De doodvonnissen te
Moskou
DAGBLAD VOOR HOLLAND^ NOORDERKWARTIER
Tegen kruis en
christendom
De staking bij
General Motors
Nieuwe dijkbreuk
in Amerika
Gisteren voltrokken
De koloniale kwestie
Buifenlandsch
Overzicht
De schoolstrijd in
Duitschland
Daitschland is welkom
KIJKEN i. KOOPEN u CLOECK
DINSDAG 2 FEBRUARI 1937. 80e Jaargang. No. 10177.
Uitgave der N.V. v.h. Troptnan Co. Scbagea.
<v€*om*«nt
Radek dankt zijn redding
aan Stalin
De correspondent van de „Daily Mail" ver
neemt, dat de dertien veroordeelden met
een machinegeweer geexecuteerd zijn. Dit
bericht is nog niet officieel bevestigd.
De veroordeelden vernamen Zondagmid
dag, dat het doodvonnis bekrachtigd was.
Piatakof kon geen woord uitbrengen. Toen
hij zich hersteld had, vroeg hij naar zijn
t vrouw. Men antwoordde hem, dat zij in de
gevangenis was opgesloten. Muralof hoorde
de mcdedceling met een ironischen grijns
ban. Verschillende andere veroordeelden
yerloren het bewustzijn.
Omtrent het lot van mevrouw Sokolnikof
Js niets bekend. Het verluidt, dat zij naar
het eiland Slovietsky is verbannen.
Ook verluidt, dat de weduwe van Lenin,
Kroepskaia, in arrest ie gesteld.
Officieele berichten melden, dat het von
nis inderdaad gisteren is voltrokken.
Het zijn Pjatakof, Serebrjakof, Moeralof,
Drobnis, Liwsjits, Bogoeslawski, Knjasef,
Ratajtsjak, Norkin, Sjestof, Toerok, Poesjin
en Grasja.
Nog meer arrestaties?
Het D.N.B. meldt uit Moskou, dat behalve
Beloborodof ook Oeglanof gearresteerd zou
zijn. Beider namen zijn in het laatste proces
genoemd. Zij zouden hebben deelgenomen
aan een samenzwering tegen Stalin Oeg
lanof zou in verbinding hebben gestaan met
de z.g. rechtsche oppositie van Boecharin en
Rykof.
Havas meldt voort, dat Kroepskaja, de
weduwe van Lenin, gearresteerd zou zijn
en dat het derde proces tegen de Trotskiïs-
ten in April zou beginnen.
Was Stalin bij het proces aan
wezig?
De „News Chronicle" verneemt, dat de
totaal onverwachte clementie, tegenover Ra-
dek en Sobolnikov betoond in het jongste
proces te Moskou, moet worden toegeschre
ven aan directe tusschenlcomst van Stalin.
Deze was naar men gelooft, aanwezig, of
schoon voor het publiek onzichtbaar in de
laatste zitting van de rechtbank tden de
gevangenen hun persoonlijke opmerkingen
maakte. Stalins onverwachte beslissing, of
schoon gedeeltelijk toe te schrijven aan den
wensch om de gevoeligheden in het buiten
land te sparen in het geval van twee man
nen van zoo groote reputatie als Radek en
Sokolnikov, had ook andere beweegredenen.
De sowjetregeering meent thans, dat zij is
doorgedrongen tot het centrum van de
voornaamste Trotskistische samenzwering,
en wenscht thans de reeks rechterlijke exe
cuties ten einde te brengen.
Alqemeene amnestie voor de
Trotskisten op komst.
In goed-ingelichte kringen te Moskou
verwacht men, dat in de naaste toekomst
een vergadering zal plaats hebben van het
Centraal Comité der partij, waar alle Trots
kisten, die tegen den staat hebben gecon
spireerd, openlijk zal worden verzocht, zich
aan te melden en hun schuld te bekennen
STALIN
in ruil waarvoor zij „kwijtschelding van
straf" zullen ontvangen.
