Mikado verdaagt het
parlement
Minister Huil voor weder-
zijdsche Handelsverdragen
KIJKEN is KOOPEN tij CLOECK
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Buiienlandsch
Overzicht
Bom-aanslagen
in Portugal
De overstroomingen
in Amerika
De toestand van
den Paus
Gaat Mussolini naar
Duitschland
VRIJDAG 22 JANUARI 1937. 80e Jaargang. No. 10168.
Uitgave der N.V. v.h. Trapman Co. Schagen.
rv€*om*«nt
GROOTE SPANNINGEN TUS-
SCHEN MILITAIRE EN PAR
LEMENTAIRE KRINGEN.
Men verwacht ontbinding
van de Kamer
De dreigende militaire dictatnur in Japan werpt haar
schaduw vooruit en is in de parlementszitting van giste
ren aanleiding geweest tot felle aanvallen der parlemen
tariërs op de regeering Hirota.
De critiek op de regeeringwas zóó scherp en de toon zóó
hoonend, dat de premier aan den Keizer in overweging
gaf het parlement voorloopig te verdagen, aan welk ver
zoek werd voldaan.
Mocht het parlement in zijn vijandige houding volhar
den, dan zijn ernstige maatregelen te verwachten.
Het Persagentschap Domei seint uit Tokio,
dat Minister Hirota in een rede een zeven
punten omvattend financieel program heeft
uiteengezet, dat de regeering aan de beide
huizen ter goedkeuring zal voorleggen te
gelijk met het ontwerp-begrooting, dat op
drie milliard is vastgesteld.
Het eerste punt van het program heeft
betrekking op de nationale defensie. Het le
ger, aldus verklaart Hirota, moet onmiddel
lijk versterkt worden, teneinde te voorzien
m de behoeften van de nationale defensie
op het Aziatisch continent, terwijl de ma
rine, die sedert de vloot verdragen op 31 De
cember j.1. geëindigd zijn, niet meer onder
worpen is aan beperkende bepalingen, vol
doende bevvapend moet worden om de vreed
zame politiek van Japan, die bestaat in het
voorkomen van iedere dreiging en agressie,
te doen eerbiedigen.
Het tweede punt heeft betrekking op de
hervorming van het onderwijs en stelt voor
den duur van het verplicht onderwijs te ver
lengen.
Het derde punt betreft de wijziging van
de methode van belasting.
Het vierde punt beoogt een stabilisatie van
het nationale leven.
Het vijfde punt heeft betrekking op de ont
wikkeling van handel en industrie in Ja
pan. Hirota wees met nadruk er op, dat de
door de regere'ing gewenschte expansie ver
wezenlijkt zal kunnen worden, door de dec-
triciteitsindustrie aan staatscontrole te on
derwerpen, door speciale regelingen vast te
stellen voor de vloeibare brandstoffen, de
productie van ruwe katoen en wol en de
textielindustrie verder te ontwikkelen, den
buitenlandschen handel te stimuleeren met
handhaving tegelijkertijd van de controle op
den goederenruil met het buitenland en van
een goede organisatie van de handelsbetrek
kingen tusschen Japan en de andere landen.
Het zesde punt betreft het politieke pro
gram ten opzichte van Mandsjoekoe. De re
geering is voornemens, de .Tapansche emi
gratie en .Tapansche investeeringen in Mand-
Sjoekoeo aan te moedigen.
Het zevende punt beoogt een verbetering
van het bestuursorganisme.
Het hoogerhuis heeft naar Reuter meldt,
Onder doodsch stilzwijgen kennis genomen
van de door de ministers uitgesproken rede
voeringen.
Toen de ministers later den landdag toe
spraken, werden hun redevoeringen met ge
joel en geschreeuw onderbroken door leden
van alle partijen.
oVoral de minister van financiën werd
aangevallen.
De minister-president Hirota stond daar
na op om te antwoorden op de eerste inter
pellatie. Wegens de voortdurende interrup
ties was het evenwel onmogelijk hem te ver
staan.
Tenslotte verliet de minister-president woe
dend de sprekerstribune.
Na de redevoeringen van Hirota en Arita
opende burggraaf Watanabe de debatten in
het hoogerhuis met een interpellatie aan het
adres der regeering over haar politiek je
gens China.
