Belangrijke order
aan de Fokkerfabriek
Valencia beschoten
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Bouw van 16
luchtkruisers
De moord op
Charles Mattson
SPANJE
Buiienlandsch
Overzicht
Hitier als vredes apostel
De Britsche mijnen
in Spanje
De opstand in
Sjensi
Ciano naar Londen
Het Portugeesche
antwoord
KIJKEN is KOOPEN kil CLQECK
i
DONDERDAG 14 JANUARI 1937. 80e Jaargang. No, 10161*
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
Naar wij vernemen, heeft het de
partement van defensie besloten, aan
de N.V. Nederlandsche vliegtuigen-
fabriek „Fokker" te Amsterdam een
opdracht te verstrekken tot den
bouw van 16 luchtkruisers van het
type 5.
Bedoeld type werd na een zeer
grondige studie door de Fokkerfa
briek in nauw overleg met de daartoe
ingestelde commissie van deskundi
gen van de luchtvaartafdeeling te
Soesterberg ontwikkeld.
Hoewel uiteraard uit overwegin
gen van landbelang omtrent de te
bouwen vliegtuigen geen détails
kunnen worden medegedeeld, staat
vast, dat bedoeld vliegtuigtype zich
kenmerkt door een zeer hooge snel
heid, bijzondere zware bewapening
en zeer grooten actieradius.
Wij vernemen, dat de vliegtuigen ieder
zullen worden voorzien van twee Bristol
Pegasus 20 motoren, elk ontwikkelende 925
p.k. Het vliegtuig is een middendekker en
wordt natuurlijk voorzien van een intrek
baar landingsgestel.
Deze order, die tot de belangrijkste mili
taire opdrachten moet worden gerekend, die
sedert jaren door de Nederlandsche vlieg
tuigindustrie kon worden verkregen, is
het gevolg van een vruchtbare samenwer
king tusschen de autoriteiten der lucht
vaartafdeeling en de Nederlandsche vlieg-
tuigenfabriek en het is zeker als een na
tionaal belang te beschouwen, dat bedoelde
belangrijke opdracht, waardoor vele hon
derden gedurende zeer geruimen tijd werk
zullen vinden, hier te lande kon worden ge
plaatst.
Naar wij verder veMemen zijn de voorbe
reidingen van constructieven aard in ver
band met dezen opdracht reeds ver gevor
derd en zal dan ook eerlang met den daad
werkelijken bouw kunnen begonnen worden.
Dank zij de grondige voorbereiding, die
aan het geven van de opdracht voorafging,
zal het mogelijk zijn deze vliegtuigen bin
nen zeer korten tijd voor hunne bestem
ming op te leveren.
Aan de successen, die de Nederlandsche
vliegtuigenfabriek in de laatste maanden
mocht boeken met het te Parijs geëxposeerde
gevechtsvliegtuig type G. 1 en het jacht
vliegtuig type D. 21, is dus thans een nieu
we belangrijke opdracht toegevoegd, die
voor de Nederlandsche industrie in de naaste
toekomst goede perspectieven belooft te
openen.
Op jacht naar den beestmensch.
Het voor de opsporing van den (de) moor
denaar (s) van den kleinen Charles Mattson
uitgetrokken bedrag beloopt, naar Un. Press
meldt, reeds in totaal elf duizend dollar.
De politie, die vandaag een bijna onbe
gaanbaar gebied afzocht, vond een jasje,
dat, naar men gelooft, van het vermoorde
kind afkomstig is.
De Canadeesche politie vermoedt, dat de
moordenaars naar een woeste streek nabij
het Flazerdal in Britsch Columbia gevlucht
zijn.
De politie van Tacoma volgt inmiddels het
spoor van den strafgevangene Tim, die kort
voor de ontvoering in een hotel te Tacoma
met twee andere personen plannen zou heb
ben besproken voor een „groote onderne
ming".
De opgewonden bevolking van Tacoma
verdrong zich gisteravond in dichte groe
pen voor het politiebureau, met het vaste
voornemen, zich met geweld van den (de)
dader(s) meester te maken, indien hij (zij)
gevangen zou (den) worden genomen.
Lynchen, zoo hoort men algemeen, zou
nog een veel te kleine straf zijn, de daders
moesten lev%nd verbrand worden.
Het medisch onderzoek van het lijkje
heeft intusschen uitgewezen, dat het kind,
alvorens te sterven, op beestachtige wijze
gefolterd moet zijn.