De „Iswestia", schrijvende over het vonnis
spoort het volk der Sowjetunie tot waak
zaamheid aan. Het blad merkt op, dat wan
neer de Fransche generale staf nog tot
voor kort, zooals de reactionaire Fransche
journalist De Kerelis toegeeft, afwist van
innig contact tusschen Hitler-Gestapo en de
Trotskisten, en dat diep geheim hield, dit
thans geen geheim van den generalen staf
meer is. Thans moet dat iedereen weten,
wien den vrede lief is.
Trotski wenscht instelling van
een internationale commissie.
In een interview met Reuter heeft Trots
ki blijkens bericht uit Mexico, verklaard,
bereid te zijn, al zijn dossiers en duizenden
andere documenten aan een internationale
commissie voor te leggen „om de atmosfeer
te reinigen van de bacillen van het bodrog"
van den laster en van intriges".
Duitschland zal zijn eisch met
cijfers toelichten.
Naar Un. Press verneemt, is een vijftal
regeerings- en partijinstanties momenteel be
zig met het opstellen van een uitvoerig me
morandum over de koloniale behoeften van
Duitschland.
Dit morandum zal over eenigè weken aan
de „betrokken" mogendheden, dat wil zeg
gen aan de mogendheden, die belast zijn met
het mandaat over' de vroegere Duitsche ko
loniën, worden voorgelegd.
In een tot in détails uitgewerkte stati
stiek zal uiteen gezet worden, waarom
Duitschland koloniën eischt en in hoeverre
de Duitsche handel en de wereldhandel
daarvan profiteeren zouden.
Aan de uitwerking van het memorandum
nemen deel: het ministerie van economi
sche zaken, de rijksbank, het arbeidsfront,
het ministerie van arbeid en het rijksbureau
voor de statistiek.
HACHELIJKE POSITIE VAN
HET KATHOLICISME IN HET
DERDE RIJK.
De bisschop van Trier, Z. H. Exc.
mgr. dr. Frans Rudolf Bornewasser,
heeft volgens de Msb. een herderlijk
schrijven gericht tot de geloovigen
van zijn bisdom, waaruit opnieuw al
lerduidelijkst spreekt de bezorgdheid
der bisschoppen over de hachelijke
positie, waarin het Katholicisme door
het nationaal-socialisme in het derde
rijk gedreven wordt.
Bedoeld herderlijk schrijven, waar
van wij *n korte samenvatting hieron
der laten volgen, is op Zondag 31
Januari in alle katholieke kerken
van het bisdom Trier van den kan
sel voorgelezen.
In zijn inleiding wijst dc bisschop op de
onverschrokken getuigenis van den H. Pe
trus, die ten overstaan van heel het volk,
zijn geloof belijdt in den gekruisigden en ver
rezen Verlosser.
„De hoofdman van de tempelwacht nam
hem daarvoor weliswaar een dag in „Schutz-
haft", maar den anderen dag sprak Petrus
nog moediger, thans voor de hoogepriesters
en achriftgeleerden"t
„Angst en haat", zoo vervolgt dan de bis
schop", „waren de lage motieven, die de
hoogepriesters en de. schriftgeleerden, de ou
derlingen en voorgangers der Joden er toe
bewogen, om het spreken over Jezus Chris
tus te verbieden.
Ook heden ten dage zijn millioenen men-
schen van haat vervuld Zij hebben niet al
leen de gehoorzaamheid tegens Jezus Chris
tus den Zoon van den levenden God en den
toekomstigen eeuwigen Rechter opgezegd, zij
zouden bovendien niets liever willen dan
Zijn heilig werk, het Christendom, Zijn Kerk,
het leven van het Christenvolk vernietigen
en zelfs Jezus heiligen Naam uit het geheu
gen der menschen wegvagen
In tijden, zooals wij thans beleven, nu het
strijdorgaan voor het z.g. „Duitsche Ge
loof", der „Durchbruch", ongehinderd en
ongestraft millioenen Duitschers, die in Chris
tus gelooven, woorden mag tegcnslingeren,
die overvloeien van haat, zooals bijv. deze:
„Het Kruis moet vallen, als Duitschland
wil leven", of. zooals bijv. die andere gods
lasterlijke woorden: „Het Kruis staat op
het punt te vallen, Duitschcr ruk het totaal
omlaag!"