Spreker achtte de politiek te abstract voor
China, welk land zijn waren vijand niet
kent, die Rusland is; Rusland, dat China
van Turkestan en Buiten-Mongolie heeft
beroofd. Spreker wenschte samenwerking
met de Chineesche regeering.
Met klem kwam de afgevaardigde vervol
gens op tegen het beginsel der dictatuur, dat
de Japansche regeering blijkbaar tot het
hare heeft gemaakt. „Dictatuur is wellicht
geod voor een overwonnen mogendheid, om
zich te rehabiliteeren, maar Japan is een
overwinnaarsvolk en kan een dergelijk re
gime niet aanvaarden. Overigens is een dic
tatuur in Japan onvereenigbaar met het
respect, dat men aan den keizer verschul
digd is en met de constitutioneele begin
selen.
Sakurauchi van de Minserto-partij richtte
vervolgens een bijzonder heftigen aanval
op de regeering. Het kabinct-Hirota, ver
klaarde hij, heeft, toen het t bewind in
handen nam, de verplichting aanvaard,
om ten spoedigste administratieve hervor
mingen in te voeren en de discipline in de
rangen van het leger te herstellen. Tot ons
leedwezen moeten we constatceren, dat de
regeering in die dubbele taak heeft gefaald.
Zich vervolgens tot den minister
Van buitenlandsche zaken wendend,
HIROHITO.
zeide de interpellant, dat deze mi
nister er 'n politiek op nahoudt, die
even geheimzinnig is als futiel. De
buitenlandsche politiek van Japan
had de eene mislukking na de andere
te boeken, zoowel ten aanzien van
China en Rusland, als ten aanzien
van het Duitsche rijk, sinds Hi
rota aan het bewind kwam.
Hirota en minister Baba dienden den in
terpellant van antwoord, maar hun woor
den gingen in het gejoel der assemblee vol
komen verloren.
Toen vervolgens de minister van buiten
landsche zaken, Arita, het woord nam en
zinspeelde op het tot stand komen van het
Japansch-Duitsch verdrag kende de opwin
ding der afgevaardigden blijkbaar geen
grenzen meer. Woest schreeuwde men den
minister toe: „Leugenaar!" .Hou je mond!"
„Er uit!"
Namens de Seiyoekai-partij voerde ver
volgens Hamada het woord: In de dertig
jaren parlementarisme, zeide spreker, heb
ben we hier nimmer een regeering gehad,
zóó impopulair als de regeering-Hirota. Hef
tig viel deze spreker uit tegen het politiek
drijven van het leger. Hij beschuldigde Hi
rota en Arita, de stroomannen te zijn van
de militairen.
Een parlementslid dreigt met
harakiri.
Bij die woorden sprong de minister van
oorlog Terauchi, op. Hij verklaarde, dat hij
de woorden van Hamada als een beleediging
beschouwde, waarop Hamada naar de tri
bune stormde en de zaal in schreeuwde, dat
hij onmiddellijk harakiri zou plegen, indien
uit het stenografisch verslag der kamerzit
ting zou blijken, dat hij tekort was geschoten
in eerbied voor het leger.
Terauchi antwoordde: Ook ik zal het ver
slag raadplegen.
Hierna werd de zitting opgeheven.
De Keizer grijpt in.
Na afloop van zijn audiëntie bij den kei
zer, welke drie uur heeft geduurd, heeft naar
Un. Press meldt, minister-president Hirota
den Japanschen rijksdag op keizerlijk bevel
voorloopig voor twee dagen verdaagd, in de
hoop, dat de partijen intusschen haar hou
ding zullen herzien.
Vooral in het huis van afgevaardigden is
de situatie ernstig geworden, als gevolg van
de uitlatingen van Hamada, die door den mi
nister van oorlog als beleedigend worden op
gevat voor leger en marine.
Zouden echter de parlementsleden vol
harden in hun vijandige houding, dan zul
len andere maatregelen noodig zijn. Men
spreekt reeds van de mogelijkheid van een
verdaging „sine die", met tenslotte ontbin
ding van het parlement. Een andere moge
lijkheid zou zijn het aftreden van eenige
of alle leden van het kahtnet-Hirota.
Zenuwachtige stemming in mili
taire kringen.
Het is waarschijnlijk, dat de keizer alleen
nam islukking van verzoeningspogingen zal
overgaan tot ontbinding van het parlement.