Gisteren had te Tacoma de begrafenis
plaats van het stoffelijk overschot van den
kleinen Charles Mattson. De familie van het
op zoo gruwzame wijze om het leven ge
brachte kind had uit alle deelen van de
Vereenigde Staten bloemen en betuigingen
van deelneming ontvangen.
Persoonlijk bevel van den Presi
dent.
President Roosevelt heeft, naar een D.N.B.-
bericht uit Washington meldt, persoonlijk
gelast, dat alle politiemachten der bonds-
regeering gemobiliseerd moeten worden om
den moordenaar vvan den kleinen Mattson
te vinden.
Er is een belooning van 10.000 dollar uit
geloofd voor het vinden van den dader.
Volgens sommige bladen zouden de auto
riteiten tot de bevinding gekomen zijn, dat
de dader een geestelijk abnormale ontslagen
gevangene is, die zich op den vader van het
knaapje wilde wreken.
Een arrestatie.
Een man van middelbaren leeftijd, wiens
naam niet bekend is gemaakt, is door de
politie aangehouden als verdacht van mis
schien betrokken te zijn bij de ontvoering
van Charles Mattson.
DE SCHEEPSRAMP VAN DE „JOHANNA
THORDEN".
Thans 30 slachtoffers.
Het aantal slachtoffers, dat om het leven
is gekomen bij de scheepsramp van het
Finsche schip „Johanna Thorden" is thans
definitief vastgesteld op 30.
Er zijn nog zes lijken op de kust ge
worpen.
Naar het einde der
autostaking
Bemiddelaar Murphy gaat on-
derhandelen met werkgevers en
arbeiders. Een verklaring van
den leider der Vakvereenigingen.
Er schijnt een gunstige wending te komen
in de groote staking in de automobielindu
strie in de Vereenigde Staten.
Bemiddelaar Murphy gaat thans onder
handelen met werkgevers en arbeiders. Uit
de berichten krijgt men echter den indruk,
dat noch de stakers, noch de werkgevers
van plan zijn de met vele offers bereikte
resultaten voetstoots prijs te geven en van
hunne eischen afstand te doen. Zoo hebben
de stakers van het General Motorconcern
nog steeds niet alle werkplaatsen en fa
brieken ontruimd; iets, wat door de directie
van het concern als voorwaarde gesteld was
voor het voeren van onderhandelingen.
Bij het aanbreken van den dag heeft de
politie n.1., naar Reuter uit Flint meldt,
geconstateerd, dat alle stakers de fabrieken
van de General Moters nog niet hadden
ontruimd, en dat een belangrijk percentage
arbeiders zich nog steeds in de gebouwen
bevond, toen de nationale garde de bewa
kingsposten ging bezetten.
Wegens gebrek aan materiaal is de fa
briek der General Motors te Fleet.wood ge
sloten.
Uit Detroit werd gemeld, dat er
gisteren om elf uur te Lansing een
door Murphy opgeroepen bijeen
komst zou worden gehouden, waar
bij de gouverneur zal trachten een
oplossing te vinden voor het con
flict.
De gouverneur blijkt wel de juiste man
te zijn om in dit conflict als bemiddelaar
op te treden, zegt de Msb. Hii heeft voldoen
de volmachten om het optreden van de
Amerikaansche staatspolitie geheel te re
gelen, welke troepen in verhand met den
ernst van het conflict zijn gemobiliseerd.
Murphy heeft aan John Lewis, den leider
der vakvereenigingen verklaard, dat de
staatspolitie niet zal ingrijpen om de werk
plaatsen te ontruimen. De arbeiders worden
op dit punt geheel vrijgelaten.
Een verklaring van John Lewis.
De heer Lewis, leider der vakvereenigin
gen, heeft- verklaard, dat zijn organisatie
•bezig was een resolutie voor te bereiden,
welke aan het Congres zou worden gezon
den en waarin o.m. een enquête wordt ver
zocht voor de financiering van de General
Motors.
De toestand te Flint.
Twaalfhonderd manschappen van de na
tionale garde, met inbegrip van- infanteris
ten, cavalleristen en artilleristen, hebben
hun bivak te Flint opgeslagen, terwijl 1800
man zich gereed houden, om zich op het
eerste sein bij hen te voegen. De gouver
neur van Michigan, Murphy, heeft medege
deeld, dat heden op zijn kantoor een bespre
king zal worden gehouden tusschen verte
genwoordigers van de General Motors Cor
poration en van de stakers. Thans is ook
te St. Louis in Missouri een fabriek dei-
maatschappij gesloten, nadat 1500 arbeiders
de staking hadden afgekondigd.