De volle beteekenis van Christus' woord
over de moedige belijdenis van Zijn geloof
begrijpt de Christen eerst tcnvolle in da
gen, zooals wij thans beleven, nu onze jonge
Katholieken in vele opleidingskampen moe
ten aanhoox-en, hoe uit „de Mythe van de
Twintigste Eeuw" het woord van Roscn-
berg wordt voorgelezen en verklaard dat
het Kruis uit de Kerken en van de open
bare straten moet verdwijnen.
Christus' woord begrijpt men tcnvolle, nu
men ook in bepaalde streken van ons bis
dom de kruisbeelden uit de scholen wil weg
halen en nu men op vele plaatsen in
i Duitschland de Kruisbeelden bevuilt en stuk
1 slaat.
Directie eischt gewelddadige ont
ruiming der fabrieken.
Stakers dreigen mer
gewelddaden
De situatie in het slakingsgebied
heeft zich naar Un. Press uit Flint
meldt anmerkelijk toegespitst, daar
de directie van de General Motors
gisterenmiddag bij de rechtbank den
eisch heeft ingediend, datde door
stakers bezette fabrieken met ge
weld zullen worden ontruimd.
Gouverneur Murpliy stelt alle po
gingen in het werk, om alsnog te
trachten, op het laatste 9ogenblik
voor liet lot een treffen komt, een
rvapenstilstand tusschen beide par
tijen tot stand te brengen.
De stakers bij de General Motors hebben
met gewelddaden gedreigd, bij aldien de
directie een poging zou wagen, om de fa
brieken te doen ontruimen. Ten bewijze,
dat het hun ernst is met dit dreigement,
voorzien zij zich van allerhande wapens,
zooals sleutels en flesschen, deurklinken en
stukken ijzer.
De politie is van karabijnen en traangas
voorzien. Terwijl verder twee duizend man
van de nationale garde het stakingsgebied
zijn binnengerukt.
De stakers, die- dc fabrieken bezet houden
zijn mccrendecls heetgebakerde jongelui. Zij
voi-men ook de wachtposten, die de werk
willigen uit de werkplaatsen weren.
Het is bekend geworden, dat de General
Motors van plan zijn, 17 der door de sta
king getroffen fabrieken te heropenen, welk
plan zij motiveeren met de verklaring, dat
123.724 van de 149.240 arbeiders zich bereid
hebben verklaard, het werk te hervatten.
Levvis, de voorzitter van het comité voor
de organisatie der industrie-arbeiders heeft
den stakers in de Amerikaansche automo
bielindustrie een mededeeling doen toeko
men, waarin het heet, dat de staking te
Flint nog maar een eerste treffen is in den
strijd tusschen arbeid en kapitaal.
Hij beschuldigde er de staalmagnaten
van, dat zij de General Motors steunen bij
hun strijd tegen de arbeiders. De machten
van het kapitaal, verklaarde Lewis, heb-,
ben zich over het geheele land aaneengeslo
ten, om mij te bestrijden.
De minister van arbeid mrs. Perlcins zet
haar pogingen, om het conflict alsnog tot
een beide partijen bevredigende oplossing
te brengen onverdroten voort; echter veel
vertrouwen in den goeden afloop van haar
bemiddeling schijnt ook zij niet meer te
hebben.
Einde van de zeeliedenstaking.
Vroegstens zullen Donderdag of Vrijdag de
zeelieden het werk hervatten. Vandaag zijn
aan meer dan 40.000 arbeiders der bij de ha
venstaking betrokken zeven vakbonden de
stembriefjes uitgereikt.
Het resultaat van dit referendum over het
al of niet beëindigen der staking zal niet
voor Woensdag hekend zijn.