Ir. militaire kringen, die op een onmiddel
lijke ontbinding gehoopt hadden, is een ze
nuwachtige stemming merkbaar.
De minister van oorlog, Teraoetsji, heeft
de volgende verklaring bekend gemaakt:
„Ik ben zeer bewogen door de wending, die
de debatten in het parlement vandaag heb
ben genomen. Mijn besluit staat reeds on
herroepelijk vast, maar ik akn adaraannog
geen bekendheid geven."
Men verwacht, dat het bij de debatten over
de begrooting opnieuw tot rumoerige too-
neelen zal komen en dat de spanning tus
schen de parlementsleden en de militairen
nog zal toenemen.
WAGEN DE COMMUNISTEN
EEN KANSJE?
In verband met de terroristische aanslagen
in den vorigen nacht heeft de politie der
tien personen, o.a. eenige Spanjaarden en
een Engelschman. in arrest gesteld.
De minister van binnenlandsche zaken,
Mario Pais Souba, heeft, volgens Havas,
naar aanleiding van het gebeurde het vol
gende verklaard: „Wat zich vannacht in
Lissabon heeft afgespeeld, is zeker 't werk
van buitenlanders, geholpen door onwaar
dige Portugeezen. Het betreft hier een re
actie op de huidige internationale wan
orde. Deze gebeurtenissen bewijzen hoezeer
de Portugeesche regeering gelijk had toen
zij beweerde, dat de strijd, die thans in
Spanje geleverd wordt, het leven van het
Portugeesche volk in werkelijk gevaar
brengt. Het gevaar komt van buiten. De
aanzienlijke schade, die door de bommen
is veroorzaakt, bewijst dat deze terroristi
sche helsche machines niet in Portugal zijn
vervaardigd. Dit gevaar van buiten moet
moedig bestreden worden."
Voorts is nog van regeeringszijde mede
gedeeld dat uit de talrijke telefoongesprek
ken, die met de autoriteiten in de provin
cies gevoerd zijn, gebleken is dat alles in
in het land ruslig is.
De Engelschman, die m verband met de
bomaanslagen gearresteerd was, is na ver
hoord te zijn op vrije voeten gesteld, aan
gezien gebleken is dat hij toen de ontplof
fingen geschiedden een der getroffen ge
bouwen was binnengesneld, teneinde even
tueel hulp te verleencn.
Nog een bom geworpen.
Om half twaalf is gistermorgen een bom
tot ontploffing gekomen in het ministerie
van oorlog. Zij kwam in een der bureaux
van de medewerkers van den minister van
oorlog terecht. Vijf ambtenapen werden
licht gewond.
Bovendien brak, volgens Un. Press, een
begin van brand uit, welke evenwel spoe
dig kon worden gebluscht.
Uit het voorloopig onderzoek, dat ter
stond werd ingesteld, is gebleken, dat zich,
kort voordat de explosie plaats had, eenige
verdachte individuen in de gangen van het
ministerie hadden opgehouden. Een beamb
te verklaarde, dat deze personen iets op
den grond hadden gelegd en daarop ijlings
het gebouw verlaten hadden. Kort daarop
had de explosie plaats.
De minister van binnenlandsche zaken
bracht korten tijd later een bezoek aan het
ministerie van oorlog en nam de ver-voos
ting welke door de bom was aangericht, in
oogenschouw.
Japan toont een vriendelijk go
laat. Het laat zijn tanden
zien aan Moskou.
Japan men weet het uit vorige over
zichten, heeft een sterke anti-pathie tegen
het communisme. Men heeft dat daar nooit
onder stoelen of banken gestoken en het
beste bewijs ervoor is wel geweest het ver
drag dat men met Duitschland gesloten
heeft ter gemeenschappelijke bestrijding
van het communistische gevaar. Duitsch
land beschouwt de communisten nu ook
niet bepaald als vrienden en het heeft
Japan gaarne de hand gereikt om de ge-
meenschappelijken vijand te bestrijden.
Het Duitsch-Japansche verdrag is
aanvankelijk gestuit op ernstige
critiek om twee voorname redenen,
die het Hbl. van gisterenavond nog
eens noemde. Ten eerste omdat men
vreesde voor een verdere verkoeling
in de geschokte vriendschappelijke
betrekkingen met Groot Brittannië,
dat van een ideologische toenade
ring tot Duitschland met achter
docht moest kennis nemen en ten
tweede omdat men vreesde voor een
aanmoediging van het bestaande
streven in rechtsche politieke krin
gen in Japan om naar 't Hitleriaan-
sche voorbeeld, in het land een tota-
litairen staat te vestigen.