FRANCO ONTMOET ERNSTIG
TEGENSTAND BIJ MALAGA.
RUST OP HET FRONT BIJ MA
DRID.
Dinsdag is Valencia vanuit zee onder
vuur genomen.
Omtrent deze beschieting verhalen oog
getuigen dat een schip der opstandelingen
het vuur op de kust opende. Het vuur was
ongetwijfeld gericht op militaire doelen, die
echter in verband met de duisternis niet
geraakt konden worden. De Spaansche ka
noneerboot „Laya" antwoordde onmiddellijk
en even later kwam ook de kustverdedi
gingsartillerie in actie. Gebleken zou zijn
dat een schot doel trof. Volgens andere
(ooggetuigen zou het schip der opstandelin
gen, zonder het gestelde doel te hebben
kunnen treffen, voor het vuur der republi-
keinsche kanonnen de vlucht genomen heb
ben. Het bombardement eischte 9 dooden en
12 gewonden, allen burgers. De agrarische
schade is onheteekenend.
De verdediging van Malaga.
Alle beschikbare strijdkrachten der op
standelingen uit de steden La Linea en
San Roque aangevuld met vrijwilligers,
zijn in der haast naar het front van Este-
pona gezonden, waar de rechtsche troepen
bij hun offensief tegen Malaga op grooten
tegenstand zouden zïjin gestuit. Autobussen
en vrachtauto's werden in .beslag genomen
voor het vervoer der soldaten. Volgens een
te Gibraltar ontvangen bericht, hebben de
regeeringstroepen een krachtigen tegen
aanval ingeleid van Estepona uit. Zij zou
den oprukken in het tot dusverre door de
opstandelingen bezette gebied.
Rust aan het front bij Madrid.
In het officieele communiqué wordt me
degedeeld, dat aan het front van Madrid
rust heerscht. De mist belemmerde de ope
raties. Tevens wordt van eenige geschuts-
actie aan het centrale front melding ge
maakt.
Spanje als ruilobject tegen kolo
niën?
Merkwaardig bericht van „News
Chronicle".
De Parijsche correspondent van de „News
Chronicle" verklaart te weten, dat Hitier
generaal Faupel, die tegenover hem te ken
nen heeft gegeven, dat Franco 80.000 man
noodig zou hebben, niet met „neeri'' zou
hebben geantwoord, doch in tegendeel ver
klaard zou hebben, dat „wij Spanje slechts
zullen verlaten, wanneer wij koloniën zul
len hebben verkregen".
Dit bericht laten wij natuurlijk geheel voor
rekening van de „News Chronicle".
ENGELSCHE VLOOTMANOEUVRES IN
GRIEKSCHE WATEREN.
Het Atheensche Telegraaf agentschap deelt
mede, dat de Engelsche Middellandsche Zee-
vloot, die de grootste eenheden omvat,
manoeuvres zal houden in de Ionische Zee
en bezoeken zal brengen aan de Grieksche
havens, om te beginnen aan Korfoe, waar
de Engelsche schepen 21 Januari zullen aan
komen.
WANTROUWEN TEN OPZICHTE
VAN DE EERLIJKHEID VAN ZIJN
BEDOELINGEN.
Hitier heeft zich ontpopt als vrede-apostel.
Nu zijn we van de dictators wel gewend dat
zij zich bij tijd en wijle, al naar het hun
wenschclijk voorkomt, ontpoppen of als ver
dediger of als bedreiger daarvan. Mussolini
vindt het om tactische redenen verstandiger
als apostel van den vrede op te treden, zij
het dan met de px-actische toepassing van het
spreekwoord dat wie den vrede wil zich
wapene ten ooi-log.
Doch terzake: Hitier heeft, zooals men in
ons nummer van Dinsdag heeft kunnen le
zen zoet gevooisde taal gebruikt, die, wan
neer ze in opx-echtheid gemeend is, tot de
ontspanning in Europa zou kunnen leiden.
„Ik koester de hoop", zoo heeft hij
gezegd, „dat ons ernstig verlangen
om door onze medewerking een be
langrijke bijdrage te leveren tot den
vooruitgang van alle volken, toene
mende sympathie bij andere regee
ringen zal vinden'VHij heeft in een
onmiddellijk op deze toespraak ge
volgd onderhoud met Francois Pon-
cet, den Franschen ambassadeur,
de verzekering gegeven, dat „Duitsch-
land niet het voornemen heeft, noch
ooit gehad heeft, de integriteit van
Spanje of van de Spaansche bezittin
gen op welke wijze dan ook, aan te
tasten."