Ook al wordt Donderdag of Vrijdag de ar
beid horvat, dan zullen er toch nog weken
heengaan, voor de handelsscheepvaart in
den Pacific in vollen omvang zal kunnen
worden hervat.
Talrijke schepen liggen ter reparatie in
de droogdokken.
100.000 ARBEIDERS WERKEN AAN
DE DIJKEN. EEN MILLIOEN
MENSCHEN DAKLOOS.
De rivier Mississipi heeft gisteren een
breuk van een halve mijl lengte geslagen
in de dijken nabij de spoorlijn Kentucky
Tennessee, waardoor het lager gelegen land
zeven voet diep onder water kwam te staan.
Het dorpje Besie was 't centrum van angst
en vernieling. Mannen, vrouwen en kinde
ren wisten zich in veiligheid te brengen,
maar niemand was bij machte den water
stroom te keeren, terwijl rondom Ridgely,
dat reeds geheel verlaten is, de watersnood
in hevigheid toenam. Het ecnige lichtpunt
vormt volgens de legeringenieurs het gebied
rondom New-Madrid in Missouri, waar de
druk op den rivierdijk verminderd zal wor
den. Naar het zuiden, langs het 1200 mijl
lange dijkstelsel, was geen onmiddellijk ge
vaar te duchten. Ecnige uren na den door
braak rapporteerden de ingenieurs, dat het
water in de Mississipi begon terug te sfroo-
men. Indien het water zijn stroom blijft te
rugvinden, zal het gevaar voor Tiptonville
en Reelfoot-lake zijn afgewend.
In Louisville hebben de federale troepen
het westelijk deel der stad afgezet en een uit
ijzer opgetrokken quarantaine ingericht om
epidemische ziekten als dysenterie en ty-
phus te vermijden. In het geheel werken
100.000 arbeiders aan de dijken. Het weer
bericht voorspelde regen en koude voor
Ohio. Tennessee, Kentucky en West-Virgi
nia. Omtrent de slachtoffers van den wa
tersnood wordt gemeld, dat 366 menschen
den dood hebben gevonden, een millioen
dakloos zijn, terwijl de aangerichte schade
geschat wordt óp een half milliard dollars.
De giften 'voor hulpverleening zijn tot acht
millioen dollar gestegen. Naar schatting der
bevoegde ambtenaren is uit het dal van de
Ohio 300 millioen ton vruchtbare dekaarde
door het water weggespoeld.
De strijd om Cairq
Men had verwacht, dat het water reeds
Zondagmorgen bij Cairo (Illinois) zijn groot
De redevoering zonder
verrassingen
DE ZAAK VAN DEN VREDE
GEEN STAP VERDER GEBRACHT.
Hitler's redevoering, die niet zonder span
ning door Europa was tegemoet gezien is,
heeft weinig verrassingen gebracht. Toch
zijn er passages in, die tot bevrediging stem
men en die eenige hoop geven op de toe
komst. De toon was over het geheel welwil
lender en er was niet die uitdaging aan an
deren, die het kenmerk van redevoeringen
van dictators is. Dat de critiek op het com
munisme niet ontbrak is geen wonder, om
dat nationaal-socialisme en communisme nu
eenmaal onverzoenlijke tegenstelingcn zijn,
al is er dan ook in menig opizcht veel over
eenkomst.
Hitier heeft eerst het oude thema behan
deld, waarin hij in den breede uitwijdde
over de zegeningen van het nationaal-socia
lisme en de overwinning van den strijd op
communisme en Jodendom. Wij kennen zoo
langzamerhand de phrases en zij bevatten
dus voor het buitenland niet veel interes
sants. De Duitschers zelf vinden dit onder
werp waarschijnlijk, blijkens hun enthou
siaste bijvalsbetuigingen, nog niet afge
zaagd en Hitier ziet er dus nog niet van af
deze viool te bespelen.