Tienduizenden dakloos.
Tengevolge van het breken van een dijk
is het dorpje Hazleton geheel overstroomd.
De 500 bewoners zijn erin geslaagd, de om
ringende hoogten te bereiken.
Men schat het aantal dakloozen tengevolge
van de overstroomingen op 20.000 op de
oevers van de hio en 25000 op de oevers
van de Missouri, 3000 in West-Virginia, 8000
in Indiana, 1000 in Tennessee en 2000 in
Arkansas.
Tot nu toe zijn 13 menschen om het leven
gekomen.
De regen blijft aanhouden in Ohio en Ar
kansas en het Roode Kruis heeft dringend
hulp verzocht.
De tengevolge van het hooge water ver
oorzaakte materieele schade in de staten
Ohio, Indiana en Kentucky wordt, volgens
Un. Press, reeds op meer dan vijf millioen
dollar geschat.
Het water staat aldaar momenteel reeds
hooger dan bij de overstroomingen van het
voorjaar.
De Ohio-rivier stijgt nog steeds met een
snelheid van ongeveer 6 cm per uur.
In de omgeving van Cincinnati waren 1500
gezinnen gedwongen, zich in veiligheid te
brengen.
Vierhonderd door het water ingesloten
personen in den staat Missouri konden met
behulp van motorbooten worden gered. Het
water was daar bereids zoo hoog gestegen,
dat de bewoners op de daken waren ge
vlucht.
De dammen in het overstroomingsgebied
zijn grootendeels doorgebroken.
In de staten Arkansas, Tenneasee en Mis
souri zijn ongeveer 3000 personen weg ge
vlucht.
Men vreest, dat het water van den boven-
De regeering heeft deze critiek overleefd
zegt het Hbl. en Arita heeft thans tot spil
van zijn Buitenlandsche politiek klaarblijke
lijk, precies als het Derde Rijk, de bestrij
ding van het communisme gekozen.
Van de uitwerking van het Duitsch-Ja-
pansch verdrag kan men slechts noodelooze
en gevaarlijke bestendiging van slechte po
litieke betrekkingen verwachten tusschen
Japan en Duitschland eenerzijds en Sowjet-
Rusland anderzijds, evenals aanmoediging
van het latente verlangen om de bron van
het communistisch gevaar met geweld van
wapenen te vernietigen. De meest hachelijke
onderneming, waaraan Europa en Azië zou
kunnen worden blootgesteld.
Het communisme buiten beschouwing ge
laten, heeft de Japansche minister, tegen
over de geheele wereld, een vriendelijk ge
zicht getrokken. Japan streeft naar vrede
met alle mogendheden.
Arita heeft verzekerd dat Japan geen
agressieve bedoelingen heeft in den Stillen
Oceaan en er slechts naar streeft, langs
vreedzamen weg zijn handel te bevorderen
in samenwerking met de andere landen.
Dat is een verklaring van beteekenis ook
voor ons land, als ze tenminste voor hon
derd procent kan worden genomen en als
men er van verzekerd kan zijn dat achter
deze verklaring van den minister van bui
tenlandsche zaken ook de militaire autori
teiten staan. Want dat is in Japan altijd het
groote probleem. De zelfstandige politiek
van de militaire machthebbers, die in ver
schillende gevallen wel eens heel anders
kunnen handelen dan de regeering het
wenscht. We hebben slechts te herinneren
aan het agressieve optreden van Japan in
Mantsjoekwo, dat lang niet in alle opzich
ten de sympathie van de regeering had.
We wachten maar af. In ieder geval is
het hoopvol.
loop van de Mississippi tengevolge van den
hevigen regenval der laatste dagen even
eens buiten zijn oevers zal treden.
In Cairo (Mississippi) verwacht men spoe
dig een waterstand van ongeveer 17 meter,
hetgeen slechts een halven meter lager is
dan bij de groote overstroomingscatastrophe
van 1927.
De stad Aurora (Indiana) staat voor een
derde gedeelte onder water. Vele huizen
moesten worden ontruimd, ok in de meer
naar binnen gelegen gebieden van Pitts-
burgh verkeeren tal van huizen in gevaar.