Dat is vriendelijk gezegd van Hitier en als
de practijk van zijn daden niet in strijd was
met deze woorden, dan zou men er veel van
mogen verwachten. Maar het 'n inloochen-
baar feit dat duizenden Duitschers meestrij
den aan den kant van Franco en die duizen
den zijn niet zonder kennis van de Duitsche
regeering over de grens gekomen. Het is dus
geen wonder dat men in Engeland en Fran-
krijk met zekere reserve de woorden van
Hitier heeft ontvangen. Vooral in Frankrijk
is men gereserveerd en dan natuurlijk in het
bizonder in links georiënteerde kringen. Men
vreest daar dat Hitier de bedoeling heeft
ongestoord door te gaan „vrijwilligers" naar
Spanje te zenden en Franco dus een stevig
handje te helpen, tot vestiging van den na-
tionaal-socilalistischen staat in Spanje.
In Engeland, waar de wil tot den vrede
zeer sterk is heeft men een niet zoo sterke
reserve in acht genomen en zoo mogelijk
tracht men daar de woorden van Hitier tot
px-actische waarde om te zetten. Men ver
mijdt alles wat tot verwijdering of verbitte
ring aanleidixig zou kunnen geven. Ook in
Engeland is het natuurlijk in hoofdzaak te
linksche pers die minder vleiend in haar
beoordeeling is ten opzichte van de woorden
van den Führer, doch ook de conservatieve
pers is niet enthousiast.
De „Daily Telegx-aph", die de meening der
conservatieve het best weei'geeft, doet b.v.
laconiek opmei'ken, dat „terwijl Duitschland
tot den laatsten man wapent, er iets meer
dan woorden noodig is om de ongerustheden
en troebelen te bedaren". Minister Eden
heeft échter den draad onmiddellijk weder
opgenomen. Hij had „met groote voldoening
de verklaring tegenover het corps diploma-
tique gelezen en beantwoordde de daax-in
uitgedrukte gevoelens met warmte."
Eden kwam terug op zijn oude thema, dat
Engeland „aan boter boven kanonnen de
voorkeur geeft, als pendant van het gezegde
van Göi-ing, dat het Duitsche volk zich het
gebruik van boter moest ontzeggen ten be
hoeve van kanonnen, en stak opnieuw
Duitschland de reddende plank toe van de
economische samenwerking, „opdat ook an
deren boter zullen hebben in een wereld, die
geen kanonnen heeft".
De opbrengst door Franco aan
Duitschland verkocht. Mijn
eigenaren gedupeerd.
De Britsche regeering is thans bezig met
het bestudeeren van de inlichtingen, die haar
verstrekt zijn door twee Bx-itsche mijnbouw-
maatschappijen in Spanje, n.1. de Rio Tinto
en de Tarsis zwavel- en kopermijnbouwmaat
schappij.
Deze inlichtingen toonen aan, dat de op-
bx-engst der mijnen gerequireerd is door ge
neraal Franco en verkocht is aan Duitsch
land. De maatschappijen vreezen, dat wan
neer zij de werkzaamheden staken, de mijnen
onteigend zullen worden. Zij ontvangen een
betaling van 2 psetas per pond sterling, ter
wijl de koers op de zwarte beurs voor pesè-
tas bijna 100 per pond is. De maatschappijen
hebben de Britsche regeering niet gevraagd
eenigerlei actie te ondernemen, noch is het
waarschijnlijk dat Engeland den eersten tijd
tot een actie zal overgaan. De geheele toe
stand wordt echter nauwkeurig in het oog
gehouden.
Maarschalk Tsjang Hsoe Liang
weder met het commando in
Sian Foe heiast?
Naar Reuter meldt, overweegt de centx-ale
Chineesche regeering, teneinde de gemoede
ren van de muiters in de px-ovincie Sjensi te
kalmeex-en, maarschalk Tsjang Hsoe Liang,
die, zooals men weet, in December den op
stand tegen Nanking organiseerde, doch zich
later met Tsjang Kai Sjek, nadat deze ver
schillende van de door hem gestelde voor
waarden had aanvaard, weder met hem ver
zoende, het commando in Sian Foe te geven.
