, indien schip en lading onbeschadigd
zouden worden teruggegeven.
Geen oorlogsmateriaal aan boord.
Officieel wordt uit Berlijn medegedeeld,
dat het Duitsche schip „Palos" van de 01-
denburg-Portugeesche scheepvaartmaat
schappij buiten de Spaansche wateren is
aangehouden en naar Bilbao is gebracht.
Hét schip bevond zich op weg van Ham
burg via Rotterdam naar Spaansche havens.
De lading bestaat niet uit oorlogsmateriaal.
Engeland en Italië raken het eens.
Rome, 26 December (A.N.P.)
Het „Gentlemens agreement" tus-
schen Engeland en Italië zal te Ro
me worden onderteekend, zoodra
de laatste hand aan de redactie zal
zijn gelegd. Men wacht nog op het
antwoord van Londen, doch het de
finitieve ontwerp bevindt zich reeds
sedert drie dagen in handen der
on derhandel aars.
Het bestaat uit vier of vijf paragrafen,
waarvan die aangaande de status quo
de meest delicate vormde, die
moest worden vastgesteld. In den aanvang
beoogde men pariteit in de Middellandsc'ne
Zee. Daar de samenstelling der Italiaan
sche en Britsche Middellandsche-Zee-vloten
zeer verschillend is, daar de eerste meer
kruisers dan de tweede omvat, zou er dus
slechts sprake kunnen zijn geweest eener
vrijwillige tonnage-verdeeling.
Doch de aanvankelijke idéé der pariteit
werd spoedig opgegeven en vervangen door
de soepeler status quo Deze zou niet slechts
betrekking hebben op de tonnages, die op
het oogenblik een marge van 100 tot 150
duizend ton ten gunste der Britsche vloot
aanwijzen, doch ook op de marine-basis.
De onder handen zijnde werken zouden in
elk geval worden voortgezet, aan Engelsche
zijde die te Haifa, aan Italiaansche zijde
die in de Dodecanesus.
Deze nauwkeurige omschrijvingen zouden
echter niet in de overeenkomst genoemd
worden.
Deze overeenkomst zou in korten vorm de
waarde hebben eener verbintenis in principe
tusschen mannen van eer. Haar waarde is
dus hoofdzakelijk een psychologische en zij
zou er dus aanzienlijk toe bijdragen de reeds
zeer verbeterde atmosfeer te ontspannen. Het
„gentlemensagreement" is tegen geen enkele
mogendheid gericht. De beide onderteeke
naars erkennen wederkeerig de verkregen
posities, en verplichten zich te werken aan
de handhaving van den vrede. De wegen
naar Engelsch-Indië voor Groot-Brittannië
en die naar Oost-Afrika voor Italië wor
den wederkeerig gegarandeerd.
Men hecht aan deze overeenkomst In Itali
aansche kringen groote waarde, hoewel het
optimisme wel wat getemperd wordt door
de Fransch-Britsche stappen betreffende de
niet-inmengingscontrole en vrijwilligersuit-
zending naar Spanje.
Dat men echter te Rome van goede wille
is, mag blijken uit het vertrek van Graaf
Rossi uit Majorca, waar hij de ziel van den
tegenstand tegen de Spaansche regeerings
troepen was.