De belangwekkende verklaring
was die, waarin Hitier bekend maak
te, dat Duitschland zijn handteeke-
ning onder het verdrag van Varsail-
les wegnam, waardoor Duitschland
ste hoogte zou bereiken. Het schijnt echter,
dat dit eerst gisteren het geval was. Het
water stond toen ongeveer gelijk met den
dijk en op sommige plaatsen begon het
zelfs door te lekken. Vele vrouwen en kin
deren heeft men uit voorzorg naar andere
streken gebracht, maar men geeft den moed
niet op, de stad voor overstrooming te be
waren. 4500 mannen zijn gereed om overal,
waar de dijk bedreigd wordt, versterkingen
aan te brengen. Men heeft booten klaar ge
legd, waarin deze laatste verdedigers van
de stad, wanneer de toestand onhoudbaar
mocht worden, kunnen vluchten.
Zal Hitier het concordaat schen
den?
Ofschoon de onderhandelingen
over den confessioneele school nog
voortduren, verwacht men, volgens
Un. Press., in welingelichte kringen
niet anders, of de regeering zal het
onderwijs in niet-confessioneele scho
len eerlang voor alle Duitsche kinde
ren verplichtend stellen, hetgeen dan
natuurlijk een directe en openlijke
schending is van artikel 23 van het
plechtig door Hitier met den H.
Stoel gesloten concordaat.
Neutrale waarnemers van dc ontwikkeling
der dingen in Duitschland meenen, dat de
rijksregeering een dergelijke flagrante ver
loochening van Hitler's handteekening wel
licht toch niet zal aandurven. Vele nazi-
voormannen sohijnen dit overigens ook niet
nodig te achten. Men wijst op het voorbeeld
van Beieren, waar een jaren lange propa
ganda, gepaard met pressie-maatregelen, de
groote meerderheid der oudere eenvoudig
gedwongen heeft hun kinderen van de bij
zondere scholen af te nemen.
Bij de jongste inschrijving der kinderen
te Munchen hebben immers 95.2 percent
der ouders voor de gemeenschapsschool,
geopteerd. En in een dergelijke „vrije" keu
ze der oudere ziet nazi-Duitschland natuur
lijk geenerlei schending van het concor
daat.
Het feit, dat Hitier in zijn lange
rijksdagrede met geen woord ge
waagd heeft van de gespannen be
trekkingen tusschen het derde rijk
en de Katholieke Kerk is ten Vati-
cane niet onopgemerkt gebleven.
Een gunstig teeken ziet men in
dat zwijgen niet, hoogstens zou men
het als een verdaging der crisis kun
nen opvatten, daar verschillende ge
beurtenissen in het derde rijk er op
duiden, dat de Duitsche regeering
haar plannen inzake afschaffing der
confessioneele scholen, zonder zich
aan welk verdrag ook te storen, wil
doorzetten.
Van welingelichte Vaticaansehe zijde xer-
neemt de „Un. Press' dan ook. dat de ker
kelijke autoriteiten zich geen illusies maken
Men kent reeds den tekst der verordening,
die eerling het bezoek der gemeenschaps
school voor alle kinderen verpichtend zal
stellen.
Intusschen verwacht men niet. dat het Va-
ticaan de afkondiging van deze verordening
met drastische maatregelen, zooals dc opzeg
ging van het concordaat er een zoude zijn,
zal beantwoorden. Noch zal de Paus deze
zioh dus zijn volkomen rechtsgelijk
heid terugnam. Nu was dat in zoo
verre geen verrassing omdat dit te
gemoet gezien kon worden. Veel was
er immers van het verdrag van Ver
saalles niet meer over, door de vorige
stappen van Duitsohland en dat het
nu radicaal een streep gezet heeft
onder dit verouderde verdrag, welnu,
dat wekt geen sensatie meer.
De mogendheden zullen verstandig doen,
eveneens onder Versailles een streep te zet
ten; zij ontnomen daarmee tevens aan
Duitschland het argument dat het niet mee
zou kunnen werken aan den vrede van Eu
ropa, omdat het nog steeds geen rechtsge
lijkheid heeft. Er kan dan voor Duitschland
geen enkele reden meer bestaan, om niet tot
Genèvc terug te koeren en nu als gelijkge
rechtigde, tot het collectief bespreken van
actueeic vraagstukken te komen.