Deze mogelijkheid is niet uitgesloten, want
de maarschalk is vergezeld van tien militaire
leidex-s per vliegtuig naar Feng Hoea ver-
tx-okken, om een onderhoud te hebben met
Tsjang Kai Sjek, die hier in zijn geboorte
plaats zijn vacantie doorbx-engt.
Intusschen is het hoofdkwartier van den
opstandigen genei-aal, Yang Hsoe Tsjeng, in
de px-ovincie Sjensi, naar de Unipress meldt,
gisteren door de regeeringstx-oepen ingeslo
ten.
De centrale regeex-ing zet de ondei-hande
lingen met den opstandigen generaal toch
nog voort, teneinde zoo mogelijk ook de ge
ringste vijandelijkheden te vermijden.
Tsjang Kai Sjek volgt de gebeurtenissen
met de grootste aandacht.
Een communistische troepenafdeeling heeft
intusschen San Yoean bereikt. De hoofd
strijdkrachten van de communisten bevin
den zich echter nog steeds in de provincie
Kansoe.
In strijd met de verox-deningen van de cen
trale i-egeering, die een i-eoi-ganisatie van het
bestuur in de provincies Sjensi en Kansoe
bevolen heeft, hebben opstandige tx-oepenaf-
deelingen uit Nooi'd-Oost-China verscheidene
bruggen van den I.oeng Hai-spoox-weg vei'-
nield en zoo de verbindingen met. Kwah Sien
en Tsji Hsoei volkomen verbroken.
MAARSCHALK TSJANG-HSOE-LIAN G.
Opmarsch der communisten.
Volgens bei-ichten van Chineesche zijde
uit Sjensi maken de troepen van Tsang Soe
Liang zich gereed de i-egeeringstroepen het
hoofd te bieden. Talrijke communistische
benden trekken uit Sjensi en Kansoe op
naar Sianfoe en de leider der communis
ten, Mao Tse Toeng. heeft zijn hoofdkwax--
tier op 20 k.m, afstand van Sianfoe.
Joe Soe Tsjoeng, de gouverneur van Kan
soe en Jang Soe Tsjeng, de gouverneur van
Sjensi schijnen ovei-eengckomen te zijn zich
tegen Nanking te vei-zetten. Een vooi-aan-
staand pex-soon van den politieken i-aad van
Hopei en Tsjahar verklaarde aan den cor-
i-espondent van Havas, dat de toestand in
Sjensi verontrustend is. Het samengaan
van de roode troepen met die van Tsjang
Soe Liang, kan ernstige gevolgen hebben.
Hij voegde hieraan toe, dat president Soeng
Tse Joeang, zich zal blijven vei-zetten tegen
oen burgeroorlog.
Ook volgens Italiaansche krin
gen de mogelijkheid niet uitge
sloten.
Ofschoon in welingelichte Italiaansche
kringen nog niets bekend is over het voor
nemen, dat aan den Italiaanschen Minister
van Buitenlandsche Zaken wordt toegeschre-
CIANO.
ven, om een reis naar Londen te maken,
acht men een dergelijke mogelijkheid niet
uitgesloten. In dezelfde kringen voegt men
hieraan toe, dat een reis van Minister Ciano
naar Londen na het Engelsch-Italiaansche
gentlemen's agi-eement geenszins een onver
wachte gebeurtenis zou zijn.
Zeer gunstig geacht
De Engelsche ï-egeering heeft van haar am
bassadeur te Lissabon een samenvatting ont
vangen van het antwooi'd, dat door de Por
tugeesche regeering gegeven is ten aanzien
van de nietinmengingsproblemen.
Ofschoon diplomatieke kringen geen nauw
keurige aanwijzingen verstrekken over den
inhoud, verklaart zij toch thans reeds, dat
dit antwoord zeer bevx-edigend is en nuttig
moet bijdragen tot een succes van de loo-
pende ondex-handelingen. Men hoopt, dat de
regeei-ingen te Rome en Berlijn in denzelf
den zin zullen antwoorden, maar uit deze
beide hoofdsteden heeft men nog geen onkel
bericht hierover ontvangen.
IN BESLAG GENOMEN OPIUM IN
AMERIKA.
Te New Yox-k is aan booi-d van een Britsch
stoomschip een ï-ecord hoeveelheid opium,
ter waarde van 76.250 dollar in beslag ge
nomen. Drie Chineezen die zich aan boord
bevonden zijn gearx-esteerd.