Welvaart vormt den grondslag
voor vrede.
De commissie van wegen en mid
delen van het Amerikaansche huis
van afgevaardigden houdt zich be
zig met de bestudeering van het
wetsontwerp tot verlenging der
presidentieele volmacht tot het slui
ten van handelsverdragen tot 1940
In een bijeenkomst dezer commissie
heeft de Minister van buitenland
sche zaken, Huil, verklaard dat de
politiek der wederzij dsche handels
verdragen bijdroeg tot het econo
misch herstel en den vrede der
wereld.
MINISTER HULL
Hij bracht in herinnering de pogingen
door de regeering op handelsgebied aange
wend en voegde er aan toe, dat het zonder
economische ontwapening niet mogelijk is
te hopen op voortdurende welvaart en mi
litaire ontwapening. Ontwikkeling van den
internationalen handel is het eenige middel
tot herstel en handhaving van de welvaart.
De wereld, aldus Huil verder, begint te
erkennen, dat welvaart den onmisbaren
grondslag vormt voor een duurzamen vrede.
In zijn boodschap aan deze commissie,
waarin hij verlenging der volmachten ver
zoekt, tot het aangaan van handelsverdra
gen met andere landen, zegt Roosevelt, dat
de taak van toepassing een er liberale han
delspolitiek nog niet geëindigd is. Het plan
tot wederkeerigheid dezer verdragen, zoo ver
klaart de president verder, heeft een be
langrijken factor gevormd bij het tot staan
brengen der in de wereld bestaande nei
ging tot nationaal economisch isolement.
Verlaging der buitensporige tolmuren
een essentieele voorwaarde tot het econo
misch herstel der Vereenigde Staten. Wil de
regeering de uitbreiding van den wereld
handel zich zien voltooien op een vriend
schappelijke en opbouwende basis, dan
moet zij snel en doelmatig kunnen han
delen. De uit buitensporige tolmuren voort
vloeiende economische strijd is een der
voornaamste oorzaken der politiek en ani
mositeit en van de militaire conflicten.
Z.H. lijdt hevige pijnen. Het been
door koudvuur aangetast?
Den afgeloopen nacht heeft de H.
Vader geheel slapeloos doorgebracht,
daar Zijn pijnen voortdurend hevi
ger worden.
Eerst tegen den ochtend, zegt de
„Msb.", genoot Zijne Heiligheid en
kele oogenblikken rust, waarna Hij
terstond Zijne staatssecretaris, kar
dinaal Pacelli, bij zich ontbood, om
met dezen de belangrijkste loopende
zaken te bespreken.
De audiëntie duurde echter korter
dan gewoonlijk.
Uit alle deelen der wereld komen tele
grammen en brieven het Vaticaan binnen,
waarin inlichtingen worden gevraagd betref
fende den gezondheidstoestand van den
Paus, terwijl tevens mededeeling wordt ge
daan van godsdienstoefeningen, welke over
al worden gehouden.
Met het oog op de verslechtering in den
toestand van den H. Vader, welke over het
algemeen onzeker wordt beschouwd, spreekt
men in sommige kringen de vrees uit, dat
de wonde in het been van Zijne Heiligheid
door koud vuur wordt aangetast.
De mogelijkheid niet uitgesloten
Gisteren kwam men in welingelichte
kringen te Rome terug op het in het bui
tenland gepubliceerde bericht, volgens het
welk Mussolini zich in het voorjaar naar
Duitschland zou begeven, om daar een ont
moeting met Hitier te hebben. Naar men
verklaart, is hieromtrent bij de besprekin
gen tusschen Mussolini en Goering niets af
gesproken.
De woordvoerder van het Italiaansche mi
nisterie van propaganda heeft volgens een
bericht van het Duitsche nieuwsbureau
gisterenavond aan de buitenlandsche jour
nalisten verklaard, dat de geruchten om
trent een reis van Mussolini naar Duitsch
land op veronderstellingen berusten, die
dicht bij de waarheid zijn. Het is waar
schijnlijk, dat Mussolini uiting gegeven
heeft aan den wensch, het Duitsche bezoek
te beantwoorden, doch volgens dit D.N.B.-
bericht is omtrent plaats en tijd nog niets
afgesproken.