De bereidverklaring van den Fiihrer, om
de neutraliteit van Nederland en België te
garandeeren is natuurlijk niet zonder betee
kenis voor ons land en kan worden ge
schouwd als een tegemoetkoming aan En
geland, omdat Brittannië die neutraliteit als
eisch gesteld had en Duitschland niet af-
keerig is met Engeland op goeden voet te
blijven.
Niet minder belangrijk voor ons land is de
verklaring dat Duitschland geen koloniën zal
nemen van landen, die hem geen koloniën in
1919 hebben afgenomen.
De slotconclusie over Hitler's redevoering
kan zijn dat ze geen vertroebeling gebracht
heeft in den internationalen atmosfeer, doch
dat ook dc zoo noodige samenwerking tus
schen dc mogendheden er geen stap nader
door gebracht is.
schending van het gegeven woord beant
woorden met een afbreken der diplomatieke
betrekkingen. Wel echter zal het Vaticaan
bij de Duitsche regeerders een krachtig pro
test doen hooren tegen dit apert schenden,
van een door Duitschland aangegaan eri
plechtig gesanctionneerd verdrag.
Engeland zou niets liever zien,
dan dat Berlijn deelnam aan de
ontwapeningsconferentie.
In het Lagerhuis heeft gisteren het
lid van de Labourpartij, Noel-Baker,
minister Eden gevraagd, of hij de
verzekering wilde geven, dat geen
verbod van het vertrek van vrijwil
ligere naar Spanje van kracht zal
worden, alvorens 't controle-systeem
in werking zal zijn getreden.
Eden antwoordde hierop, dat hij
wenschte dat dit verbod zoo spoedig
mogelijk in werking zal treden en
dat de controle enkele dagen later zal
volgen, doch aan zijn wenschen
wordt niet altijd voldaan.
In antwoord op een vraag van Arthur Hen-
derson, verklaarde Eden, dat de regeering
overtuigd is, dat Duitschland geen verdrag
ten aanzien van Spaansch Marokko heeft
geschonden. Inzake het verbod aan de Brit-
schc commissie van onderzoek van het vlieg
veld Melilla te bezoeken, zeide de minister
te gelooven dat hier sprake is van een alge-
meenen regel.
Vervolgens vroeg Noel Baker of de Vol
kenbond niet te kort was geschoten in zijn
plicht de minderheden in Dantzig te be
schermen.
Eden antwoordde hier op, dat hij liever
geen commentaar leverde op de zeer deli
cate onderhandelingen aangaande de
kwestie Dantzig en dat hij het beter oor
deelde als de afgevaardigden zelf de docu
menten lazen. Er is in Dantzig geen sprake
van een minderheid, in den algemeen ge
bruikte zin van dit woord. In Dantzig is
een Duitsche minderheid tegenover een
Duitsche meerderheid.
De afgevaardigde van de Labour partij,
Wedgwood, vraagt dan of de hooge-commis-
saris van den Volkenbond te Dantzig zich
in het vervolg niet meer zal bezig kunnen
houden met dc inwendige kwesties van de
Vrije stad en of dc minderheid der arbeiders
klasse door den Bond aan haar lot zal wor
den overgelaten. Eden protesteerde tegen
een dergelijke uitlegging van het rapport
Engeland bereid tot onderhan
delen over ontwapening.
In het verder verloop der debatten ver
klaarde minister Eden in het Lagerhuis dat
de regccring steeds bereid is met Duitsch
land te onderhandelen over de algemeene
ontwapening.
Henderson vroeg of de regeering voorne
mens was Duitschland te verzoeken weer
deel te nemen aan de ontwapeningsconfe
rentie nu het de gelijkheid heeft terugge
vonden, waarvoor het in 1933 de conferentie
verliet.. Eden antwoordde: Ik geloof, dat
het huis wel weet dat niets ons zoozeer
zou voldoen als een terugkeer van Duitsch
land tot de conferentie.
L_I